Afgehamerd! De Belgische kunstveilingmarkt treedt uit de schaduw
Stel je voor: je ontdekt een waardevolle schat op zolder en wilt die zo snel mogelijk voor de hoogste prijs verkopen. Je gaat op zoek naar een kunstveilinghuis in de buurt, maar raakt al snel de weg kwijt tussen de vele opties waarvan je nog nooit hebt gehoord. Wat nu?
Dit dilemma overkomt vaak mensen zonder ervaring in de kunstmarkt. België heeft een overvloed aan kunstveilinghuizen, elk met hun eigen specialisaties, ritme en prijszetting. Dit maakt het moeilijk om door het Belgische veilinglandschap te navigeren.
De Belgische veilingmarkt groeit sterk en trekt steeds meer internationale spelers aan, maar wetenschappelijk onderzoek naar deze sector blijft schaars. Op het wereldtoneel blijven veilinghuizen in New York, Hong Kong en Londen vaak dominant, waardoor België onterecht buiten beeld blijft. Deze masterproef werpt een nieuw licht op de Belgische kunstveilingsector en biedt een diepgaande analyse van de recente ontwikkelingen, de marktstructuur en de uitdagingen waarmee veilinghuizen vandaag de dag te maken hebben.
De studie brengt 52 Belgische veilinghuizen in kaart, geselecteerd op basis van weloverwogen criteria en grondig nazicht. Veilinghuizen die enkel online actief zijn of slechts sporadisch beeldende kunst verkopen, werden bijvoorbeeld niet opgenomen in het onderzoek. Deze masterproef kan zowel veilingmeesters als potentiële klanten helpen om zich te oriënteren in de complexe veilingsector en biedt een basis voor nieuwe onderzoeksvragen.
Traditie en trends
Uit het onderzoek blijkt dat de Belgische veilinghuizen voornamelijk zelfstandig te werk gaan en elks een unieke geschiedenis kennen. Veel van deze huizen zijn familiebedrijven, met een generalistisch aanbod dat inspeelt op trends binnen de kunstmarkt. Er wordt een overzicht gegeven van de verschillende categorieën die in België worden aangeboden en welke specialisaties het meeste voorkomen.
Driekwart van de veilinghuizen is geconcentreerd in Brussel, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Antwerpen. In totaal zijn er twaalf internationale veilinghuizen gevestigd in België, waarvan er slechts drie effectief veilingen organiseren in België. De oudste nog actieve Belgische veilinghuizen dateren uit de jaren 1930 en vanaf de jaren 1970 zijn er steeds nieuwe bijgekomen. Opvallend is dat 30 procent van de huidige veilinghuizen hun oorsprong vindt in antiekzaken, antiquariaten of galerijen. De laatste jaren is de aangroei van nieuwe veilinghuizen gestabiliseerd.
Een interactieve kaart van de onderzochte Belgische veilinghuizen is te vinden op Google Maps: https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=1cyd8AHUE3vcj8sz6HF1y7QzUk2F8In8&usp=sharing.
Marktstructuur en prestaties
De meeste Belgische veilinghuizen opereren kleinschalig, waarbij de grootste 20 procent van de huizen slechts vijf tot tien voltijdse medewerkers in dienst heeft en een brutomarge van 0,5 tot 1 miljoen euro behaalt. Hun inkomsten komen voornamelijk uit een koperspremie van gemiddeld 25 procent en een vaste verkoperspremie van 15 procent. Uit het onderzoek blijkt dat er in totaal twaalf online biedplatformen gebruikt worden door de veilinghuizen, waarvan twee dominante. De meeste veilinghuizen blijken jaarlijks zes veilingen per jaar te organiseren. Het ritme van de veilinghuizen is bij het onderzoek vastgesteld met een veilingkalender.
Uit cijfers van Artprice, een wereldwijd onderzoeksbureau voor de kunstmarkt, blijkt dat België het in 2023 uitstekend deed in de kunsthandel. Het land eindigde op de veertiende plaats in een ranglijst van opbrengsten uit kunst- en antiekveilingen. In 2023 bereikte de Belgische veilingmarkt een recordomzet van 64,5 miljoen euro, met 21.409 verkochte loten. Ter vergelijking: in 2016 was de omzet nog 40 miljoen euro. De Belgische markt kende in zeven jaar dus een indrukwekkende groei van 60 procent.
Uitdagingen voor vandaag en morgen
Het masterproefonderzoek behandelt als eerste de internationalisering van de Belgische kunstmarkt. Nationale en regionale veilinghuizen hebben plaats gemaakt voor een toestroom van internationale spelers. Ook de uittocht van Belgische kunstwerken naar het buitenland vormt een discussiepunt. Als tweede wordt de digitalisering bekeken. De opkomst van het internet vergroot het klantenbereik nationaal en internationaal en breidt het takenpakket van veilinghuizen uit. Daarbij verhogen online prijzendatabanken de transparantie, waardoor er meer verzamelaars worden aangetrokken. Toch blijft de drempel voor nieuwe klanten hoog. Daarom vergroten veilinghuizen hun zichtbaarheid via populaire media en krijgen ze steun van de Koninklijke Kamer voor Veilingzalen, die toeziet op de kwaliteit van de sector.
Conclusie
De Belgische kunstveilingmarkt is erg uiteenlopend, maar deze masterproef slaagt erin om een overzicht te bewaren. De sector is volop in beweging en groeit in zowel omvang als invloed. Digitalisering en internationalisering zullen deze sector blijven transformeren, waardoor een overzicht nooit compleet kan zijn. Desondanks blijft het de moeite waard om het veilinglandschap wetenschappelijk te blijven onderzoeken aan de hand van de beschikbare bronnen en persoonlijk contact met de veilingsector. Verdere wetenschappelijke studies zijn noodzakelijk om het veilinglandschap transparant en toegankelijk te houden voor nieuwe kopers en veilingmeesters.
Bibliografie
Werken
Boeken
IFORI, Juridische leidraad voor de handel in kunst en antiek in België (Story Publishers: Gent, 2022).
Artikels
Magazines
Bechet, Gilles. ‘Eenmaal, andermaal … verkocht!’. COLLECT Arts Antiques Auctions, maart 2024.
Bechet, Gilles. ‘Kunsthaus Lempertz: Henrik Hanstein blikt vooruit’. COLLECT Arts Antiques Auctions, februari 2024.
Bechet, Gilles. ‘Niet verkocht, maar niet getreurd’. COLLECT Arts Antiques Auctions, september 2022.
Bechet, Gilles. ‘Veilingtrend: online only’. COLLECT Arts Antiques Auctions, november 2023.
Bechet, Gilles. ‘Zeg me waar je koopt en ik zeg je wat je betaalt’. COLLECT Arts Antiques Auctions, maart 2023.
Bracke, Els. ‘Watch out for Bonhams’. COLLECT Arts Antiques Auctions, december 2022.
BRUZZ. ‘Brussel magneet voor kunstgaleries’. BRUZZ, 18 november 2011. https://www.bruzz.be/news/brussel-magneet-voor-kunstgaleries-2011-11-18.
BRUZZ. ‘Handelaars na circulatieplan: “Maken niet langer deel uit van het imago van Brussel”’. BRUZZ, 17 februari 2022. www.bruzz.be/mobiliteit/handelaars-na-circulatieplan-maken-niet-langer-….
COLLECT Arts Antiques Auctions. ‘500x COLLECT!’. COLLECT Arts Antiques Auctions, april 2020.
COLLECT Arts Antiques Auctions. ‘Ostantix, een nieuwkomer onder de Belgische veilinghuizen’. COLLECT Arts Antiques Auctions, oktober 2023.
Crew, Sarah. ‘Going, going, gone: Brussels auction houses report record business amid Covid-enforced shift to online sales’. The Bulletin, 12 oktober 2021. https://www.thebulletin.be/going-going-gone-brussels-auction-houses-rep….
De Geest, Celine. ‘Hoe big data de kunstmarkt veranderd heeft’. COLLECT Arts Antiques Auctions, september 2022.
Demeulemeester, Thijs. ‘Antiquair Rob Michiels opent eigen veilinghuis in Brugge’. COLLECT Arts Antiques Auctions, februari 2015.
Demeulemeester, Thijs. ‘De bibliofilie is een confidentieel milieu’. COLLECT Arts Antiques Auctions, maart 2015.
Demeulemeester, Thijs. ‘De Grande Bellezza’, COLLECT Arts Antiques Auctions, juni 2022.
Demeulemeester, Thijs. ‘Dorotheum’. COLLECT Arts Antiques Auctions, oktober 2015.
Demeulemeester, Thijs. ‘Galerie Moderne’. COLLECT Arts Antiques Auctions, mei 2017.
Demeulemeester, Thijs. ‘In Brussel is er weinig concurrentie’. COLLECT Arts Antiques Auctions, november 2015.
Demeulemeester, Thijs. ‘Mijn antiquairskap heb ik over de haag gegooid’, COLLECT Arts Antiques Auctions, oktober 2020.
Demeulemeester, Thijs. ‘Veilingresultaten zijn onvoorspelbaar geworden’. COLLECT Arts Antiques Auctions, september 2015.
Demeulemeester, Thijs. ‘Werken in de kunstwereld is de mooiste job die er is’, COLLECT Arts Antiques Auctions, december 2022.
Dosogne, Christophe. ‘Exclusif : Antenor Auction, une nouvelle salle de ventes à Bruxelles’. Le Quotidien de l’Art, 23 juli 2020. https://www.lequotidiendelart.com/articles/18161-exclusif-antenor-aucti….
Elien Haentjens. ‘Op bezoek bij Brusselse veilinghuizen’. BRUZZ, 12 januari 2018. https://www.bruzz.be/samenleving/op-bezoek-bij-brusselse-veilinghuizen-….
Eric Vancoppenolle. ‘Grootste Franse veilinghuis komt naar Brussel’. BRUZZ, 11 januari 2012. https://www.bruzz.be/news/grootste-franse-veilinghuis-komt-naar-brussel….
Langouche, Liesbeth. ‘Fusie The Romantic Agony en Henri Godts’. COLLECT Arts Antiques Auctions, januari 2017.
Le Journal des Arts. ‘Cornette de Saint Cyr s’installe à Bruxelles en grande pompe…’. Le Journal des Arts, 3 oktober 2012, https://www.lejournaldesarts.fr/marche/cornette-de-saint-cyr-sinstalle-….
Potard, Marie. ‘En Belgique, le marché des ventes publiques prend de l’ampleur’. Le Journal des Arts, 9 februari 2024. https://www.lejournaldesarts.fr/marche/en-belgique-le-marche-des-ventes….
Radermecker, Anne-Sophie, en Sybille du Roy de Blicquy. ‘L’art et son marché’. Dossiers du CRISP 89, nr. 1 (2018): 13-150.
Trends. ‘Met de hamer in de hand’. Trends, 29 mei 1997. https://trends.knack.be/nieuws/met-de-hamer-in-de-hand/.
Kranten
Bortolin, Claire. ‘Expertise à Monsantic. Chronique d’une journée d’expertise organisée avec l’Immo du Soir. L’art et la table’. Le Soir, 25 maart 2004. www.lesoir.be/art/%252Fexpertise-a-monsantic-chronique-d-une-journee-d-….
De Krant van West-Vlaanderen. ‘Ingrid is de enige vrouwelijke veilingmeester in België’. De Krant van West-Vlaanderen, 12 januari 2022. https://kw.be/nieuws/samenleving/ingrid-is-de-enige-vrouwelijke-veiling….
De Morgen. ‘Het verdriet van België is 3,8 miljoen euro waard’. De Morgen, 10 mei 2003. https://www.demorgen.be/nieuws/het-verdriet-van-belgie-is-3-8-miljoen-e….
Eggerickx, Laure. ‘A Bruxelles avec Maurice Lemercinier’. Le Soir, 20 oktober 2010. https://www.lesoir.be/art/a-bruxelles-avec-maurice-lemercinier_t-201010….
Eggerickx, Laure. ‘Trois régions pour un paysdans un marché mondial’. Le Soir, 19 oktober 2017. https://www.lesoir.be/120104/article/2017-10-19/trois-regions-pour-un-p….
Franssen, Florence en Jan Claeys. ‘Geschat op 500 euro, verkocht voor 3 miljoen: “Dit heb ik nog nooit meegemaakt”’. De Standaard, 30 mei 2024. https://www.standaard.be/cnt/dmf20240530_96216864.
Het Laatste Nieuws. ‘Hof ter Linden decor voor VIER-programma “Stukken van Mensen”’. Het Laatste Nieuws, 2 februari 2016. https://www.hln.be/edegem/hof-ter-linden-decor-voor-vier-programma-stuk….
Het Nieuwsblad. ‘Staf Coppens wacht op uw schatten’, Het Nieuwsblad, 1 september 2012. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20120831_00278547.
Huon, Julie. ‘La vie en Rops : immersion dans la plus grande salle de ventes d’Europe’. Le Soir, 17 oktober 2023. www.lesoir.be/543979/article/2023-10-17/la-vie-en-rops-immersion-dans-l….
Huon, Julie. ‘Salles de vente: le top de Rops’. Le Soir, 27 juni 2022. www.lesoir.be/451002/article/2022-06-27/salles-de-vente-le-top-de-rops.
L’avenir. ‘Redonner vie à des objets via des ventes publiques’. L’avenir, 8 december 2014. https://www.lavenir.net/regions/huy-waremme/hannut/2014/12/08/redonner-….
Matthys, Cedric. ‘“Een Chinese vaas van 39.400 euro... een dure paraplubak”: Peter (64) en zoon Natan (34), veilingmeesters uit “Eenmaal Andermaal”, klappen uit de biecht’. Het Laatste Nieuws, 25 maart 2023. https://www.hln.be/gent/een-chinese-vaas-van-39-400-euro-een-dure-parap….
Spoelders, Filip. ‘Veilinghuis Jordaens viert 25-jarig bestaan’. HLN, 15 mei 2015. www.hln.be/mortsel/veilinghuis-jordaens-viert-25-jarig-bestaan~aa439163/.
The Brussels Times with Belga. ‘The global art market shifts online with strong gains in Asia’. The Brussels Times, 6 maart 2024. https://www.brusselstimes.com/953756/the-global-art-market-shifts-onlin….
Vankerkhoven, Stefan. ‘Brugse kunsthandelaar Carlo Bonte opnieuw te zien in Stukken van Mensen op Play4’. De Krant van West-Vlaanderen, 4 februari 2022. https://kw.be/nieuws/samenleving/brugse-kunsthandelaar-carlo-bonte-opnieuw-te-zien-in-stukken-van-mensen-op-play4/.
Farcy, Philippe. ‘Beaux-Arts adjugés à la France’. La Libre, 25 april 2006. https://www.lalibre.be/economie/entreprises-startup/2006/04/26/beaux-ar….
Onuitgegeven werken
D’hoore, Laura en Annick Schramme. ‘Samenwerking tussen privéverzamelaars/private collectiebeherende instellingen en (semi-)publieke cultureelerfgoedinstellingen in Vlaanderen’, 30 april 2022.
De Witte, Emma. ‘De hedendaagse kunstmarkt post-Brexit: “Keep Calm and Carry On”?’, Onuitgegeven masterproef, Universiteit Antwerpen, 2023.
Gacoms, Elise.‘ Veilinghuis Bernaerts: een familiebedrijf in volle groei’, Onuitgegeven masterproef, Universiteit Antwerpen, 2013.
Heyselbergs, Dolf. ‘De Parijse veilingcatalogus als promotiemiddel in de periode 1750-1850’, Onuitgegeven masterproef, Katholieke Universiteit Leuven, 2015.
Marsili, Lara. ‘The art of engagement: De effectiviteit van verschillende contactmomenten met de klant voor de kernwerking van Veilinghuis Bernaerts’, Onuitgegeven masterproef, Universiteit Antwerpen, 2021.
Verboven, Madiken. ‘De prijszetting van beeldende kunst in het veilingwezen: Een analyse van schatting en hamerprijs op basis van kunstwerken geveild bij Veilinghuis Bernaerts’, Onuitgegeven masterproef, Universiteit Antwerpen, 2012.
Vertongen, Anke. ‘De invloed van de digitale wereld op de rol van de kunstexpert en zijn expertise: Casestudy Veilinghuis Bernaerts’, Onuitgegeven masterproef, Universiteit Antwerpen, 2017.
Wasilewska, Julia. ‘Marketingplan voor het Veilinghuis Bernaerts’. Onuitgegeven masterproef, Universiteit Antwerpen, 2011.
Internetadressen
1.75 Paris. ‘THE TOP AUCTION HOUSES IN PARIS’. 1.75 Paris. Geraadpleegd 21 april 2024. https://175paris.com/en/blog/the-top-auction-houses-in-paris/.
68 Art auction. ‘68 Art auction - Présentation maison de vente - Ventes aux enchères’. 68 Art auction. Geraadpleegd 18 mei 2024. http://www.68-art.com/presentation-etude.
Amberes. ‘GESCHIEDENIS’. Amberes. Geraadpleegd 2 mei 2024. https://amberes.be/nl/geschiedenis.
Artprice, ‘The Belgian Top 10: 2017’, Artprice, 1 september 2017, https://www.artprice.com/artmarketinsight/the-belgian-top-10?from=search.
Artprice. ‘The paradoxes of the Belgian art market’. Artprice, 24 november 2023. https://www.artprice.com/artmarketinsight/the-paradoxes-of-the-belgian-….
Arun Kakar. ‘What’s Happening in the Art Market This Fall?’ Artsy, 21 augustus 2023. https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-happening-art-market-fall.
Auctions in Belgium. ‘Informatie’. Auctions in Belgium, geraadpleegd 23 mei 2024. https://www.auctions-in-belgium.be/INFO-NL.
Auctions in Belgium. ‘Lijst met veilinghuizen per provincie’. Auctions in Belgium, 20 april 2024. www.auctions-in-belgium.be/default.asp?sCode=LIST-NL.
Auctions in Belgium. ‘Veilingmeesters’. Auctions in Belgium, 20 april 2024. www.auctions-in-belgium.be/default.asp?sCode=MEESTERS-NL.
Balanslezen. ‘Brutomarge of toegevoegde waarde, wat moet je er mee?’. Balanslezen, geraadpleegd 29 mei 2024. https://www.balanslezen.com/resultatenrekening/brutomarge-toegevoegde-w… .
Balanslezen. ‘Resultatenrekening lezen en begrijpen voor beginners’. Balanslezen. Geraadpleegd 29 mei 2024. https://www.balanslezen.com/beginners/resultatenrekening-lezen-begrijpe….
Bernaerts Auctioneers. ‘FAQ’. Bernaerts Auctioneers. Geraadpleegd 1 juni 2024. https://www.bernaerts.eu/kopen-verkopen/faq/.
Bernaerts, Peter. ‘Peter Bernaerts’. Linkedin. Geraadpleegd 1 juni 2024. https://www.linkedin.com/in/peter-bernaerts-7353737/?originalSubdomain=….
Bonhams. ‘About Us’. Bonhams. Geraadpleegd 16 mei 2024. https://www.bonhams.com/about_us/.
Book Auction Morel. ‘ABOUT US’. Book Auction Morel. Geraadpleegd 28 april 2024. https://www.book-auction-morel.com/en/about-us.
Campo & Campo. ‘Over ons’. Campo & Campo. Geraadpleegd 31 mei 2024. https://www.campocampo.be/nl/over-ons.
Cane, Hesper. ‘The Art Basel and UBS Global Art Market Report 2024 - The Art Market Shows Its Resilience’. Widewalls, 24 maart 2024. https://www.widewalls.ch/magazine/art-basel-ubs-global-market-report-20….
Carlo Bonte Auctions. ‘Our story’. Carlo Bonte Auctions. Geraadpleegd 8 mei 2024. https://www.carlobonte.be/timeline/.
Consult, ‘Piasa SA’, Consult, geraadpleegd 3 mei 2024, https://consult.cbso.nbb.be/consult-enterprise/0697893521.
De Vuyst. ‘Historiek’. De Vuyst. Geraadpleegd 28 mei 2024. https://de-vuyst.com/nl/historiek.
Debitoor. ‘Omzet’. Debitoor. Geraadpleegd 29 mei 2024. https://debitoor.nl/woordenboek/omzet.
Drouot. ‘Accueil’. Drouot. Geraadpleegd 22 april 2024. https://drouot.com/fr.
Drouot. ‘For the New Year, Drout Live and Drouot Online Will Merge to Become: DROUOT DIGITAL’. Geraadpleegd 16 mei 2024. https://drouot.com/en/hotel-drouot/actualite/60240.
DVC Auctions. ‘Team’. DVC Auctions (blog). Geraadpleegd 17 mei 2024. https://dvc.be/en/employees.
Evelyne Morel de Westgaver. ‘Evelyne Morel de Westgaver’. Linkedin. Geraadpleegd 6 mei 2024. https://www.linkedin.com/in/evelyne-morel-de-westgaver-30646420/?origin….
Expertise Collections. ‘Accueil’. Expertise Collections. Geraadpleegd 1 mei 2024. https://expertise-collections.be/.
Flanders Auctions. ‘Het verhaal achter Flanders Auctions’. Flanders Auctions. Geraadpleegd 30 april 2024. https://www.flandersauctions.be/nl/over-ons/.
Haynault. ‘A propos’. Haynault. Geraadpleegd 1 mei 2024. https://haynault.be/fr/a-propos.
Hiroux, Dries. ‘Belgische kunstveilingen boomen meer dan ooit: “Op de bank brengt je spaargeld toch niks op”’, vrt nws, 27 april 2024, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/04/24/veilinghuizen-omzet/.
Interencheres, ‘Interencheres, The No. 1 marketplace democratising auctions’, Interencheres, geraadpleegd 16 mei 2024, https://www.interencheres.com/en-US/informations/qui-sommes-nous.html.
Invaluable. ‘Online Auction House Directory: Art for Sale Online & Nearby’. Invaluable. Geraadpleegd 1 juni 2024. https://www.invaluable.com/auction-house.
Job Jansen. ‘Een jaarrekening maken: zo pak je het aan!’ mkb servicedesk, 14 april 2023. https://www.mkbservicedesk.nl/administratie/begroten/wat-is-een-jaarrek….
Kunstwerkt. 'Het volgrecht'. Kunstwerkt. Geraadpleegd 17 mei 2024. https://www.kunstwerkt.be/nl/advies/het-volgrecht.
Lempertz. 'Our History’. Geraadpleegd 16 mei 2024. https://www.lempertz.com/en/history.html.
Les Ventes Damien Voglaire. ‘Présentation’. Les Ventes Damien Voglaire. Geraadpleegd 28 april 2024. https://www.voglaire.com/presentation.
Loeckx. ‘Veilinghuis Loeckx in Gent’. Loeckx. Geraadpleegd 28 april 2024. https://www.kunstveiling-antiekveiling-loeckx.be/.
Lugt, Frits. ‘Galerie Georges Giroux’. Les Marques de Collections de Dessins & d’Estampes, december 2011. https://www.marquesdecollections.fr/FtDetail/a4aa5098-5747-d641-ab2d-41….
Michiels, Rob. ‘Rob Michiels’. Linkedin. Geraadpleegd 1 mei 2024. https://www.linkedin.com/in/michielsrob/?originalSubdomain=be.
Millon. ‘Millon Belgium’. Millon. Geraadpleegd 21 april 2024. https://www.millon.com/en/about/our-rooms-of-sale/millon-belgium.
Native Auctions. ‘Over Native Auctions’. Facebook. Geraadpleegd 30 april 2024. https://www.facebook.com/nativeauctionsbrussels/about_details.
Paszukiewicz, Nicolas. ‘Nicolas Paszukiewicz’. Linkedin. Geraadpleegd 30 april 2024. https://www.linkedin.com/in/nicolas-paszukiewicz-69404933/?originalSubd….
PIASA, ’PIASA TO SELL AT PATINOIRE ROYALE IN BRUSSELS’, PIASA, geraadpleegd 22 april 2024, https://www.piasa.fr/en/presses/presse-piasa-patinoire-bruxelles.
Robertson, Iain. ‘Iain Robertson’. LinkedIn. Geraadpleegd 2 juni 2024. https://www.linkedin.com/in/iain-robertson-a760298b/?originalSubdomain=….
Soudant, Valery. ‘Presentation’. MJV Soudant. Geraadpleegd 20 april 2024. www.mjvsoudant.be/en/presentation.
The Museum of Modern Art. ‘René Magritte’. The Museum of Modern Art. Geraadpleegd 31 mei 2024. https://www.moma.org/artists/3692.
Van Dale NEDERLAND. ‘Gratis woordenboek’. Text. Geraadpleegd 28 mei 2024. https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/antiquar….
Van De Wiele Auctions. ‘Over ons’. Van De Wiele Auctions. Geraadpleegd 28 mei 2024. https://www.vdw-auctions.com/nl/over_ons/16.
van Nieuwenhove, Henk. ‘Campo & Campo & Campo’. Knack Trends, 30 januari 1997. https://trends.knack.be/nieuws/campo-campo-campo/.
Verso. ‘VTE’. Verso. Geraadpleegd 29 mei 2024. verso-net.be/cijfers/arbeidsmarkt/medewerkers/vte.
VIJFtv. ‘“Schatten op Zolder” nieuw bij VIJFtv’. TVvisie, 1 september 2008. https://tvvisie.be/inhoud/belgie/schatten-op-zolder-nieuw-bij-vijftv_24….
VLAIO. ‘Kmo-portefeuille’. VLAIO. Geraadpleegd 21 mei 2024. https://www.vlaio.be/nl/subsidies-financiering/kmo-portefeuille/voorwaa….
Vyvey, Kenneth en Glenn Vyvey. ‘About us’. Ostantix Auctions. Geraadpleegd 1 mei 2024. https://ostantix-auctions.com/about-us/.
Persoonlijke communicatie
Marc Van Hoof, persoonlijke communicatie (mail), 29 april 2024.
Glenn Vyvey, persoonlijke communicatie (telefonisch gesprek), 1 mei 2024.
Arno Sanctorum, persoonlijke communicatie (vragenlijst Google Forms), 29 april 2024.
Isabelle Cocquyt, persoonlijke communicatie (gesprek), 22 mei 2024.
Tim De Doncker, persoonlijke communicatie (mail), 4 april 2024.
Ingrid Rauwend, persoonlijke communicatie (telefonisch gesprek), 21 maart 2024.
Johan Debaveye, persoonlijke communicatie (mail), 29 april 2024.
Peter Bernaerts, persoonlijke communicatie (gesprek), 6 maart 2024.
