Dierenleed in Vlaamse geschreven media: een verhaal van empathie of toch niet?
Wie in maart 2017 naar het nieuws keek, zal het zich zeker nog herinneren. Gruwelijke beelden uit het slachthuis van Tielt vielen de huiskamers binnen. Beelden waarop te zien was hoe varkens werden geschopt, geslagen en allerlei andere mishandelingen ondergingen. Dierenrechtenorganisatie Animal Rights bracht deze beelden naar buiten door een undercoveractie. Vijf jaar na de feiten stelde ik mij de vraag hoe het thema van dieren in slachthuizen nu nog leeft in de Vlaamse nieuwsmedia.
Slachthuizen zijn vaak de spreekwoordelijke ‘grote olifant in de kamer’ in onze maatschappij. Er wordt immers weinig over gesproken, maar heel wat mensen eten vlees en we zijn ons ervan bewust dat dit vlees van ergens komt. We worden er echter niet vaak van zo dichtbij mee geconfronteerd. Toen Animal Rights de beelden van de dierenmishandeling onder de media – aandacht bracht, was het opeens heel moeilijk om onze ogen te sluiten voor dit dierenleed.
De confrontatie met deze beelden roept heel wat vragen op. Is het wel nog verantwoord dat we vlees eten? Zijn we niet allemaal voor een stuk mee verantwoordelijk voor dit dierenleed? Welke actie kunnen we ondernemen na het zien van deze beelden? Er kunnen ook heel wat vragen worden gesteld over hoe de media omgaan met dit soort incidenten. Of meer algemeen: hoe media omgaan met dieren in slachthuizen. Hoe wordt er over de dieren geschreven? Met veel of weinig emotie? Wordt er duidelijk kritiek geleverd op de overheid en de maatschappij, of eerder niet?
Dit zijn een paar voorbeelden van vragen die ik stelde tijdens mijn onderzoek. Aangezien dieren in slachthuizen een omstreden en moeilijk onderwerp zijn, wou ik nader bekijken hoe media hiermee omgaan. Mijn onderzoek bekeek 47 artikels uit 9 Vlaamse kranten en weekbladen. De artikels kwamen uit De Morgen, De Standaard, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Krant van West – Vlaanderen en Landbouwleven. Voor de analyse van de artikels, werd de methode van Critical Discourse Analysis gebruikt. Critical Discourse Analysis – kortweg gezegd ‘CDA’ – besteedt aandacht aan een tekst in zijn context. Concreet wil dit zeggen dat de taal, maar ook beelden die in de artikels worden gebruikt, wordt geanalyseerd. Dan worden er linken gelegd met de maatschappelijke context waarin de artikels werden geschreven om het onderliggende discours rond dierenleed bloot te leggen.
De rol van de redactie
Uit het onderzoek bleek al snel dat de redactiecontext waarbinnen journalisten werken een niet te onderschatten rol speelt in de manier van berichtgeving. Kranten zoals De Morgen en De Standaard geven sneller kritiek op de behandeling van dieren dan Het Nieuwsblad of Het Laatste Nieuws. Verklaringen zijn te vinden in het feit dat de eerste twee kwaliteitskranten zijn die zich richten op een publiek van meerwaardezoekers en de laatste twee populaire kranten zijn die zich richten op een publiek dat eerder vluchtig nieuws leest. Het weekblad Landbouwleven – dat ontstaan is uit de agrarische sector – staat duidelijk aan de kant van de slachthuizen en zal zich niet snel kritisch opstellen. Individuele journalisten zullen niet snel zelf een oordeel vellen of zich kritisch opstellen. Toch waren er kritische stemmen aanwezig in de artikels, zij het vaak deze van geïnterviewde personen zoals Michel Vandenbosch van dierenrechtenorganisatie GAIA. Journalisten zelf bewaren duidelijk meer afstand.
Algemene bevindingen
Mijn onderzoek bracht verder enkele interessante bevindingen op over het discours waarmee media spreken over dierenleed en welzijn. Over het algemeen wordt de mens nog altijd centraal gezet in de artikels, en niet de dieren zelf. Wanneer er over dierenleed geschreven wordt, wordt ook een link gelegd naar de gevolgen voor de mens. Wanneer er bijvoorbeeld gesproken wordt over een uitbraak van een ziekte bij kippen, viel volgende zin vaak te horen: ‘een ziek dier is een spijtige zaak voor de boer’. Niettemin zijn er wel enkele voorbeelden te vinden van hoe er geschreven wordt vanuit pure bezorgdheid om het dierenwelzijn. Dan worden de mishandelingen omschreven als ‘schrijnende situaties’ en ‘triestige omstandigheden’. Maar dit uitgangspunt komt jammer genoeg slechts voor in een minderheid van de artikels. Wanneer het gaat over dieren in slachthuizen, is het duidelijk dat hier tussen mens en dier een ongelijke machtsrelatie bestaat.
Een andere interessante bevinding was dat er vaak met weinig emotie over dieren wordt geschreven. Alhoewel dierenleed een onderwerp is dat emotionele reacties teweeg kan brengen bij mensen, merkten we dat veel redacties een visie op journalistiek aanhangen waarbij een journalist zich niet te emotioneel mag opstellen, maar zo neutraal mogelijk moet schrijven. Bij neutraal schrijven hoort ook niet te snel een oordeel vellen. Dit kan verklaren waarom we niet veel emoties en opinies terugvinden in de woorden van de journalisten.
Tot slot reflecteren de artikels veel zaken die in de bredere maatschappij spelen. De tegenstrijdigheid tussen vegetariërs en vleeseters, bijvoorbeeld. Of hoe de verschillende landsdelen van België anders omgaan met de wetgeving rond onverdoofd slachten. De discussie rond onverdoofd slachten wordt ook vaak gebruikt om de verschillen tussen religieuze groepen in België te benadrukken. Het gaat dan vooral om christenen in vergelijking met moslims.
Mijn onderzoek keek dus naar hoe er over dierenleed wordt geschreven in Vlaamse geschreven nieuwsmedia, waarbij een mensgerichte visie op dier en dierenwelzijn domineert en weinig alternatieve stemmen in het debat aan bod komen. De bevindingen geven een goed beeld van het overkoepelende discours rond dierenleed, maar roepen op hun beurt ook weer vragen op. Hoe kunnen we meer diergericht schrijven? Hoe kunnen media meer acties tegen dierenleed promoten? En is het wel de taak van media om dit te doen?
Bibliografie
Aaltola, E. (2014). Animal suffering: representations and the act of looking. Anthrozoös, 27(1), 19-31. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.2752/175303714X13837396326297
Almiron, N. & Cole, M. (2017). Introduction : The Convergence of Two Critical Approaches. In N. Almiron, M. Cole & C.P. Freeman (Eds.), Critical Animal and Media Studies (pp. 1-7). Routledge Research in Cultural and Media Studies. https://www.routledge.com/Critical-Animal-and-MediaStudies-Communication-for-Nonhuman-Animal-Advocacy/Almiron-ColeFreeman/p/book/9781138597976
Almiron, N. (2016). Beyond Anthropocentrism: Critical Animal Studies and the Political Economy of Communication [1]. The Political Economy of Communication, 4(2), 54-72. https://www.polecom.org/index.php/polecom/article/view/71
Almiron, N., Cole, M. & Freeman, C. (2018). Critical animal and media studies: expanding the understanding of oppression in communication research. European Journal of Communication, 33(4), 367-380. https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0267323118763937
Andrejevic, M. (2009). Critical Media Studies 2.0: an interactive upgrade. Studies in Communication and Culture, 1(1), 35-51. https://intellectdiscover.com/content/journals/10.1386/iscc.1.1.35_1
Animal Rights. (2020, maart 23). Campagne Slachthuis Tielt: De Tijdlijn. Animal Rights. https://www.animalrights.be/campagne-slachthuis-tielt-de-tijdlijn
Barua, M. (2010). Whose Issue? Representations of Human-Elephant Conflict in Indian and International Media. Science Communication, 32(1), 55 -75. https://doi.org/10.1177/1075547009353177
Beall, J.M., Pharr, L.D., von Furstenberg, R., Barber, A., Casola, W.R., Vaughn, A., Peterson, M.N. & Larson, L.R. (2022). The influence of YouTube videos on human tolerance of sharks. Animal Conservation. https://doi.org/10.1111/acv.12808
Bencke, I. & Bruhn, J. (2022). Introduction. In I. Bencke & J. Bruhn (Eds.), Multispecies Storytelling in Intermedial Practices, (pp. 9-20). Punctumbooks. https://punctumbooks.com/titles/multispeciesstorytelling-in-intermedialpractices/#:~:text=Multispecies%20Storytelling%20in%20Intermedial%20Practices%20offers%20steps %20toward%20a%20(self,within%20Western%20science%20and%20academia. 31
Bergvall, V.L. & Remlinger, K.A. (1996). Reproduction, Resistance and Gender in Educational Discourse: The Role of Crtitical Discourse Analysis. Discourse Society, 7(453). https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0957926596007004002
Bhatia, S.; Athreya, V., Grenyer, R. &Macdonald, D.W. (2013). Understanding the Role of Representations of Human – Leopard Conflict in Mumbai through Media – Content Analysis. Conservation Biology, 27(3), 588-594. https://doi.org/10.1111/cobi.12037
Blommaert, J., & Bulcaen, C. (2000). Critical discourse analysis. Annual Review of Anthropology, 29, 447-466. https://doi.org/10.1146/annurev.anthro.29.1.447
Borkfelt, S. (2011). What’s in a name? Consequences of naming non-human animals. Animals, 1, 116- 125. https://doi.org/10.3390/ani1010116
Braithwaite, J. & Braithwaite, V. (1982). Atittudes toward animal suffering : an exploratory study. International Journal for the Study of Animal Problems, 3(1), 42-49. https://www.wellbeingintlstudiesrepository.org/cgi/viewcontent.cgi?arti…
Breeze, R. (2011). Critical Discourse Analysis and its critics. Pragmatics, 21(4), 493-525. https://doi.org/10.1075/prag.21.4.01bre
Cap, P. (2020). Representation, conceptualization and positioning in Critical Discourse Analysis. International Review of Pragmatics, 12, 272-294. https://doi.org/10.1163/18773109-01202004
Castells, M. (2010). End of millennium. Wiley-Blackwell. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/book/10.1002/9781444323436
Chan, A.A.Y-H. (2012). Anthropomorphism as a conversation tool. Biodivers Conserv, 21, 1889 – 1892. https://www.researchgate.net/publication/257538319_Anthropomorphism_as_…
Cherry, E. (2016). Culture and Activism: Animal Rights in France and the United States. Routledge. https://www.routledge.com/Culture-and-Activism-Animal-Rights-in-France-…States/Cherry/p/book/9781138595477#:~:text=Informed%20by%20the%20work%20of,interests%20i n%20social%20movements%20and
Chouliaraki, L. (2008). The Mediation of Suffering and the Vision of a Cosmopolitan Public. Television & New Media, 9(5), 371-391. https://journals.sagepub.com/home/TVN
Corelio Media. (z.d.). Geschiedenis. Corelio. https://corelio.be/bedrijfsinfo/geschiedenis/
Creed, B. & Reesink, M. (2015). Animals, images, anthropocentrism. NECSUS: European Journal of Media Studies, 4, 95-105. https://doi.org/10.25969/mediarep/15174. 32
De Morgen. (z.d.). 40 jaar De Morgen. De Morgen. https://dossiers.demorgen.be/40-jaar-demorgen/#:~:text=De%20Morgen%20ging%20in%201978,rebel%20en%20journalist%20Paul%20Gooss ens.
Desmond, J. (2017). Thinking about Talking about Writing about … “Animals”. In D. Ohrem & R. Bartosch (Eds.), Beyond the Human – Animal Divide (pp. 309-315). Palgrave Studies in Animals and Literature. https://link.springer.com/book/10.1057/978-1-349-93437-9
Due, C., Thompson, K. & Every, D. (2014). ‘An image of hope in a week of despair’: Representations of Sam the koala in the Australian mainstream news media. Media International Australia 151, 47-55. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1329878X1415100107
Eddy, T.J., Gallup, G.G. & Povinelli, D.J. (1993). Attribution of Cognitive States to Animals: Anthropomorphism in Comparative Perspective. Journal of Social Issues, 49(1), 87-101. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1993.tb00910.x
Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: the critical study of language. Longman London and New York.
Fairclough, N. (2008). A dialectical-relational approach to critical discourse analysis in social research. In R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods in Critical Discourse Analysis. Sage.
Feber, R.E., Raebel, E.M., D’Cruze, N., Macdonald, D.W. & Baker, S.E. (2017). Some Animals Are More Equal than Others: Wild Animal Welfare in the Media. BioScience 67, 62-72. https://academic.oup.com/bioscience/article/67/1/62/2641261?login=false
Ganea, P.A., Ma, L. & DeLoache, J.S. (2011). Young children’s learning and transfer of biological information from picture books to real animals. Child Development, 82(5), 1421-1433. https://www.jstor.org/stable/41289855
Geerdts, M.S., Van de Walle, G.A. & LoBue, V. (2015). Learning about real animals from anthropomorphic media. Imagination, cognition and personality, 1-22. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0276236615611798
Gerber, D.L.J., Burton – Jeangros, C. & Dubied, A. (2011). Animals in the media : New boundaries or risk? Health, Risk & Society, 13(1), 17-30. https://doi.org/10.1080/13698575.2010.540646
Ghirlanda, S., Acerbi, A. & Herzog, H. (2014). Dog movie stars and dog breed popularity: a case study in media influence on choice. PLoS ONE, 9(9). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0106565 33
Gill, R. (2018). Discourse. In M. Kackman & M.C. Kearney (Eds.), The Craft of Criticism. Critical Media Studies in Practice. (pp. 22-34). Routledge. https://www.routledge.com/The-Craft-of-Criticism-CriticalMedia-Studies-in-Practice/Kearney-Kearney/p/book/9780415716307
Gouabault, E., Dubied, A. & Burton – Jeangros, C. (2011). Genuine zoocentrism or dogged anthropocentrism ? On the personification of animal figures in the news. Humanimalia: a journal of human/animal interface studies, 3(1), 77-100. https://humanimalia.org/article/view/10059/10496
Grugan, S. (2019). Capturing cruelty: a content analysis of companion animal cruelty in news media. Society & Animals, 27, 92-108. https://doi.org/10.1163/15685306-12341530
Haris, S. (2022). Compassion, Hunger and Animal Suffering: Scenes from Kerala, South India. Journal of Applied Animal Welfare Science, 25(2), 139 – 152. https://doi.org/10.1080/10888705.2022.2042298
Harmon-Jones, E. & Mills, J. (2019). An Introduction to Cognitive Dissonance Theory and an Overview of Current Perspectives on the Theory. In E. Harmon-Jones (Ed.), Cognitive Dissonance, Second Edition: Reexamining a Pivotal Theory in Psychology. (pp. 3-24). American Psychological Association.
Hathaway, R.S., Bryant, A-E.M., Draheim, M.M., Vinod, P., Limaye, S. & Athreya, V. (2017). From fear to understanding: changes in media representations of leopard incidences after media awareness workshops in Mumbai, India. Journal of Urban Ecology, 1-7. https://doi.org/10.1093/jue/jux009
Herman, E.S. & Chomsky, N. (2008). Manufacturing Consent. The Political Economy of the Mass Media. The Bodley Head London. https://edisciplinas.usp.br/pluginfile.php/5537300/mod_resource/content… 0Edward%20S.%20Herman%20- %20Manufacturing%20Consent_%20The%20Political%20Economy%20of%20the%20Mass%20MediaBodley%20Head%20%282008%29.pdf
Herzog, B. (2016). Discourse analysis as immanent critique : Possibilities and limits of normative critique in empirical discourse studies. Discourse & Society, 27(3), 278-292. https://www.jstor.org/stable/26376373
Herzog, H.A., Alexander Bentley, R. & Hahn, M.W. (2004). Random drift and large shifts in popularity of dog breeds. Proc. R. Soc. Lond. https://doi.org/10.1098/rsbl.2004.0185
Hood, C., Watters, J., Halverstadt, B. & Hood, K. (2015) What happens when animals tweet? A case study at Brookfield Zoo. 48th Hawaii International Conference on System Sciences. https://doi/10.1109 /HICSS.2015.232 34
Hooper, J., Aiello, T. & Hill, K. (2021). Portrayals of Animals in COVID-19 News Media. Anthrozoös, 237 – 257. https://doi.org/10.1080/08927936.2021.1974703
Hugosson, A. (2022). The spotted hyena in popular media and the biopolitical implications for conservation strategy. Animal Studies Journal, 11(11), 173-199. http://dx.doi.org/10.14453/asj/v11i1.8
Jones, D.M. (1996). American Media Coverage of Animal Protection. Anthrozoös, 9(2), 72-80. https://doi.org/10.2752/089279396787001536
Joye, S. & Maesseele, P. (2022). Critical Discourse Analysis: the articulation of power and ideology in texts. In Qualitative data analysis: key approaches (pp. 17-42). SAGE.
Joye, S. (2013). Research on mediated suffering within social sciences: expert views on identifying a disciplinary home and research agenda. Interdisciplinary Science Reviews, 38(2), 106-121. DOI 10.1179/0308018813Z.00000000039.
Jvde. (2017, 24 maart). Gruwelijke mishandeling in slachthuis blootgelegd. Het Belang van Limburg
Karlsson, F. (2011). Critical Anthropomorphism and Animal Ethics. J Agric Environ Ethics, 25, 707 – 720. https://doi.org/10.1007/s10806-011-9349-8
Khazaal, N. & Almiron, N. (2016). An angry cow is not a good eating experience. How US and Spanish Media are shifting from crude to camouflaged speciesism in concealing nonhuman perspectives. Journalism Studies, 17(3), 374-391. http://dx.doi.org/10.1080/1461670X.2014.982966
Kopnina, H. (2014). Animal Representation in the Dutch Media through Environmental Ethics. Environ. Process, 1, 311-322. https://link.springer.com/article/10.1007/s40710-014-0025-7
Kopnina, H.N. (2016). Animal Images: Exploration of Non-Human Representation in Dutch Newspapers. Antennae, 35, 75-91. https://hdl.handle.net/1887/39581
Kress, G. (1990). Critical Discourse Analysis. Annual Review of Applied Linguistics, 11, 84-99. https://doi.org/10.1017/S0267190500001975
Kyriakidou, M. (2015). Media witnessing: exploring the audience of distant suffering. Media, Culture & Society, 37(2), 215-231. DOI: 10.1177/0163443714557981.
Leitsberger, M., Benz – Schwarzburg, J. & Grimm, H. (2016). A speaking piglet advertises beef: an ethical analysis on objectification and anthropomorphism. J Agric Environ Ethics, 29, 1003 – 1019. https://doi.org/10.1007/s10806-016-9644-5 35
Lenzi, C., Speiran, S. & Grasso, C. (2020). “Let me take a selfie”: implications of social media for public perceptions of wild animals. Society & Animals, 1-20. https://www.preprints.org/manuscript/201904.0123/v1
Lerner, J.E. & Kalof, L. (1999). The animal text: message and meaning in television advertisements. The Sociological Quarterly, 40(4), 565-586. https://www.jstor.org/stable/4121254
Lockwood, A. (2017). The Collaborative Craft of Creaturely Writing. In D. Ohrem & R. Bartosch (Eds.), Beyond the Human – Animal Divide (pp.167-187). Palgrave Studies in Animals and Literature. https://link.springer.com/book/10.1057/978-1-349-93437-9
Lockwood, R. (1989). Anthropomorphism is Not a Four-Letter Word. https://www.wellbeingintlstudiesrepository.org/cgi/viewcontent.cgi?arti…
Machin, D. & Mayr, A. (2012). How to do Critical Discourse Analysis: A multimodal introduction. Sage.
Malecki, W.P., Weik von Mossner, A., Sorokowski, P. & Frackowiak, T. (2021). Interdisciplinary Studies in Literature and Environment, 1-19. https://academic.oup.com/isle/advancearticle/doi/10.1093/isle/isab094/6433093?login=false
Megaslachthuis in Tielt gesloten na gruwelvideo. (2017, 24 maart). De Tijd
Megias, D.A., Anderson, S.C., Smith, R.J. & Verissimo, D. (2017). Investigating the impact of media on demand for wildlife: A case study of Harry Potter and the UK trade in owls. PLoS ONE, 12(10). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0182368
Merksin, D. (2017). Media Theories and the Crossroads of Critical Animal and Media Studies. In N. Almiron, M. Cole & C.P. Freeman (Eds.), Critical Animal and Media Studies (pp. 11-25). Routledge Research in Cultural and Media Studies. https://www.routledge.com/Critical-Animal-and-MediaStudies-Communication-for-Nonhuman-Animal-Advocacy/Almiron-ColeFreeman/p/book/9781138597976
Miller, M.K., Clark, J.D. & Jehle, A. (2015). Cognitive Dissonance Theory (Festinger). The Blackwell Encyclopedia of Sociology. https://www.researchgate.net/publication/291356571_Cognitive_Dissonance…
Millitz, T.A. & Foale, S. (2015). The « Nemo effect » : Perception and reality of Finding Nemo’s impact on marine aquarium fisheries. Fish and Fisheries, 1-11. https://www.researchgate.net/publication/312628889_The_Nemo_Effect_Perc… _Finding_Nemo_'s_impact_on_marine_aquarium_fisheries 36
Mills, B. (2017). Animals on television: The cultural making of the non – human. Palgrave Macmillan. https://link.springer.com/book/10.1057/978-1-137-51683-1
Moghadam, N.H. (2014). Critical Discourse Analysis of the English Text – Slaughterhouse five – and its Persian Translation through ideological approach. International Journal of English Language & Translation Studies, 3(2), 10-17. http://www.eltsjournal.org/archive/value3%20issue2/2-3-2-15.pdf
Moloney, G.K., Tuke, J., Dal Grande, E., Nielsen, T. & Chaber A-L. (2021). Is YouTube promoting the exotic pet trade? Analysis of the global public perception of popular YouTube videos featuring threatened exotic animals. PLoS ONE One, 16(4). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0235451
Nekaris, K.A.I., Musing, L., Vazquez, A.G. & Donati, G. (2016). Is tickling torture? Assessing welfare towards slow lorises (Nycticebus spp.) with web 2.0 videos. Folia Primatol, 534-551. https://brill.com/view/journals/ijfp/86/6/article-p534_5.xml
Nekaris, K.A-I., Campbell, N., Coggins, T.G., Rode, E.J. & Nijman, V. (2013). Tickled to Death: Analysing Public Perceptions of ‘Cute’ Videos of Threatened Species (Slow Lorises – Nycticebus spp.) on Web 2.0 Sites. PLoS ONE, 8(7). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0069215
Nijman, V. & Nekaris, K.A-I. (2017). The Harry Potter effect: The rise in trade of owls as pets in Java and Bali, Indonesia. Global Economy and Conservation, 11, 84-94. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2351989417300525?via…
Nussbaum, M.C. (1995). Objectification. Philosophy & Public affairs, 24(4), 249-291. https://www.mit.edu/~shaslang/mprg/nussbaumO.pdf
Packwood Freeman, C., Bekoff, M. & Bexell, S.M. (2011). Giving voice to the voiceless: incorporating nonhuman animal perspectives as journalistic sources. Journalism Studies, 12(5), 590-607. https://doi.org/10.1080/1461670X.2010.540136
Pahin, P. & Macfayden, A. (2012). A human – animal relational aesthetic: towards a zoophilic representation of animals in art. Biosemiotics. https://link.springer.com/article/10.1007/s12304-012- 9157-1
Parry, C. (2017). Other animals in twenty – first century fiction. Palgrave Macmillan. https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-319-55932-2
Raad voor de Journalistiek. (2023). Code van de raad voor de journalistiek. 37
Rear, D. & Jones, A. (2013). Discursive struggle and contested signifiers in the arenas of education policy and work skills in Japan. Critical Policy Studies, 7(4), 375-394. https://doi.org/10.1080/19460171.2013.843469
Richardson, J.E. (2007). Analysing Newspapers: An Approach from Critical Discourse Analysis. Palgrave Macmillan.
Riddle, E. & MacKay, J.R.D. (2020). Social media contexts moderate perceptions of animals. Animals. https://doi.org/10.3390/ani10050845
Rijssemus, T.S.G. (2014). Het journalistieke weten: over de objectiviteit van betrokken journalistiek.
Sahragard, R. & Davatgarzadeh, G. (2010). The Representation of Social Actors in Interchange Third Edition Series: A Critical Discourse Analysis. The Journal of Teaching Language Skills (JTLS), 2(1). https://www.researchgate.net/publication/228898623_The_Representation_o… rchange_Third_Edition_Series_A_Critical_Discourse_Analysis
Schroepfer, K.K., Rosati, A.G., Chartrand, T. & Hare, B. (2011). Use of “Entertainment” Chimpanzees in Commercials Distorts Public Perception Regarding Their Conservation Status. PLoS ONE, 6(10). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0026048
Seberechts, F. (z.d.). Het Laatste Nieuws. België in oorlog. https://www.belgiumwwii.be/nl/belgie-inoorlog/artikels/het-laatste-nieuws.html
Sharndama, E.C. (2016). Discursive strategies in political speech: a critical discourse analysis of selected inaugural speeches of the 2015 Nigeria’s gubernatorial inaugurals. European Journal of English Language, Linguistics and Literature, 3(2). https://www.idpublications.org/wpcontent/uploads/2016/06/Full-Paper-DISCURSIVE-STRATEGIES-IN-POLITICAL-SPEECH-A-CRITICALDISCOURSE-ANALYSIS.pdf
Sontag, S. (2003). Regarding the pain of others. Picador. https://monoskop.org/images/a/a6/Sontag_Susan_2003_Regarding_the_Pain_o…
Spee, L., Hazel, S., Dal Grande, E., Boardman, W. & Chaber, A-L. (2019). Endangered exotic pets on social media in the middle east: presence and impact. Animals, 9. https://www.mdpi.com/2076- 2615/9/8/480
Stewart, K. & Cole, M. (2009). The conceptual separation of food and animals in childhood. Food, culture and society: an international journal of multidisciplinary research, 12(4), 457-476. http://dx.doi.org/10.2752/175174409X456746 38
Tam, K-P., Lee, S-L. & Chao, M.M. (2013). Saving Mr. Nature: Anthropomorphism enhances connectedness to and protectiveness toward nature. Journal of Experimental Social Psychology, 49, 514 – 521. http://dx.doi.org/10.1016/j.jesp.2013.02.001
Taylor, N. & Twine, R. (2014). The rise of Critical Animal Studies: From the Margins to the Centre. Routledge. https://www.routledge.com/The-Rise-of-Critical-Animal-Studies-From-the-…Centre/Taylor-Twine/p/book/9781138125919#
Tiplady, C.M., Walsh, D.B. & Phillips, C.J.C. (2013). Public responses to media coverage of animal cruelty. J Agric Environ Ethics, 26, 869-885. https://doi.org/10.1007/s10806-012-9412-0
Tiplady, C.M., Walsh, D.B. & Phillips, C.J.C. (2015). Ethical issues concerning the public viewing of media broadcasts of animal cruelty. J Agric Environ Ethics, 28, 635-645. https://doi.org/10.1007/s10806-015-9547-x
Tyler, T. & Rossini, M. (2009). Animal Encounters. Brill. https://brill.com/edcollbook/title/13883
Vaara, E., Sorsa, V. & Pälli, P. (2010). On the force potential of strategy texts: a critical discourse analysis of a strategic plan and its power effects in a city organization. Organization, 17(6), 685-702. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1350508410367326
Van der meer, E., Botman, S. & Eckhardt, S. (2019). I thought I saw a pussy cat: portrayal of wild cats in friendly interactions with humans distorts perceptions and encourages interactions with wild cat species. PLoS ONE, 14(5). https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.02152…
Van Dijk, T.A. (1996). Discourse, power and access. In C.R. Caldas-Coulthard & M. Coulthard (Eds.), Texts and Practices (pp. 84-104). Routledge
Van Dijk, T.A. (2015). Critical Discourse Analysis. In D. Tannen, H.E. Hamilton & D. Schiffrin (Eds.), The Handbook of Discourse Analysis (pp. 466-485). https://www.sscnet.ucla.edu/anthro/faculty/ochs/articles/Ochs_2015_Disc…
Van Leeuwen, T. (1996). The representation of social actors. In C.R. Caldas-Coulthard & M. Coulthard (Eds.), Texts and Practices (pp. 32-70). Routledge
Van Leuven, S., Deprez, A. & Raeymaeckers, K. (2013). A study on the impact of cost – cutting and Web 2.0 on the mediated public sphere. Journalism, 15(7). https://doi.org/10.1177/1464884913501837
Verbeke, H. (2017, 23 maart). Varkens worden onverdoofd geslacht. Het Laatste Nieuws 39
Vrla, S., Whitley, C.T. & Kalof, L. (2020). Inside the Yellow Rectangle: An Analysis of Nonhuman Animal Representations on National Geographic Kids Magazine Covers. Anthrozoös, 33(4), 497-509. https://doi.org/10.1080/08927936.2020.1771056
Waters, S. & El-Harrad, A. (2013). A Note on the Effective Use of Social Media to Raise Awareness Against the Illegal Trade in Barbary Macaques. African Primates, 8, 67-68. https://www.researchgate.net/publication/259184178_A_note_on_the_effect… ia_to_raise_awareness_against_the_illegal_trade_in_Barbary_macaques?enrichId=rgreq24e9fc8dfda06f2b736ac5e0d62d21f0- XXX&enrichSource=Y292ZXJQYWdlOzI1OTE4NDE3ODtBUzo5ODc5NDM4MTI1MDU4MUAxNDAwNTY1 ODI0OTEz&el=1_x_2&_esc=publicationCoverPdf
Wicks, D. (2011). Silence and denial in everyday life – the case of animal suffering. Animals, 1, 186- 199. https://doi.org/10.3390/ani1010186
Wodak, R. (2014). Chapter 20: Critical Discourse Analysis. https://www.researchgate.net/publication/238105100_DCA_-_Critical_Disco…
Zlotowski, J., Sumioka, H., Eyssel, F., Nishio, S., Bartneck, C. & Ishiguro, H. (2018). Model of Dual Anthropomorphism: The Relationship Between the Media Equation Effect and Implicit Anthropomorphism. International Journal of Social Robotics, 10, 701 – 714. https://doi.org/10.1007/s12369-018-0476-5
