De troon van Koning Auto laten wankelen
- IssamAabbasy
Denk je weleens na over de manier waarop je je naar school of het werk verplaatst? De fiets, de bus, de trein, de auto of misschien zelfs te voet … Er zijn tal van mogelijkheden, maar toch blijft Koning Auto het speelveld domineren. De oplossing: honing voor stappers, trappers en het openbaar vervoer, azijn voor de automobilist. Maar wie zit daar eigenlijk op te wachten?
Files, files ... maar waar blijft de fiets?
We staan er misschien niet echt bij stil, maar toch maakt iedereen elke dag onbewust een keuze voor een bepaald vervoermiddel. De auto krijgt hierin nog veel te vaak de voorkeur op de fiets, het openbaar vervoer of verplaatsingen te voet. Dit maakt dat we met z’n allen heel wat tijd verliezen door in de file te staan en op zoek te gaan naar een parkeerplaats. En als het even kan, liefst zo dicht mogelijk voor de deur. Maar mobiliteit gaat niet alleen over auto’s. Het gaat over mensen, zorgt voor bereikbaarheid en is bijgevolg de motor van de maatschappij. Universiteiten richten zich daarom op strikte maatregelen om het gebruik van de auto terug te dringen, en proberen studenten en personeelsleden warm te maken om wat vaker te fietsen of het openbaar vervoer te nemen.
Voldoende honing en (een scheutje) azijn
Tijdens ons onderzoek spraken wij met meerdere Vlaamse en Nederlandse hoger onderwijsinstellingen over hoe ze de verplaatsingen van studenten en personeelsleden kunnen beïnvloeden. Bij het nemen van mobiliteitsmaatregelen is het belangrijk dat er een combinatie wordt gemaakt van zogenoemde honing- en azijnmaatregelen. Enerzijds richten hogescholen en universiteiten zich op het terugdringen van autoverplaatsingen door bijvoorbeeld het aantal parkeerplaatsen te verminderen. Dit noemen we azijnmaatregelen. Het inperken van vrij parkeren moet het autogebruik namelijk ontmoedigen. Door deze maatregel is er namelijk minder parkeeraanbod en neemt de reistijd toe. De autogebruiker ervaart hierdoor een hogere reistijd.
Anderzijds moeten onderwijsinstellingen voldoende geschikte alternatieven aanbieden om een duurzame verplaatsing mogelijk te maken. Om die reden voeren onderwijsinstellingen zachte maatregelen in die studenten en personeelsleden vaker doen kiezen voor de fiets, het openbaar vervoer of een verplaatsing te voet naar de campus. Deze maatregelen zijn verleidelijker en noemen we daarom honingmaatregelen. Universiteiten en hogescholen voorzien bijvoorbeeld tal van huur- en deelfietsen, die studenten kunnen gebruiken om van en naar de campus te reizen tegen zeer voordelige tarieven.
Knowledge in Action
Ook de Universiteit Hasselt probeert haar studenten en personeelsleden warm te maken om wat vaker te kiezen voor een duurzaam vervoermiddel. In ons onderzoek hebben wij op basis van best practices adviezen voor de UHasselt opgesteld om maatregelen te nemen voor duurzamere verplaatsingen. Hierbij was het cruciaal om de ligging van de verschillende campussen onder de loep te nemen. Dit deden we aan de hand van drie campusmodellen: de stadscampus, de randcampus en de perifere campus.
De stadscampus bevindt zich typisch in het stadscentrum. Dit model herkennen we duidelijk in de stadscampussen van de KU Leuven. De randcampus bevindt zich meer in de buitenwijk, eventueel langs ringwegen van de stad. Dit voorbeeld vinden we terug in Nijmegen, waar de Radboud Universiteit gelegen is aan de rand van de stad. De perifere campus bevindt zich daarentegen juist vaak buiten de stad, op grotere afstand van het stadscentrum en sluit meer aan op de toegangswegen. Dit is het geval voor de ligging van Campus Diepenbeek van de UHasselt.
In de eerste plaats raden wij een parkeerbeleid aan dat in meerdere fasen ingevoerd wordt. Initieel wordt betalend parkeren de norm. In een latere fase moet de universiteit bepaalde groepen de toegang tot de parkeerplaatsen ontzeggen. Denk hierbij aan studenten die op minder dan vijf kilometer van de campus wonen. De UHasselt moet gelijktijdig met de invoering van het verstrengde parkeerbeleid genoeg alternatieven voorzien die een duurzame verplaatsing mogelijk maken. Zo willen we studenten de kans bieden om gedurende een maand gebruik te maken van twintig gratis busritten. Daarnaast adviseerden we om activiteiten en initiatieven in het leven te roepen die de ontwikkeling van een fietscommunity mogelijk maken. Hiermee kunnen studenten en personeelsleden de voordelen van fietsen ervaren en proberen we hen duidelijk te maken dat deze vervoermiddelen geschikte alternatieven voor de auto zijn.
De student aan het woord
Bij een onderzoek door en voor studenten, was de inbreng van de studenten en personeelsleden zelf natuurlijk onmisbaar. Aan de hand van een enquête konden zij hun bedenkingen bij de voorgestelde maatregelen uiten. Ze lieten duidelijk verstaan dat ze niet te vinden waren voor een strikter parkeerbeleid. Een mogelijke verklaring voor het beperkte draagvlak is dat studenten niet overtuigd zijn van de voordelen die de parkeermaatregelen met zich meebrengen. Maar hoe meer weerstand, des te kleiner de kans dat een maatregel het beoogde effect bereikt. Net daarom is het belangrijk om in gesprek te gaan met de betrokken partijen. Door de impact van maatregelen te kaderen, weten de betrokkenen waaraan ze zich op korte en lange termijn kunnen verwachten. Ze moeten bijgestaan worden om na te denken over mogelijke alternatieven en voldoende tijd krijgen om deze alternatieven uit te testen. Door in te zetten op communicatie kan de UHasselt het draagvlak vergroten en het begrip voor bepaalde maatregelen versterken.
Koning Auto schaakmat
Terwijl we ons afvragen hoe we naar school of het werk reizen, is het belangrijk om stil te staan bij de keuzes die we maken. De fiets, de bus, de trein en zelfs te voet zijn niet alleen duurzame alternatieven, ze dragen ook bij aan een leefbare maatschappij. Het is daarom van belang dat universiteiten studenten en personeelsleden aansporen om duurzame vervoerskeuzes te maken, want het is duidelijk dat een verschuiving essentieel is. Door slim gebruik te maken van een mix van honing- en azijnmaatregelen kan de Universiteit Hasselt een cultuur van duurzame mobiliteit bevorderen. Op die manier versterken we de positieve effecten die mobiliteit ons levert: optimale bereikbaarheid voor elk individu.
Bibliografie
9292. (2023). Missie, visie en kernwaarden. Geraadpleegd op 12 december 2023, https://9292.nl/over-9292/missie-visie-en-kernwaarden
Amrina, E. & Imansuri, F. (2015). Key Performance Indicators for Sustainable Campus Assessment: A Case of Andalas University. vol. 349. http://dx.doi.org/10.1007/978-3-662-47200-2_2
Aumann, A. (2023). Een fiets leasen in het onderwijs: dit moet je als leerkracht weten! Cyclobility. Geraadpleegd op 27 maart 2024, https://www.cyclobility.be/nl/blog/fiets-leasen-in-het-onderwijs#groot-draagvlak-voor-fietsleasing-in-het-onderwijs
Azzali, S. & Abdel Sabour, E. (2018). A framework for improving sustainable mobility in higher education campuses: The case study of Qatar University. Case Studies on Transport Policy. Vol. 6(4). p 603-612. https://doi.org/10.1016/j.cstp.2018.07.010
Battarra, R., Zucaro, F. & Tremiterra, M.R. (2017). Smart mobility: An evaluation method to audit Italian cities. Institute of Eletrical and Electronics Engineers. P 421-426. https://doi.org/10.1109/MTITS.2017.8005709
Best, R.J. (2013). Market-Based Management: Strategies for Growing Customer Value and Profitability. Pearson. 6e editie.
BioVille. (z.d.). Bewoners. Geraadpleegd op 29 november 2023, https://bioville.be/bewoners/
Bos, W. (2018). Met de auto als je dichtbij woont? Hoger parkeertarief. Observant. Geraadpleegd op 27 maart 2024, https://www.observantonline.nl/Home/Artikelen/id/53306/met-de-auto-als-je-dichtbij-woont-hoger-parkeertarief
Cattaneo, M., Malighetti, P., Morlotti, C. & Paleari, S. (2018). Students’ mobility attitudes and sustainable transport mode choice. International Journal of Sustainability in Higher Education. Vol 19, no 5. p 942-962. https://doi.org/10.1108/IJSHE-08-2017-0134
Cambio. (z.d.). Contact. Geraadpleegd op 12 december 2023, https://cambio.be/nl-vla/contact
Ceyssens, V. (2014). Beleidsplan Vervoerskern Hasselt-Genk. Stad Genk. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.genk.be/file/download/4861/2C6C8A94E956C76035B12B618BD8F514
De Clerck, J. & Vlaeyen, D. (2022). Vlaamse regering kiest voor trambus in plaats van sneltram tussen Hasselt en Maastricht. VRT. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/23/vlaamse-regering-kiest-voor-elektrische-trambus-tussen-hasselt-e/
De Lijn. (z.d.). Toekomst en Waarden. Geraadpleegd op 12 december 2023, https://www.delijn.be/nl/content/toekomst-waarden/
DIS International. (2021). Icity Strijp-S Eindhoven (Smart City). Geraadpleegd op 19 maart 2024, https://www.disinternational.com/references/i-city/
Erasmus University Rotterdam. (2022). Parkeertarieven. Geraadpleegd op 18 januari 2024, https://www.eur.nl/parkeertarieven
Eckerson, W.W. (2009). Performance Management Strategies: How to Create and Deploy Effective Metrics. Business Intelligence Journal, vol. 14(1). p. 24-27. https://www.academia.edu/download/43994100/TDWI_Performance-Management-Strategies_part_b_two.pdf
Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS (derde editie). SAGE Publications Ltd
Gemeente Amstelveen. (2023). Probeer twee weken gratis een e-bike. Geraadpleegd op 2 december 2023, https://www.amstelveen.nl/wonen-leven/publicatie/verkeer-en-vervoer_verkeer_probeer-twee-weken-gratis-een-e-bike
Gemeente Hasselt. (2023). RUP Elfde Linie. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.hasselt.be/sites/hasselt/files/2022-07/RUP_71022_214_00223_00001_SN_ST.pdf
GO Sharing. (z.d.). Safety.Geraadpleegd op 12 december 2023, https://nl.go-sharing.com/safety/
Hogeschool PXL. (z.d.a). Strategisch beleidsplan 2021-2026. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.pxl.be/Assets/website/pxl_algemeen/documenten/Strategisch%20beleidsplan%202021-2026.pdf
Hogeschool PXL. (z.d.b). Mobiliteit. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.pxl.be/Pub/Studenten/Voorzieningen-Student/Subnavigatie-Toekomstige-studenten-Voorzieningen-Mobiliteit.html
Hogeschool UCLL. (2022). Moving Minds, een jaaroverzicht 2022. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.ucll.be/sites/default/files/2023-04/2022_jaarverslag-def_lr.pdf
Hogeschool UCLL. (z.d.). Duurzaamheid. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.ucll.be/nl/duurzaamheid
Hussain, S., Ahonen, V., Karasu, T. & Leviäkangas, P. (2023). Sustainability of smart rural mobility and tourism: A key performance indicators-based approach. Technology in Society, vol. 74. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2023.102287
ISCN. (2014). Best practice in campus sustainability. Geraadpleegd op 6 november 2023, https://icap.sustainability.illinois.edu/files/projectupdate/2236/ISCN%202014%20Best%20Practices%20in%20Campus%20Sustainability%20Report.pdf
KU Leuven (z.d.). Over KU Leuven. Geraadpleegd op 18 oktober 2023, https://www.kuleuven.be/over-kuleuven/
Lebas, A. (2021). Monitoring & évaluation: outils de gestion pour nos territoires en transition – tome 5. Smart City Institue. Geraadpleegd op 25 april 2024, https://orbi.uliege.be/bitstream/2268/263059/1/Guide%20Pratique%205%20-…
Martens, M.J. & Griethuysen, S.V. (1999). The ABC location policy in the Netherlands. TNO Inro. Geraadpleegd op 13 januari 2024, https://skat.ihmc.us/rid=1SXKXQ1GT-27N7V11-3BNZ/abc.pdf
Mbara, T.C. & Celliers, C. (2013). Travel patterns and challenges experiences by University of Johannesburg off-campus students. Journal of Transport and Supply Chain Management. 7(1), Art. 114. doi:10.4102/jtscm.v7i1.114
Mpact (z.d.). Over ons. Geraadpleegd op 15 januari 2024, https://www.mpact.be/over-mpact/over-ons/
NMBS. (z.d.). Youth Ticket. Geraadpleegd op 21 mei 2024, https://www.belgiantrain.be/nl/tickets-and-railcards/gopass1
Peeters, L. (2023). Startschot samenwerking voor duurzame ontsluiting en bereikbaarheid campussen Hasselt en Diepenbeek. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.lydiapeeters.be/nieuws/startschot-samenwerking-voor-duurzame-ontsluiting-en-bereikbaarheid-campussen-hasselt-en-diepenbeek/
Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Limburg. (2023). Masterplan Campus Diepenbeek. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://pomlimburg.be/downloads/masterplan-campus-diepenbeek/
Provincie West-Vlaanderen (2019). Evaluatie Testkaravaan 2014. Geraadpleegd op 8 mei 2024, https://bedrijven.testkaravaan.be/sites/default/files/evaluatierapport_de_testkaravaan_bedrijven_samenvatting_2014-2018_0_0.pdf
Rodríguez-Rad, Carlos J., Revilla-Camacho, M. & Sánchez-del-Río-Vázquez, M. (2023). Exploring the Intention to Adopt Sustainable Mobility Modes of Transport among Young University Students. International Journal of Environmental Research and Public Health. 20(4), 3196. https://doi.org/10.3390/ijerph20043196
Rotaris, L. & Danielis, R. (2014). The impact of transportation demand management policies on commuting to college facilities: A case study at the University of Trieste, Italy. Transportation Research Part A: Policy and Practice, vol. 67. p 127-140. https://doi.org/10.1016/j.tra.2014.06.011
Slim naar Antwerpen. (z.d.). Huidige verkeerssituatie. Geraadpleegd op 12 december 2023, https://www.slimnaarantwerpen.be/nl/home?departureType=LEAVE_NOW
Schevernels, H. (2021). Beleidsplan Mobiliteit UHasselt. Universiteit Hasselt. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.uhasselt.be/media/elhbfjtl/beleidsplan-mobiliteit-uhasselt.pdf
Schnarre, E., Appiah-Opoku, S., Weber, J. & Jones, S. (2022). Improving mobility and infrastructural connectivity on college campus for commuting students: a case study from the US. Urban, Planning And Transport Research, vol. 10, No. 1, 466–482. https://doi.org/10.1080/21650020.2022.2104755
Securex. (z.d.). Bedrijfsfiets voor werkgevers: fietslease, fietsvergoeding & meer. Geraadpleegd op 27 maart 2024, https://www.securex.be/nl/personeelsbeleid/mobiliteit/bedrijfsfiets-leasen-via-werkgever
Setiawan, I. & Purba, H.H. (2020). A Systematic Literature Review of Key Performance Indicators (KPIs) Implementation. Journal of Industrial Engineering and Management, vol. 1(3). p. 200-208. https://doi.org/10.7777/jiemar.v1i3.79
Sixt. (z.d.). SIXT protection options and extras. Geraadpleegd op 13 december 2023, https://www.sixt.com/help-center/articles/protection-extras/#/
Suhaili, N.B. & Ismail, Z. (2023). Findings on student mobility challenges and suggestions for a sustainable campus strategy from student participation. AIP Conference Proceeding, vol 2643, 1. https://doi-org.bib-proxy.uhasselt.be/10.1063/5.0110495
Testkaravaan. (z.d.). Evaluatie testkaravaan 2014-2018. Geraadpleegd op 12 maart 2024, https://bedrijven.testkaravaan.be/sites/default/files/evaluatierapport_de_testkaravaan_bedrijven_samenvatting_2014-2018_0_0.pdf
Toth-Szabo, Z., Várhelyi, A., Koglin, T. & Angjelevska, B. (2011). Measuring sustainability of transport in the city – development of an indicator-set. Traffic & Roads, Departement of Technology and Society, vol. 261. http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.1.1451.0240
Tundys, B. (2015). Key Perfomance Indicators as element of assessment and towards the development of sustainable mobility. 17th International Conference on Transport Science. https://www.researchgate.net/publication/277328361_KEY_PERFORMANCE_INDICATORS_AS_ELEMENT_OF_ASSESSMENT_AND_TOWARDS_THE_DEVELOPMENT_OF_SUSTAINABLE_MOBILITY
Turner, P., Walker, J. & Klehr, M. (2019). Urban Mobility Indicators for walking and public transport. Union Internationale des Transports Publics (UITP). Geraadpleegd op 25 april 2024, https://ec.europa.eu/futurium/en/system/files/ged/convenient-access-to-public-transport.pdf
UI GreenMetric. (2023). UI GreenMetric World University Rankings. Geraadpleegd op 25 april 2024, https://greenmetric.ui.ac.id/wp-content/uploads/2023/05/UI-GreenMetric-…
Universiteit Antwerpen. (z.d.) Campussen. UAntwerpen. Geraadpleegd op 17 oktober 2023, https://www.uantwerpen.be/nl/overuantwerpen/campussen/
Universiteit Gent. (2023). Transitieplan duurzame mobiliteit 2020-2030 – bedrijfsvervoerplan UGent. Geraadpleegd op 25 april 2024, https://www.ugent.be/nl/univgent/missie/duurzaamheidsbeleid/klimaatplan…
Universiteit Hasselt. (2023a). Transitiemanager wil zoveel mogelijk studenten op duurzame wijze naar de campus krijgen. Geraadpleegd op 9 oktober 2023, https://www.uhasselt.be/nl/instituten/het-instituut-voor-mobiliteit-imob/nieuws/transitiemanager-wil-zoveel-mogelijk-studenten-op-duurzame-wijze-naar-de-campus-krijgen
Universiteit Hasselt. (2023b). Feiten en cijfers. Geraadpleegd op 5 april 2024, https://www.uhasselt.be/nl/over-uhasselt/feiten-en-cijfers
Universiteit Hasselt. (z.d.). Wetenschapspark Diepenbeek. Geraadpleegd op 27 oktober 2023, https://www.uhasselt.be/nl/info-voor/bedrijven-en-organisaties/wetenschapspark-diepenbeek
University of Nottingham. (2013). Sustainability Report 2012/13. Geraadpleegd op 25 april 2024, https://www.nottingham.ac.uk/estates/documents/annualreports/2012-2013-…
U-MOB. (z.d.). Catalogue of case studies – Catalogue of Mobility Best Practices in Universities. Geraadpleegd op 16 november 2023, https://u-mob.eu/wp-content/uploads/2019/01/best_practices_EN-v2.pdf
Velo Antwerpen. (z.d.) Vind een fiets. Geraadpleegd op 12 december 2023, https://www.velo-antwerpen.be/fiets-vinden
Vervoerregio Limburg. (2020). Regionaal Mobiliteitsplan Limburg. Geraadpleegd op 28 oktober 2023, https://assets.vlaanderen.be/raw/upload/v1593165942/VVR_Limburg_Ori%C3%ABntatienota_Indesign_V10_zfjwjk.pdf
Vlaamse overheid. (z.d.). Combimobiliteit. Geraadpleegd op 15 januari 2024, https://www.vlaanderen.be/combimobiliteit
