Jongeren aan de macht! Brusselse jeugdwerkorganisaties versterken de stem van kinderen en jongeren
Kleine en grote vormen van onrecht kenmerken de samenleving. Niet alleen volwassenen, maar ook kinderen en jongeren botsen tegen onrecht. De stem van kinderen en jongeren wordt te vaak vergeten in het maatschappelijk debat. Het is belangrijk dat zij hierin ondersteund worden. Jeugdwerk kan hierin een belangrijke rol spelen.
De kracht van jeugdwerk
Jeugdwerk verricht niet enkel beleidsbeïnvloedend werk. Het kan de samenleving ook op andere manieren vormgeven. In Antwerpen startten elf verschillende jeugdwerkingen samen de J100. Honderd jongeren werden samengebracht om na te denken over hun stad. De ideeën die daaruit volgden, werden voorgelegd aan beleidsmakers. Bruzz maakte een documentaire over het rupture project van De Broeij vzw. Op die manier krijgen we een ander beeld van de jongeren van Peterbos. KAJ-jongeren hielden protestacties in verschillende steden om bewustzijn te creëren rond de wantoestanden in de interimsector.
Bovenstaande voorbeelden illustreren de kracht van jeugdwerk. Op diverse manieren versterkt jeugdwerk de stem van kinderen en jongeren in de samenleving en bij beleidsmakers. Bovenstaande initiatieven collectiviseren individuele problematieken en brengen deze naar buiten. Kwesties worden uit de private sfeer gehaald en voorwerp van publiek debat. Het zijn voorbeelden van politiserend werken.
Politisering?
In het jeugdwerklandschap is er een hernieuwde aandacht voor politiserende praktijken. Maar wat politisering precies inhoudt, is vaak nog onduidelijk. Politisering verwijst naar allerlei praktijken die bijdragen tot het publieke meningsverschil over het samenleven. Dat publieke meningsverschil is onlosmakelijk verbonden met de onderliggende machtsverhoudingen en met de gevestigde machtsorde in de samenleving die in vraag wordt gesteld of wordt doorbroken. In processen van politisering worden kwesties publiek gemaakt en komen mensen tot politiek handelen. Politisering draagt dus bij tot de vitaliteit van een democratie.
Een voorbeeld van een politiserende praktijk is de protest go-cart. Een jeugdwerker vertelt hoe ze een aantal jaar geleden naar de kust zijn gegaan om een go-cart op te halen. “Die is vervolgens omgebouwd tot een protest go-cart. Er zijn muziekboxen opgezet en de go-cart wordt gebruikt bij elke grote betoging.”
Politisering kan veel meer zijn dan betogen. Denk maar aan een theaterstuk, muziek maken, een rap schrijven, een tentoonstelling, een documentaire, getuigenissen, een open brief, een boycot, de pers bereiken of posters ophangen. Al deze (artistieke) vormen van expressie kunnen kwesties zichtbaar en hoorbaar maken.
Een ander voorbeeld van een ludieke actie is een wafelbak. “Een aantal jaar geleden hebben ze wafels gebakken voor het jeugdwerk. Jeugdwerk kampt vaak met te weinig middelen. De verkoop van wafels is een traditionele manier om geld in het laatje te krijgen. De jongeren zijn zakjes wafels gaan brengen aan alle politici om te zeggen: hier sponsor maar een keer, want we hebben het nodig.”
Van emotie tot actie
Jeugdwerkers staan dicht bij de leefwereld van kinderen en jongeren en kunnen zo signalen en noden opvangen. Deze signalen vormen de aanleiding voor eventuele politiserende actie(s). Nabijheid van de jeugdwerker en vertrouwen van de jongeren zijn belangrijke voorwaarden om politiserend aan de slag te gaan. Uit de resultaten wordt de affectieve dimensie van een actie zeer duidelijk. Een signaal is vaak een emotie. Jongeren zitten met frustraties, een onrechtvaardigheidsgevoel of goesting om iets te veranderen.
#Jeugdwerkwerkt
Jeugdwerk speelt een cruciale rol in het welzijn en de ontwikkeling van jongeren. Het biedt een veilige omgeving waar jongeren zich kunnen uiten, nieuwe vaardigheden kunnen leren en hun sociale netwerken kunnen uitbreiden. Jeugdwerk in Brussel is divers. Jeugdwerk is niet alleen een plek voor ontspanning maar ook een belangrijke motor voor sociale verandering. De politiserende rol van het jeugdwerk wordt vaak onderschat, maar is essentieel om de maatschappelijke betrokkenheid van jongeren te vergroten.
Volgens Brusselse jeugdwerkers leren jongeren die deelnemen aan politiserende acties vaardigheden die hen helpen als individu en als actieve burger in de samenleving. Zo leren ze hun mening formuleren en uitdrukken, kritisch nadenken en leren ze bij over de maatschappij.
Jeugdwerk als motor voor verandering
Jeugdwerk is een krachtig instrument voor het versterken van de stem van jongeren en het bevorderen van democratische betrokkenheid. Een samenleving verandert niet enkel van bovenaf. Het wijzigt als gevolg van veel lokale acties die geleidelijk tot een kanteling kunnen leiden van de beleidsagenda. Jeugdwerk heeft de kracht om te mobiliseren en emanciperen in de democratie.
De kernboodschap is helder. Een respondent verwoordde het zo: “At the end of the day, de regering die er is, of die nu extreem-links of extreem-rechts is, of iets daartussen ja, de jongeren zijn de bazen over de regering en niet anders om.”
Bibliografie
Adams, A., & Cox, A. L. (2008). Questionnaires, in-depth interviews and focus groups. In Research Methods for Human Computer Interaction (p. 17-34). Cambridge University Press. https://www.researchgate.net/publication/42795848_Questionnaires_in- depth_interviews_and_focus_groups
Agius, S. J. (2013). Qualitative research: its value and applicability. The Psychiatrist, 37(6), 204-206. https://doi.org/10.1192/pb.bp.113.042770
Armat et al. (2018). Inductive and Deductive: Ambiguous Labels in Qualitative Content Analysis. The Qualitative Report, 23(1), 219-221. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2018.2872
Baarda, B., Van der Hulst, M., & De Goede, M. (2012). Basisboek interviewen (3de ed.). Noordhoff.
Bečević, Z., & Herz, M. (2023). Towards an agonistic social work: a framework for political action and radical practice. European Journal Of Social Work, 26(6), 1164–1177. https://doi.org/10.1080/13691457.2023.2190052
Beck, U. (1994). The Reinvention of Politics: Towards a Theory of Reflexive Modernization. In Reflexive modernization Politics, Tradition and Aesthetics in the modern social order (pp. 1–55). Polity Press.
Boone, K., Boutsen, T., De Corte, J., Dhont, F., Hermans, K., Plovie, E., Raeymaeckers, P., Rommel, S., Van Bouchaute, B. & Vanderhulst, N. (2022, april). Publiek gaan!: Politiserend handelen in het sociaal werk (1ste editie). Garant.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1191/1478088706qp063oa
Breen, R. L. (2006). A Practical Guide to Focus-Group Research. Journal of Geography in Higher Education, 30(3), 463–475. https://doi.org/10.1080/03098260600927575
Brown, W. (2018). Het ontmantelen van de demos: De stille revolutie van het neoliberalisme. Octavo publicaties. (Oorspronkelijk gepubliceerd 2015)
Bruzz. (2024, March 1). Documentaire “Rupture” van BRUZZ in wereldpremière op Docville. BRUZZ. https://www.bruzz.be/actua/samenleving/documentaire-rupture-van-bruzz-w…- docville-2024-03-01
Cypress, B. S. (2015). Qualitative research: the “what,” “why,” “who,” and “how”!. Dimensions of Critical Care Nursing, 34(6), 356-361. https://doi.org/10.1097/DCC.0000000000000150
Dalle, B. (2019). Beleidsnota Jeugd 2019-2024. Vlaamse regering. https://www.vlaanderen.be/publicaties/beleidsnota-2019-2024-jeugd
De Ambrassade. (z.d.). Alles over jeugdwerk. Geraadpleegd op 3 april 2024, van https://ambrassade.be/nl/basiswerk-jeugdwerk/landschap/wat-is-jeugdwerk
De Ambrassade. (z.d.). Congres 2018. https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkwerkt2023/congres-2018 De Ambrassade. (2018, January 16). DISCUSSIETEKST: Politisering in het jeugdwerk?
https://ambrassade.be/nl/kennis/artikel/discussietekst-politisering-in-…
De Ceuster, E., Polak, R., & Baki, J. (2022). Op zoek naar de waarde van het jeugdwerk. Departement Cultuur, Jeugd en Media. https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/49521
De Corte, J., Hermans, K., Raeymaeckers, P. & Van Bouchaute, B. (2022). De vele invullingen van politisering in het sociaal werk. In Publiek gaan! Politiserend handelen in het sociaal werk (pp. 28–55). Garant.
De Corte, J., & Roose, R. (2020). Social work as a policy actor: understanding social policy as an open- ended democratic practice. European Journal Of Social Work, 23(2), 227–238. https://doi.org/10.1080/13691457.2018.1462768
Debruyne, P., & Grymonprez, H. (2018, 5 maart). Sociale professionals moeten positie innemen: De kracht van mensenrechten voor het sociaal werk. Sociaal.Net. https://sociaal.net/achtergrond/sociale-professionals-moeten-positie-in…
Debruyne, P. & Van Bouchaute, B. (2014). De bestaande orde verstoren: Over de politieke opdracht van het middenveld. Oikos, 69(2), 5-17.
Debruyne, P., & Van Bouchaute, B. (2021, 26 augustus). Als sociaal werk wil bouwen aan een betere wereld, mag ze het grotere plaatje niet vergeten. Sociaal.Net. https://sociaal.net/achtergrond/prefiguratieve-politiek/
Debruyne, P., Van Bouchaute, B. & Naert, J. (2021, 8 september). Politisering: terug van weggeweest, ook in het sociaal werk. Lava. https://lavamedia.be/politisering-terug-van-weggeweest-ook-in- het-sociaal-werk/
DiCicco-Bloom, B., & Crabtree, B. F. (2006). The qualitative research interview. Medical Education, 40(4), 314–321. https://doi.org/10.1111/j.1365-2929.2006.02418.x
European Commission. (2014). Working with young people: the value of youth work in the European Union. https://ec.europa.eu/assets/eac/youth/library/study/youth-work-report_e…
European Youth Forum. (2016). Study on the social value of Youth organisations. https://tools.youthforum.org/policy-library/wp- content/uploads/2021/04/YFJ_StudyOnTheSocialValueOfYouthOrganisations_1P1.pdf
Ferguson, I., & Lavalette, M. (2006). Globalization and global justice: Towards a social work of resistance. International Social Work, 49(3), 309–318. https://doi.org/10.1177/0020872806063401
Fischer, T., & Julsing, M. (2019). Onderzoek doen!: Kwantitatief en kwalitatief onderzoek (3de editie). Noordhoff.
Flyvberg, B. (2006). Five Misunderstandings About Case-study Research. Qualitative Inquiry, 12(2), 219-245. https://doi.org/10.1177/1077800405284363
Freire, P., Andriessen-Van Der Zande, J. E. A., De Vries, J. P., & Lange, E. (1972). Pedagogie van de onderdrukten. Uitgeverij In den Toren, Baarn.
Harris, J. (2014). (Against) Neoliberal social work. Critical And Radical Social Work, 2(1), 7–22. https://doi.org/10.1332/204986014x13912564145528
Hermans, K. (2014). De signaalfunctie en structureel sociaal werk. Journal of Social Intervention: Theory and Practice, 23(3), 26-43. https://doi.org/10.18352/jsi.415
Ingels, M., & Bradt, L. (2023). Beleving van en kennis over politiserend werken rond kinderrechten bij jeugdwerkers [Masterscriptie, UGent]. https://lib.ugent.be/catalog/rug01:003146330
Kenis, A., & Mathijs, E. (2014). Climate change and post-politics: Repoliticizing the present by imagining the future? Geoforum, 52, 148–156. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2014.01.009
Lipsky, M. (2010). Part 1 Introduction. In Street-Level Bureaucracy, 30th Ann. Ed. Dilemmas of the Individual in Public Service (pp. 3-25). Russell Sage Foundation.
Lokot, M. (2021). Whose Voices? Whose Knowledge? A Feminist Analysis of the Value of Key Informant Interviews. International Journal Of Qualitative Methods, 20. https://doi.org/10.1177/1609406920948775
Maso, I., & Smaling, A. (1998). Kwalitatief onderzoek: praktijk en theorie. Boom. Mouffe, C. (2005). On the Political. Routledge.
Mouffe, C. (2009). The Democratic Paradox. Verso. (Oorspronkelijk gepubliceerd 2005)
Oosterlynck, S. & Carré, B. (2021, 19 februari). De politieke rol van het sociaal werk: Nieuwe vormen van politisering [Laptop]. In Denken over sociaal werk (pp. 363–377). Acco. https://www.researchgate.net/publication/349457158
Oosterlynck, S., Hertogen, E. & Swerts, T. (2017). De politieke opdracht van het middenveld ter discussie: nieuwe vormen van politisering. In middenveldinnovatie.be. CSI Flanders. https://repository.uantwerpen.be/docman/irua/b1e348/154864.pdf
Palonen, K., Wiesner, C., Selk, V., Kauppi, N., Trenz, H., Dupuy, C., Van Ingelgom, V., & Liste, P. (2019). Rethinking politicisation. Contemporary Political Theory, 18(2), 248–281. http://hdl.handle.net/2078.1/223242
Rancière, J. (2017). De haat tegen de democratie. Octavo publicaties. (Oorspronkelijk gepubliceerd 2005)
Scheurmans, G., Beke, W., Decreus, T., De Neve, S., Desmet, Y., Develtere, P., De Vos, K., De Wever, B., Holvoet, B., Jacobs, D., Joris, C., Lauwers, H., Maly, I., Masquillier, D., Mertens, P., Oosterlynck, S., Peeters, G., Rutten, G., Tobback, B., . . . Wijnberg, R. (2013). Politieke ruimte. die Keure.
Smith, S., & Mörelius, E. (2021). Principle-Based Concept Analysis Methodology Using a Phased Approach With Quality Criteria. International Journal Of Qualitative Methods, 20. https://doi.org/10.1177/16094069211057995
Smithson, J. (2007). Using focus groups in social research. In The Sage Handbook of Social research Methods (p. 356-371). Sage. https://www.researchgate.net/publication/224969042_Using_focus_groups_i…
Swanborn, P. G. (2002). Basisboek Sociaal Onderzoek (4de ed.). Boom Lemma.
Swanborn, P. G. (2010). Basisboek Sociaal Onderzoek (5de ed.). Boom Lemma.
The Climate Reality Project. (2023, 5 april). You’ve heard of greenwashing, but what is youthwashing? https://www.climaterealityproject.org/blog/youve-heard-greenwashing-wha…
UCLL & De Ambrassade. (z.d.). Een verkennend onderzoek naar de impact van jeugdwerk. Geraadpleegd op 13 mei 2024, van https://www.impactvanjeugdwerk.ucll.be/wat-is-impact-van- het-jeugdwerk#Jeugdwerkisdivers
Van Bouchaute, B. & Debaene, R. (2019, 19 maart). Is het sociaal werk te weinig luis in de pels? Sociaal.Net. Geraadpleegd op 17 oktober 2022, van https://sociaal.net/achtergrond/politiserend- sociaal-werk/
Van Bouchaute, B., Görgöz, R., & Christiaensen, P. (2022). Get up stand up (1st ed.). Artevelde Hogeschool.
Vrijens, C. (2024, 30 april). Investeer in onze kinderen, ook al kunnen ze nog niet gaan stemmen. De Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20240429_96377951
Wood, M. (2015). Politicisation, Depoliticisation and Anti-Politics: Towards a Multilevel Research Agenda. Political Studies Review, 14(4), 521–533. https://doi.org/10.1111/1478-9302.12074
