De grijze zone tussen misdaad en genot: het aanpakken van verkrachtingsondersteunende attitudes.
De grijze zone tussen misdaad en genot: het aanpakken van verkrachtingsondersteunende attitudes.
In een samenleving waar seksueel geweld nog steeds een alomtegenwoordig probleem is, biedt een nieuwe studie aan de Universiteit van Gent een verontrustende blik op de houding van Vlaamse jongvolwassenen ten aanzien van seksuele toestemming. De resultaten onthullen niet alleen hoe diepgewortelde verkrachtingsmythes de perceptie van toestemming vertroebelen, maar ook hoe antiverkrachtingsattitudes cruciaal zijn voor het doorbreken van deze destructieve denkpatronen. Dit onderzoek benadrukt de dringende noodzaak om schadelijke overtuigingen te bestrijden en onderstreept het belang van het bevorderen van positieve attitudes ten opzichte van toestemming.
“Bij een daadwerkelijke verkrachting verzet een vrouw zich altijd.”
Het belang van toestemming: de hoeksteen van gezonde relaties
Toestemming is veel meer dan een formaliteit, het is de basis waarop gezonde en respectvolle seksuele relaties worden gebouwd. Dit onderzoek onderstreept het cruciale belang van duidelijke en expliciete toestemming in alle seksuele interacties. In een tijdperk waarin grensoverschrijdend gedrag steeds vaker aan het licht komt, is het essentieel dat we begrijpen wat toestemming echt betekent. De studie toont aan dat veel jongeren nog steeds worstelen met dit concept, wat kan leiden tot misverstanden en, in ernstige gevallen, tot seksueel geweld.
Waarom jongvolwassenen: een kwetsbare groep in de seksuele ontdekking
Jongvolwassenen bevinden zich in een fase van hun leven waarin ze hun identiteit en hun seksuele voorkeuren ontdekken. Dit onderzoek richt zich specifiek op deze groep omdat hun attitudes en gedragingen ten opzichte van seksuele toestemming en seksueel geweld vaak nog in ontwikkeling zijn. Deze fase gaat vaak gepaard met alcoholgebruik en een feestcultuur, wat hun begrip van toestemming aanzienlijk kan verhinderen. De studie benadrukt hoe belangrijk het is om deze groep te voorzien van de juiste informatie en tools om gezonde seksuele relaties te bevorderen.
Verkrachtingsmythes: een gevaarlijke erfenis
Verkrachtingsmythes zijn hardnekkige en schadelijke overtuigingen die seksuele misdrijven bagatelliseren, de schuld bij het slachtoffer leggen en de verantwoordelijkheid van de dader ontkennen. Dit onderzoek onthult dat dergelijke mythes nog steeds aanwezig zijn onder Vlaamse jongvolwassenen en dat ze een aanzienlijke invloed hebben op hoe deze groep denkt over en omgaat met seksuele toestemming. De mythes versterken een cultuur waarin seksueel geweld als normaal wordt gezien en slachtoffers het zwijgen wordt opgelegd. De studie roept op tot een gezamenlijke inspanning om deze mythes te ontkrachten en een bewustwording te creëren over hun destructieve impact.
Antiverkrachtingsattitudes: de sleutel tot verandering
Het ontwikkelen van sterke antiverkrachtingsattitudes is een essentiële stap in de strijd tegen seksueel geweld. Dit onderzoek toont aan dat jongeren met dergelijke attitudes niet alleen een beter begrip hebben van wat seksuele toestemming inhoudt, maar ook beter in staat zijn om seksueel geweld te herkennen en te voorkomen. Antiverkrachtingsattitudes helpen bij het doorbreken van schadelijke stereotypen en bevorderen een cultuur waarin iedereen zich bewust is van de grenzen van anderen. De bevindingen van het onderzoek benadrukken het belang van educatieve programma’s die deze attitudes actief promoten en integreren in de opvoeding en het onderwijs.
Resultaten: wat deze studie ons leert over seksuele toestemming
De bevindingen van deze studie werpen een verhelderend licht op de complexe dynamiek van seksuele toestemming onder Vlaamse jongvolwassenen. Het onderzoek toont aan dat zowel verkrachtingsmythes als antiverkrachtingsattitudes significant van invloed zijn op hoe jongeren denken over en omgaan met toestemming. Hoewel antiverkrachtingsattitudes een positieve invloed hebben, vormen verkrachtingsmythes nog steeds een significant probleem. De resultaten benadrukken de noodzaak voor gerichte interventies die deze schadelijke mythes aanpakken en de bevordering van gezonde seksuele relaties ondersteunen. Dit onderzoek biedt een waardevolle bijdrage aan ons begrip van de uitdagingen rondom seksuele toestemming en geeft een eventuele richting aan toekomstige preventie- en educatieprogramma's.
Bibliografie
Amnesty International. (2023). Let’s talk about yes: Publiekscampagne van amnesty international. Amnesty International. https://www.amnesty.nl/wat-we-doen/campagnes/letstalkaboutyes/overzicht.
Baldwin-White, A. (2021). College students and their knowledge and perceptions about sexual assault. Sexuality & Culture, 25(1), 58-74. https://doi.org/10.1007/s12119-020-09757-x.
Ben-David, S., & Schneider, O. (2005). Rape perceptions, gender role attitudes, and victim-perpetrator acquaintance. Sex Roles: A Journal of Research, 53(5-6), 385–399. https://doi.org/10.1007/s11199-005-6761-4
Beres, M. A. (2007). ‘Spontaneous’ sexual consent: An analysis of sexual consent literature.
Feminism & Psychology, 17(1), 93-108. https://doi.org/10.1177/0959353507072914.
Beres, M. A., Herold, E., & Maitland, S. B. (2004). Sexual Consent Behaviors in Same-Sex
Relationships. Archives of Sexual Behavior, 33(5), 475-486. https://doi.org/10.1023/B:ASEB.0000037428.41757.10.
Bohner, G., Eyssel, F., Pina, A., Siebler, F., & Viki, G. T. (2013). Rape myth acceptance: Cog
nitive, affective and behavioural effects of beliefs that blame the victim and exonerate the perpetrator. In Rape (pp. 17-45). https://doi.org/10.4324/9781843927129.
Bohner, G., Weiss, A., Schirch, C., Zöllner, L., Lipińska, A., Sempere, M.-J., & Megías, J. L. (2022). AMMSA-21: a revised version of the Acceptance of Modern Myths About Sexual Aggression Scale in English, German, Polish and Spanish. International Journal of Social Psychology, 37(3), 460-491. https://doi.org/10.1080/02134748.2022.2083291.
Brady, G., Lowe, P., Brown, G., Osmond, J., & Newman, M. (2018). ‘All in all it is just a
judgement call’: issues surrounding sexual consent in young people’s heterosexual encounters. Journal of Youth Studies, 21(1), 35-50. https://doi.org/10.1080/13676261.2017.1343461.
Brownmiller, S. (1975). Against our will: Men, women and rape. New York: Simon & Schuster.
Burt, M. R. (1980). Cultural myths and support for rape. Journal of Personality and Social
Psychology, 38, 217–230. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.38.2.217.
Burt, M. R., & Albin, R. S. (1981). Rape myths, rape definitions, and probability of conviction.
Journal of Applied Social Psychology, 11(3), 212–230. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.1559-1816.1981.tb00739.x.
Bussel, R. K. (2008). Beyond yes or no: Consent as sexual process. Yes means yes: Visions of
female sexual power and a world without rape, 43-52.
Clemens, K. (2022, May 31). Toestemming is Cruciaal in Nieuwe “sekswet”: Hoe Werkt Dat Juist? en wat als je allebei Dronken Bent? Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220531_95316538.
Cohn, E., Dupuis, E. C., & Brown, T. M. (2009). In the eye of the beholder: Do behavior and character affect victim and perpetrator responsibility for acquaintance rape? Journal of Applied Social Psychology, 39, 1513–1535. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2009.00493.x.
Decorte, T., & Zaitch, D. (Eds.). (2016). Kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie. Acco.
Deming, M., Covan, E., Swan, S., & Billings, D. (2013). Exploring rape myths, gendered norms, group processing and the social context of rape among college women: A qualitative analysis. Violence Against Women, 19(4), 465–485. https://doi.org/10.1177/1077801213487044.
Evans, J. R., & Mathur, A. (2005). The value of online surveys. Internet research, 15(2), 195-219. https://doi.org/10.1108/10662240510590360.
Federale politie (2018). Veiligheidsmonitor 2018. Federale politie.
Feild, Hubert S. (1978). Attitudes toward rape: A comparative analysis of police, rapists, crisis
counselors, and citizens. Journal of Personality and Social Psychology, 36(2), 156–179. https://doi.org/10.1037/0022-3514.36.2.156.
Franiuk, R., Seefelt, J. L., & Vandello, J. A. (2008). Prevalence of rape myths in headlines and
their effects on attitudes toward rape. Sex roles, 58, 790-801. https://doi.org/10.1007/s11199-007-9372-4.
Graf, A. S., & Johnson, V. (2021). Describing the “gray” area of consent: A comparison of
sexual consent understanding across the adult lifespan. The Journal of Sex Research, 58(4), 448-461. https://doi.org/10.1080/00224499.2020.1765953.
Grubb, A., & Turner, E. (2012). Attribution of blame in rape cases: A review of the impact of
rape myth acceptance, gender role conformity and substance use on victim blaming. Aggression and violent behavior, 17(5), 443-452. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.avb.2012.06.002.
Gunnarsson, L. (2018). “Excuse me, but are you raping me now?” Discourse and experience in
(the grey areas of) sexual violence. NORA, 26, 4–18. https://doi.org/10.1080/08038740.2017.1395359.
Hallal, D.M. (2004). Sexual consent in a gay, lesbian, and bisexual population: An exploratory
study. Wilfrid Laurier.
Hardyns, W., Pauwels, L., & De Buck, A. (2019). Kwantitatieve toegepaste dataanalyse en
rapportage met SPSS voor criminologen. Institute for International Research on Criminal Policy – UGent.
Hermann, C., Liang, C. T., & DeSipio, B. E. (2018). Exploring sexual consent and hostile mas-
culine norms using the theory of planned behavior. Psychology of Men & Masculinity, 19(4), 491. https://doi.org/10.1037/men0000127.
Hinck, S. S., & Thomas, R. W. (1999). Rape myth acceptance in college students: How far have
we come?. Sex roles, 40(9), 815-832. https://psycnet.apa.org/doi/10.1023/A:1018816920168.
Hockett, J. M., Saucier, D. A., & Badke, C. (2016). Rape myths, rape scripts, and common rape
experiences of college women: Differences in perceptions of women who have been raped. Violence Against Women, 22, 307–323.https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/1077801215599844.
Humphreys, T. P., & Brousseau, M. M. (2010). The Sexual Consent Scale–Revised:
Development, Reliability, and Preliminary Validity. The Journal of Sex Research, 47(5), 420–428. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/00224490903151358.
Humphreys, T., & Herold, E. (2007). Sexual consent in heterosexual relationships:
Development of a new measure. Sex Roles, 57, 305-315. https://doi.org/10.1007/s11199-007-9264-7
Iconis, R. (2008). Rape Myth Acceptance In College Students: A Literature Review. Contem
porary Issues in Education Research (CIER), 1(2), 47–52. https://doi.org/10.19030/cier.v1i2.1201.
Javidi, H., Maheux, A. J., Widman, L., Kamke, K., Choukas-Bradley, S., & Peterson, Z. D.
(2020). Understanding adolescents’ attitudes toward affirmative consent. The Journal of Sex Research, 57(9), 1100-1107. https://doi.org/10.1080/00224499.2019.1711009.
Ipsos. (2018). “The #MeToo Movement: One Year Later.” Ipsos. https://www.ipsos.com/en-us/news-polls/MeToo-Movement
Jozkowski, K. N. (2022). Sexual consent and the prevention of sexual aggression. Engaging
Boys and Men in Sexual Assault Prevention (pp. 211-236). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-819202-3.00008-0.
Jozkowski, K. N., & Peterson, Z. D. (2013). College Students and Sexual Consent: Unique
Insights. The Journal of Sex Research, 50(6), 517–523. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/00224499.2012.700739.
Jozkowski, K. N., Peterson, Z. D., Sanders, S. A., Dennis, B., & Reece, M. (2014). Gender
differences in heterosexual college students' conceptualizations and indicators of sexual
consent: Implications for contemporary sexual assault prevention education. The
Journal of Sex Research, 51(8), 904-916. https://doi.org/10.1080/00224499.2013.792326.
Klement, K. R., Sagarin, B. J., & Lee, E. M. (2017). Participating in a culture of consent may be associated with lower rape-supportive beliefs. The Journal of Sex Research, 54(1), 130-134. https://doi.org/10.1080/00224499.2016.1168353.
Klement, K. R., Sagarin, B. J., & Skowronski, J. J. (2019). Accusers lie and other myths: Rape myth acceptance predicts judgments made about accusers and accused perpetrators in a rape case. Sex Roles, 81, 16-33. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/s11199-018-0950-4
Krahé, B., Tomaszewska, P., Kuyper, L., & Vanwesenbeeck, I. (2014). Prevalence of sexual aggression among young people in Europe: A review of the evidence from 27 EU countries. Aggression and Violent Behavior, 19(5), 545-558. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.avb.2014.07.005
Muehlenhard, C., Humphreys, T., Jozkowski, K., Peterson, Z. (2016). The complexities of
sexual consent among college students: a conceptual and empirical review. The journal of sex research, 35(4-5), 457-478. https://doi.org/10.1080/00224499.2016.1146651
Mueller, T. M., and Z. D. Peterson. 2012. “Affirmative Consent and Safer, Hotter Sex.” The
Journal of Sex Research 49 (2–3): 303–304. https://doi.org/10.1080/00224499.2011.607979
Nachtegaele, D. (2022, 18 maart). Vrouwen en meisjes voortaan beter beschermd, daders
strenger gestraft. Team Justitie. Geraadpleegd op 22 maart 2024, van https://www.teamjustitie.be/2022/03/18/vrouwen-en-meisjes-voortaan-beterbeschermd-daders-strenger-gestraft/.
Norris, A. L., Carey, K. B., Shepardson, R. L., & Carey, M. P. (2018). Sexual revictimization
in college women: Mediational analyses testing hypothesized mechanisms for sexual coercion and sexual assault. Journal of Interpersonal Violence, 36(13-14), 6440-6465.. https://doi.org/10.1177/0886260518817778.
Pauwels, L. (2015). Kwantitatieve criminologie: basishandboek kwantitatieve methoden van
criminologisch onderzoek. (L. Pauwels, Ed.). Academia Press.
Righi, M. K., Bogen, K. W., Kuo, C., & Orchowski, L. M. (2021). A Qualitative Analysis of
Beliefs About Sexual Consent Among High School Students. Journal of Interpersonal Violence, 36(15-16), NP8290-NP8316. https://doi.org/10.1177/0886260519842855
Rollero, C., Moyano, N., & Roccato, M. (2023). The role of sexual consent and past non-
consensual sexual experiences on rape supportive attitudes in a heterosexual community sample. Sexuality & Culture, 27(4), 1352-1368. https://doi.org/10.1007/s12119-023-10066-2.
Schapansky, E., Depraetere, J., Keygnaert, I., & Vandeviver, C. (2021). Seksueel geweld in
België: Aard, omvang en risicofactoren van slachtofferschap van seksueel geweld in een nationaal representatieve bevolkingssteekproef. Panopticon, 42(3), 227-249.
Schapansky, E., Roets, A., & Vandeviver, C. (2023). Development of a measure of anti-rape
attitudes as a potential protective factor against rape perpetration. EUROCRIM 2023, 23rd Annual Conference of the European Society of Criminology, Abstracts. Presented at the 23rd Annual Conference of the European Society of Criminology (EUROCRIM 2023), Florence, Italy.
Setty, E. (2023). Young people and sexual consent: contextualising ‘miscommunication’amid
‘grey areas’ of ambiguity and ambivalence. Sex Education, 1-16. https://doi.org/10.1080/14681811.2023.2259321
Shafer, A., Ortiz, R. R., Thompson, B., & Huemmer, J. (2018). The role of hypermasculinity,
token resistance, rape myth, and assertive sexual consent communication among college men. Journal of Adolescent Health, 62(3), S44-S50. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2017.10.015
Silver, N., & Hovick, S. R. (2018). A schema of denial: The influence of rape myth acceptance
on beliefs, attitudes, and processing of affirmative consent campaign messages. Journal of health communication, 23(6), 505-513. https://doi.org/10.1080/10810730.2018.1473532
Sternin, S., McKie, R. M., Winberg, C., Travers, R. N., Humphreys, T. P., & Reissing, E. D.
(2022). Sexual consent: Exploring the perceptions of heterosexual and non-heterosexual men. Psychology & Sexuality, 13(3), 512-534. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/19419899.2021.1879911
Tharp, A. T., DeGue, S., Valle, L. A., Brookmeyer, K. A., Massetti, G. M., & Matjasko, J. L. (2013). A systematic qualitative review of risk and protective factors for sexual violence perpetration. Trauma, Violence, & Abuse, 14(2), 133-167. https://doi.org/10.1177/1524838012470031
Vermeulen, G. (2022). Seksuele toestemming in het nieuwe seksueel strafrecht: onvolkomen, inconsistente en aarzelende progressie. In G. Vermeulen, L. Byn & S. De Coensel (eds.), Seksuele autonomie, normativiteit, exploitatie en deviantie: Criminologische en juridische verkenningen. Van Gompel & Svacina.
Vehovar, V., Toepoel, V., & Steinmetz, S. (2016). Non-probability sampling (Vol. 1, pp. 329-
45). The Sage handbook of survey methods. https://doi.org/10.4135/9781473957893.n22
Wilson, L. C., & Miller, K. E. (2016). Meta-analysis of the prevalence of unacknowledged rape.
Trauma, Violence, & Abuse, 17, 149–159. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/1524838015576391
World Health Organization (2011). Violence against women. Fact sheet No. 239. Retrieved June
13, 2024, from: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs239/en/
