AI in de handen van vertalers:  work smarter, not harder!

Fauve

Vermeersch

Lisa

De Praeter
Noha

Kerkach
Zeline

Rooms

Je herkent het vast wel: dat moment waarop je niet op de vertaling van dat ene woord kan komen, en Google Translate je meteen te hulp schiet als beste vriend. Daarbij zal je ongetwijfeld gemerkt hebben dat vertalen vandaag de dag niet meer is zoals het ooit was.

Met de opkomst van Artificiële Intelligentie (AI) transformeert de vertaalindustrie in een razendsnel tempo. Deze technologie biedt een ongekende efficiëntie en snelheid. Daarbij rijst de vraag of de menselijke ‘touch’ en expertise nog steeds onmisbaar zijn voor kwalitatieve vertalingen.

Een team van vier studenten Organisatie & Management van de Arteveldehogeschool ging in gesprek met vijftien professionele vertalers om te bekijken welke vertaaltools er vandaag gebruikt worden, of ze te vertrouwen zijn én welke impact AI heeft op hun vertaalproces.

Het onderzoek leidde tot een inspirerend debat met het werkveld én een bundeling van de belangrijkste inzichten op een overzichtelijke website (https://ai-in-het-vertaalproces.webnode.be/).

Lees verder en krijg een voorsmaakje van de waardevolle inzichten die de bachelorproef opleverde.

Foto door Igor Omilaev op Unsplash (https://unsplash.com/photos/a-computer-chip-with-the-letter-a-on-top-of-it-eGGFZ5X2LnA)

AI en vertalen

AI bootst menselijke denkprocessen na, analyseert eerdere acties en past haar gedrag aan om problemen op te lossen. Deze veelzijdige technologie kan in verschillende domeinen ingezet worden, ook bij het maken van vertalingen.

Door gebruik te maken van geavanceerde AI-tools, zoals Google Translate, DeepL en ChatGPT, kunnen vertalers sneller en nauwkeuriger werken. Niet alle AI-tools zijn hetzelfde, dus vertalers kiezen het best voor de tool die past bij hun noden.

Populaire AI-vertaaltools

Google Translate: geeft je steeds betere vertalingen dankzij het gebruik van machine learning;
DeepL: laat je de optie om vertalingen meteen in het programma aan te passen, wat meer flexibiliteit biedt;
ChatGPT: genereert niet alleen vertalingen en suggesties voor alternatief woord- en zinsgebruik, maar geeft je ook nieuwe ideeën en inspiratie. Vergelijkbare tools zijn Copilot en Gemini;
Context Reverso en Linguee: laat vertalingen zien in verschillende contexten. Ideaal indien je een vergeten woordt wilt opzoeken of de juiste vertaling in een specifieke context nodig hebt.

Het effect van AI op het vertaalproces

Het gebruik van een vertaaltool kan zowel de snelheid, kwaliteit als de kostprijs van het vertaalproces beïnvloeden.

Vertalers die AI-vertaaltools gebruiken, zowel bij voorvertalingen als sporadisch doorheen het proces, ervaren vaak een verhoogde snelheid. Dit komt doordat AI een groot deel van het vertaalwerk automatiseert, waardoor vertalers minder tijd hoeven te besteden aan de eerste versie van een tekst.

Vertaalbureaus zien dat AI-tools de werktijd dus aanzienlijk verkorten, wat leidt tot lagere kosten. Maar wat betekent dit voor de kwaliteit van de afgeleverde tekst?

De kwaliteit blijkt niet alleen af te hangen van de gebruikte tool, maar ook de wijze waarop de tool wordt ingeschakeld in het vertaalproces. Maak je enkel gebruik van vertaalgeheugens in computer-geassisteerde vertaaltools? Of gebruik je AI in het post-editing proces? AI blijkt ook vooral de kwaliteit te verhogen van eenvoudige teksten of alledaagse communicatie, wat de vertaler meer ruimte biedt om zijn ziel in de tekst te steken. Of zoals een vertaler het zelf verwoordde:

“Zet in op efficiëntie en verhoog je rendement; AI verlicht geestdodend werk en laat ruimte voor je eigen creativiteit.”

Foto door Tara Winstead op Pexels (https://www.pexels.com/photo/robot-pointing-on-a-wall-8386440/)

Tips van de experts: wat vertalers écht belangrijk vinden

AI speelt een steeds grotere rol in het vertaalproces, maar hoe kunnen vertalers deze technologie optimaal inzetten zonder hun unieke menselijke meerwaarde te verliezen?

Hieronder worden een aantal adviezen van de respondenten uit het onderzoek opgesomd voor vertalers die AI-tools willen integreren in hun werk, zonder in te boeten op kwaliteit of creativiteit.

Verminder routinematige aspecten door AI-tools in te zetten;
beheers zowel de bron- als doeltaal voldoende;
gebruik AI-tools als assistent en inspiratiebron, niet als vervangmiddel;
laat klanten kiezen tussen verschillende vertaalprocessen: met of zonder AI-tools;
vul jouw vertaalgeheugens aan met goede suggesties van AI-tools;
en wijs de klant op jouw menselijke en creatieve meerwaarde als professionele vertaler.

Ben je nieuwsgierig naar meer? Neem zeker een kijkje op de website (https://ai-in-het-vertaalproces.webnode.be/).

AI en taal: het perfecte verhaal?

AI zette de vertaalwereld op zijn kop met snelle en slimme vertalingen, maar laten we de menselijke flair niet onderschatten. Terwijl vertaaltools als Google Translate, DeepL en ChatGPT de ruggengraat van het vertalen versterken, is het de persoonlijke ‘touch’ van professionele vertalers die de échte ziel aan teksten geeft.

Bibliografie

Aggarwal, K., Mijwil, M. M., Al-Mistarehi, A. H., Alomari, S., Gök, M., Alaabdin, A. M. Z., & Abdulrhman, S. H. (2022). Has the future started? The current growth of artificial intelligence, machine learning, and deep learning. Iraqi Journal for Computer Science and Mathematics, 3(1), 115-123. https://www.iasj.net/iasj/download/cefbfd60eb11898a

Agirre, E. (2020). Cross-Lingual Word Embeddings. Computational Linguistics, 46(1), 245–248. https://doi.org/10.1162/coli_r_00372

Artificiële intelligentie: Kansen en gevaren. (2022). Europees Parlement. https://www.europarl.europa.eu/news/nl/headlines/society/20200918STO874…- intelligentie-kansen-en-gevaren

Bakker, S., & Korsten, P. (2021). Artificiële intelligentie als een general purpose technology [Working Paper]. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. https://www.wrr.nl/binaries/wrr/documenten/working-papers/2021/02/16/ar…- als-een-general-purpose-technology/WRR001-12+Working+Paper+Freedomlab+Ai- v10_digitaal_Groen.pdf

Balje, J., Warmelink, S., Alkema, W., D'Souza, A., & Dijkhuis, T. (2022). Handboek AI voor het MKB. KI- AGIL.

Baykaner, K. (2018). A quick report on cross-lingual word embeddings. Medium. https://medium.com/@khanbaykaner/a-quick-report-on-cross-lingual-word-e…- 4e671885d543

Bekkema, S. (2024). Voer een realtime gesprek met het nieuwe GPT-4o. Frankwatching. https://www.frankwatching.com/archive/2024/05/14/gpt-4o-realtime-gespre…

Bowker, L., & Fisher, D. (2010). Computer-aided translation. Handbook of translation studies, 1, 60- 65. John Benjamins Publishing Company.

Cambridge University Press & Assessment. (2024). Post-editing | English meaning. Cambridge Dictionary. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/post-editing

Cambridge University Press & Assessment. (2024). Transcribe | English meaning. Cambridge Dictionary. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/transcribe

Coupe, T. (2019). Automation, job characteristics and job insecurity. International Journal of Manpower, 40 (7), 1288-1304. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJM-12-2018- 0418/full/html

DeepL. (z.d.). Waarom DeepL?. https://www.deepl.com/nl/whydeepl

Delamater, N. (2017). A Brief History of Artificial Intelligence and How It’s Revolutionizing Customer Service Today. SmartMax Software. https://images.g2crowd.com/uploads/attachment/file/73099/expirable-dire…- uploads_2F469f2619-a917-446d-b2b8-14cf8f8d2c4e_2FChatBotWhitePaper2017.pdf

Bachelorproef: Act & Check 43 Academiejaar 2023-2024

Delipetrev, B., Tsinaraki, C., & Kostic, U. (2020). AI Watch - Historical evolution of artificial intelligence: Analysis of the three main paradigm shifts in AI. European Comission: Joint Research Centre. https://eprints.ugd.edu.mk/28050/1/2.%20jrc120469_historical_evolution_…

De verschillende soorten AI voor bedrijven – Quality training [Blogbericht]. (z.d.). Bureautica Opleiding | Quality Training. https://qualitytraining.be/nl/blog/de-verschillende-soorten-ai-voor- bedrijven/#:~:text=Regelgebaseerde%20AI%20is%20de%20eenvoudigste,experts%20in%20het%2 0betreffende%20vakgebied

Di̇ ri̇ k, M. (2020). Al-Jazari: The Ingenious Inventor of Cybernetics and Robotics. Journal of Soft Computing and Artificial Intelligence, 1(1), 47-58. https://dergipark.org.tr/en/pub/jscai/issue/54043/749176

Elliott, D., & Soifer, E. (2022). AI Technologies, Privacy, and Security. Frontiers in Artificial Intelligence, 5. https://doi.org/10.3389/frai.2022.826737

Encyclo. (2024). Deliverable - definitie. Encyclo.nl | Nederlandse Encyclopedie. https://www.encyclo.nl/begrip/deliverable

Eye on Tech. (2024, February 27). What is AI? An Introduction to Artificial Intelligence [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=WP6z_X5d-Rw$

Faheem, M.A., Wassif, K.T., Bayomi, H. et al. (2024). Improving neural machine translation for low resource languages through non-parallel corpora: a case study of Egyptian dialect to modern standard Arabic translation. Sci Rep 14, 2265. https://doi.org/10.1038/s41598-023-51090-4

Freedman, K. (2023). The Pros and Cons of Using Artificial Intelligence for Transcreation. LinkedIn. https://www.linkedin.com/pulse/pros-cons-using-artificial-intelligence-…- freedman/

Gao, Y., Wang, R., & Hou, F. (2023). Unleashing the power of ChatGPT for translation: An empirical study. arXiv preprint arXiv:2304.02182. http://arxiv.org/pdf/2304.02182.pdf

García-Peñalvo, F., & Vázquez-Ingelmo, A. (2023). What do we mean by GenAI? A systematic mapping of the evolution, trends, and techniques involved in Generative AI. International Journal Of Interactive Multimedia And Artificial Intelligence, 8(4), 7. https://doi.org/10.9781/ijimai.2023.07.006

Gesquière, N., Hoste, V., Van Hee, C., & wyffels, F. (2021). Chatbot : leerkrachtenhandleiding. Dwengo. http://hdl.handle.net/1854/LU-8720111

Guerberof-Arenas, A., & Asimakoulas, D. (2023). Creative skills development: training translators to write in the era of AI. Hermes –Journal of Language and Communication in Business, (63), 227-243. https://doi.org/10.7146/hjlcb.vi63.143078

Han, B. (2020). Translation, from pen-and-paper to computer-assisted tools (CAT Tools) and machine translation (MT). MPDI-Proceedings. 63,1. 56.

Bachelorproef: Act & Check 44 Academiejaar 2023-2024

Hidalgo de Torralba Padrón, C. (2023). Artificial Intelligence in Translation and Interpreting [Bachelorproef]. Universidad de Las Palmas De Gran Canaria Bachelor in het Vertalen en Tolken. https://accedacris.ulpgc.es/bitstream/10553/119553/1/TFG-hidalgo-carla…

Huang, M., & Rust, R. T. (2018). Artificial Intelligence in Service. Journal of Service Research, 21(2), 155–172. https://doi.org/10.1177/1094670517752459

Hutzli, V. (2021). Comment l’intelligence artificielle va-t-elle impacter le métier de comptable? [Bachelorproef]. Haute école de gestion Genève Bachelor in Bedrijfseconomiewetenschappen. Swiss Open Access Repository. https://sonar.ch/hesso/documents/315117

IBM Technology. (2023, 10 november). The 7 types of AI - and why we talk (Mostly) about 3 of them [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=XFZ-rQ8eeR8

Jiang, K., & Lu, X. (2021). The Influence of Speech Translation Technology on Interpreter’s Career Prospects in the Era of Artificial Intelligence. IOPscience - Journal of Physics: Conference series, 1802 042074. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/1802/4/042074/pdf

Jiao, W., Wang, W., Huang, J., Wang, X., Shi, S. & Tu, Z. (2023). Is ChatGPT a good translator? A preliminary study. Cornwell University. https://arxiv.org/pdf/2301.08745

Kasperė, R., Horbačauskienė, J., Motiejūnienė, J., Liubinienė, V., Patašienė, I., & Patašius, M. (2021).

Towards sustainable use of machine translation: usability and perceived quality from the end-user perspective. MDPI-Sustainability, 13(23), 13430. https://www.mdpi.com/2071-1050/13/23/13430

Kazim, E., & Koshiyama, A. S. (2021). A high-level overview of AI ethics. Sciencedirect-Patterns, 2(9). https://doi.org/10.1016/j.patter.2021.100314

Kirov, V., & Malamin, B. (2022). Are Translators Afraid of Artificial Intelligence?. MDPI-Societies, 12(2), 70. https://doi.org/10.3390/soc12020070

Klement, K. C. (2004). Propositional logic. Internet Encyclopedia of Philosophy. https://philpapers.org/rec/KLEPL

Koolstra, S., de Veer, B., & Veltman, T. (2021). Dit is kunstmatige intelligentie: Een introductie in de technologie die ons leven steeds meer bepaalt. Van Haren. https://books.google.be/books?hl=en&lr=&id=gWtOEAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT4&d… gentie&ots=e9jdJFJwLM&sig=gpglQISUvdqiDDSdIfHEjigAHIA#v=onepage&q=wat%20is%20intellig entie&f=false

Kufel, J., Bargieł-Łączek, K., Kocot, S., Koźlik, M., Bartnikowska, W., Janik, M., Czogalik, Ł., Durek, P., Magiera, M., Lis, A., Paszkiewicz, I., Nawrat, Z., Cebula, M., & Gruszczyńska, K. (2023). What is machine learning, artificial neural networks and deep learning?—Examples of practical applications in medicine. Diagnostics, 13(15), 2582.

Larrue, P. [Phil-Cmd], Andrews, A. [v-aangie], Maniar, T. [tapanm-MSFT], & Rodrigues, A. [Antrodfr]. (2024, 26 maart). Overzicht van prompts. Microsoft Learn. https://learn.microsoft.com/nl-nl/ai- builder/prompts-overview#what-a-prompt-is-and-how-to-use-it

Lodewijks, B. (2019). Google Translate onder de loep: hoe werkt een vertaalmachine? TechPulse. https://techpulse.be/nieuws/7629/hoe-werkt-google-translate-vertaalmach…

MemoQ. (z.d.). Translation software for professional translators. MemoQ. https://www.memoq.com/solutions/translators

Munn, L. (2023). The uselessness of AI ethics. AI and Ethics, 3(3), 869-877. Springers

Nalbant, K. G. (2021). The importance of artificial intelligence in education: a short review. Journal of Review in science and engineering, 2021, 1-15. https://www.researchgate.net/profile/Kemal- Nalbant/publication/358634571_The_Importance_of_Artificial_Intelligence_in_Education_A_shor t_review/links/620c8ac4cf7c2349ca17ead7/The-Importance-of-Artificial-Intelligence-in-Education- A-short-review.pdf

Nanomi Arachchige N., I. A., Suraweera, S., & Herath, D. (2022). Transformer-based Language models for the Identification of Idiomatic Expressions. Proceedings of the International Conference EUROPHRAS 2022 (short papers, posters and MUMTTT workshop contributions), 119-127. https://doi.org/10.26615/978-954-452-080-9_015.

Nederlands woordenboek – Woorden.org [Website].(z.d.). Woorden.org. https://www.woorden.org/woord/heuristiek

Norvig, P., Russell, S. J. (2010). Artificial intelligence a modern approach. Pearson Education, Inc.. https://scholar.alaqsa.edu.ps/9195/1/Artificial%20Intelligence%20A%20Mo… %283rd%20Edition%29.pdf%20%28%20PDFDrive%20%29.pdf

OpenAI. (2024). Hello GPT-4o. OpenAI. https://openai.com/index/hello-gpt-4o/
Paulussen, H. (2007). DPC een nieuw vertaalcorpus. https://www.vlrom.be/pdf/0701dpc.pdf

Peng, K., Ding, L., Zhong, Q., Shen, L., Liu, X., Zhang, M., Ouyang, Y., & Tao, D. (2023). Towards Making the Most of ChatGPT for Machine Translation. arXiv preprint arXiv: 2303.13780. https://arxiv.org/abs/2303.13780

Pfeifer, R., & Scheier, C. (2001). Understanding intelligence. MIT press. https://books.google.be/books?hl=en&lr=&id=iIv6- rxTCkoC&oi=fnd&pg=PR11&dq=intelligence&ots=nUX15NDAnV&sig=ydr2NE5LWDb0O7fIAKDC5Iwg r1s#v=onepage&q=intelligence&f=false

Pooley, D. (2023). Preparing for take-off: How AI will turbocharge Translation Engines. Trados. https://www.trados.com/blog/preparing-for-take-off-how-ai-will-turbo-ch…- engines/

Roman, D., & Natalia, P. (2019). Artificial intelligence legal policy: Limits of use of some kinds of AI. Proceedings of the 2019 8th International Conference on Software and Computer Applications (pp. 343-346).

Schoemaker, S. (2019, 23 oktober). Wat is een API en wat kan je ermee? [Blogbericht]. Salesforce Nederland Blog. https://www.salesforce.com/nl/blog/wat-is-een-api/

Shao, Z., Zhao, R., Yuan, S., Ding, M., & Wang, Y. (2022). Tracing the evolution of AI in the past decade and forecasting the emerging trends. Expert Systems with Applications, 209, 118221. Sciencedirect. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957417422013732

Sheth, P., & Bhalekar, A. (2022). Artificial Intelligence – upcoming technology. Journal of mechanic robots, 7, 3. Mat Journals. http://matjournals.co.in/index.php/JoMR/article/view/1183

Staff, C. (2024, 26 maart). 4 Types of AI: Getting to know Artificial Intelligence [Blogbericht]. Coursera. https://www.coursera.org/articles/types-of-ai

Teigens, V. (2020). Algemene kunstmatige intelligentie (Vol. 1). Cambridge Stanford Books. https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=2x3NDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT2&d…+ artificiele+intelligentie+in+vertaling&ots=h7cmB4yCFC&sig=9oLZcqDw3- ydQITOLwBJfGRQTTc#v=onepage&q=evolutie%20van%20artificiele%20intelligentie%20in%20ver taling&f=false

Trados. (z.d.). About-Trados. Trados. Geraadpleegd op 22 maart 2024 via https://www.trados.com/about/

Trustees of Darthmouth College. (z.d.) Artificial Intelligence (AI) Coined at Dartmouth. Dartmouth. https://home.dartmouth.edu/about/artificial-intelligence-ai-coined-dart…

How does Google Translate work? (z.d.). TTC wetranslate. https://ttcwetranslate.com/how-does- google-translate-work/

Tucker, C. (2019). The economics of artificial intelligence. NBER – Privacy, algorithms, and Artificial Intelligence. http://www.nber.org/chapters/c14011

Universiteit Gent. (2022). Wat is artificiële intelligentie? Wat betekent AI voor jou? Welke mogelijkheden creëert AI voor Vlaamse bedrijven? Digitale toekomst. https://www.digitaletoekomst.be/nl/artificiele-intelligentie/nieuws/wat…- welke-mogelijkheden-voor-bedrijven

Van Dale Uitgevers. (2024). Van Dale - Betekenis “idioom”. Gratis Woordenboek | van Dale. https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/idioom

Van Dale Uitgevers. (2024). Van Dale – Betekenis “neuronen”. Gratis woordenboek | van Dale. https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/neuronen

Van Dale Uitgevers. (2024). Van Dale - Betekenis “pseudoniem”. Gratis Woordenboek | van Dale. https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/pseudoni…

Van Der Meer, B. (2024). ChatGPT in de ggz: kansen en overwegingen. Tijdschrift voor Psychiatrie, 66(3), 161-164. https://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/nl/tijdschrift/issue/2024/3/50- 13288_ChatGPT-in-de-ggz-kansen-en-overwegingen

Van Egdom, G. (2022). Machinevertaling als cultuurpolitiek instrument. Filter tijdschrift over vertalen online (September), 2021-1. https://www.tijdschrift-filter.nl/webfilter/dossier/literair-vertalen-en- technologie/2021-1/machinevertaling-als-cultuurpolitiek-instrument/

Van Osch, T., van Oijen, V. (2023). Van Eliza naar ChatGPT: de stormachtige ontwikkeling van taalmodellen. SURF Communities. https://communities.surf.nl/artificial-intelligence/artikel/van- eliza-naar-chatgpt-de-stormachtige-ontwikkeling-van

Vertaalrobots en technologie: bedreiging of kans voor vertaalbureaus? (2019). Consultancy.nl. https://www.consultancy.nl/nieuws/21565/vertaalrobots-en-technologie-be…- vertaalbureaus

Voogel, M. (2023). Weergave van Met ChatGPT wordt taalbewustzijn nóg belangrijker. Levende Talen Magazine. 2023(7). https://lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltm/article/view/2361/1915

Waarom Artificiële Intelligentie? (z.d.). Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen. https://www.vlaio.be/nl/begeleiding-advies/digitalisering/artificiele-i…- artificiele-intelligentie-0

Wat is artificiële intelligentie en hoe wordt het gebruikt? (2020). Europees Parlement. https://www.europarl.europa.eu/news/nl/headlines/society/20200827STO858…- intelligentie-en-hoe-wordt-het-gebruikt

We Translate on Time. (2023). Advantages of engaging professional translators vs relying on machine translation. LinkedIn. https://www.linkedin.com/pulse/advantages-engaging- professional-translators-vs-relying-j504f/?trackingId=g8cuqBB9TsGcQlc%2B8kuvAg%3D%3D

Wordscope. (z.d.). Vertaal uw documenten sneller en beter dankzij kunstmatige intelligentie (AI) [Wordscope]. Worscope. Geraadpleegd op 23 maart 2024 via https://pro.wordscope.com/

Wordt Artificial Intelligence de vertaler van de toekomst? (2022). Computable.nl. https://www.computable.nl/artikel/techwire/digital-transformation/73915…- artificial-intelligence-de-vertaler-van-de-toekomst.html

Zalikha, Z. (2024). Accuracy and acceptability of DeepL Translate in translating legal document. Digital Library UIN Sunan Gunung Djati Bandung. https://digilib.uinsgd.ac.id/85475/

Zhu, A. (2021). Man-Machine Translation—Future of Computer-Assisted Translation. IOPscience. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/1861/1/012088/meta

AI in de handen van vertalers: work smarter, not harder!