Stel je voor dat we niet hoeven te wachten tot een ramp toeslaat om actie te ondernemen. In plaats daarvan kunnen we de schade en het lijden verminderen door ruim van tevoren voorbereid te zijn. Dit is het idee achter Forecast-based Financing (FbF) of de meer gebruikte term Anticipatory Action (AA), een innovatief systeem dat rampenbestrijding naar een nieuw niveau tilt. Maar hoe werkt dit systeem precies, en waarom is dit nu relevanter dan ooit? In mijn onderzoek naar FbF en AA onderzocht ik hoe deze strategie in landen als Oeganda en Mozambique werken en wat we ervan kunnen leren.
Niet reageren maar anticiperen
Het kernidee van Forecast-based Financing is simpel: gebruik maken van weersvoorspellingen om financiële middelen op voorhand vrij te maken. Dit betekent dat fondsen al beschikbaar zijn voordat de ramp plaatsvindt, waardoor hulporganisaties en gemeenschappen snel actie kunnen ondernemen. Dit is vooral belangrijk in gebieden die herhaaldelijk worden getroffen door natuurrampen, zoals cyclonen of overstromingen.
De Rode Kruis Rode Halve Maan Beweging speelt hierbij sinds het begin een cruciale rol. Als een van de grootste humanitaire netwerken ter wereld is het Rode Kruis altijd op zoek naar manieren om rampen te voorkomen of de gevolgen te beperken. Door de samenwerking met verschillende nationale afdelingen en het Red Cross Red Crescent Climate Centre, heeft het Rode Kruis FbF ontwikkeld en geïmplementeerd in landen die bijzonder kwetsbaar zijn voor natuurrampen. Zo is het Duitse Rode Kruis pionier geweest met proefprojecten in landen als Oeganda en Mozambique.
Deze proefprojecten tonen aan dat het mogelijk is om mensen te beschermen vóórdat de ramp zich voltrekt. Door middel van weergegevens en wetenschappelijke modellen kunnen fondsen worden toegewezen om vroegtijdige evacuaties, het opslaan van noodvoorraden en andere preventieve maatregelen te financieren. Dit voorkomt dat hulporganisaties pas kunnen reageren nadat de ramp al veel schade heeft aangericht.
De kracht van preventieve acties
Anticipatory Action (AA) is gebaseerd op de methodologie van Forecast-based Financing. Waar FbF vooral focust op de financiering, richt AA zich op de acties die moeten worden ondernomen om de impact van rampen te verminderen. Denk aan concrete maatregelen zoals het versterken van huizen, evacuatieplannen, en het waarschuwen van gemeenschappen over aankomende gevaren.
“Lokale en nationale organisaties hebben de infrastructuur zoals kennis, middelen en capaciteiten om gemeenschappen te ondersteunen om anticipatory aciton te ondernemen. Vaak is er een mismatch tussen de nationale preventieve waarschuwingssystemen en die van gemeenschappen”
Een belangrijk instrument in dit proces is het Early Action Protocol (EAP). Dit protocol bevat gedetailleerde plannen waarin precies staat beschreven welke acties moeten worden ondernomen zodra een bepaalde risicodrempel wordt bereikt. Zo zorgt het EAP ervoor dat de preventieve acties tijdig, gecoördineerd en effectief zijn.
In landen zoals Oeganda en Mozambique heeft de implementatie van deze protocollen laten zien dat het mogelijk is om het aantal slachtoffers en de materiële schade aanzienlijk te beperken. Neem bijvoorbeeld de cyclonen die in 2019 Mozambique troffen. Cycloon Idai en cycloon Kenneth verwoestten grote delen van het land, maar door de vroege waarschuwingssystemen en de voorbereidingen konden veel mensen op tijd geëvacueerd worden. Dit toont aan hoe belangrijk het is om snel en effectief te kunnen reageren op weersvoorspellingen.
Sneller reageren
Een van de grootste voordelen van Anticipatory Action is dat het humanitaire organisaties in staat stelt om proactief te zijn in plaats van reactief. In plaats van te wachten tot de ramp zich voordoet en dan pas fondsen te verzamelen en hulp te coördineren, maakt AA het mogelijk om direct in actie te komen. Dit bespaart niet alleen tijd, maar ook levens. Daarnaast kunnen preventieve maatregelen vaak goedkoper zijn dan het bieden van noodhulp na een ramp, vooral als het gaat om infrastructurele verbeteringen of het voorbereiden van gemeenschappen op een aanstaande ramp.
“Gemeenschappen betrekken creëert verantwoordelijkheid, humanitaire actoren blijven verantwoordelijk voor wat we beloofden te verwezenlijken t.o.v. de betrokken gemeenschappen”
Toch zijn er ook uitdagingen. Het vinden van voldoende financiering blijft een struikelblok, vooral in gebieden waar meerdere rampen op elkaar volgen. Daarnaast is de nauwkeurigheid van weersvoorspellingen essentieel voor het succes van AA. Foute voorspellingen kunnen leiden tot te vroege of onnodige acties, wat kostbaar en inefficiënt kan zijn. Een ander probleem is de coördinatie tussen verschillende hulporganisaties en overheden, wat vaak vertragingen en miscommunicatie veroorzaakt.
Klimaatverandering is here to stay
Ondanks deze uitdagingen is er veel potentieel voor de toekomst. Met de toenemende frequentie en intensiteit van natuurrampen door klimaatverandering, groeit de noodzaak voor een systeem zoals FbF en AA. Internationale samenwerking en investeringen in technologie zijn daarbij cruciaal.
Een veelbelovende ontwikkeling is de verbintenis van de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC) om een deel van hun Disaster Response Emergency Fund (DREF) te reserveren voor anticiperende acties. Tegen 2025 moet 25% van dit fonds worden gebruikt voor vroegtijdige interventies, een duidelijke indicatie dat anticiperend handelen steeds meer de norm wordt in de humanitaire sector.
Maar het is niet alleen aan internationale organisaties om verandering te brengen. Ook nationale overheden moeten preventieve acties omarmen en deze integreren in hun disaster risk management. Dit zal niet alleen levens redden, maar ook gemeenschappen veerkrachtiger maken tegen toekomstige rampen.
Forecast-based Financing of Anticipatory Action verandert de manier waarop we omgaan met natuurrampen. Door slim gebruik te maken van data en weersvoorspellingen, kunnen we niet alleen sneller reageren, maar ook rampen voor zijn. Dit proactieve model heeft al bewezen effectief te zijn in landen zoals Oeganda en Mozambique, en het potentieel om wereldwijd levens te redden is enorm. Het is nu tijd voor overheden, hulporganisaties en gemeenschappen om deze aanpak te omarmen en verder uit te breiden. De lessen die we nu leren, kunnen in de toekomst miljoenen mensen beschermen.
A major step forward for anticipatory action in Uganda | PreventionWeb. (2022, November 24). https://www.preventionweb.net/news/major-step-forward-anticipatory-acti…
About the Anticipation Hub. (n.d.). Anticipation Hub. https://www.anticipation-hub.org/about
Anticipatory Action in 2023: A Global Overview (web version). (n.d.). Anticipation Hub. https://www.anticipation-hub.org/download/file-3995
Anticipatory Action Toolkit. (n.d.). https://anticipatory-action-toolkit.unocha.org/
AR6 Synthesis Report: Climate Change 2023 — IPCC. (n.d.). https://www.ipcc.ch/report/sixth-assessment-report-cycle/
Background Note: Strengthening the IASC Approach to Early Warning and Anticipatory Action - World. (2023, January 20). Reliefweb. https://reliefweb.int/report/world/background-note-strengthening-iasc-a…
Bazo, J., Singh, R., Destrooper, M., & Coughlan De Perez, E. C. (2019). Pilot Experiences in Using Seamless Forecasts for Early Action: The “Ready-Set-Go!” Approach in the Red Cross. In Elsevier eBooks (pp. 387–398). https://doi.org/10.1016/b978-0-12-811714-9.00018-8
Boelee, L., Lumbroso, D., Samuels, P. G., & Cloke, H. L. (2018). Performance of GloFAS Flood Forecasts using proxy data in Uganda. ResearchGate. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.25769.49761
Braman, L. M., Van Aalst, M. K., Mason, S. J., Suarez, P., Ait‐Chellouche, Y., & Tall, A. (2012b). Climate forecasts in disaster management: Red Cross flood operations in West Africa, 2008. Disasters, 37(1), 144–164. https://doi.org/10.1111/j.1467-7717.2012.01297.x
Chaves-Gonzalez, J., Milano, L., Omtzigt, D., Pfister, D., Poirier, J., Pople, A., Wittig, J., & Zommers, Z. (2022). Anticipatory action: Lessons for the future. Frontiers in Climate, 4. https://doi.org/10.3389/fclim.2022.932336
Cooper, S. J., & Wheeler, T. (2017). Rural household vulnerability to climate risk in Uganda. Regional Environmental Change, 17, 649-663.
Coughlan De Perez, E. (2018). Forecast-based financing: a scientific foundation for systematic early action. Vrije Universiteit Amsterdam. https://research.vu.nl/en/publications/forecast-based-financing-a-scientific-foundation-for-systematic-e
Coughlan De Perez, E., Van Den Hurk, B., Van Aalst, M. K., Amuron, I., Bamanya, D., Hauser, T., Jongma, B., Lopez, A., Mason, S., Mendler De Suarez, J., Pappenberger, F., Rueth, A., Stephens, E., Suarez, P., Wagemaker, J., & Zsoter, E. (2016). Action-based flood forecasting for triggering humanitarian action. Hydrology and Earth System Sciences, 20(9), 3549–3560. https://doi.org/10.5194/hess-20-3549-2016
Coughlan de Perez, E., van den Hurk, B., van Aalst, M. K., Jongman, B., Klose, T., & Suarez, P. (2015). Forecast-based financing: An approach for catalyzing humanitarian action based on extreme weather and climate forecasts. Natural Hazards And Earth System Sciences, 15(4), 895–904. https://doi.org/10.5194/nhess-15-895-2015
Disaster Classification system. (2023, 13 april). EM-DAT Documentation. https://doc.emdat.be/docs/data-structure-and-content/disaster-classific…
Early Action: The State of Play 2022. (n.d.). REAP. https://www.early-action-reap.org/early-action-state-play-2022
Emerton, R., Cloke, H., Ficchi, A., Hawker, L., De Wit, S., Speight, L., Prudhomme, C., Rundell, P., West, R., Neal, J., Cuna, J., Harrigan, S., Titley, H., Magnusson, L., Pappenberger, F., Klingaman, N., & Stephens, E. (2020). Emergency flood bulletins for Cyclones Idai and Kenneth: A critical evaluation of the use of global flood forecasts for international humanitarian preparedness and response. International Journal Of Disaster Risk Reduction, 50, 101811. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101811
Games for a New Climate: Experiencing the Complexity of Future Risks - PrepareCenter. (2022, 25 juli). PrepareCenter. https://preparecenter.org/resource/games-for-a-new-climate-experiencing…
IFRC. (2021). Uganda Floods: Early Action Protocol summary, EAP number EAP2021UG01 - Uganda. (2021, 18 augustus). ReliefWeb. https://reliefweb.int/report/uganda/uganda-floods-early-action-protocol…
IFRC. (2021). Public IFRC Operational Framework for Anticipatory Action 2021-2025. https://www.ifrc.org/sites/default/files/2022-05/IFRC_Operational_Frame…
Ficchì, A., Cloke, H., Speight, L., Mulangwa, D., Amuron, I., Ntale, E., & Stephens, L. (2021, March 4). Flood forecast skill for Early Action: Results and Learnings from the development of the Early-Action Protocol for Floods in Uganda. https://doi.org/10.5194/egusphere-egu21-16169
Forecast-based financing in Eastern Africa | World Food Programme. (2021, 17 september). https://www.wfp.org/publications/forecast-based-financing-eastern-africa
Nobre, G. G., Pasqui, M., Quaresima, S., Pieretto, S., & Bonifácio, R. M. L. P. (2023). Forecasting, thresholds, and triggers: Towards developing a Forecast-based Financing system for droughts in Mozambique. Climate Services, 30, 100344. https://doi.org/10.1016/j.cliser.2023.100344
Levine, S., Wilkinson, E., & Nur, L. (2020, June 9). Anticipatory action for livelihood protection: A collective endeavour. ODI: Think Change. https://odi.org/en/publications/anticipatory-action-for-livelihood-prot…
Lopez, A., Coughlan De Perez, E. C., Bazo, J., Suarez, P., Van Den Hurk, B., & Van Aalst, M. (2020). Bridging forecast verification and humanitarian decisions: A valuation approach for setting up action-oriented early warnings. Weather And Climate Extremes, 27, 100167. https://doi.org/10.1016/j.wace.2018.03.006
Mechler, R. (2005). Cost-Benefit Analysis of Natural Disaster Risk Management in Developing Countries.
Mitheu, F., Tarnavsky, E., Ficchì, A., Stephens, E., Cornforth, R., & Petty, C. (n.d.). The utility of impact data in flood forecast verification for anticipatory actions: Case studies from Uganda and Kenya. Journal of Flood Risk Management. https://doi.org/10.1111/jfr3.12911
Mogge, L., Röckert, J., & Krähnert, K. (2024). Impacts of Anticipatory Cash Transfers in the Context of Weather Disasters. RWI. https://doi.org/10.4419/96973236
Red Cross Red Crescent FBF Practitioner manual. (n.d.). Anticipation Hub. https://www.anticipation-hub.org/learn/methodology/red-cross-red-crescent-fbf-practitioner-manual
Scaling up anticipatory actions for food security: Anticipatory Action Year in Focus 2023 | World Food Programme. (2024, April 24). https://www.wfp.org/publications/scaling-anticipatory-actions-food-secu…
Search for a Dataset—Humanitarian Data Exchange. (n.d.). https://data.humdata.org/dataset/?vocab_Topics=cyclones-hurricanes-typh…
Tanner, T., Gray, B., Guigma, K. H., Iqbal, J., Levine, S., MacLeod, D., Nahar, K., & Rejve, K. (2019). Scaling up early action Lessons , challenges and future potential in Bangladesh. https://www.semanticscholar.org/paper/c960d882b5ca62268ebf2793d7314e019…
The Anticipation Hub publishes its second overview of anticipatory action worldwide. (n.d.). Anticipation Hub. https://www.anticipation-hub.org/news/the-anticipation-hub-publishes-it…
Tozier de la Poterie, A., Castro, E., Rahaman, H., Heinrich, D., Clatworthy, Y., & Mundorega, L. (2023). Anticipatory action to manage climate risks: Lessons from the Red Cross Red Crescent in Southern Africa, Bangladesh, and beyond. Climate Risk Management, 39, 100476. https://doi.org/10.1016/j.crm.2023.100476
Tozier De La Poterie, A. S. T., Jjemba, W. E., Singh, R., De Perez, E. C., Costella, C. V., & Arrighi, J. (2018). Understanding the use of 2015–2016 El Niño forecasts in shaping early humanitarian action in Eastern and Southern Africa. International Journal Of Disaster Risk Reduction, 30, 81–94. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2018.02.025Red Cross Red Crescent FbF Practitioner Manual. (n.d.).
Training—Red Cross Red Crescent Climate Centre. (n.d.). https://ctk.climatecentre.org/training/module-2/subitem-2a
Uganda | Floods—Early Action Protocol Activation Operation—N° MDRUG048—Uganda. (2023, November 23). ReliefWeb. https://reliefweb.int/report/uganda/uganda-floods-early-action-protocol…
Uganda: Approach to reporting climate actions from all sectors. (2022, October 7). https://www.preventionweb.net/news/ugandas-approach-reporting-climate-a…
UGANDA RED CROSS SOCIETY DEVELOPING RISK DASHBOARD TO INFORM FORECAST-BASED FINANCING IN DISASTER PREPAREDNESS AND EARLY RESPONSE IN UGANDA. (2024, 1 februari). PrepareCenter. https://preparecenter.org/resource/uganda-red-cross-society-developing-…
Uganda: Policy coherence between disaster risk reduction and climate change adaptation. (2022, 17 februari). UNDRR. https://www.undrr.org/publication/uganda-policy-coherence-between-disas…
United Nations OCHA. (2021). A Learning Framework for Anticipatory Action. https://anticipatory-action-toolkit.unocha.org/wp-content/uploads/2021/…
Van Aalst, M. K. (2006). The impacts of climate change on the risk of natural disasters. Disasters, 30(1), 5–18. https://doi.org/10.1111/j.1467-9523.2006.00303.x
Wasswa Jjemba, E. W., Mwebaze, B. K., Arrighi, J., Coughlan De Perez, E. C., & Bailey, M. (2018). Forecast-Based Financing and Climate Change Adaptation. In Elsevier eBooks (pp. 237–242). https://doi.org/10.1016/b978-0-12-811891-7.00019-0
Weingärtner, L., Wilkinson, E., & Centre for Disaster Protection. (2019). ANTICIPATORY CRISIS FINANCING AND ACTION: CONCEPTS, INITIATIVES, AND EVIDENCE. https://static1.squarespace.com/static/61542ee0a87a394f7bc17b3a/t/615ef1a10f330d7d9b45f3d9/1633612204538/Evidence_review_Anticipatory_Crisis_Financing_Action+%281%29.pdf
Wilkinson, E., & Nur, L. (2018, March 15). Forecasting hazards, averting disasters: Implementing forecast-based early action at scale. ODI: Think Change. https://odi.org/en/publications/forecasting-hazards-averting-disasters-…
World Risk Report 2023. (n.d.). https://repository.gheli.harvard.edu/repository/10930/