In het onderwijs komt de rijkdom van diversiteit steeds meer tot uiting. Ex-OKAN-leerlingen, anderstalige nieuwkomers met vaak een zware rugzak, vormen een unieke aanwinst in de klas. Dit artikel verkent de waarde die deze leerlingen toevoegen aan het onderwijs, de uitdagingen waarmee ze te maken hebben, en de noodzaak voor leraren om beter voorbereid te zijn op deze multiculturele omgeving. De inzichten zijn afkomstig uit recent onderzoek waarbij 16 leraren uit 4 scholen zijn bevraagd over hun ervaringen met ex-OKAN-leerlingen.
Het onderzoek toont aan dat ex-OKAN-leerlingen niet alleen hun unieke culturele achtergronden en talen meebrengen, maar ook vaak gemotiveerd en dankbaar zijn. Leraren gaven aan dat deze leerlingen waardevolle bijdragen leveren, wat de dynamiek in de klas versterkt. Hun diverse ervaringen zorgen ervoor dat zij vanuit verschillende perspectieven naar lesstof kunnen kijken, wat de leeromgeving voor alle leerlingen stimuleert.
De weg naar succesvolle integratie is echter niet zonder hobbels. Veel ex-OKAN-leerlingen ervaren ‘vreemdetaalangst’, wat leidt tot stress en onzekerheid. Leraren merken op dat deze taalbarrière niet alleen een uitdaging vormt voor de leerlingen zelf, maar ook voor hen als onderwijzers. Leraren moeten vaak creatief omgaan met de diverse (psychosociale) achtergronden van hun leerlingen om een inclusieve leeromgeving te waarborgen.
Om het potentieel van ex-OKAN-leerlingen volledig te benutten, moeten leraren goed voorbereid zijn op deze uitdagingen. Het onderzoek benadrukt het belang van opleidingen die leraren leren omgaan met multiculturele klassen. Bewustzijn van de psychosociale situaties van ex-OKAN-leerlingen is cruciaal. Bovendien moeten leraren vaardigheden ontwikkelen in differentiatie en het gebruik van visuele en praktische lesmethoden.
Het creëren van een veilige leeromgeving is eveneens essentieel. Leraren moeten een setting creëren waarin leerlingen zich comfortabel voelen om hun vragen te stellen en hun kwetsbaarheid te tonen. Dit kan door aandacht te besteden aan groepsdynamiek en ervoor te zorgen dat alle stemmen in de klas gehoord worden. Het gevoel van veiligheid bevordert actieve deelname aan de lessen, wat de leerervaring ten goede komt.
Leraren leren en groeien ook door ervaring. Het onderzoek toont aan dat zowel jarenlange onderwijservaring als de vaardigheden en opleidingen die leraren hebben gevolgd, invloed hebben op hun zelfvertrouwen. Veel leraren in het onderzoek gaven aan baat te hebben bij mentorschap, waarmee ze ervaringen en strategieën kunnen uitwisselen met meer ervaren collega’s. Dit ondersteunt hen in het omgaan met de specifieke uitdagingen van ex-OKAN-leerlingen.
In het onderzoek werd dieper ingegaan op de ondersteuning die leraren krijgen in het lesgeven aan ex-OKAN-leerlingen. Meer specifiek geven leraren aan vooral steun te ervaren van hun collega’s binnen de school. Van de 16 ondervraagde leraren gaven dertien aan regelmatig overleg te hebben met collega’s over hun ervaringen en strategieën voor de ondersteuning van ex-OKAN-leerlingen. Dit collegiale netwerk is cruciaal voor het delen van best practices en het vinden van oplossingen voor de uitdagingen die deze leerlingen met zich meebrengen.
Daarnaast zoeken leraren ook vooral emotionele ondersteuning bij collega’s en familieleden in het onderwijs. Deze contacten helpen niet alleen bij inhoudelijke vragen, maar bieden ook morele steun. De samenwerking en uitwisseling van ervaringen dragen bij aan een gevoel van gemeenschap onder de leraren, wat hen helpt om beter om te gaan met de diversiteit in hun klassen.
Relationele kennis is dan ook van groot belang in het onderwijs. Leraren moeten weten bij wie ze terecht kunnen voor hulp en advies. Een divers netwerk helpt hen om beter in te spelen op de behoeften van hun leerlingen. Leraren in het onderzoek benadrukten dat contacten met andere onderwijsprofessionals cruciaal zijn voor hun ontwikkeling. Dit netwerken en het uitwisselen van ervaringen helpt hen om nieuwe inzichten en strategieën te ontdekken die hen ondersteunen in hun dagelijkse praktijk.
De samenwerking tussen reguliere leraren en OKAN-collega’s is overigens essentieel. Het onderzoek laat echter zien dat deze interactie nog meer zou moeten gestimuleerd worden. OKAN- leraren hebben cruciale informatie en ondersteuning te bieden. Meer connectie tussen leraren uit het regulier onderwijs en OKAN-leraren is dan ook noodzakelijk.
De inzichten uit dit onderzoek vormen een krachtige oproep tot actie voor het onderwijs. Naast het belang van netwerken om de nodige kennis en vaardigheden te verwerven, roepen we scholen, beleidsmakers en opleidingsinstituten op om te investeren in gerichte trainingen voor leraren, zodat zij beter voorbereid zijn om de diversiteit in hun klassen te omarmen. Het is cruciaal dat we het onderwijs zo inrichten dat het niet alleen gericht is op academische prestaties, maar ook op het creëren van een inclusieve leeromgeving waarin alle leerlingen zich gewaardeerd en gehoord voelen. Dit vraagt om een cultuurverandering, waarbij diversiteit niet slechts een bijkomstigheid is, maar een integraal onderdeel van het onderwijs.
Laten we samenwerken aan inclusief onderwijs dat het potentieel van elk kind erkent en benut. Het is tijd om de brug te slaan tussen verschillende culturen en ervaringen, zodat we samen de klas van de toekomst kunnen bouwen. Iedere leerling, ongeacht zijn of haar achtergrond, verdient een eerlijke kans om te slagen.
Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi). (2020). Report onthaal onderwijs: 2016–2017 en 2017–2018. https://www.agodi.be/sites/default/files/atoms/files/onthaalonderwijs20…
Akter, M. (2024). Foreign language anxiety: A study on Spanish learners. International Journal of Language and Literary Studies, 6(2), 38–56.
https://doi.org/10.36892/ijlls.v6i2.1608
Alzalouk, H. (2018). Cross-cultural classroom interaction between native and non-native speakers of English. Faculty of Arts Journal, 12, 85–101.
https://doi.org/10.36602/faj.2018.n12.12
Anderson, C. (2016). Religiously motivated migration. The Sociological Quarterly, 57(3), 387–414. https://doi.org/10.1111/tsq.12139
Anopochkina, R. K. (2023). Literary text as a means of developing intercultural competence in Chinese linguist trainees. Philology and Culture, 4, 210–215.
https://doi.org/10.26907/2782-4756-2023-74-4-210-215
Aulia, M., Fitrisia, D., & Haqqu, R. M. (2023). Understanding culture shock and its
relationship to intercultural communicative competence. 10(3), 1420–1433.
https://doi.org/10.24815/siele.v10i3.31074
Balci, Z., & Clycq, N. (2012). OKAN in het Nederlandstalig Onderwijs. Steunpunt Inburgering en Integratie, Universiteit Antwerpen.
Banerjee, R., & Luckner, J. (2014). Training needs of early childhood professionals who work with children and families who are culturally and linguistically diverse. Infants & Young Children, 27(1), 43–59. https://doi.org/10.1097/iyc.0000000000000000
Barber, M., & Mourshed, M. (2007). How the world’s best performing schools come out on top. McKinsey & Company. https://www.mckinsey.com/industries/education/our-insights/howthe-worlds-best-performing-schools-come-out-on-top
Bastian, A., Kaiser, G., Meyer, D., & König, J. (2023). The link between expertise, the cognitive demands of teacher noticing, and experience in teaching mathematics in secondary schools. International Journal of Science and Mathematics Education, 22(2), 257–282.
https://doi.org/10.1007/s10763-023-10374-x
Bilan, M. (2024). Cross-cultural teachers’ training to work with migrant students. Věda a Perspektivy, 5(36), 168–177. https://doi.org/10.52058/2695-1592-2024-5(36)-168-177
Boone, S., & Van Houtte, M. (2013). In search of the mechanisms conducive to class differentials in educational choice: A mixed method research. Sociological Review, 61(3), 549–572.
Boone, S., Seghers, M., & Van Houtte, M. (2018). Transition from primary to secondary education in a rigidly tracked system : the case of Flanders. In A. Tarabini & N. Ingram (Eds.), Educational choices, transitions and aspirations in Europe : systemic, institutional and subjective challenges (pp. 53–70). London and New York: Routledge.
Bourdieu, P. (1980). Le capital social [Social capital]. Actes de La Recherche En Sciences Sociales, 31, 2–3. https://doi.org/10.3406/arss.1979.2654
Bonizzoni, P., Romito, M., & Cavallo, C. (2014). Teachers’ guidance, family participation and track choice: The educational disadvantage of immigrant students in Italy. British Journal of Sociology of Education, 37(5), 702–720. https://doi.org/10.1080/01425692.2014.982860
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Bryk, A. S., & Schneider, B. (2002). Trust in schools: A core resource for improvement. Russell Sage Foundation. http://ci.nii.ac.jp/ncid/BB13466962
Burt, R. S. (2005). Brokerage and closure: An introduction to social capital. Oxford University Press.
Calarco, J. M. (2018). Negotiating opportunities: How the middle class secures advantages in school. Oxford Scholarship Online. https://doi.org/10.1093/oso/9780190634428.001.0001
Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB). (z.d.). Onderwijs Vlaanderen.
https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/ouders/ondersteuning-enbegeleiding/leerlingenbegeleiding/centrum-voor-leerlingenbegeleiding-clb
Coburn, C. E., & Russell, J. L. (2008). District policy and teachers’ social networks.
Educational Evaluation and Policy Analysis, 30(3), 203–235.
https://doi.org/10.3102/0162373708321829
Coelli, M., & Green, D. A. (2012). Leadership effects: School principals and student outcomes. Economics of Education Review, 31(1), 92–109.
https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2011.09.001
Compulsory education. (z.d.). Vlaanderen.be. https://www.vlaanderen.be/en/compulsoryeducation
Consuegra, E., & Cincinnato, S. (2020). Omgaan met diversiteit in het hoger onderwijs. Inleiding op themanummer Omgaan met diversiteit in het hoger onderwijs. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 37(4), 2–11.
Conteh, J., & Brock, A. (2011). ‘Safe spaces’? Sites of bilingualism for young learners in home, school and community. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 14(3), 347–360. https://doi.org/10.1080/13670050.2010.486850
Cross, R., & Cummings, J. N. (2004) Tie and network correlates of individual performance in knowledge intensive work. The Academy of Management Journal, 47(6), 928–937.
Czaika, M., & Reinprecht, C. (2022). Migration drivers: Why do people migrate? In IMISCOE research series (pp. 49–82). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-92377-8_3
Daly, A. J. (Ed.). (2010). Social network theory and educational change. Harvard Education Press.
Data and research. (z.d.). International Organization for Migration. https://www.iom.int/dataand-research
Deardorff, D. K., & Jones, E. (2012). Intercultural competence: An emerging focus in international higher education. In D. K. Deardorff, H. de Wit, J. D. Heyl, & T. Adams (Eds.), The SAGE handbook of international higher education (pp. 283–304). SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781452218397.n16
De Guzman Caindec, D. (2017). Promoting instructional discourse for secondary teachers of newcomer students: The practice of integrated language and content instruction (Doctoral dissertation, University of California, Berkeley). UC Berkeley Electronic Theses and Dissertations. https://escholarship.org/content/qt1vk726v7/qt1vk726v7.pdf?t=p8rl5c
Demanet, J., & Van Houtte, M. (2012). School belonging and school misconduct: The differing role of teacher and peer attachment. Journal of Youth and Adolescence, 41(4), 499–514.
D’Hondt, F., Van Houtte, M., & Stevens, P. A. J. (2015). How does ethnic and non-ethnic victimization by peers and by teachers relate to the school belongingness of ethnic
minority students in Flanders, Belgium? An explorative study. Social Psychology of Education, 18(4), 685–701.
Education in Flanders: The Flemish educational landscape in a nutshell 2005. (n.d.). Planipolis. https://planipolis.iiep.unesco.org/en/2005/education-flanders-flemisheducational-landscape-nutshell-2005-4129
Ethische Commissie. (2022). Algemeen ethisch protocol voor wetenschappelijk onderzoek aan de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Gent. Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Universiteit Gent.
https://www.ugent.be/pp/nl/onderzoek/ec/algemeen_ethisch_protocol.pdf
Europe Arrivals | Flow Monitoring. (z.d.). IOM. https://migration.iom.int/europe/arrivals
European Commission/EACEA/Eurydice. (2019). Key data on early childhood education and care in Europe – 2019 edition (Eurydice Report). Publications Office of the European Union. https://doi.org/10.2797/894279
Eurostat. (2023). Annual activity report 2022. European Commission.
https://commission.europa.eu/publications/annual-activity-report-2022-e…
Emery, L., Spruyt, B., & Van Avermaet, P. (2021). Teaching to the track: Grouping in reception education for newly arrived migrant students. International Journal of Inclusive Education, 25(1–17). https://doi.org/10.1080/13603116.2021.1942568
Emery, L., Spruyt, B., Boone, S., & Avermaet, P. Van. (2020). The educational trajectory of newly arrived migrant students: insights from a structural analysis of cultural capital. Educational Research, 62(1), 18–34. https://doi.org/10.1080/00131881.2020.1713021
Farrukh, A., Barnes, M. M., & Saito, E. (2022). Belonging in Australian primary schools: How students from refugee backgrounds gain membership. Journal of Multilingual and Multicultural Development. https://doi.org/10.1080/01434632.2022.2026367
Goddard, Y. L., Goddard, R. D., & Tschannen-Moran, M. (2007). A theoretical and empirical investigation of teacher collaboration for school improvement and student achievement in public elementary schools. Teachers College Record, 109(4), 877–896. https://doi.org/10.1177/016146810710900401
Goodenow, C. (1993). The psychological sense of school membership among adolescents: Scale development and educational correlates. Psychology in the Schools, 30(1), 79–90. https://doi.org/10.1002/1520-07(199301)30:1<79::AID-PITS2310300113>3.0…
Gore, J., Rosser, B., Jaremus, F., Miller, A., & Harris, J. (2023). Fresh evidence on the
relationship between years of experience and teaching quality. The Australian Educational Researcher. https://doi.org/10.1007/s13384-023-00612-0
Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1989). Fourth generation evaluation. Sage.
Hak, T. (2004). Waarnemingsmethoden in kwalitatief onderzoek. Huisarts en Wetenschap, 47(11), 205–212. https://doi.org/10.1007/bf03083720
Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. London, England: Routledge.
Hogan, B., Carrasco, J. A., & Wellman, B. (2007). Visualizing personal networks: Working with participant-aided sociograms. Field Methods, 19(2), 116–144.
https://doi.org/10.1177/1525822x06298589
Holloway, I., & Galvin, K. (2016). Qualitative research in nursing and healthcare. Wiley.
Ibarra, H. I. (1993). Network centrality, power, and innovation involvement:
Determinants of technical and administrative roles. Academy of Management
Journal, 36(3), 471–501.
Informatiebrief en toestemmingsformulier (ICF). (z.d.). Universiteit Gent.
https://www.ugent.be/pp/nl/onderzoek/ec/icf
Integer onderzoek & ethiek. (2022). AVG: hoe beveilig ik mijn data op een
correcte manier? | (onder)zoektips.
https://onderzoektips.ugent.be/nl/tips/00001873/
Jacobs, D., & Danhier, J. (2017). Segregatie in het onderwijs overstijgen: Analyse van de resultaten van het PISA 2015-onderzoek in Vlaanderen en in de Federatie Wallonië-Brussel. Koning Boudewijnstichting.
Jacobs, D., Rea, A., Teney, C., Callier, L. en Lothaire, S. (2009). De sociale lift blijft steken. De prestaties van allochtone leerlingen in de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap. Brussel, Koning Boudewijnstichting.
Kaveh, A., Magnani, M., & Rohner, C. (2020). Defining and measuring probabilistic ego networks. Social Network Analysis and Mining, 11(1). https://doi.org/10.1007/s13278-020-00708-w
Kemper, R., Bradt, L., Keygnaert, I., Pulinx, R., Van Avermaet, P., & Derluyn, I. (2020). Separating newcomers: Pragmatism or ideology? Schools’ responses to newly arrived migrants in Flanders. International Journal of Inclusive Education.
https://doi.org/10.1080/13603116.2020.1711537
Kianinezhad, N. (2024). Foreign language anxiety in education. JELITA, 5(1), 123–143. https://doi.org/10.56185/jelita.v5i1.477
Kim, Y. O., Yun, S., & Sol, Y. H. (2020). Effects of enhancing multicultural knowledge competence through an international teaching practicum programme for Korean studentteachers. Asia Pacific Journal of Education, 42(4), 679–698.
https://doi.org/10.1080/02188791.2020.1798739
Klandermans, B. (2022). Instrumental versus expressive action. In D. A. Snow, S. A. Soule, H. Kriesi, & H. J. McCammon (Eds.), The Wiley-Blackwell encyclopedia of social and political movements (2nd ed., pp. 1–3). Wiley-Blackwell.
https://doi.org/10.1002/9780470674871.wbespm114.pub2
Klein, A. M. (2008). Sensitivity to the learning needs of newcomers in foreign language settings. Multicultural Education, 16(2), 41–44. http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ832227.pdf
Koehler, C., & Schneider, J. (2019). Young refugees in education: The particular challenges of school systems in Europe. Comparative Migration Studies, 7(1).
https://doi.org/10.1186/s40878-019-0129-3
Lacante, M., Almaci, M., Van Esbroeck, R., Lens, W., & De Metsenaere, M. (2006).
Allochtonen in het hoger onderwijs: Onderzoek naar factoren van studiekeuze en studiesucces bij allochtone eerstejaarsstudenten in het hoger onderwijs (Eindrapport OBPWO 03.03, Voorlopige versie, 2 delen). Brussel: Unknown.
Lareau, A. 2003. Unequal Childhoods. Class, Race and Family Life. Berkeley: University of California Press.
Lareau, A., & Weininger, E. B. (2003). Cultural capital in educational research: A critical assessment. Theory and Society, 32(5–6), 567–606.
https://doi.org/10.1023/B:RYSO.0000004951.04408.b0
Leerplicht voor kinderen met een andere nationaliteit. (n.d.). Onderwijs Vlaanderen. https://onderwijs.vlaanderen.be/leerplicht-voor-kinderen-met-een-andere…
Lund, A., & Trondman, M. (2017). Dropping out/dropping back in: Matters that make learning matter. Queensland Review, 24(1), 57–74. https://doi.org/10.1017/qre.2017.9
Maness, M. (2017). Comparison of social capital indicators from position generators and name generators in predicting activity selection. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 106, 374–395. https://doi.org/10.1016/j.tra.2017.10.008
Michel, M. C., & Kuiken, F. (2014). Language at preschool in Europe: Early years professionals in the spotlight. European Journal of Applied Linguistics, 2(1), 1–26. https://doi.org/10.1515/eujal-2014-0005
Moolenaar, N. M., Sleegers, P. J., Karsten, S., & Daly, A. J. (2012). The social fabric of elementary schools: A network typology of social interaction among teachers. Educational Studies, 38(4), 355–371. https://doi.org/10.1080/03055698.2011.643101
Neel, C. G., & Fuligni, A. (2012). A longitudinal study of school belonging and academic motivation across high school. Child Development, 84(2), 678–692.
https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2012.01862.x
Niaz, M. (2006). Can findings of qualitative research in education be generalized? Quality & Quantity, 41(3), 429–445. https://doi.org/10.1007/s11135-006-9015-9
Nouwen, W., & Clycq, N. (2019). The role of teacher-pupil relations in stereotype threat effects in Flemish secondary education. Urban Education, 54(10), 1551–1580. https://doi.org/10.1177/0042085918768616
Nouwen, W., Van Caudenberg, R., & Clycq, N. (2019). The role of religiosity in students’ perceptions of student-teacher relations, school belonging, and valuing of education. In N. Clycq, C. Timmerman, D. Van Heule, R. Van Caudenberg, & S. Ravn (Eds.), Radicalism: A
marginal phenomenon or a mirror to society? (pp. 117–152). Leuven University Press.
Nusche, D. (2009). What works in migrant education? OECD Education Working Papers. https://doi.org/10.1787/227131784531
OECD. (2016). PISA 2015 results: Excellence and equity in education (Volume I). OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264266491-en
OECD. (2018). The resilience of students with an immigrant background: Factors that shape well-being. OECD Reviews of Migrant Education. OECD Publishing.
https://doi.org/10.1787/9789264292093-en
Onderwijs minderjarige nieuwkomers. (n.d.). Agentschap Integratie en Inburgering. https://www.agii.be/thema/gelijke-onderwijskansen/onderwijs-minderjarig…
Onderwijs Vlaanderen. (n.d.). Anderstalige nieuwkomers.
https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/ouders/naar-school/vanuit-of-naar-he…het-buitenland/onthaalonderwijs-voor-anderstalige-nieuwkomers/anderstalige-nieuwkomers
Ooghe, L., Thomas, L., Tuytens, M., Devos, G., & Vanderlinde, R. (2016). Exploratief
onderzoek naar het sociaal netwerk van beginnende leraren in relatie tot de ontwikkeling van het professioneel zelfverstaan. Manuscript under review.
Onthaalonderwijs voor anderstalige kinderen (OKAN). (n.d.). www.vlaanderen.be. https://www.vlaanderen.be/onderwijs-en-vorming/ondersteuning/onderwijs-…met-specifieke-noden/onthaalonderwijs-voor-anderstalige-kinderen-okan
Onthaalonderwijs. (2018). Patrick Poelmans. https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/41948
Osterman, K. F. (2000). Students’ need for belonging in the school community. Review of Educational Research, 70(3), 323–367.
Özçürümez, S., Tursun, Ö., & Tunç, A. (2023). Exploring the impact of teachers’ past migration experience on inclusive education for refugee children. International Journal of Inclusive Education, 1–17. https://doi.org/10.1080/13603116.2023.2221255
Pastori, G., Mangiatordi, A., Pagani, V., & Section, A. (2019). The ISOTIS virtual learning environment: The Cross-WPs 3-4-5. Theoretical and methodological framework and features of the VLE.
Popov, O., & Sturesson, E. (2015). Facing the pedagogical challenge of teaching
unaccompanied refugee children in the Swedish school system. Problems of Education in the 21st Century, 64(1), 66–74 https://doi.org/10.33225/pec/15.64.66
Potochnick, S. R., & Perreira, K. M. (2010). Depression and anxiety among first-generation immigrant Latino youth. The Journal of Nervous and Mental Disease, 198(7), 470–477. https://doi.org/10.1097/nmd.0b013e3181e4ce24
Pulinx, R. (2016). Country report: Flanders. EDINA. https://edinaplatform.eu/
Ravn, S., Nouwen, W., Clycq, N., & Timmerman, C. (2018). Refugee education in Flanders (Belgium). Multi-country partnership to enhance the education of refugee and asylum-seeking youth in Europe (PERAE). SIRIUS – Policy Network on Migrant Education. https://repository.uantwerpen.be/desktop/irua
Robinson, C. (2006). Constructivist learning design: A framework for teachers, but at what theoretical cost? PsycCRITIQUES, 51(30). https://doi.org/10.1037/a0003323
Romijn, B. R., Slot, P. L., & Leseman, P. P. (2021). Increasing teachers’ intercultural
competences in teacher preparation programs and through professional development: A review. Teaching and Teacher Education, 98, 103236.
https://doi.org/10.1016/j.tate.2020.103236
Saada, M. (2024). Effectiveness of interdisciplinary teacher teams among English teachers in public secondary schools in Jolo. Deleted Journal, 1(1), 1–16.
https://doi.org/10.62596/mcyw5g50
Sánchez, B., Colón, Y., & Esparza, P. (2005). The role of sense of school belonging and gender in the academic adjustment of Latino adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 34(6), 619–628.
Santerini, M. (2010). Intercultural competence teacher-training models. In Educational research and innovation (pp. 185–201). https://doi.org/10.1787/9789264079731-11-en
Sardi, A. (2023). Could I be illogical? (CIBI guide) for non-native speakers. Could I Be Illogical? (CIBI) Guide. https://doi.org/10.31219/osf.io/26yrz
Schwarz, I. (2020). Migrants moving through mobility regimes: The trajectory approach as a tool to reveal migratory processes. Geoforum, 116, 217–225.
https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2018.03.007
Schecter, S., & Merecoulias, M. (2023). International students in Ontario secondary schools: Demystifying the stereotype. Comparative and International Education, 51(2). https://doi.org/10.5206/cie-eci.v51i2.13973
Schlosser, L. K. (1992). Teacher distance and student disengagement: School lives on the margin. Journal of Teacher Education, 43, 128–140.
Scott, J. (2017). Social Network Analysis (4de editie). SAGE Publications Ltd.
Scott, E. K., & White, B. R. (2024). An empirical study of cultivating innovative practice abilities in an interdisciplinary education environment in Australia. Research and Advances in Education, 3(5), 53–63. https://www.paradigmpress.org/rae/article/view/1151
Seghers, M., Boone, S., & Van Avermaet, P. (2019). Classed patterns in the course and outcome of parent-teacher interactions regarding educational decision-making. Educational Review, 73(4), 417–435. https://doi.org/10.1080/00131911.2019.1662771
Short, D. J., & Boyson, B. A. (2012). Helping newcomer students succeed in secondary schools and beyond. Washington, DC: Center for Applied Linguistics.
Shochet, I. M., Smith, C. L., Furlong, M. J., & Homel, R. (2011). A prospective study
investigating the impact of school belonging factors on negative affect in adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 40(4), 586–595.
Singh, K., Chang, M., & Dika, S. (2010). Ethnicity, self-concept, and school belonging: effects on school engagement. Educational Research for Policy and Practice, 9(3), 159–175. https://doi.org/10.1007/s10671-010-9087-0
Sinnema, C., Daly, A. J., Rodway, J., Hannah, D., Cann, R., & Liou, Y. (2023). Improving the relational space of curriculum realisation: Social network interventions. In Emerald Publishing Limited eBooks. https://doi.org/10.1108/9781803825137
Sjøen, M. M. (2021). From Global Competition to Intercultural Competence: What TeacherTraining Students with Cross-Cultural Teaching Experience Should be Learning. Scandinavian Journal of Educational Research, 67(1), 140–153.
https://doi.org/10.1080/00313831.2021.1990121
Slot, P. L., Romijn, B. R., & Nata, G. (2019). A virtual learning environment model of
professional development aimed at enhancing diversity and inclusiveness. ISOTIS.
Spall, S. L. (1998). Peer debriefing in qualitative research: Emerging operational models. Qualitative Inquiry, 4(2), 280–292. https://doi.org/10.1177/107780049800400208
Staring, F. (2017). Migrants in European schools: Learning and maintaining languages: Thematic report from a programme of expert workshops and peer learning activities (2016–17).
Sterckx, M. (2006). ‘Wat is er nog van onze dromen?’ Eindrapport van een onderzoek naar de doorstroming van anderstalige nieuwkomers in het secundair onderwijs in de eerste drie jaar na de onthaalklas in Vlaanderen (2003–2005). Centrum voor Taal en Onderwijs.
Study on educational support for newly arrived migrant children: Annex 1: Literature review.(2013).
Thomas, L. (2019). Unravelling primary school teachers’ induction period from a social network perspective. https://biblio.ugent.be/publication/8626655
Thomas, L., Adams, B., Emery, L., Duthois, T., Vanderlinde, R., & Tuytens, M. (2022). Connecting the dots in education for newly arrived migrant students in Flanders. Education Sciences, 12(6), 419. https://doi.org/10.3390/educsci12060419
Van Avermaet, P., Derluyn, I., De Maeyer, S., Vandommele, G., Van Gorp, K., Pulinx, R., Kemper, R., Verswijfel, K., De Bruyne, L., Vanthournout, G., Baeten, M., & Keygnaert, I. (2017). Cartografie en analyse van het onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers en OKAN-leerlingen [Cartography and analysis of reception education for foreign language newcomers]. https://integratiebeleid.vlaanderen.be/cartografie-en-analyse-van-hetonthaalonderwijs-voor-anderstalige-nieuwkomers-en-okan-leerlingen
Vandecandelaere, M., Van den Branden, N., Vandenbroeck, M., & Juchtmans, G. (2017).
Flexibele leerwegen in Vlaanderen: Buiten de lijntjes kleuren? Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, 3, 173–180. https://www.researchgate.net/profile/MachteldVandecandelaere/publication/319036668_Flexibele_leerwegen_in_Vlaanderen_buiten_de_lij
ntjes_kleuren/links/598c1646a6fdcc58acb65fda/Flexibele-leerwegen-in-Vlaanderen-buitende-lijntjes-kleuren.pdf
Vandecandelaere, M. (2020). Flexibele leerwegen voor meertalige nieuwkomers in het basisen secundair onderwijs. Lannoo Campus.
Van Droogenbroeck, F., Lemblé, H., Bongaerts, B., Spruyt, B., Siongers, J., & Kavadias, D. (2019). TALIS 2018 Vlaanderen. Free University of Brussels.
Van Hove, G. (2011). Qualitative research and educational science: A reader about useful strategies and tools. Ghent University Library. https://lib.ugent.be/catalog/rug01:002947538
Van Praag, L., Stevens, P., & Van Houtte, M. (2013). Het succes van allochtone jongeren in het Vlaamse secundair onderwijs nader onderzocht. Welwijs, 24(4), 15–17.
Van Staa, A., & Evers, J. (2010). “Thick analysis”: Strategie om de kwaliteit van kwalitatieve data-analyse te verhogen. KWALON, 15(1). https://doi.org/10.5117/2010.015.001.002
Van Waes, S., De Maeyer, S., Moolenaar, N. M., Van Petegem, P., & Van Den Bossche, P. (2018). Strengthening networks: A social network intervention among higher education teachers. Learning and Instruction, 53, 34–49.
https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2017.07.005
Vlaamse Onderwijsraad. (2013). Advies over het onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers. https://assets.vlor.be/www.vlor.be/import/ar-ar-adv-011_0.pdf
Vlaamse Overheid. (2006, June 30). Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers in het voltijds gewoon secundair onderwijs, Omzendbrief SO 75.
https://dataonderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=13123#2-2
Vlaamse Overheid. (2017, September 27). Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers in het voltijds gewoon secundair onderwijs, Omzendbrief SO 75 – laatste wijziging. https://dataonderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=13123#2-2
Wat is onthaalonderwijs? (n.d.). Onderwijs Vlaanderen. https://onderwijs.vlaanderen.be/watis-onthaalonderwijs
Wang, C. (2024). Data analysis -- Intercultural comp -- EMI exp -- Eng.spv [Dataset]. Figshare. https://doi.org/10.6084/m9.figshare.25067402
Wauters, J., Michielsen, J., & Timmerman, C. (2013). OKAN-onderwijs: Knelpunten en aanbevelingen. Antwerpen: Steunpunt Inburgering en Integratie.
Wellman, B. (1993). An egocentric network tale: Comment on Bien et al. (1991). Social Networks, 15, 423–436.
Yim, S. Y., & Lim, E. Y. (2023). English teacher competency: a study with different school levels and teaching experience. Asia Pacific Journal of Education, 44(2), 219–233. https://doi.org/10.1080/02188791.2023.2291986
Zhao-Ron, Y. (2008). Creating a safe classroom environment in EFL class. Journal of Hubei Radio & Television University. http://en.cnki.com.cn/Article_en/CJFDTOTALHGDB200807076.htm
Zhupanyk, O. (2024). Problems in developing socio-cultural competence among foreign language teachers during the digitalization of education. Collection of Scientific Papers of Uman State Pedagogical University, 2, 13–19. https://doi.org/10.31499/2307-4906.2.2024.306316