In de afgelopen jaren is de vraag naar kwaliteitsvol STEM-onderwijs in het secundair onderwijs toegenomen. Leerkrachten worden uitgedaagd om leerlingen te begeleiden in probleemgestuurde projecten die hen niet alleen helpen om de theorie te begrijpen, maar ook om onderzoekende en ontwerpende vaardigheden te ontwikkelen. Om leerkrachten te ondersteunen in deze uitdaging, is KLOOV ontwikkeld. KLOOV staat voor “Kit om Leerlingen tot Onderzoeks- en OntwerpVragen te brengen” en biedt een flexibele en toegankelijke tool voor het begeleiden van leerling gestuurde STEM-projecten.
De nood aan leerling gestuurd onderwijs
Het onderwijs evolueert van traditioneel kennisoverdracht naar meer leerling gestuurde vormen van leren, waar de focus ligt op de vraag gestuurde aanpak. In STEM-vakken betekent dit dat leerlingen actief betrokken worden bij het formuleren van de vragen en problemen die ze willen onderzoeken. Dit proces bevordert niet alleen hun kritische denkvaardigheden, maar stimuleert ook hun intrinsieke motivatie, omdat ze werken aan vraagstukken die voor hen relevant en betekenisvol zijn.
De uitdaging waar veel leerkrachten mee kampen, is echter hoe ze deze transitie naar een vraag gestuurde aanpak praktisch kunnen maken in de klas.
Wat is KLOOV?
KLOOV is een lessenpakket dat leerkrachten helpt om leerlingen te stimuleren in het stellen van relevante en haalbare onderzoeks- en ontwerpvragen. Dit lessenpakket bevat verschillende wetenschappelijke meetinstrumenten zoals een CO2-meter, een geluidsmeter, een infraroodmeter, een lichtmeter en nog veel meer. Elk van deze tools komt met bijhorende handleidingen en inspiratiefiches die zowel de leerkrachten als de leerlingen ondersteunen in het gebruik ervan.
De kern van KLOOV is dat het leerlingen aanmoedigt om zelf vragen te formuleren. Deze vragen zijn vaak gebaseerd op hun eigen ervaringen en observaties in de directe omgeving, zoals de speelplaats, het klaslokaal of de buurt rond de school. Het is niet de bedoeling om meteen antwoorden te vinden, maar om een onderzoeks- en ontwerpgerichte houding aan te nemen, waar nieuwsgierigheid en creatief probleemoplossend denken centraal staan.
Flexibiliteit en ondersteuning
Een van de grote voordelen van KLOOV is de flexibiliteit ervan. De kit is ontworpen om gebruikt te worden in verschillende onderwijssituaties en is geschikt voor zowel jongere als oudere leerlingen, ongeacht hun voorkennis of ervaring met STEM-projecten. Leerkrachten kunnen zelf kiezen welke tools ze willen gebruiken. Afhankelijk van de context, de leerdoelen en de tijd die beschikbaar is.
Onderzoeks- en ontwerpgericht denken stimuleren
KLOOV legt de focus op twee soorten vragen: onderzoeks- en ontwerpvragen. Onderzoeksvragen zijn gericht op het beter begrijpen van een probleem of situatie, terwijl ontwerpvragen zich toespitsen op het bedenken van oplossingen. Door deze twee soorten vragen centraal te stellen, worden leerlingen niet alleen aangemoedigd om kritisch te denken, maar ook om creatieve oplossingen te bedenken voor de uitdagingen die ze tegenkomen. Dit maakt KLOOV tot een krachtig hulpmiddel voor het ontwikkelen van wetenschappelijke geletterdheid en probleemoplossende vaardigheden.
Succeservaringen met KLOOV
Tijdens de ontwikkeling en testfase van KLOOV hebben verschillende scholen en leerkrachten het product uitgetest. De reacties waren overwegend positief. Leerkrachten waardeerden vooral de gestructureerde aanpak en de gebruiksvriendelijkheid van de kit. Hoewel KLOOV kant-en-klaar materiaal biedt, zorgt de flexibiliteit ervoor dat leerkrachten het pakket kunnen aanpassen aan hun eigen onderwijsstijl en de specifieke behoeften van hun klas.
Een van de leerkrachten die KLOOV testte, vertelde:
“Het is fantastisch om te zien hoe leerlingen helemaal opgaan in het proces van vragen stellen en hoe ze vanuit hun eigen nieuwsgierigheid tot zinvolle onderzoeksvragen komen.”
KLOOV in de toekomst
De kracht van KLOOV ligt in zijn veelzijdigheid. Het lessenpakket kan worden ingezet voor een breed scala aan STEM-projecten. Van eenvoudige observaties tot complexe ontwerpopdrachten. In de toekomst hopen we KLOOV verder te ontwikkelen door nieuwe tools toe te voegen, het lessenpakket optimaliseren en om nog meer inspirerende lespakketten te creëren.
Conclusie
KLOOV biedt een laagdrempelige, maar krachtige oplossing voor leerkrachten die hun leerlingen willen begeleiden in leerling gestuurde STEM-projecten. Door leerlingen de tools en ruimte te geven om hun eigen vragen te stellen en problemen te onderzoeken, zorgt KLOOV voor een actieve leeromgeving waarin nieuwsgierigheid en creatief denken worden aangemoedigd. Deze aanpak sluit perfect aan bij de evolutie in het onderwijs. Waar er van leerlingen verwacht wordt dat ze steeds meer onderzoekend en probleemgestuurd leren.
Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed. (sd). Bekijk alle beelden van:. Opgeroepen op Juni 5, 2024, van Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed: https://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/rce mediabank/?mode=gallery&view=horizontal&q=20387489&sort=order_s_objectnummer% 20asc Cel iSTEM inkleuren. (2024, februari 24). Wie zijn we? Opgeroepen op April 2, 2024, van istem - STEM voor secundair onderwijs: https://www.istem.be/wie-zijn-we/ De Groof, J., Donche, V., & Van Petegem, P. (2012). Onderzoekend leren stimuleren : effecten, maatregelen en principes. Acco. De Lange, J., Govaert, D., & Van Landeghem, J. (sd). Onderzoeken en ontwerpen [Ongepubliceerd manuscript]. Delft, T., & Meeple, O. (2018, November 28). Post-it brainstorm - Ontwerpend leren in de klas. Opgeroepen op April 4, 2024, van Ontwerpend leren in de klas: https://ontwerpenindeklas.nl/wp-content/uploads/2018/11/verdieping_post… Designtools app. (sd). Opgeroepen op Mei 14, 2024, van Designtools: https://designtools.be/tools Economie, D. W. (2021, Juni). STEM-agenda 2030. STEM-competenties voor een toekomst- en missiegericht beleid. Opgeroepen op Maart 30, 2024, van Vlaanderen: https://www.vlaanderen.be/publicaties/stem-agenda-2030-stem-competentie… toekomst-en-missiegericht-beleid Fysica. (sd). Opgeroepen op April 8, 2024, van Arteveldehogeschool Gent: https://www.arteveldehogeschool.be/nl/opleidingen/bachelor/educatieve-b… secundair-onderwijs/onderwijsvak/fysica Hulpmiddelen per onderzoeksvaardigheid 2. (sd). Opgeroepen op November 26, 2023, van Wetenschapsknooppunt: https://www.ru.nl/wetenschapsknooppunt/materialen/leerlijn onderzoeksvaardigheden-po-vo/hulpmiddelen-per-onderzoeksvaardigheid/#h91700375 f8b9-5161-e7be-fae7d3ad5587 Lean Six Sigma Groep. (2024, Januari 3). Wat is Design Thinking? Opgeroepen op April 4, 2024, van leansixsigmagroep: https://leansixsigmagroep.nl/lean-agile-en-six-sigma/design-thinking/ Leidraad onderzoekend en ontwerpend leren. (sd). Opgeroepen op Mei 17, 2024, van Wetenschapsknooppunt ZH: https://www.wetenschapsknooppuntzh.nl/activiteiten/leidraad-onderzoeken… ontwerpend-leren/ Waetermeulen, L. V. (2021). HET ABC VAN DE ZELF-DETERMINATIE THEORIE STIMULEREN IN WETENSCHAPSONDERWIJS: CASESTUDY MOLECULAIRE TECHNIEKEN & DIAGNOSTIEK. (P. d. Uyttendaele, & P. d. Messens, Red.) Opgeroepen op Mei 28, 2024, van https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/003/012/629/RUG01-003012629_202…