Waarom niemand pijn wil voelen, maar iedereen wil boksen.
Mensen proberen over het algemeen om pijn te vermijden. Een maatschappij probeer over het algemeen om pijn te vermijden bij de bevolking. Om deze redenen is vechten, het met opzet pijnigen van iemand, illegaal. Vechtsporten vormen een uitzondering hierop, een interessante ethische tussenpositie. Vechtsporten zijn sporten waarbij een fysiek gevecht plaatsvindt tussen deelnemers, waarbij de winnaar beslist wordt door de hoeveelheid schade die kon toegebracht worden. Dit vormt dus een uitzonderingssituatie hierop, maar hoe kan dit ooit ethisch verantwoord worden? Het antwoord is zoals steeds ingewikkeld.
In de literatuur die kritisch is tegenover vechtsport worden ze op drie verschillende manieren bekritiseerd: omdat vechtsporten inherent onethisch zouden zijn, omdat de gevolgen voor de participanten onethisch zouden zijn, en tenslotte omdat zowel het publiek als de participanten erdoor aangezet zouden worden tot geweld.
Die laatste wordt grotendeels genuanceerd en weerlegd door wetenschappelijk onderzoek. Het kijken van vechtsporten zet niet significant meer aan tot geweld in vergelijking met actiefilms of oorlogsberichtgeving of zelfs voetbalmatchen.
Dat de gevolgen van vechtsporten voor de atleten zelf schadelijk zijn, staat echter buiten kijf. Blessures op de gewrichten en spieren zijn niet significant hoger dan bij andere sporten, en zijn ook meestal niet permanent. De voordelen voor de gezondheid wegen op tegen de nadelen. Het grote probleem daarentegen is de schade op de hersenen ten gevolge van impact, oftewel CTE. Hierdoor hebben vechtsporters waarbij er slagen en trappen op het hoofd toegelaten zijn (bijvoorbeeld boksen, MMA, thaiboksen, kickboksen, taekwondo,…) een grotere kans op neurodegeneratieve ziekten zoals Parkinson, wat een enorme invloed heeft op de autonomie die ze hebben. De vraag is of dit vechtsport onethisch maakt, want het is de autonome keuze van vechtsporters om dit risico te lopen.
Dat vechtsporten inherent onethisch zouden zijn, is een ander belangrijk punt van discussie. Naast vechtsporten zijn ook voetbal en American Football aantoonbaar schadelijk voor de hersenen en het lichaam. Het grote verschil met vechtsporten is echter dat de bedoeling van de voetballers niet is om bij hun tegenstanders fysieke schade te veroorzaken. Dit is in elke sport buiten de regels en wordt streng bestraft. Bij vechtsporters is dit echter de expliciete bedoeling. Deze handeling zou zonder meer onethisch zijn, aangezien dit een ontmenselijking van de tegenstander met zich meebrengt die geen respect inhoudt.
Een mogelijke tegenstem hierin kan gevonden worden in de theorie van Martha Nussbaum, die stelt dat ontmenselijking, of instrumentalisme, niet noodzakelijk onethisch hoeft te zijn. Instrumentalisme is namelijk iets dat vaak gedaan wordt, er bestaan contexten waarin dit ethisch is. Het gebruiken van je geliefde als hoofdkussen is bijvoorbeeld instrumentalisme, maar niemand zou dit onethisch noemen. Er is namelijk een context van wederzijds respect. Bij vechtsporten bevindt zich hierrond discussie. Een verdediging kan opgebouwd worden dat vechtsporters die met elkaar een match hebben ook een context kennen van wederzijds respect, waarin ze elkaar nodig hebben om het doel dat ze voor ogen hebben te bereiken. Dit doel is het meten van hun eigen fysieke kunnen in een gesimuleerd gevecht.
In de tweede instantie is er dan de vraag hoe een overheid met het fenomeen vechtsport moet omgaan. De discussie die hierrond gevoerd wordt blijft al te vaak in het ethische steken: de meeste dokters bijvoorbeeld pleiten voor een volledig verbod op vechtsporten met impact op het hoofd, maar overwegen niet de daaropvolgende implicaties daarvan. Dat vechtsporten illegaal en daarom onveiliger zouden doorgaan, dat veel mensen hun job zouden verliezen, dat de bevolking niet akkoord zou gaan met een verbod,… zijn voorbeelden van argumenten die verdedigers van een toelating van vechtsporten aanhalen. Aanhangers van een verbod erop reageren bijna nooit op deze argumenten.
In België is het bijvoorbeeld illegaal om te boksen, tenzij er een aantal voorwaarden ingewilligd worden. De aanwezigheid van een bevoegd arts is hier een voorbeeld van. verder zien we dat de werking van veel vechtsporten veel te wensen overlaat. De winstverdeling tussen vechtsporters en organisatoren is bijvoorbeeld oneerlijk, waarbij vechtsporters over het algemeen een zeer klein deel van de winst krijgen, wat in andere sporten vaak veel eerlijker verdeeld wordt. Daarnaast is er een groot dopingprobleem in vechtsporten, en dit is te wijten aan het feit dat vechtsporten zeer verdeeld zijn. Hierdoor is er geen regulerende instantie die alles overziet en dopingcontroles kan opleggen.
Vechtsporten kunnen in principe ethisch verantwoord zijn, maar dit is verre van altijd het geval in de praktijk. Boksers zijn te weinig bewust van het gevaar van hersenschade. MMA-vechters krijgen een habbekrats voor de uren, energie en lichamelijke gezondheid die ze investeren. Jiu jitsu spelers nemen het op tegen gorilla’s volgespoten met steroïden. De context van eerlijke competitie wordt meestal bedreigd door commercialisering en onveilige omstandigheden.
Bibliografie
Abdalazem, R. (2023, 11 april). How much do UFC fighters get paid? Who makes the most? Diario AS. https://en.as.com/other_sports/how-much-do-ufc-fighters-get-paid-who-ma… Acosta, N. (2024, 20 februari). Cuban boxers reveal secret to their success from modest training grounds. reuters.com. Geraadpleegd op 23 april 2024, van https://www.reuters.com/sports/cuban-boxers-reveal-secret-their-success…. Akabas, L. (2022, 9 november). Sportico.com. Sportico.com. https://www.sportico.com/personalities/athletes/2022/100-highest-paid-a… Al-Shatti, S. (2022, 14 augustus). UFC San Diego salaries: Marlon Vera earns $300,000 for highlight-reel KO of Dominick Cruz. MMA Fighting. https://www.mmafighting.com/2022/8/13/23304793/ufc-san-diego-salaries-m… American Medical Association. (2023). Hazards of Boxing H-470.980. ama-assn.org. Geraadpleegd op 23 maart 2024, van https://policysearch.ama-assn.org/policyfinder/detail/boxing?uri=%2FAMA… Association of Boxing Commissions. (2005, 27 juli). ABC Regulatory Guidelines. abcboxing.com. Geraadpleegd op 30 april 2024, van https://www.abcboxing.com/abc-regulatory-guidelines/ Association of Boxing Commissions and combat sports. (2018, 1 augustus). Unified rules of Mixed Martial arts. www.dli.mn.gov. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.dli.mn.gov/sites/default/files/pdf/official_unified_rules_M… Association of Ringside Physicians. (2023, 1 januari). Home - Association of Ringside Physicians. ringsidearp.org. Geraadpleegd op 20 mei 2023, van https://ringsidearp.org/ Associations of Boxing Commissions and combative sports. (2017, 26 juli). Unified rules of Pofessional Kickboxing. abcboxing.com; ABC Boxing. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.abcboxing.com/wp-content/uploads/2017/08/abc-unified-rules-… Australian Medical Association. (2020, 3 juni). Combat Sport - 2015. AMA.com.au. Geraadpleegd op 20 mei 2023, van https://www.ama.com.au/position-statement/combat-sport-2015 Baglio, S. (2000). The Muhammad Ali Boxing Reform Act: the first jab at establishing credibility in professional boxing. Fordham Law Review, 68(6), 2257–2298. https://ir.lawnet.fordham.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3651&context=… Balfe, J. (2022, 4 mei). ‘All those guys are overpaid’: Dana White blasts boxing’s pay structure. TheMacLife. Geraadpleegd op 10 mei 2024, van https://themaclife.com/sports/mma/all-those-guys-are-overpaid-dana-whit… Barley, O. R., Chapman, D. W., & Abbiss, C. R. (2017). Weight Loss Strategies in Combat Sports and Concerning Habits in Mixed Martial Arts. International Journal Of Sports Physiology And Performance, 13(7), 933–939. https://doi.org/10.1123/ijspp.2017-0715 BellatorMMA. (2020, 22 januari). Full Fight | Aaron Pico vs. Justin Linn - Bellator 183 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=SqCuo0aGRlM BellatorMMA. (2021, 14 januari). Full Fight | Michael Chandler vs. Sidney Outlaw | Bellator 237 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=GOc61SVIMmA Bergmans, E. (2021, 26 mei). Antwerpse rechtbank maakt vuist tegen freefights. De Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20210526_95349373 Bieniek, K. F., Blessing, M. M., Heckman, M. G., Diehl, N. N., Serie, A. M., Paolini, M. A., Boeve, B. F., Savica, R., Reichard, R. R., & Dickson, D. W. (2020). Association between contact sports participation and chronic traumatic encephalopathy: a retrospective cohort study. Brain Pathology, 30(1), 63–74. https://doi.org/10.1111/bpa.12757 BJJ Heroes. (2019, 10 oktober). Are Steroids a Necessary Evil in Grappling? | BJJ Heroes. BJJ Heroes - Brazilian Jiu Jitsu Team History, Fighter Stats, Biographies and News. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://www.bjjheroes.com/editorial/are-steroids-a-necessary-evil-in-gr… BKBMO. (2019, 15 augustus). MMA-reglement voor gala’s. www.bkbmo.be. Geraadpleegd op 19 mei 2023, van https://www.bkbmo.be/sites/default/files/downloads/mma_rules_vkbmo_upda… BKFC. (z.d.). Bare Knuckle Fighting Championship | BKFC - Official Website. Bare Knuckle Fighting Championship. https://www.bareknuckle.tv/ Bledsoe, G. H., Hsu, E. B., Grabowski, J. G., Brill, J. D., & Li, G. (2006). Incidence of injury in professional mixed martial arts competitions. Journal Of Sports Science And Medicine. Bledsoe, G. H., Li, G., & Lévy, F. (2005). Injury risk in professional boxing. Southern Medical Journal, 98(10), 994–998. https://doi.org/10.1097/01.smj.0000182498.19288.e2 Bloom, G. A., & Smith, M. D. (1996). Hockey Violence: A Test of Cultural Spillover Theory. Sociology Of Sport Journal, 13(1), 65–77. https://doi.org/10.1123/ssj.13.1.65 Bloom, J. (2023, 22 april). UFC Viewership Statistics: PPV Buys & Attendance (2023) | MMA Hive. MMA Hive. https://www.mmahive.com/ufc-viewership-statistics/ Bou-Younes, M. (2022, 16 mei). 10 longest USADA suspensions in UFC. TheSportster. https://www.thesportster.com/longest-usada-suspensions-ufc-mma/ Boxrope Team. (2023, 9 april). 10 Unwritten sparring rules EVERY boxer must know. BOXROPE®. Geraadpleegd op 12 mei 2024, van https://boxrope.com/blogs/boxing/10-unwritten-sparring-rules-every-boxe… Bradley, J. F. (1910). The Boxing Referee: An Exhaustive Treatise on the Duties of a Referee and an Explanation of the Queensberry Rules Relating to Boxing Contests and Competitions. BRAVE Combat Federation. (2022, 5 september). FREE FIGHT | Ikram Aliskerov VS Khamzat Chimaev - BRAVE CF23 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=s38u3r9WRQo Brookhouse, B. (2011, 16 maart). Examining Pay Structure in Boxing and MMA. Bloody Elbow. https://bloodyelbow.com/2011/03/15/examining-pay-structure-in-boxing-an… Brooks, G., Aleem, A., & Button, M. (2013). Fraud and Corruption in Boxing. In Palgrave Macmillan UK eBooks (pp. 153–168). https://doi.org/10.1057/9781137290717_11 Butler, D., Butler, R. W., & Maxcy, J. (2020). New insights on the Louis-Schmeling paradox: determinants of demand for subscription and pay-per-view boxing. European Sport Management Quarterly, 22(4), 588–608. https://doi.org/10.1080/16184742.2020.1820063 Calhoun, C. (2023, 24 april). Max Holloway Changes Course On “No Sparring” Stance. mmanews.com. Geraadpleegd op 12 mei 2024, van https://www.mmanews.com/news/max-holloway-changes-course-no-sparring Carriedo, A., Cecchini, J. A., & González, C. M. P. (2021). Soccer spectators’ moral functioning and aggressive tendencies in life and when watching soccer matches. Ethics & Behavior, 31(2), 136–150. https://doi.org/10.1080/10508422.2020.1715801 Chen, J. (2023). Competition and Participation in Combat Sports:A Case Study of Combat Sports Clubs at Loughborough University. Transactions On Social Science, Education And Humanities Research, 3, 12–27. https://doi.org/10.62051/xnqwvt41 Claeys, G. (2024, 18 mei). En toch is boksster Oshin Derieuw klaar voor de Spelen: “Ik hou er niet van mensen pijn te doen”. De Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20240513_95425733 Clemens, K. (2020, 8 september). Italiaanse MMA-broers schoppen hulpvaardige jongen dood en gaan dan rustig pintje drinken. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20200908_91604698 Coleman, B. J. (2020, 6 juni). Jorge Masvidal demands to be released from his UFC contract as he joins Jon Jones in slamming Dana White. . . talkSPORT. https://talksport.com/sport/714216/jorge-masvidal-ufc-contract-jon-jone… Corsellis, J. A. N. (1989). Boxing and the brain. BMJ. British Medical Journal, 298(6666), 105–109. https://doi.org/10.1136/bmj.298.6666.105 Coswig, V. S., De Paula Ramos, S., & Del Vecchio, F. B. (2016). Time-Motion and Biological Responses in Simulated Mixed Martial Arts Sparring Matches. Journal Of Strength And Conditioning Research, 30(8), 2156–2163. https://doi.org/10.1519/jsc.0000000000001340 Cumps, E., Verhagen, E., Annemans, L., & Meeusen, R. (2008). Injury rate and socioeconomic costs resulting from sports injuries in Flanders: data derived from sports insurance statistics 2003. British Journal Of Sports Medicine, 42(9), 767–772. https://doi.org/10.1136/bjsm.2007.037937 Datta, S. (2021, 29 maart). “Please just cut me already” - Jon Jones appears to want out of the UFC. Sportskeeda. Geraadpleegd op 10 mei 2024, van https://www.sportskeeda.com/mma/news-please-just-cut-already-jon-jones-… David Alaverdian. (2020, 22 maart). Amateur boxing sparring Round 1 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=IRbX2K3GAPg Decreet betreffende de risicopreventie voor gezondheid op sportgebied. (7/8/2014) Geraadpleegd van https://etaamb.openjustice.be/nl/decreet-van-03-april-2014_n2014029396… De Win, M. M., Jager, G., Booij, J., Reneman, L., Schilt, T., Lavini, C., Olabarriaga, S. D., Heeten, G. J. D., & Van Den Brink, W. (2008). Sustained effects of ecstasy on the human brain: a prospective neuroimaging study in novel users. Brain, 131(11), 2936–2945. https://doi.org/10.1093/brain/awn255 Derkinderen, T. (2023, 23 november). De opmerkelijke uitleg van advocaten voor freefights met KV Mechelen-fans: “Ze dragen een sporttenue”. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20231123_95247858 Dixon, N. (2001). Boxing, Paternalism, and Legal Moralism. Social Theory And Practice, 27(2), 323–344. https://doi.org/10.5840/soctheorpract200127215 Dixon, N. (2015). A Moral Critique of Mixed Martial Arts. Public Affairs Quarterly, 29(4), 365–384. Dodd, J. (2017, 6 juni). MMA Fighter War Machine Gets Life in Prison for Brutal Attack on Porn Star Ex-Girlfriend. Peoplemag. https://people.com/crime/mma-fighter-war-machine-gets-life-in-prison-fo… DuRant, R. H., Champion, H., & Wolfson, M. (2006). The Relationship Between Watching Professional Wrestling on Television and Engaging in Date Fighting Among High School Students. Pediatrics, 118(2), e265–e272. https://doi.org/10.1542/peds.2005-2098 Eddie Bravo Invitational. (2024). Rules | EBI Official. ebiofficial.com. Geraadpleegd op 23 maart 2024, van https://ebiofficial.com/rules/ Elite BJJ. (2023, 10 april). BJJ PED Bust: Causes of Surge in Usage, Testing & Suspensions. Elite Sports. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://www.elitesports.com/blogs/news/bjj-ped-bust-causes-of-surge-in-… Enfoca. (2023, 11 januari). Consequences of doping. The European Olympic Committees. https://www.eurolympic.org/clean-sport/consequences-of-doping/ Erlanger, D. (2014). Exposure to sub-concussive head injury in boxing and other sports. Brain Injury, 29(2), 171–174. https://doi.org/10.3109/02699052.2014.965211 ESPN MMA. (2018, 28 december). Cris Cyborg’s history with weight cutting | OTL Archives | ESPN MMA [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=ACuiQFSQ5Jo Evolve MMA. (2022, 12 augustus). 5 Unspoken rules of sparring you need to know | Evolve Daily. Evolve Daily. Geraadpleegd op 12 mei 2024, van https://evolve-mma.com/blog/5-unspoken-rules-of-sparring/ Federatie Euro Budo vzw. (2010, 18 april). Wedstrijdreglementen Semi-contact Karate. Eurobudo. Geraadpleegd op 23 maart 2024, van https://www.eurobudo.be/nieuw/downloads/semicontact_karate.pdf Feinberg, J. (1989). The Moral Limits of the Criminal Law: Volume 3: Harm to Self. Oxford University Press, USA. Felson, R. B. (1996). Mass Media Effects on Violent Behavior. Annual Review Of Sociology, 22(1), 103–128. https://doi.org/10.1146/annurev.soc.22.1.103 Fight Hub TV. (2012, 12 april). CANELO ALVAREZ WORKS SPARRING PARTNER WITH HIGH LEVEL COUNTER PUNCHING - FULL VIDEO [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=mgj4P3B1ahg Fowlkes, B. (2018, 27 februari). Today in MMA History: TRT gets banned after years of controversy. MMA Junkie. https://mmajunkie.usatoday.com/2018/02/today-in-mma-history-trt-gets-ba… Fowlkes, B. (2021, 25 februari). You only get one brain: Why MMA fighters are changing how they spar. The Athletic. https://theathletic.com/2410142/2021/02/25/you-only-get-one-brain-why-m… Franck, A. (2022, 9 mei). Kooivechter krijgt twee jaar cel omdat hij op step passant in elkaar slaat: “Moeten we wachten tot hij iemand. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220509_94379886 Freedman, J. L. (1984). Effect of television violence on aggressiveness. Psychological Bulletin, 96(2), 227–246. https://doi.org/10.1037/0033-2909.96.2.227 Gabriel Varga. (2023, 22 juli). Pros & Cons | Light Sparring vs Hard Sparring [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=T8NqCZKlFbs Gamebred Bareknuckle MMA. (2024, 17 februari). Gamebred Bareknuckle MMA. https://gamebredbareknuckle.com/ Gauthier, J. (2009). Ethical and Social Issues in Combat Sports: Should Combat Sports be Banned? In Combat Sports Medicine (pp. 73–88). Springer Science & Business Media. https://doi.org/10.1007/978-1-84800-354-5 Glory. (z.d.). Rules: Glory Kickboxing rules and regulations. GLORY Kickboxing. Geraadpleegd op 2 april 2024, van https://glorykickboxing.com/rules Gordon, J. (2021, 27 juni). Illegal boxing matches Washington Square Park residents enduring a month of antisocial behavior. Mail Online. https://www.dailymail.co.uk/news/article-9728619/Illegal-boxing-matches… Gorn, E. J. (2019). The Bare-Knuckle Era. In The Cambridge Encyclopedia of Boxing (pp. 34–51). Cambridge University Press. https://ecommons.luc.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1090&context=histo… Graczyk, M., Huciński, T., Norkowski, H., Pęczak-Graczyk, A., & Rozanowska, A. (2010). The level of aggression syndrome and a type of practised combat sport. Journal Of Combat Sports And Martial Arts, 1, 1–14. http://medsport.pl/wp-content/uploads/file/journal_of_combat/2010_01/11… Gray, T. (2023, 8 december). Biggest boxing promoters in UK and US: Who has the best stable in 2023? Sporting News. https://www.sportingnews.com/us/boxing/news/biggest-boxing-promoters-uk… Gray, T. (2024, 2 mei). Boxing, PEDs and failed drug tests, explained: Punishments for fighters who test positive. Sporting News. https://www.sportingnews.com/us/boxing/news/boxing-peds-drug-test-faile… Green, T. A., & Svinth, J. R. (2010). Martial Arts of the World: An Encyclopedia of History and Innovation [2 volumes]: An Encyclopedia of History and Innovation. ABC-CLIO. Gross, J. B. A. J. (2012, 12 januari). UFC fighters say low pay might be most painful hit of all - ESPN. ESPN.com. https://www.espn.com/espn/otl/story/_/page/UFCpay/ufc-fighters-say-low-… Guardian Staff. (2023, 13 oktober). UFC creates own drug-testing program after split with Usada over Conor McGregor. The Guardian. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://www.theguardian.com/sport/2023/oct/13/ufc-usada-conor-mcgregor-…. Hägglund, M., Waldén, M., & Ekstrand, J. (2006). Previous injury as a risk factor for injury in elite football: a prospective study over two consecutive seasons. British Journal Of Sports Medicine, 40(9), 767–772. https://doi.org/10.1136/bjsm.2006.026609 Halabchi, F. (2009). Doping in Combat Sports. In Combat Sports Medicine (pp. 55–72). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-84800-354-5 Harkness, R. (2019, 7 april). Post-fight pics of Lobov and Knight prove Bare Knuckle FC is no joke. MMAmania.com. https://www.mmamania.com/2019/4/7/18299034/post-fight-pictures-lobov-kn… Harkness, R. (2022, 23 januari). UFC 270 salaries revealed: Ngannou paid $600k for win over Gane. MMAmania.com. https://www.mmamania.com/2022/1/23/22897590/ufc-270-salaries-revealed-f… Heilbronner, R. L., Bush, S. S., Ravdin, L. D., Barth, J. T., Iverson, G. L., Ruff, R. M., Lovell, M. A., Barr, W. B., Echemendia, R. J., & Broshek, D. K. (2009). Neuropsychological Consequences of Boxing and Recommendations to Improve Safety: A National Academy of Neuropsychology Education Paper. Archives Of Clinical Neuropsychology, 24(1), 11–19. https://doi.org/10.1093/arclin/acp005 Heiskanen, B. (2012). The Urban Geography of Boxing. https://doi.org/10.4324/9780203119280 Hermans, R. (2022, 8 mei). En dan ging het licht uit: MMA-vechter gaat knock-out na vernietigende trap tegen het gezicht. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220508_92794037 Herrera, C. (2002). The moral controversy over boxing reform. Journal Of The Philosophy Of Sport, 29(2), 163–173. https://doi.org/10.1080/00948705.2002.9714632 Hiergesell, D. (2016, 12 augustus). Tim Kennedy holds USADA rep at gunpoint, demands to know who he is. MMAmania.com. https://www.mmamania.com/2016/8/12/12458010/tim-kennedy-holds-usada-rep… Hinz, M., Kleim, B. D., Berthold, D. P., Geyer, S., Lambert, C., Imhoff, A. B., & Mehl, J. (2021). Injury Patterns, Risk Factors, and Return to Sport in Brazilian Jiu Jitsu: A Cross-sectional Survey of 1140 Athletes. Orthopaedic Journal Of Sports Medicine, 9(12), 232596712110625. https://doi.org/10.1177/23259671211062568 Hubbard, R., Stringer, G., Peterson, K., Carneiro, M. R. F. V., Finnoff, J. T., & Savica, R. (2018). The King-Devick test in mixed martial arts: the immediate consequences of knock-outs, technical knock-outs, and chokes on brain functions. Brain Injury, 33(3), 349–354. https://doi.org/10.1080/02699052.2018.1553068 Huibregtse, M. E., Alexander, I. L., Klemsz, L. M., Fu, T., Fortenberry, J. D., Herbenick, D., & Kawata, K. (2022). Frequent and Recent Non-fatal Strangulation/Choking During Sex and Its Association With fMRI Activation During Working Memory Tasks. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 16. https://doi.org/10.3389/fnbeh.2022.881678 Hukkanen, E., & Häkkinen, K. (2017). Effects of Sparring Load on Reaction Speed and Punch Force During the Precompetition and Competition Periods in Boxing. Journal Of Strength And Conditioning Research, 31(6), 1563–1568. https://doi.org/10.1519/jsc.0000000000001885 Hytten, K., & Tønsaker, S. (2017). Legeetikk ved kampsport som tillater knockout. Tidsskrift For Den Norske Lægeforening. https://doi.org/10.4045/tidsskr.17.0411 IBJJF. (2024, januari). Books and Videos. IBJJF.com. Geraadpleegd op 23 maart 2024, van https://ibjjf.com/books-videos International Olympic Comittee. (z.d.). Olympic Judo | Paris 2024 Olympics. olympics.com. Geraadpleegd op 23 maart 2024, van https://olympics.com/en/paris-2024/sports/judo Iole, K. (2003, 13 september). Mosley Wins a Controversial Decision. Washington Post. Geraadpleegd op 9 mei 2024, van https://www.washingtonpost.com/archive/sports/2003/09/14/mosley-wins-a-… Janssen, P., Mandrekar, J., Mielke, M. M., Ahlskog, J. E., Boeve, B. F., Josephs, K. A., & Savica, R. (2017). High School Football and Late-Life Risk of Neurodegenerative Syndromes, 1956-1970. Mayo Clinic Proceedings, 92(1), 66–71. https://doi.org/10.1016/j.mayocp.2016.09.004 Jarret, G. J., Orwin, J. F., & Dick, R. W. (1998). Injuries in collegiate wrestling. The American Journal Of Sports Medicine, 26(5), 674–680. https://doi.org/10.1177/03635465980260051301 Jones, K. (2001). A Key Moral Issue: Should Boxing be Banned? Culture, Sport, Society, 4(1), 63–72. https://doi.org/10.1080/713999812 Jordan, B. (2000). Chronic Traumatic Brain Injury Associated with Boxing. Seminars in Neurology, 20(02), 179–186. https://doi.org/10.1055/s-2000-9826 Jordan, B., Matser, E. J., Zimmerman, R. D., & Zazula, T. (1996). Sparring and Cognitive Function in Professional Boxers. Physician And Sportsmedicine, 24(5), 87–98. https://doi.org/10.1080/00913847.1996.11947957 Jorge Masvidal. (2020, 3 augustus). Jorge Masvidal nearly passes out losing 20lbs in 6 days for UFC Fight Island [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=KbfR00CU_MQ Joseph, J. B. (2022, 4 september). Andy Ruiz Jr. vs. Luis Ortiz Fight Purse Revealed. EssentiallySports. https://www.essentiallysports.com/boxing-news-andy-ruiz-jr-vs-luis-orti… Karate Combat. (z.d.). Karate Combat Rules And Regulations. karate.com. Geraadpleegd op 21 mei 2023, van https://www.karate.com/about/rules-regulations Kershnar, S., & Kelly, R. M. (2020). Rights and consent in mixed martial arts. Journal Of The Philosophy Of Sport, 47(1), 105–120. https://doi.org/10.1080/00948705.2019.1653193 Khabib Nurmagomedov. (2021, 6 november). Khabib’s teammates cutting weight for UFC 267 [BEHIND THE SCENES] [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=f38V7ZVGkgw Knight, B. (2023, 8 juni). The World’s 10 Highest-Paid Athletes 2023. Forbes. https://www.forbes.com/sites/brettknight/2023/05/02/the-worlds-10-highe… Knowles, S. B., Marshall, S. W., & Guskiewicz, K. M. (2006). Issues in Estimating Risks and Rates in Sports Injury Research. Carolina Digital Repository (University Of North Carolina At Chapel Hill). https://doi.org/10.17615/texn-bm57 Koh, J. H. (2014). Performance-enhancing drugs in boxing: Preventing the sweet science from becoming chemical warfare. Southern California Law Review, 87(2), 335–387. https://southerncalifornialawreview.com/2014/01/03/performance-enhancin… Koninklijk besluit tot reglementering van de bokswedstrijden en -exhibities en van de beoefening van de bokssport. (5/7/1962) Geraadpleegd van https://www.mycodex.be/doc/120206 Koninklijke Belgische Boksbond. (2023). Code Sportif - Sport Codex: RFBB-KBBB-KBBV. vlaamseboksliga.com. Geraadpleegd op 2 april 2024, van https://e.pcloud.link/publink/show?code=XZTs5BZuw0qYRr3lTfFf5EufYKUCu7d… Kopzorgen (Door Pano). (2024, 19 maart). [Video]. vrt.be. Geraadpleegd op 13 april 2024, van https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/pano/2024/pano-s2024a5/ Kostorz, K., & Sas-Nowosielski, K. (2021a). The morality of practicing martial arts and combat sports. Ido Movement For Culture. Journal Of Martial Arts Anthropology, 21(2). https://doi.org/10.14589/ido.21.2.8 Kostorz, K., & Sas-Nowosielski, K. (2021b). Aggression Dimensions Among Athletes Practising Martial Arts and Combat Sports. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.696943 KyokuFan. (z.d.). MasutatsuOyama.com - Kyokushin Karate Tournament Rules. Copyright @ MasutatsuOyama.com. https://www.masutatsuoyama.com/kyokushin_tournamentrules.htm Lafuente, J. J., González, M. C., Barquín, R. R., & García, C. M. (2017). Anger and agression in martial arts and combat sports. Research Journal Of Budo, 50. http://buleria.unileon.es/handle/10612/9823 Lakicevic, N., Gentil, P., Roklicer, R., Trivic, T., Korovljev, D., Ostojic, S. M., Proia, P., Bianco, A., & Drid, P. (2021). Effects of Rapid Weight Loss on Kidney Function in Combat Sport Athletes. Medicina, 57(6), 551. https://doi.org/10.3390/medicina57060551 Le, C., Quarry, N., Fitch, J., Vera, Javier Vazquez, L., & Kingsbury, K. (z.d.). UFC Antitrust Lawsuit. UFC ANTITRUST LAWSUIT. Geraadpleegd op 10 mei 2024, van https://www.ufcclassaction.com/ Lehman, E. J. (2013). Epidemiology of neurodegeneration in American-style professional football players. Alzheimer’s Research & Therapy, 5(4), 34. https://doi.org/10.1186/alzrt188 Lim, L., Ho, R., & Ho, C. S. (2019). Dangers of Mixed Martial Arts in the Development of Chronic Traumatic Encephalopathy. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 16(2), 254. https://doi.org/10.3390/ijerph16020254 Lindner, J. (2024, 7 februari). Statistics about the average UFC fighter pay. gitnux.org. Geraadpleegd op 13 april 2024, van https://gitnux.org/average-ufc-fighter-pay/ Mahase, E. (2023). Male footballers are 50% more likely to develop neurodegenerative disease, finds Swedish study. BMJ, p641. https://doi.org/10.1136/bmj.p641 Manning, K., Brooks, J. S., Dickey, J. P., Harriss, A., Fischer, L., Jevremovic, T., Blackney, K., Barreira, C., Brown, A., Bartha, R., Doherty, T. S., Fraser, D. D., Holmes, J. D., Dekaban, G. A., & Menon, R. S. (2020). Longitudinal changes of brain microstructure and function in nonconcussed female rugby players. Neurology, 95(4), e402–e412. https://doi.org/10.1212/wnl.0000000000009821 Marrocco, S. (2024, 31 januari). Unsealed docs: UFC once commissioned its own fighter pay study. MMA Fighting. https://www.mmafighting.com/2024/1/31/24056305/unsealed-docs-ufc-once-c… Martin, D. (2020, 3 december). Yair Rodriguez suspended six months by USADA for failing to file location for random testing. MMA Fighting. https://www.mmafighting.com/2020/12/3/22150500/yair-rodriguez-suspended… Martins, N., & Weaver, A. J. (2019). The role of media exposure on relational aggression: A meta-analysis. Aggression And Violent Behavior, 47, 90–99. https://doi.org/10.1016/j.avb.2019.03.001 Mazique, B. (2019, 9 april). TJ Dillashaw’s suspension: Why EPO is such a disgraceful banned substance for an MMA fighter. Forbes. https://www.forbes.com/sites/brianmazique/2019/04/09/tj-dillashaws-susp… McCrory, P. (2007). Acute and Chronic Brain Injury in Combat Sports. In Combat Sports Medicine (pp. 89–108). Springer Science & Business Media. https://10.1007/978-1-84800-354-5 McMurry, T. L., & Poplin, G. S. (2014). Statistical Considerations in the Development of Injury Risk Functions. Traffic Injury Prevention (Online)/Traffic Injury Prevention, 16(6), 618–626. https://doi.org/10.1080/15389588.2014.991820 Meller, J. (2020). Moral Aspects of Some Combat Sports. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 18(3). https://doi.org/10.21697/seb.2020.18.3.06 Mill, J. S. (1869). On Liberty. MMA Junkie. (2014, 27 december). Fighters discuss the fine line between sparring hard and getting hurt [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=LqNwh1152vs MMA Weekly Staff. (2020, 12 juli). Alexander Volkanovski: ‘Rude’ USADA woke me up night before the fight at UFC 251. Yahoo Sports. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://sports.yahoo.com/alexander-volkanovski-rude-usada-woke-07370589… mmapunches. (2022, 19 april). Khamzat Chimaev goes through hell during the weight cut | UFC 273 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=9z84d5FH4iE MMASalaries.com. (2020, 27 december). MMA Salaries - Homepage. MMA Salaries. https://mmasalaries.com/ Mojtahedi, D., Dagnall, N., Denovan, A., Clough, P., Dewhurst, S. A., Hillier, M., Papageorgiou, K. A., & Perry, J. L. (2023). Competition Anxiety in Combat Sports and the Importance of Mental Toughness. Behavioral Sciences, 13(9), 713. https://doi.org/10.3390/bs13090713 Morales, J. O., Valenzuela, P. L., Saco-Ledo, G., Castillo-García, A., Carabias, C. S., McCrory, P., Santos-Lozano, A., & Lucia, A. (2022). Mortality Risk from Neurodegenerative Disease in Sports Associated with Repetitive Head Impacts: Preliminary Findings from a Systematic Review and Meta-Analysis. Sports Medicine, 52(4), 835–846. https://doi.org/10.1007/s40279-021-01580-0 Morrison, R. B. (1986). Medical and Public Health Aspects of Boxing. JAMA, 255(18), 2475. https://doi.org/10.1001/jama.1986.03370180101041 Muhammad Ali Boxing Reform, 106-210, 106 Cong. (26/5/2000) Muyters, P. (2019, 11 januari). Erkenning VKBM2O vzw als Vlaamse Sportfederatie door Minister van Sport. bkbmo.be. Geraadpleegd op 11 mei 2024, van https://www.bkbmo.be/downloads NADO Vlaanderen. (z.d.). NADO Vlaanderen. Dopingvrij.Vlaanderen. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://www.dopingvrij.vlaanderen/ NADO Vlaanderen. (2022, 28 april). Jaarverslag 2022. Dopingvrij.Vlaanderen. Geraadpleegd op 18 mei 2024, van https://www.dopingvrij.vlaanderen/media/dsilmnje/nado_vlaanderen_jaarve… Nag, U. (2021a, september 22). What is freestyle wrestling? Rules, scoring, techniques and Olympic history. Olympics.com. https://olympics.com/en/news/what-how-freestyle-wrestling-style-rules-s… Nag, U. (2021b, september 22). What is Greco Roman wrestling: From rules to Olympic history. Olympics.com. https://olympics.com/en/news/what-how-greco-roman-wrestling-style-rules… Netti, M. (2023, 10 april). Breaking Down the NBA CBA. Conduct Detrimental. Geraadpleegd op 10 mei 2024, van https://www.conductdetrimental.com/post/breaking-down-the-nba-cba Nimura, Y., Higaki, E., Motohashi, H., & Yokoyama, Y. (2022). Physiological Studies on Fainting due to Shime Waza (Choking): A Review of the Literature on Human Experiments. The Arts And Sciences Of Judo, 2(1), 36–44. https://www.researchgate.net/profile/Sentaro-Koshida/publication/361824… Nissen‐Meyer, J., Skotland, T., & Boye, E. (2022). Are doping tests in sports trustworthy? EMBO Reports, 23(3). https://doi.org/10.15252/embr.202154431 Nussbaum, M. C. (1995). Objectification. Philosophy And Public Affairs/Philosophy & Public Affairs, 24(4), 249–291. https://doi.org/10.1111/j.1088-4963.1995.tb00032.x ONE Championship. (2021, 25 december). Fighters that showed incredible SELF-CONTROL 😱🙏 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=EJQ3U3J7uA8 O’Sullivan, D., & Fife, G. P. (2017). Biomechanical head impact characteristics during sparring practice sessions in high school taekwondo athletes. Journal Of Neurosurgery. Pediatrics, 19(6), 662–667. https://doi.org/10.3171/2017.1.peds16432 Øvretveit, K. (2018). Acute physiological and perceptual responses to Brazilian jiu-jitsu sparring: the role of maximal oxygen uptake. International Journal Of Performance Analysis in Sport, 18(3), 481–494. https://doi.org/10.1080/24748668.2018.1493634 Palmquist, C. (2022, 1 maart). Controversial marketing of UFC 1 haunted sport until Tuesday. MMA Underground. https://www.mixedmartialarts.com/news/controversial-marketing-of-ufc-1-… Paris 2024 Boxing Unit. (2023, 14 april). Event Regulations for the Olympic Boxing Qualifying Tournaments and the Boxing Competition at the Olympic Games Paris 2024. Olympics.com. Geraadpleegd op 30 april 2024, van https://olympics.com/athlete365/app/uploads/2023/04/PARIS-2024-BOXING-U… Petrisor, B., Del Fabbro, G., Madden, K., Khan, M., Joslin, J., & Bhandari, M. (2019). Injury in Brazilian Jiu-Jitsu training. Sports Health, 11(5), 432–439. https://doi.org/10.1177/1941738119849112 Rafael, D. (2017, 3 maart). Alexander Povetkin suspended indefinitely, fined $250,000 by WBC over performance-enhancing drug violations - ESPN. ESPN.com. https://www.espn.com/boxing/story/_/id/18810394/alexander-povetkin-susp… Raimondi, M. (2023, 18 januari). Francis Ngannou on UFC exit -- “In that contract, I’m not free” - ESPN. ESPN.com. https://www.espn.com/mma/story/_/id/35468383/francis-ngannou-ufc-exit-c… Redactieteam-elfri.be. (2024, 12 maart). Freefight strafbaar. elfri.be. Geraadpleegd op 6 mei 2024, van https://www.elfri.be/artikel/freefight-strafbaar Reid, C. (2021, 16 april). JAKE PAUL says he’s showing early signs of CTE after taking up boxing. LADbible. Geraadpleegd op 12 mei 2024, van https://www.ladbible.com/news/celebrity-jake-paul-says-hes-showing-earl… Reinsmith, T. (2024, 20 februari). UFC 298: Volkanovski vs. Topuria, full fighter pay. Forbes. https://www.forbes.com/sites/trentreinsmith/2024/02/17/ufc-298-volkanov… Rondina, S. (2017, 31 oktober). UFC veteran Mark Hunt discusses slurred speech, memory loss. Bleacher Report. https://bleacherreport.com/articles/2733221-ufc-veteran-mark-hunt-discu… Ross, R. T., & Ochsner, M. G. (1999). Acute Intracranial Boxing-Related Injuries in U.S. Marine Corps Recruits: Report of Two Cases. Military Medicine, 164(1), 68–70. https://doi.org/10.1093/milmed/164.1.68 Rudd, S., Hodge, J. G., Finley, R., Lewis, P., & Wang, M. (2016). Should we ban boxing? BMJ, i389. https://doi.org/10.1136/bmj.i389 Russell, J. (2005). The Value of Dangerous Sport. Journal Of The Philosophy Of Sport, 32(1), 1–19. https://doi.org/10.1080/00948705.2005.9714667 Russell, J. S. (2007). Children and Dangerous Sport and Recreation. Journal Of The Philosophy Of Sport, 34(2), 176–193. https://doi.org/10.1080/00948705.2007.9714720 Samano, S. (2024, 18 februari). #UFC298 salaries: Alexander Volkanovski leads 13 fighters with six-figure payouts (via @SJSamano). MMA Junkie. https://mmajunkie.usatoday.com/lists/ufc-298-salaries-13-fighters-six-f… Sammons, J. T. (2024, 19 april). Boxing | History, rules, weight divisions, notable fighters, & facts. Encyclopedia Britannica. Geraadpleegd op 23 april 2024, van https://www.britannica.com/sports/boxing/Amateur-boxing Saxena, S. (2021, 5 mei). 5 millionaire UFC fighters with real-life rags-to-riches journeys. Sportskeeda. https://www.sportskeeda.com/mma/5-millionaire-ufc-fighters-real-life-ra… Schneider, A., & Friedmann, T. (2006). The Problem of Doping in Sports. In Advances in genetics (pp. 1–9). https://doi.org/10.1016/s0065-2660(06)51001-6 Sethi, N. K. (2018). Neurologist at ringside-to be or not to be? South African Journal Of Sports Medicine. https://doi.org/10.17159/2078-516x/2018/v30i1a4255 Siam Boxing. (2022, 11 mei). Elite MMA Sparring EP1 | BST Academy | Siam Boxing [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=FMcJ-UAP8mU Silver, R. C., Holman, E. A., Andersen, J. P., Poulin, M., McIntosh, D. N., & Gil-Rivas, V. (2013). Mental- and Physical-Health Effects of Acute Exposure to Media Images of the September 11, 2001, Attacks and the Iraq War. Psychological Science, 24(9), 1623–1634. https://doi.org/10.1177/0956797612460406 Simula, B. L. (2019). Pleasure, power, and pain: A review of the literature on the experiences of BDSM participants. Sociology Compass, 13(3), e12668. https://doi.org/10.1111/soc4.12668 Souza-Junior, T. P., Ide, B. N., Sasaki, J. E., Lima, R. R., Abad, C. C. C., Leite, R. D., De Barros, M. P., & Utter, A. C. (2015). Mixed Martial Arts: History, Physiology and Training Aspects. The Open Sports Sciences Journal, 8(1), 1–7. https://doi.org/10.2174/1875399x01508010001 Stellpflug, S. J. (2019). No Established Link between Repeated Transient Chokes and Chronic Traumatic Encephalopathy Related Effects. Comment on Lim, L.J.H. et al. Dangers of Mixed Martial Arts in the Development of Chronic Traumatic Encephalopathy. Int. J. Environ. Res. Public Health 2019, 16, 254. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 16(6), 1059. https://doi.org/10.3390/ijerph16061059 Stephenson, C. J., & Rossheim, M. E. (2018). Brazilian Jiu Jitsu, Judo, and Mixed Martial Arts Injuries Presenting to United States Emergency Departments, 2008–2015. The Journal Of Primary Prevention/The Journal Of Primary Prevention, 39(5), 421–435. https://doi.org/10.1007/s10935-018-0518-7 Stiller, J. W., Yu, S., Brenner, L. A., Langenberg, P., Scrofani, P., Pannella, P., Hsu, E. B., Roberts, D. W., Monsell, R. M. T., Binks, S. W., Guzmán, A., & Postolache, T. T. (2014). Sparring and Neurological Function in Professional Boxers. Frontiers in Public Health, 2. https://doi.org/10.3389/fpubh.2014.00069 Sunstein, C. R. (1992). Neutrality in Constitutional Law (With Special Reference to Pornography, Abortion, and Surrogacy). Columbia Law Review, 92(1), 1. https://doi.org/10.2307/1123024 Szabo, A., & Urbán, F. (2014). Do combat sports develop emotional intelligence. Kinesiology, 46(1), 53–60. http://hrcak.srce.hr/file/182774 Szczerba, R. J. (2014, 3 april). Mixed Martial Arts and the Evolution of John McCain. Forbes. https://www.forbes.com/sites/robertszczerba/2014/04/03/mixed-martial-ar… Tator, C. H. (2013). Concussions and their consequences: current diagnosis, management and prevention. CMAJ. Canadian Medical Association Journal, 185(11), 975–979. https://doi.org/10.1503/cmaj.120039 Tenorio, R. (2000). The Economics of Professional Boxing Contracts. Journal Of Sports Economics, 1(4), 363–384. https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=1ddc0579… Thans, K. D. (z.d.). Concussion – Symptoms, Diagnosis and Safety Guidelines. aans.org. Geraadpleegd op 23 maart 2024, van https://www.aans.org/en/Patients/Neurosurgical-Conditions-and-Treatment… Tiger Muay Thai and MMA Training Camp, Phuket, Thailand. (2018, 24 augustus). 11 Year Old Pros Sparring: Jodie Mccarthy vs Ramadan Ondash [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=aVyaYnUpf0w Toth, C., McNeil, S., & Feasby, T. E. (2005). Central Nervous System Injuries in Sport and Recreation. Sports Medicine, 35(8), 685–715. https://doi.org/10.2165/00007256-200535080-00003 Tretter, J. C. (2021, 27 oktober). NFL Economics 101. NFL Players Association. Geraadpleegd op 10 mei 2024, van https://nflpa.com/posts/nfl-economics-101 UFC. (2015a, februari 1). UFC 183: Anderson Silva & Nick Diaz Octagon Interviews [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=zKylVe2z0fg UFC. (2015b, oktober 4). UFC 192: Daniel Cormier Octagon Interview [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=uRlE_5lr7kM UFC. (2018, 11 november). Fight Night Denver: Donald Cerrone Octagon interview [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=E_x1c69ylcw UFC. (2019a, februari 10). UFC 234: Israel Adesanya and Anderson Silva Octagon Interviews [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=f9W8wt1vmA4 UFC. (2019b, april 14). UFC 236: Dustin Poirier and Max Holloway Octagon Interview [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=I47_jCtfYlE UFC. (2021a, november 12). On This Day: Royce Gracie vs Ken Shamrock (1993) | UFC 1 Free Fight [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=-y2SEefVNtE UFC. (2021b, november 12). On This Day: The First UFC Fight Ever | UFC 1 Free Fight [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=Za6HeiTJIWI UFC. (2023, 28 december). UFC announces details of new Anti-Doping program. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://www.ufc.com/news/ufc-announces-details-new-anti-doping-program?… Ultimate Fighting Championship. (2022, 9 november). Understanding UFC Weight Classes. UFC.com. Geraadpleegd op 21 mei 2023, van https://www.ufc.com/news/understanding-ufc-weight-classes-and-weigh-ins USADA. (2024, 8 april). Effects of Performance-Enhancing Drugs | USADA. U.S. Anti-Doping Agency (USADA). Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://www.usada.org/athletes/substances/effects-of-performance-enhanc… Van de Sande, S. (2024, 1 februari). ‘Supporters’ van KV Mechelen veroordeeld voor freefights: ”Het is strafbaar, ook al geeft iedereen toestemming. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20240201_93769535 Van Der Aa, J. (2020, 23 december). Kooivechter vrijgesproken voor mishandeling van MMA-vechtster Cindy Dandois . Nieuwsblad.be. Geraadpleegd op 18 mei 2023, van https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20201223_97525582 Van Dinter, S. (2023, 27 januari). Meer dan 100 dronken studenten bij illegale bokswedstrijd in park. Vechtsport Info. Geraadpleegd op 23 april 2024, van https://www.vechtsportinfo.nl/nieuws/meer-dan-100-dronken-studenten-bij… Van Genechten, V. (2020, 1 december). Niet voor gevoelige kijkers: kooivechter loopt horrorblessure aan zijn oor op na uithaal van concurrent. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20201201_93876452 Van Vaerenbergh, D. (2021, 27 april). Als boksen mag, waarom zouden we freefights dan verbieden? De Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20210427_93323398 Veit, W., & Browning, H. (2021). Ethics of mixed martial arts. Routledge eBooks, 134–149. https://doi.org/10.4324/9781003122395-12 VKBM Jeugdcommissie. (2022, 5 april). VKBMO Jeugdreglement. vkbmo.be. Geraadpleegd op 23 maart 2024, van https://www.vkbmo.be/uploads/1/3/4/8/134849841/jeugdreglement_versie_20… Vlaamse Boksliga. (z.d.). Vlaamse Boksliga. vlaamseboksliga.com. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://vlaamseboksliga.com/ Vlaamse Kickboks en Muaythai Organisatie. (2023, november). Reglement volwassenen. vkbmo.be. Geraadpleegd op 2 april 2024, van https://www.vkbmo.be/uploads/1/3/4/8/134849841/20231218_versie_2_volwas… Weimer, S. (2012). Consent and Right Action in Sport. Journal Of The Philosophy Of Sport, 39(1), 11–31. https://doi.org/10.1080/00948705.2012.675065 Weimer, S. (2017). On the alleged intrinsic immorality of mixed martial arts. Journal Of The Philosophy Of Sport, 44(2), 258–275. https://doi.org/10.1080/00948705.2017.1320944 Wells, A. (2024, 20 maart). UFC Settles Class-Action Lawsuit for $335M; Company Was Accused of Suppressing Wages. Bleacher Report. https://bleacherreport.com/articles/10113760-ufc-settles-class-action-l… Whang, O. (2022, 8 augustus). The M.M.A. Doctor’s Dilemma: To Stop or Not to Stop the Fight. The New York Times. https://www.nytimes.com/2022/07/29/health/mma-combat-sports-doctors.html White, C. (2007). Mixed martial arts and boxing should be banned, says BMA. BMJ. British Medical Journal, 335(7618), 469.1-469. https://doi.org/10.1136/bmj.39328.674711.db Wiegand, J. (2021, 13 juli). The UFC’s market dominance. Conduct Detrimental. Geraadpleegd op 7 mei 2024, van https://www.conductdetrimental.com/post/the-ufc-s-market-dominance Wolska, B., Pujszo, R., Janowska, P., Wojdat, M., Zajac, M., & Pujszo, M. (2019). The specificity of motivations in different combat sports and different lengths of the sports career. Baltic Journal Of Health And Physical Activity, 11(3), 109–116. https://doi.org/10.29359/bjhpa.11.3.11 World Anti-Doping Agency. (2024, 3 mei). WADA. World Anti Doping Agency. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://www.wada-ama.org/en Xmartial Team. (2024, 9 februari). Gym etiquette: 10 Unwritten Rules of Sparring - XMARTIAL. XMARTIAL. Geraadpleegd op 12 mei 2024, van https://www.xmartial.com/blogs/articles/gym-etiquette-10-unwritten-rule… Zazryn, T. R., McCrory, P., & Cameron, P. (2009). Injury Rates and Risk Factors in Competitive Professional Boxing. Clinical Journal Of Sport Medicine, 19(1), 20–25. https://doi.org/10.1097/jsm.0b013e31818f1582 Zhang, S. (2016, 10 augustus). Why Olympic boxers aren’t wearing headgear anymore. WIRED. https://www.wired.com/2016/08/olympic-boxers-arent-wearing-headgear-any… Zsheliaskova-Koynova, Z. (2021). MOTIVES FOR PRACTICING COMBAT SPORTS. DOAJ (DOAJ: Directory Of Open Access Journals). https://doi.org/10.15547/tjs.2021.s.01.118
