Biodiversiteit in Bloemenstroken: Het Belang van Insecten in de Landbouw

In de afgelopen decennia heeft de intensieve landbouw geleid tot een drastische daling in biodiversiteit, met name in gebieden rondom akkers. Gelukkig is er een groeiende bewustwording dat het behoud van biodiversiteit cruciaal is voor een duurzaam landbouwsysteem. In deze masterthesis wordt onderzocht hoe bloemenstroken rondom landbouwpercelen kunnen bijdragen aan het herstel van biodiversiteit en hoe verschillende maaibeheersystemen bestuivers en nuttige insecten kunnen aantrekken en ondersteunen.

Het Belang van Bloemenstroken

Bloemenstroken zijn stroken langs akkers waar inheemse planten worden gezaaid. Deze stroken spelen een belangrijke rol in het aantrekken van bestuivers zoals bijen, zweefvliegen en vlinders, die essentieel zijn voor de bestuiving van gewassen. Daarnaast helpen deze stroken ook om natuurlijke vijanden van plaaginsecten, zoals lieveheersbeestjes, aan te trekken, wat kan leiden tot een vermindering in het gebruik van pesticiden. Zo zorgen bloemenstroken niet alleen voor een mooi landschap, maar dragen ze ook bij aan een meer duurzame en ecologisch verantwoorde landbouw.

Twee Beheersystemen Vergeleken

Een belangrijk onderdeel van mijn onderzoek was het vergelijken van twee verschillende maaibeheersystemen: het traditionele gefaseerde maaibeheer en het vernieuwende driebandbeheer. Het doel was om te achterhalen welk systeem het beste werkt om de biodiversiteit te verhogen, specifiek gericht op het aantrekken van bestuivers en natuurlijke vijanden.

Bij het gefaseerde maaibeheer wordt de bloemenstrook in rechte lijnen gemaaid, waarbij de gehele strook gedurende het seizoen minstens één keer volledig wordt gemaaid. Het driebandbeheer, daarentegen, volgt een variabele golvende lijn bij het maaien, waardoor er altijd variabele stukken overblijven. Deze aanpak creëert verschillende bloeifasen binnen de strook, wat meer variatie in het landschap biedt en gedurende langere perioden voedsel en schuilplaatsen biedt voor insecten.

Transect Walks en Kleefvallen

Om de effecten van deze beheersystemen te meten, werd er gebruik gemaakt van twee methoden: transect walks en kleefvallen. Bij transect walks wordt er door de bloemenstrook gewandeld en wordt er handmatig geobserveerd welke insecten aanwezig zijn. Dit vereist ervaring en kost tijd, maar biedt zeer gedetailleerde informatie.

De kleefvallen zijn daarentegen een passieve methode waarbij insecten worden gevangen op klevende platen die op verschillende hoogtes en in verschillende kleuren worden geplaatst. Dankzij de toepassing van kunstmatige intelligentie (AI) kunnen de gevangen insecten sneller en efficiënter worden geïdentificeerd. De blauwe kleefvallen bleken in mijn onderzoek de meeste insecten aan te trekken, met name bestuivers zoals bijen.

Resultaten: Driebandbeheer als Winnaar

Uit mijn onderzoek bleek dat het driebandbeheer significant beter presteerde in het aantrekken en ondersteunen van bestuivers en nuttige insecten vergeleken met het gefaseerde maaibeheer. De diversiteit aan planten was ook hoger in stroken met driebandbeheer, wat resulteerde in een grotere variatie aan beschikbare voedselbronnen voor insecten. Bovendien bleek dat de variabele bloei, die veroorzaakt wordt door de afwisselende maailijnen, insecten gedurende langere tijd van het jaar kon voorzien van voedsel.

Voor natuurlijke vijanden van plaaginsecten, zoals kevers en sluipwespen, waren de resultaten minder uitgesproken. Hoewel ook hier een lichte voorkeur voor het driebandbeheer te zien was, waren de verschillen minder significant dan bij bestuivers.

Innovatie met AI

Een andere belangrijke bevinding was het potentieel van AI voor het identificeren van insecten. Hoewel de traditionele transect walks nog steeds de meest nauwkeurige methode is, bieden kleefvallen met AI-herkenning een veelbelovend alternatief dat minder tijd en mankracht vergt. Dit maakt het voor onderzoekers makkelijker om op grotere schaal monitoring uit te voeren zonder dat er gespecialiseerde kennis van insecten nodig is.

Praktische Toepassingen en Toekomstperspectieven

De resultaten van dit onderzoek hebben belangrijke implicaties voor de praktijk. Het driebandbeheer lijkt een veelbelovende strategie om biodiversiteit te verhogen zonder dat het schadelijke insecten aantrekt en nadelige effecten heeft op de landbouwproductie. Daarnaast biedt het gebruik van AI in insectenmonitoring nieuwe mogelijkheden voor grootschalige en efficiënte monitoring in het veld.

Het is echter belangrijk om te benadrukken dat er nog verdere onderzoeken nodig zijn om de langetermijneffecten van deze beheersystemen te evalueren. Ook zou het interessant zijn om te kijken naar de economische voordelen van bloemenstroken, zoals hogere gewasopbrengsten door verbeterde bestuiving en verminderde kosten voor pesticiden.

Conclusie

Deze thesis toont aan dat het biodivers driebandbeheer een effectieve manier is om zowel bestuivers als natuurlijke vijanden van plaaginsecten aan te trekken. Het driebandbeheer, in combinatie met innovatieve monitoringmethoden zoals AI-herkenning via kleefvallen, biedt veelbelovende resultaten voor een meer duurzame landbouw. Dit onderzoek draagt bij aan de groeiende kennis over het belang van biodiversiteit in de landbouw en biedt praktische handvatten voor boeren die hun velden ecologischer willen beheren.