Door Tori Ceusters, MSc. Veiligheidswetenschappen, Universiteit Antwerpen
Stel je voor: je zit vast in de ochtendspits, gehaast onderweg naar je werk, met in je kofferbak niet zomaar een pakketje, maar radioactieve isotopen die binnen enkele uren onbruikbaar worden. Dit is de dagelijkse realiteit voor chauffeurs die gespecialiseerd zijn in het vervoer van gevaarlijke stoffen ADR-klasse 7. Ondanks de strikte veiligheidsmaatregelen blijft het een uitdaging om onverwachte situaties het hoofd te bieden. Dit onderzoek verkent hoe stress een rol speelt in het waarborgen van de veiligheid bij het vervoer van deze materialen.
Het vervoer van radioactieve materialen lijkt misschien strak gereguleerd, maar de realiteit is vaak minder voorspelbaar. Chauffeurs worden geregeld geconfronteerd met onvoorziene omstandigheden, waarbij improvisatie vereist is. De gestandaardiseerde procedures die op papier staan, houden geen rekening met de complexe en dynamische situaties waarin deze chauffeurs zich kunnen bevinden.
Het verschil tussen "het werk zoals het verwacht wordt" en "het werk zoals het daadwerkelijk gebeurt" is hier cruciaal. Denk bijvoorbeeld aan een chauffeur die van punt A naar punt B moet rijden. De te volgen route is perfect op een kaart uit te stippelen. In de realiteit blijkt echter dat die kaart slechts een simplificatie is van de echte route die de chauffeur zal afleggen. De kaart verzacht namelijk onvermijdelijk de talloze oordelen en beslissingen die zich aan de chauffeur opdringen als gevolg van de dynamische omgeving waarin hij of zij zich bevindt. Hoewel de kaart erg nuttig is, geeft deze weinig inzicht in hoe ad-hoc beslissingen moeten worden genomen. Bovendien zal elke beslissing die genomen wordt, de omstandigheden opnieuw veranderen. Hierdoor verbergt de kaart steeds meer wat echt nodig is om het vervoer van A naar B te voltooien. Dit benadrukt dat de realiteit van het werk veel dynamischer is dan de gestandaardiseerde procedures die op papier staan.
Stress blijkt een waardevolle lens te zijn om de werkelijke uitdagingen van chauffeurs te begrijpen. Het ontstaat wanneer de verwachtingen niet meer overeenkomen met de realiteit en dwingt tot creatieve oplossingen. Denk terug aan het scenario van de ochtendspits: je beseft dat je te laat komt en probeert de betrokken partijen te bereiken, maar zonder succes. De stress die je voelt, dwingt je om snel te handelen en een nieuwe aanpak te bedenken.
In het onderzoek beschrijven chauffeurs van ADR-klasse 7 hoe stress hen soms dwingt om de standaardprocedures aan te passen. Ze ontwikkelen strategieën om met uitdagingen om te gaan, waarbij probleemoplossend denken eerder als een kans dan als een hindernis wordt gezien. Ondanks deze veerkracht beschouwen veel van de ondervraagde chauffeurs hun werk als buitengewoon stressvol.
Wat het onderzoek verder onthult, is dat hoewel chauffeurs veiligheidsmaatregelen hoog in het vaandel hebben, ze soms de regels aanpassen om sneller of efficiënter te werken. Dit kan voortvloeien uit het gevoel dat de werkomgeving al “veilig genoeg” is, waardoor de focus kan verschuiven naar andere prioriteiten, zoals tijdswinst of persoonlijke voordelen.
"Het is wel zo dat er bij ons eigenlijk, bij mijn weten, nog nooit ongelukken met de pakketjes zelf gebeurd zijn. Dat ze er daarom denk ik ook minder bij stilstaan wat de gevolgen kunnen zijn."
De bevindingen van dit onderzoek benadrukken hoe belangrijk de menselijke factor is bij het waarborgen van veiligheid in het transport van radioactieve materialen. Chauffeurs tonen een sterk veiligheidsbewustzijn door hun naleving van regels, maar het blijft van cruciaal belang dat ze voldoende worden ondersteund. Stressvolle situaties dwingen hen om beslissingen te nemen die afwijken van de voorgeschreven procedures, en hoewel dit soms noodzakelijk is, moeten deze aanpassingen zorgvuldig worden overwogen.
Het onderzoek suggereert dat een balans tussen naleving van regels en ruimte voor adaptief gedrag gunstig kan zijn. Door chauffeurs meer flexibiliteit te bieden om creatief te reageren op onvoorziene omstandigheden, kunnen zowel de veiligheid als de efficiëntie worden verbeterd. Dit vergt echter een verschuiving in de manier waarop veiligheid wordt benaderd. In plaats van rigide vast te houden aan regels, kan een meer flexibele, mensgerichte aanpak leiden tot een veerkrachtigere werkomgeving.
"Ik wil het altijd beter doen. Voor mezelf."
Dit alles past in een bredere trend binnen het veiligheidsdenken, waarbij de nadruk ligt op meer dan alleen het volgen van regels. In plaats van zich uitsluitend te richten op naleving van voorschriften, begint men de onderlinge afhankelijkheid van technologie, mens en organisatie te erkennen. Dit holistische perspectief benadrukt dat menselijke factoren, zoals stress en improvisatie, even belangrijk zijn voor het waarborgen van veiligheid als technische maatregelen.
De rol van de chauffeur in het vervoer van radioactieve materialen is complexer dan op het eerste gezicht lijkt. Zij opereren in een dynamische omgeving waarin onverwachte situaties dagelijkse kost zijn. Dit onderzoek laat zien dat stress niet alleen een obstakel is, maar ook een kans biedt om het veiligheidsdenken te herzien. Door de menselijke factor centraal te stellen, kunnen bedrijven en regelgevers effectievere maatregelen ontwikkelen die beter aansluiten bij de werkelijkheid op de weg.
Chauffeurs moeten niet alleen worden gezien als uitvoerders van procedures, maar als waardevolle assets die bijdragen aan een veilig en efficiënt transport van gevaarlijke stoffen. Hun ervaring en probleemoplossend vermogen zijn essentieel voor het succesvol navigeren door de onvoorspelbare realiteit waarmee ze worden geconfronteerd.
Arendt, D. (2017) Work-as-imagined and work-as-done: A safety management reality check for regulators. HindSight (25), 37-39. https://www.eurocontrol.int/publication/hindsight-summer-2017
Australian Radiation Protection and Nuclear Safety Agency. (2021, 15 juni ). Regulatory Guide - Holistic Safety. Geraadpleegd op 13 april 2024, van https://www.arpansa.gov.au/regulation-and-licensing/licensing/informati…
Australian Radiation Protection and Nuclear Safety Agency. (z.d.). Holistic Safety: History. Geraadpleegd op 13 april 2024, van https://www.arpansa.gov.au/regulation-and-licensing/safety-security-tra…
Bakolas, E., & Saleh, J. H. (2011). Augmenting defense-in-depth with the concepts of observability and diagnosability from control theory and discrete event systems. Reliability Engineering & System Safety, 96(1), 184-193. https://doi.org/10.1016/j.ress.2010.09.002
Borys, D. J., Else, D., & Leggett, S. H. (2009). The fifth age of safety: the adaptive age. Journal of Health & Safety Research & Practice 1(1), 19-27. https://www.researchgate.net/publication/ 287564530_The_fifth_age_of_safety_The_adaptive_age
Burke, M. J., Sarpy, S. A., Tesluk, P. E., & Smith-Crowe, K. (2002). General safety performance: A test of a grounded theoretical model. Personnel Psychology, 55(2), 429-457. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2002.tb00116.x
Christian, M. S., Bradley, J. C., Wallace, J. C., & Burke, M. J. (2009). Workplace safety: A meta-analysis of the roles of person and situation factors. Journal of Applied Psychology, 94(5), 1103-1127. https://doi.org/10.1037/a0016172
Clarke, S. (2006). The relationship between safety climate and safety performance: A meta-analytic review. Journal of occupational health psychology, 11(4), 315. https://doi.org/10.1037/1076- 8998.11.4.315
Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2011). Designing and Conducting Mixed Methods Research. SAGE Publications.
Curcuruto, M., Parker, S. K., & Griffin, M. A. (2019). Proactivity towards workplace safety improvement: An investigation of its motivational drivers and organizational outcomes. European Journal of Work and Organizational Psychology, 28(2), 221-238. https://doi.org/10.1080/ 1359432X.2019.1572115
De Maeyer, S., Coertjens, L., & Adries, J. (2021). Bivariate en Multivariate Statistiek: Een Open Leerpakket in R (4de ed.). Academia Press.
Dekker, S. (2014). Safety Differently: Human Factors for a New Era (2 ed.). CRC Press Taylor & Francis Group.
Dekker, S. (2019). Foundations of Safety Science - A century of Understanding Accidents and Disasters. CRC Press Taylor & Francis Group.
Derdowski, L. A., & Mathisen, G. E. (2023). Psychosocial factors and safety in high-risk industries: A systematic literature review. Safety Science, 157, 19. https://doi.org/10.1016/ j.ssci.2022.105948
Dillman, D. A., Smyth, J. D., & Christian, L. M. (2014). Internet, phone, mail, and mixed-mode surveys: The tailored design method. John Wiley & Sons.
Euratom Supply Agency. (2021). Ensuring The Future – Outlook on Medical Radioisotopes and Uranium Supply Chains in Europe [pdf]. Geraadpleegd op 20 april 2024, van https://www.euronuclear.org/news/ensuring-the-future-outlook-on-medical…
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (2017a). Informatiedossier: Vervoer van Radioactief Materiaal. Geraadpleegd op 1 april 2024, van https://fanc.fgov.be/nl/system/files/ informatiedossier_vervoer_radioactieve_stoffen.pdf
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (2017b, 20 juni). Meeteenheden van radioactiviteit. Geraadpleegd op 19 mei 2024, van https://fanc.fgov.be/nl/informatiedossiers/wat-radioactiviteit-ionisere…
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (2018, 19 maart). ALARA. Geraadpleegd op 1 mei 2024, van https://fanc.fgov.be/nl/professionelen/industriele-activiteiten/klasse-…
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (2020, 10 juni). Stralingsbescherming: basisprincipes en dosislimieten. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://fanc.fgov.be/nl/informatiedossiers/ wat-radioactiviteit-ioniserende-straling/stralingsbescherming
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (2022). Strategie 2023-2032 [pdf] Geraadpleegd op 13 april 2024, van https://fanc.fgov.be/nl/over-ons/wie-zijn-wij/onze-strategie
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (2023, 18 december). Gebeurtenissen in België, ingedeeld op de INES-schaal, van de laatste 12 maanden. Geraadpleegd op 13 april 2024 , van https://fanc.fgov.be/nl/noodsituaties/ines-schaal/gebeurtenissen-belgie…
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (2024a, 14 februari). Fysische Controle. Geraadpleegd op 13 april 2024, van https://fanc.fgov.be/nl/professionals/fysische-controle
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (2024b). Specialisatiecursus ADR klasse 7 [pdf] Geraadpleegd op 14 april 2024, van https://fanc.fgov.be/nl/professionals/vervoer-van-radioactieve-stoffen/…
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. (n.d.). Samen beschermen [pdf]. Geraadpleegd op 14 april 2024, van https://fanc.fgov.be/nl/publicaties/brochures
Flin, R., O’Connor, P., & Crichton, M. (2008). Safety at the Sharp-End – A Guide to Non-Technical Skills. Ashgate.
Foster, C. J., Plant, K. L., & Stanton, N. A. (2019). Adaptation as a source of safety in complex socio-technical systems: A literature review and model development. Safety Science, 118, 617-631. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2019.05.035
Foster, C. J., Plant, K. L., & Stanton, N. A. (2020). A Delphi study of human factors methods for the evaluation of adaptation in safety-related organisations. Safety Science, 131, 16. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2020.104933
Frese, M., Kring, W., Soose, A., & Zempel, J. (1996). Personal initiative at work: Differences between East and West Germany. The Academy of Management Journal, 39(1), 37-63. https://doi.org/10.2307/256630
Frese, M., & Zapf, D. (1994). Action as the core of work psychology: A German approach. Handbook of industrial and organizational psychology, 4(2), 271-340.
Frese, M., Garst, H., & Fay, D. (2007). Making things happen: Reciprocal relationships between work characteristics and personal initiative in a four-wave longitudinal structural equation model. Journal of Applied Psychology, 92(4), 1084–1102. https://doi.org/10.1037/0021- 9010.92.4.1084
Goetstouwers, M., & Sauer, T. (2022). The security of transport of radioactive and nuclear material in Belgium. Journal of Risk Research, 25(4), 439-452. https://doi.org/10.1080/13669877.2 021.1905692
Hacker, W. (1985). Activity: A Fruitful Concept in Industrial Psychology. In: M. Frese, J. Sabini (Eds), Goal directed behaviour. The concept of action in psychology. (1ste ed., pp. 262-285). Hillsdale.
Hacker, W. (2003). Action Regulation Theory: A practical tool for the design of modern work processes? European Journal of Work & Organizational Psychology, 12(2), 105. https://doi.org/10.1080/ 13594320344000075
Hart, C. A. (2016). The power of collaboration for improving safety in complex systems. In: International Atomic Energy Agency (Ed.), International Conference on Human and Organizational Aspects of Assuring Nucleair Safety - Exploring 30 years of Safety Culture: Proceedings of an International Conference, februari 22-26, 2016 (pp.123-135). IAEA. https://www-pub.iaea.org/iaeameetings/50800/International-Conference-on…- Aspects-of-Assuring-Nuclear-Safety-Exploring-30-Years-of-Safety-Culture
Holling, C. S. (1973). Resilience and stability of ecological systems. Annual Review of Ecology and Systematics, 4, 1-23. http://www.jstor.org/stable/2096802
Hollnagel, E. (2014). Safety-I and Safety-II: The Past and Future of Safety Management. Ashgate.
Hollnagel, E., Wears, R., & Braithwaite, J. (2015). From Safety-I to Safety-II: A White Paper [pdf]. Geraadpleegd op 1 mei 2024, van https://psnet.ahrq.gov/issue/safety-i-safety-ii-white-paper
Hollnagel, E. (2017). Can we ever imagine how work is done? HindSight (25), 10-13. https://www.eu-rocontrol.int/publication/hindsight-summer-2017
International Atomic Energy Agency. (2014a). IAEA Report on Human and Organizational Factors in Nuclear Safety in the Light of the Accident at the Fukushima Daiichi Nuclear Power Plant [pdf]. Geraadpleegd op 10 april 2024, van https://www.iaea.org/publications/10757/iaea-report-on-human-and-organi…
International Atomic Energy Agency. (2014b). Use of a Graded Approach in the Application of the Management System Requirements for Facilities and Activities [pdf]. Geraadpleegd op 10 april 2024, van https://www.iaea.org/publications/10643/use-of-a-graded-approach-in-the… cation-of-the-management-system-requirements-for-facilities-and-activities
International Atomic Energy Agency. (2016). Governmental, Legal and Regulatory Framework for Safety [pdf]. Geraadpleegd op 10 april 2024, van https://www.iaea.org/publications/10883/ governmental-legal-and-regulatory-framework-for-safety
International Atomic Energy Agency. (2022). IAEA Nuclear Safety and Security Glossary [pdf]. Geraadpleegd op 10 april 2024, van https://www.iaea.org/publications/15236/iaea-nuclear-safety-and-securit…
International Nuclear Safety Advisory Group. (1996). Defence in Depth in Nuclear Safety [pdf]. Geraadpleegd op 14 februari 2024, van https://www.iaea.org/publications/4716/defence-in-depth-in-nuclear-safe…;
International Nuclear Safety Advisory Group. (2002). Key Practical Issues in Strenghtening Safety Culture [pdf]. Geraadpleegd op 14 februari 2024 , van https://www.iaea.org/publications/ 6457/key-practical-issues-in-strengthening-safety-culture
Irmer, J. P., Kern, M., Schermelleh-Engel, K., Semmer, N., & Zapf, D. (2019). The instrument for stress-oriented task analysis (ISTA): A meta-analysis. Zeitschrift für Arbeits- und Organisations-psychologie, 63, 217-237. https://doi.org/10.1026/0932-4089/a000312
Jegoux, F.-M., Mieusset, L., & Follet, S. (2017). Safety is in the eye of the beholder: The “put-yourself-in-other’s-shoes”-concept for safety culture. HindSight (25). https://www.eurocontrol.int/ publication/hindsight-summer-2017
Jones, M. (2014). Action Regulation Theory. In H. Hasan (Ed.), Being Practical with Theory: A Window into Business Research [e-book]. Geraadpleegd op 1 april 2024, van http://eurekaconnection .files.wordpress.com/2014/02/p-20-24-action-regulation-theorytheori-ebook_finaljan2014- v3.pdf
Martin, J. E. (2013). Physics for radiation protection: a handbook (3de ed.). John Wiley & Sons.
Martinez-Corcoles, M., Gracia, F. J., Tomas, I., & Peiro, J. M. (2014). Strengthening Safety Compliance in Nuclear Power Operations: A Role-Based Approach. Risk Analysis, 34(7), 1257-1269. https://doi.org/10.1111/risa.12173
Martínez-Córcoles, M., Gracia, F. J., Tomás, I., Peiró, J. M., & Schöbel, M. (2013). Empowering team leadership and safety performance in nuclear power plants: A multilevel approach. Safety Science, 51(1), 293-301. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ssci.2012.08.001
Martinez-Corcoles, M., Lerin, F. J. G., & Since, J. M. P. (2018). Human safety performance in high reliability organizations: The case of the nuclear industry. Papeles Del Psicologo, 39(3), 183- 190. https://doi.org/10.23923/pap.psicol2018.2869
Mendoza, A., Liu, S.-N. C., Smith, A., Hendricks, J. W., Peres, S. C., & Sasangohar, F. (2024). The realities of procedure deviance: A qualitative examination of divergent work-as-done and work-as-imagined perspectives. International Journal of Industrial Ergonomics, 100. https://doi.org/10.1016/j.ergon.2024.103564
Mortelmans, D. (2020). Handboek Kwalitatieve Onderzoeksmethoden (Vol. 3). Acco.
Motowidlo, S. J., & Vanscotter, J. R. (1994). Evidence that task-performance should be distinguished from contextual performance [Article]. Journal of Applied Psychology, 79(4), 475-480. https://doi.org/10.1037/0021-9010.79.4.475
Neal, A., & Griffin, M. A. (2004). Safety climate and safety at work. In The psychology of workplace safety. (pp. 15-34). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10662-002
Neal, A., & Griffin, M. A. (2006). A study of the lagged relationships among safety climate, safety motivation, safety behavior, and accidents at the individual and group levels. Journal of Applied Psychology, 91, 946-953. https://doi.org/10.1037/0021-9010.91.4.946
Neal, A., Griffin, M. A., & Hart, P. M. (2000). The impact of organizational climate on safety climate and individual behavior. Safety Science, 34(1-3), 99-109. https://doi.org/10.1016/s0925- 7535(00)00008-4
Nuclear Energy Agency. (2016). The Safety Culture of an Effective Nuclear Regulatory Body [pdf]. OECD Publishing. Geraadpleegd op 13 april 2024, van https://www.oecd-nea.org/jcms/pl_14948/ the-safety-culture-of-an-effective-nuclear-regulatory-body?details=true
Nucleair Forum. (z.d.). Radio-isotopen: Kleine deeltjes met een enorme kracht. Geraadpleegd op 27 mei 2024, van https://www.nucleairforum.be/topics/radio-isotopen-kleine-deeltjes-met-….
Ohly, S., Sonnentag, S., & Pluntke, F. (2006). Routinization, work characteristics and their relationships with creative and proactive behaviors. Journal of Organizational Behavior, 27(3), 257-279. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/job.376
Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington books.
Organ, D. W. (1997). Organizational citizenship behavior: It's construct clean-up time. Human Performance, 10(2), 85-97. https://doi.org/10.1207/s15327043hup1002_2
Paries, J. (2016). Should Nuclear Safety Care About Resilience Engineering?. In: International Atomic Energy Agency (Ed.), International Conference on Human and Organizational Aspects of Assuring Nucleair Safety - Exploring 30 years of Safety Culture: Proceedings of an International Conference, februari 22-26, 2016 (pp.123-135). IAEA. https://www-pub.iaea.org/iaeameetings/50800/International-Conference-on…- Aspects-of-Assuring-Nuclear-Safety-Exploring-30-Years-of-Safety-Culture
Peltzman, S. (1975). The effects of automobile safety regulation. Journal of Political Economy, 83(4), 677-725. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/260352
Podsakoff, N. P., Freiburger, K. J., Podsakoff, P. M., & Rosen, C. C. (2023). Laying the foundation for the challenge–hindrance stressor framework 2.0. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 10, 165-199. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-080422- 052147
Reason, J. (2008). The Human Contribution: Unsafe Acts, Accidents and Heroic Recoveries. CRC Press.
Sampson, J. M., DeArmond, S., & Chen, P. Y. (2014). Role of safety stressors and social support on safety performance. Safety Science, 64, 137-145. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2013.11.025
SCK CEN (z.d.a). Dosimetrie. Geraadpleegd op 25 mei 2024, van https://www.sckcen.be/nl/dosimetrie
SCK CEN. (z.d.b). Exploring nuclear medicine: Hoe versnellen we de strijd tegen kanker? Geraadpleegd op 12 mei 2024, van https://www.sckcen.be/nl/expertises/exploring-nuclear-medicine
SCK CEN (2022). Een reis rond de wereld in een race tegen de klok. Geraadpleegd op 12 mei 2024, van https://www.sckcen.be/nl/over-sck-cen/jaarverslagen/hoogtepunten-2022/h…- 2022-nucleaire-geneeskunde/een-reis-rond-de-wereld-een-race-tegen-de-klok
Semmer, N., Zapf, D., & Dunckel, H. (1995). Assessing stress at work: A framework and an instrument. Work and health: Scientific basis of progress in the working environment, 105-113. https://www.researchgate.net/publication/312969346_Assessing_stress_at_… work_and_an_instrument
Speier, C., & Frese, M. (1997). Generalized self efficacy as a mediator and moderator between control and complexity at work and personal initiative: A longitudinal field study in East Germany. Human Performance, 10(2), 171. https://doi.org/10.1207/s15327043hup1002_7
Sujan, M. A., Furniss, D., Anderson, J., Braithwaite, J., & Hollnagel, E. (2019). Resilient Health Care as the basis for teaching patient safety – A Safety-II critique of the World Health Organisation patient safety curriculum. Safety Science, 118, 15-21. https://doi.org/10.1016/ j.ssci.2019.04.046
Tao, D., Liu, Z. P., Diao, X. F., Tan, H. B., Qu, X. D., & Zhang, T. R. (2021). Antecedents of self-reported safety behaviors among commissioning workers in nuclear power plants: The roles of demographics, personality traits and safety attitudes. Nuclear Engineering and Technology, 53(5), 1454-1463. https://doi.org/10.1016/j.net.2020.11.012
United Nations Economic Commission for Europe [UNECE]. (2022, november). Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods. Geraadpleegd op 25 mei 2024, van https://unece.org/transport/publications/agreement-concerning-internati…
Wang, D., Sheng, Z. T., Wang, X. Q., Griffin, M. A., Zhang, Y. T., & Wang, Z. Y. (2022). How team safety stressors affect proactive and prosocial safety behaviors: Felt safety responsibility and affective commitment as mediators. Safety Science, 147, 11, 105625. https://doi.org/ 10.1016/j.ssci.2021.105625
Wang, D., Wang, X. Q., & Xia, N. N. (2018). How safety-related stress affects workers' safety behavior: The moderating role of psychological capital. Safety Science, 103, 247-259. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2017.11.020
Wereldgezondheidsorganisatie. (2023, 21 februari). Stress. Geraadpleegd op 13 april 2024, van https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/stress
Zacher, H. (2017). Action Regulation Theory. In Oxford Research Encyclopedia of Psychology. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190236557.013.1
Zacher, H., & Frese, M. (2018). Action regulation theory: Foundations, current knowledge, and future directions. In D.S. Ones, N. Anderson, C. Viswesvaran & H. Kepir Sinangil (Eds), The SAGE handbook of industrial, work and organizational psychology (pp.120-144). SAGE.
Zapf, D., Vogt, C., Seifert, C., Mertini, H., & Isic, A. (1999). Emotion work as a source of stress: The concept and development of an instrument. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8, 371-400. https://doi.org/10.1080/135943299398230
Zhang, J. C., Xie, C. W., Wang, J. Y., Morrison, A. M., & Coca-Stefaniak, J. A. (2020). Responding to a major global crisis: the effects of hotel safety leadership on employee safety behavior during COVID-19. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 32(11), 3365- 3389. https://doi.org/10.1108/ijchm-04-2020-0335
Zhou, F., Lu, H., & Jiang, C. (2024). Violation with concerns of safety: A study on non-compliant behavior and the antecedent and consequent effects in power grid construction. Safety Science, 170, 106353. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2023.106353