ForTuin - Een plaats voor iedereen

De voormalige Delhaize-site in Molenbeek, een stadsdeel van Brussel, krijgt een nieuwe bestemming. CityDev, de stedelijke ontwikkelingsmaatschappij, heeft de locatie aangekocht met de visie om er een project te realiseren dat woon- en leefgelegenheden biedt voor de omgeving. Tijdens de bouwaanvragen heeft CityDev het bedrijf Entrakt ingeschakeld om een tijdelijke invulling te geven aan deze site. Entrakt zal verschillende activiteiten organiseren om de samenhang binnen de gemeenschap te bevorderen. 

Als bachelorproef ontwierp ik voor hen ForTuin: een innovatieve collectieve tuin.

Een Groene Oase in het Hart van de Stad

ForTuin is een collectieve tuin die deels publiek toegankelijk is en deels exclusief voor leden. De tuin, opgebouwd uit demonteerbare en herbruikbare elementen, biedt een scala aan voorzieningen die bijdragen aan de leefbaarheid en cohesie van de buurt. 

De toegang tot het tuin- en keukengedeelte is geregeld via een badgesysteem, wat betekent dat deze gedeelten afgesloten kunnen worden en enkel toegankelijk zijn voor leden. Dit systeem zorgt ervoor dat de ruimte flexibel gebruikt kan worden voor diverse activiteiten, van besloten bijeenkomsten tot openbare evenementen.

Duurzaam Ontwerp met Industriële Touch

De structuur van ForTuin is opgebouwd uit aluminium, met borstweringen en vloeren van looproosters en wapeningsnetten. Deze industriële esthetiek wordt verzacht door kleuraccenten in de trappen, hellingen en banken. Centraal in de tuin staat een grote serre en een opvallende verticale tuin. De hele tuin is toegankelijk voor rolstoelgebruikers dankzij het gebruik van hellingen, die samen met de banken bekleed zijn met kleine groene tegeltjes. Deze tegeltjes verzachten het robuuste uiterlijk van beton en aluminium.

Duurzaamheid is een kernprincipe bij de opbouw van ForTuin. Het project maakt grotendeels gebruik van gerecupereerde materialen, die na afloop van de tijdelijke invulling opnieuw kunnen worden gebruikt. Deze circulaire strategie wordt in detail uitgewerkt en draagt bij aan een milieuvriendelijk en toekomstgericht ontwerp.

Innovatieve Tuintechnieken: Aquaponics als Sleutel

Een van de meest innovatieve aspecten van ForTuin is het gebruik van aquaponics. Deze techniek combineert aquacultuur (het kweken van vissen) met hydroponics (het kweken van planten zonder aarde). In de tuin zijn verschillende vijvers met vissen, waarvan het water gebruikt wordt om de planten te bewateren. De uitwerpselen van de vissen voeden de planten, waardoor ze sneller groeien. Het water wordt vervolgens gefilterd door de planten en gaat via een afvoersysteem naar waterrecuperatietanks. Vanuit deze tanks wordt het water teruggevoerd naar de vijvers, wat zorgt voor een constante circulatie en vermindert de noodzaak voor vers water. Sensoren monitoren het waterniveau in de vijvers, zodat dit altijd gelijk blijft.

ForTuin: Een Plaats voor Iedereen

ForTuin biedt niet alleen een groene oase in de stad, maar ook een ontmoetingsplaats voor de buurtbewoners. In het binnengedeelte domineren de kleuren rood en groen, die ook buiten in de tuin gebruikt worden. De kantine is voorzien van een klimtrap die via een loopbrug toegang geeft tot een speelruimte voor kinderen. Dit maakt de ruimte bijzonder geschikt voor families en jonge kinderen, en draagt bij aan een levendige en inclusieve sfeer.

Door de slimme combinatie van duurzaamheid, toegankelijkheid en gemeenschapsgerichtheid, fungeert ForTuin als een modelproject voor toekomstige stadsontwikkelingen. Het project toont aan hoe tijdelijk gebruik van braakliggende terreinen kan bijdragen aan de leefbaarheid van een buurt, en hoe innovatieve oplossingen zoals aquaponics een rol kunnen spelen in stadslandbouw.

Toekomstperspectieven

ForTuin biedt een inspirerende kijk op de toekomst van stedelijke ontwikkeling en collectief tuinieren. Het project heeft de potentie om na de tijdelijke invulling elders voortgezet te worden, dankzij het demonteerbare en herbruikbare ontwerp. Bovendien kan het aquaponicssysteem in een later stadium worden uitgebreid om vissen te kweken voor consumptie of verkoop, wat extra economische waarde toevoegt.

Met ForTuin laten we zien hoe stadsvernieuwing op een duurzame en gemeenschapsgerichte manier kan worden aangepakt. Dit initiatief kan dienen als voorbeeld voor andere steden en gemeenschappen die streven naar een betere leefomgeving voor hun bewoners.