Vaardig Reageren

Jolien
Verheyden
  • Stien
    Peeters
  • Lena
    Bauweraerts
  • Emma
    Pelckmans
  • Noa
    Wilms
  • Flor
    Willems
  • Lies
    Cockx

Startende leerkrachten ondervinden moeilijkheden wanneer ze in het werkveld beginnen, wat voornamelijk te wijten is aan het gebrek aan ondersteuning. Zo verwoordt Gordts, 2020: “Begeleiding van startende leerkrachten is essentieel om een vroege uitval tegen te gaan.” Een groot aantal van deze leerkrachten geeft aan dat ze zich onvoldoende voorbereid voelen op enkele aspecten van de praktijk. Het voeren van oudercontacten is een van deze aspecten waarvoor extra oefenmomenten noodzakelijk zijn om deze leerkrachten met meer zelfvertrouwen en een sterkere basis te laten starten in het werkveld. Jaarlijks moeten leerkrachten een drietal keer oudercontacten voeren waaronder enkele met betrekking tot ongepast gedrag. Toch zijn oefenkansen hierop eerder zelden. Dit onderzoek is uitgevoerd met als doel om op een laagdrempelige manier meer oefenkansen aan te bieden aan studenten en startende leerkrachten door middel van Virtual Reality, zodat ze beter voorbereid zijn op moeilijke oudergesprekken. Hiervoor wordt samengewerkt met XR.net.  

 

Binnen dit onderzoek wordt een actie-reactieboom van een oudergesprek uitgewerkt met betrekking tot ongepast gedrag om het vervolgens om te zetten in Virtual Reality. De uitwerking hiervan is gebaseerd op een theoretisch kader bepaald door de resultaten van een literatuurstudie. Zo blijkt uit literatuur dat oudergesprekken een vaste structuur hanteren, welke gevolgd wordt in de actie-reactieboom. Daarnaast wordt er binnen dit onderzoek gekozen om ouders te categoriseren. Uit verschillende bronnen kunnen we afleiden dat we ouders kunnen opdelen op basis van de opvoedingsstijlen volgens Maccoby en Martin. Deze opvoedingsstijlen bieden in combinatie met de Roos van Leary een theoretische basis voor het uitschrijven van de reacties en tegenreacties.  

Uit literatuur blijkt dat trainingen in Virtual Reality de deelnemers meer vertrouwen geven om met opgedane of geleerde kennis en handelingen aan de slag te gaan. Oudergesprekken meermaals oefenen met verschillende mensen, is praktisch moeilijk. Er werd gezocht naar een manier waarmee oefenkansen op een laagdrempelige manier aangeboden kunnen worden, waarmee bedoeld wordt dat tijd en ruimte hier geen drempel vormen. Door middel van het programma ‘Wonda’ is de actie-reactieboom omgezet kunnen worden in Virtual Reality zodat startende leerkrachten en studenten hiermee het oudercontact kunnen inoefenen.  

Het prototype van de ontworpen oefenvorm werd getest door 55 startende leerkrachten en studenten van de lerarenopleiding Lager Onderwijs aan Thomas More Turnhout, waarbij de deelnemers vanuit verschillende fasen van de opleiding kwamen. Meer dan 90 % van de kandidaten geeft aan dat deze oefenvorm hen meer zelfvertrouwen zou geven en dat ze de kans zouden grijpen wanneer deze aangeboden wordt in de opleiding. Daarnaast is meer dan 80% van de deelnemers het ermee eens dat de keuze van de technologie ‘Virtual Reality’ een meerwaarde biedt aan deze oefenvorm. 

 

Vanuit de resultaten van dit onderzoek kunnen we besluiten dat een oudergesprek inoefenen aan de hand van deze oefenvorm een meerwaarde zou zijn voor startende leerkrachten en studenten aan de lerarenopleiding. Zowel uit bronnen als uit de testing van het prototype is gebleken dat het gebruik van Virtual Reality als trainingsvorm meer vertrouwen biedt om aan de slag te gaan met opgedane kennis en vaardigheden. Het is van belang dat er een reflectie op volgt, waarbij dat de testgroep aangeeft dat dit best gebeurt aan de hand van een gesprek. 

Er kan besloten worden dat er verschillende mogelijkheden liggen ter verbetering. Niet alleen op technologisch vlak maar evenzeer op inhoudelijk gebied kan er vervolgonderzoek gedaan worden om het product kwaliteitsvoller te maken. Daarnaast kan de betrouwbaarheid nog verhoogd worden door een grotere steekproef te bevragen en de testen meermaals af te nemen bij de deelnemers.  

Bibliografie

Becker, A. (2018, 5 april). Inleiding in de pedagogiek. Assen: Koninklijke Van Gorcum b.v. Geraadpleegd op 25 februari 2023. 

Boel, C. (2021, 29 juni). XR uitgelegd [YouTube video]. Geraadpleegd op 25 februari 2023 via https://www.youtube.com/watch?v=JQnMbHQWmV4&ab_channel=CarlBoel 

Bosmans, N., Bryon, E. & Mertens, E. (2021). Thomas More stijlwijzer: Richtlijnen voor het maken  van schriftelijke werkstukken. [onuitgegeven intern document]. Thomas More. 

Broeckx, K. (2022). Opvoeding in onderwijs: de leraar als opvoeder [onuitgegeven intern document]. Turnhout: Thomas More 

De Beul, A. (2020). Samen naar een ondersteunende aanpak voor startende leerkrachten: Onderzoek om startende leerkrachten beter te ondersteunen en uitval te verminderen [eindwerk]. Fontys. Geraadpleegd op 28 februari 2023 via file_03e52844-e0d7-4915-94d0-3fed1faae04d_De-Beul-A.pdf 

De Bosschere, N., Stael, L., Formesyn, N., & De Winter, K. (2014, november). Inspiratiemap: elk kind, elke ouder telt! - Werken aan ouderbetrokkenheid in de basisschool. Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen. Geraadpleegd op 22 februari 2023, van https://www.saamo.be/wp-content/uploads/2021/12/2015-03-Inspiratiemap-Elk-kind-elke-ouder-telt.pdf  

De Haan, A. (2022, 8 december). 10 tips voor een goede zelfreflectie - Leven Vol Lef. Leven Vol Lef. Geraadpleegd op 26 februari 2023, van https://www.levenvollef.nl/zelfreflectie/  

Demedts, A. (2012). De Relatie tussen Controlerend Opvoeden en Aanpassing bij Jongeren: Psychologische Noodfrustratie als Tussenliggend Mechanisme [eindwerk]. Universiteit Gent: Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. 

Elemans, P. (2022, 18 oktober). Zelfreflectie: Hét instrument voor persoonlijke groei! HEEL communicatietrainingen. Geraadpleegd op 26 februari 2023, van https://www.heelopleidingen.nl/publicaties/zelfreflectie-het-instrument-voor-persoonlijke-groei/#3_Wat_zijn_goede_reflectievragen_voor_zelfreflectie  

Ensie. (2010). Zelfreflectie. In de betekenis volgens Ensie Encyclopedie. Geraadpleegd op 26 februari 2023, van https://www.ensie.nl/redactie-ensie/zelfreflectie  

Geurts, E. (2023). 10 tips voor een goed gesprek met ouders. Augeo. Geraadpleegd op 22 februari 2023, van https://www.augeo.nl/nl-nl/kinderopvang/watdoejij/10-tips-voor-een-goed-gesprek-met-ouders/  

Gordts, P. (2020, 3 september). Niet elke school helpt startende leerkracht even goed. De Morgen. https://www.demorgen.be/nieuws/niet-elke-school-helpt-startende-leerkracht-even-goed~ba87fb56/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F 

Estlein, R. (2016). Parenting styles. Encyclopedia of family studies, 1-3. Israël: Interdisciplinary Center Herzliya & University of Haifa. 

MP. (2009). Opvoedingsstijlen. Anababa. Geraadpleegd op 16 februari 2023 via https://www.anababa.nl/opvoeding/theorie/opvoedingsstijlen  

Oolbekkink-Marchand, H., Bakker, J., Denessen, E., & Dennissen, M. (2013). Leraren en ouderbetrokkenheid een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen [Reviewstudie]. Radboud University Nijmegen.  

Pameijer, N., van Beukering, T., Schulpen, Y., & Van de Veire, H. (2020). Handelingsgericht werken. HGW/HGD (TOPunt Gent). Geraadpleegd op 27 februari 2023, van https://www2.topuntgent.be/hgw/?pg=15&pt=2&nv=3&pt1=2  

Prenen, R., & Wysmans, M. (2019). Over inzicht en uitzicht & Slechtnieuwsgesprekken, Praten met ouders: basisgids voor elke leerkracht, zorgcoördinator, opvoeder en leerlingbegeleider (pp. 109-140). Leuven: Lannoo.  

Prins, D., Wienke, D., & van Rooijen, K. (2013, maart). Ouderbetrokkenheid in het onderwijs. Nederlands Jeugdinstituut. Geraadpleegd op 23 februari 2023, van http://onderwijsdatabank.s3.amazonaws.com/downloads/Ouderbetrokkenheid_in_het_Onderwijs.pdf  

PwC. (juni 2020). The Effectiveness of Virtual Reality Soft Skills Training in the Enterprise [public study]. PwC. Geraadpleegd op 18 februari 2023 via https://www.pwc.com/us/en/services/consulting/technology/emerging-technology/assets/pwc-understanding-the-effectiveness-of-soft-skills-training-in-the-enterprise-a-study.pdf  

Remmerswaal, J. (2015). Handboek voor groepsdynamica: een inleiding op theorie en praktijk (11ste druk). Amsterdam: Boom Nelissen. 

Remmerswaal, P., & de Gouw, A. (2017). Het je verplaatsen in de positie van de ouder, Snap jij die ouders? Basisboek professioneel werken met ouders (pp. 73-79) Amsterdam: SWP Amsterdam.  

Serneels, A. (z.d.). Virtual reality in het onderwijs: Hoe efficiënt inzetten in de klas? [Intern document]. Mechelen: lerarenopleiding Thomas More. Geraadpleegd op 26 februari 2023 via https://vrindeklas.be/wp-content/uploads/sites/28/2021/09/Artikel-virtual-reality-in-onderwijs.pdf 

Shahsavari, M. (2012). A general overview on parenting styles and its effective factors. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 6(8), (pp.139-142). https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=66e955fcf9194c437c3dab957b8a986bd30067f8  

Smeyers, A. (2021). Coaching sessie 3 Leary aangepast 2021. [Powerpoint] Geraadpleegd op 16 februari 2023. 

Smit, F., Sluiter, R., Driessen, G., & Sleegers, P. (2009). Types of parents and school strategies aimed at the creation of effective partnerships. International Journal about Parents in Education, Vol. 1, 45–52. Geraadpleegd op 15 februari 2023 via https://library.parenthelp.eu/wp-content/uploads/2017/05/Types-of-parents-and-school-strategies.pdf 

The Simulation Crew. (2023). Iva. Geraadpleegd op 17 februari 2023 via https://thesimulationcrew.com/iva/  

Tremio, K. (2022, 28 december). 5 tips voor effectieve oudergesprekken. Onderwijs van Morgen. Geraadpleegd op 19 februari 2023, van https://www.onderwijsvanmorgen.nl/5-tips-effectieve-oudergesprekken/  

van Crombrugge, H. (2010, september). Opvoeden: Een kwestie van stijl. HJK, 38 (1), 28-31.  Geraadpleegd op 26 februari 2023 via https://www.hjk-online.nl/nummer/september-2010/ 

Van de Put, M. (2017, mei) Onderzoek naar reflectieve gesprekken tussen leerkrachten ten gunste van didactische afstemming. [Eindwerk] Tilburg: Fontys: Master Leadership in Education. Geraadpleegd op 15 februari 2023 via https://hbo-kennisbank.nl/details/sharekit_fontys:oai:surfsharekit.nl:41856c1f-3472-4e83-80bf-16f1ca2fcc90?q=reflectieve+dialoog  

Van den Broeck, H. (2006). Opvoeden in de klas: wegwijzer voor ondertitel. Leuven: LannooCampus. 

Van Dijk, B. (2010). Beinvloed anderen, begin bij jezelf: over gedrag en de Roos van Leary (4de editie). uitgeverij Thema. 

Vane, S. (2007). Werken met de Roos van Leary (2de editie). Boom Lemma.  

Wonda (z.d.). The Immersive Storytelling Platform to boost employee and customer engagement. Geraadpleegd op 20 februari 2023, van https://www.wondavr.com/

Download scriptie (506.88 KB)
Universiteit of Hogeschool
Thomas More Hogeschool
Thesis jaar
2023
Promotor(en)
Ruth Van Dyck
Thema('s)
Kernwoorden