Meer atletiek voor kinderen in het lager onderwijs?

Alexander

Fassaert

Meer atletiek voor kinderen in het lager onderwijs?

Wat als wij u kunnen vertellen dat er toch nog andere sporten zijn die kinderen ook op school kunnen uitvoeren? In de atletiek zijn er een aantal sportdisciplines die niet in de jaarplannen van een leerkracht lichamelijke opvoeding voorkomen. Hoewel deze disciplines uitstekend te gebruiken zijn in een sportles.

Hoe komt het dat de atletiek nog meer sport kan aanbieden op school?

Atletiek Vlaanderen heeft in 2021 een vernieuwd wedstrijdsysteem voor 6 tot 9-jarigen geïntroduceerd. Daarin hebben ze al hun disciplines onder de loep genomen en nog beter uitvoerbaar gemaakt voor hun jonge atleten. Maar wat nu met de kinderen op de lagere school? Zijn zij niet in staat die disciplines te leren in de sportles? Wij hebben twee van die atletiekdisciplines onderzocht en getest in het lager onderwijs.

Vortexwerpen en kogelstoten

Erkende u deze disciplines al voorheen? In de sportlessen komen deze twee atletiekdisciplines zelden voor. Toch zijn veel kinderen blij met de toevoeging van nieuwe sporten aan hun lichamelijke opvoedingslessen. We geven even een korte uitleg over wat die twee vakgebieden momenteel inhouden.

Speerwerpen en kogelstoten, is dat niet te gevaarlijk voor kinderen?

Dat klopt. Kinderen mogen de zware ijzeren kogels en lange stalen pinnen niet gebruiken. Atletiek Vlaanderen gebruikt echter een alternatief dat dezelfde mate van Figuur 1: (Atletiek Vlaanderen, 2024) plezier en leerervaring biedt. Daarom trainen jonge atleten nu voor de volgende stap, speerwerpen, met behulp van deze schuimrubberen pijl die "de vortex" wordt genoemd.

Hetzelfde geldt ook voor kogelstote Figuur 2: (Atletiek Vlaanderen, 2024) n. Dat is ook een sport die volwassenen uitvoeren met een ijzeren kogel van gemiddeld 7 kilogram. Atletiek Vlaanderen heeft een "medicinebal" beschikbaar gesteld voor jonge kinderen. Dat is een veel grotere bal gemaakt van rubber en kan 1 tot 10 kilogram wegen. Daarom is het kogelstoten veel veiliger voor jonge kinderen.

Meer dan gewoon spelletjes spelen

Tijdens het schooljaar moet een leraar lichamelijke opvoeding de ontwikkelingsdoelen van zijn of haar leerlingen bereiken. Dus hoe kunnen kogelstoten en vortexwerpen nu worden gebruikt om de ontwikkelingsdoelen van onze kinderen te ondersteunen? Voor dit doel hebben we onderzoek gedaan naar de leerplansite ZILL van het katholiek onderwijs in Vlaanderen. Deze leerplansite bevat alle ontwikkelingsdoelen die in het katholiek lager onderwijs kunnen worden gekozen. Bovendien zien we een groot aantal doelstellingen die verband houden met de twee disciplines. Om het anders te zeggen, deze twee gebieden kunnen perfect worden gebruikt in het jaarplan van een leraar lichamelijke opvoeding. Hieronder vinden we twee van die ontwikkelingsdoelen uit de leerplansite van ZILL:

MZgm2: Een voorwerp in beweging brengen en/of houden

• Tikken, toetsen, slaan, werpen, stoten, slingeren, schoppen, dribbelen, drijven

MZkm2: Functionele grepen gedifferentieerd gebruiken voor het hanteren van voorwerpen

Zowel voordelen voor de leerkracht als voor de leerling

De leerlingen moeten sporten leuk en fascinerend vinden. Sportleerkrachten zoeken dus vaak naar alternatieven om hun leerlingen te blijven motiveren. Maar dit is ook vaak een uitdaging om te vinden, en het kost het veel extra tijd en moeite. Het uitbreiden van de inhoud van een sportles is ook voordelig voor sportleerkrachten. Dat biedt leerlingen meer keuzes gedurende het hele schooljaar. Dus zouden vortexwerpen en kogelstoten vele voordelen kunnen bieden.

Vinden kinderen dit dan ook echt leuk, zo met pijlen werpen en medicineballen stoten?

De disciplines zelf lijken relatief eenvoudig. Daarom zijn we een aantal proeflessen gaan geven, en hebben we onze eigen spelfiches uitgetest om zo te gaan kijken of ze wel definitief effect hebben. Ik studeer zelf een educatieve bachelor lichamelijke opvoeding en bewegingsrecreatie en mocht deze proeflessen dan ook uittesten in mijn stage. We hebben een motivatiemeter gebruikt om de motivatie van deze leerlingen te meten. Op het eindevan de les geven deze motivatiemeters kinderen de kans om op een fysiekemanier te zeggen hoe leuk of saai ze de les vonden.

Resultaten onderzoek vortexwerpen en kogelstoten

We hebben twee lessenreeksen gegeven in ons kleinschalige onderzoek. De ene reeks lessen gaat over vortexwerpen in het tweede leerjaar, terwijl de andere reeks lessen gaat over kogelstoten in het vierde leerjaar. Na iedere les gebruikten we de motivatiemeter om de motivatie van studenten te evalueren. Wat ons ook opvalt, is dat leerlingen zeer gemotiveerd zijn om deze nieuwe sporten te beoefenen. Ongeveer 60% van de studenten zei dat de lessen leuk waren of zelfs heel leuk waren. zoals weergegeven in de volgende tabellen. We zijn blij dat leerlingen uit het lager onderwijs ook interesse hebben getoond in deze atletiekdisciplines. Dit betekent dat in de toekomst ook andere disciplines kunnen worden bekeken.

Ons eindproduct

Vele sportleerkrachten hebben niet genoeg tijd om naast het lesgeven ook nog een lespakket over vortexwerpen en kogelstoten te ontwikkelen. Daarom hebben we spelfiches gemaakt voor leerlingen in de eerste en tweede graad van het lager onderwijs. Deze spelfiches bestaan steeds uit één pagina die een spel of oefening beschrijft. zowel voor kogelstoten als voor vortexwerpen. Bovendien stelt dit sportleerkrachten in staat om deze disciplines sneller uit te proberen, waardoor ze niet meteen naar oefeningen moeten zoeken om ze aan te leren.

De obstakels die we nog kunnen overwinnen

Toch merken we op dat er nog veel vragen zijn van docenten l.o., zoals dat de kosten vaak een terugkerend probleem zijn en dat er bij veel scholen niet genoeg ruimte is. Ook voldoende achtergrondkennis blijkt een gebrek te zijn binnen deze disciplines. Daarom lijkt ons een bijscholing een ideaal middel om leerkrachten te leren omgaan met deze obstakels. We blijven echter van mening dat deze twee disciplines een geweldige toevoeging zouden zijn aan de lessen lichamelijke opvoeding.