Zingen maakt gelukkig

Barbara Marta
Soós

Wie kent het niet: vrolijk meebrallen met de radio, of je de beste zanger van de wereld wanen onder de douche. Misschien zing je zelfs in een koor? Samen of alleen, het maakt niet uit, je voelt je direct opgewekt en energiek. De euforie van zingen geeft je instant happiness!


Er is inmiddels uitgebreid bewijs dat zingen een positief effect heeft ons gemoed. Maar hoe zit het nou precies?


Uit nieuw onderzoek blijkt dat zingen zelfs meer voordelen heeft dan andere ontspannende activiteiten, zoals mediteren, yoga, journaling of muziek luisteren. Waarom? Want het is de perfecte combinatie van ontspannende activiteiten voor je lichaam!


Multifunctionele weldoener


Zingen pakt in één keer meerdere manieren aan om ons zenuwstelsel te kalmeren. Dàt is dus waarom we er altijd blij van worden! Je hebt vast gelezen dat yoga, ademhalingsoefeningen en muziek luisteren goed voor je zijn. Welnu, zingen combineert de weldadige effecten van al deze activiteiten samen.


Dus wat gebeurt er nu precies in je lichaam wanneer je zingt? Je ademt in, je longen en middenrif zetten uit en vervolgens laat je de lucht geleidelijk ontsnappen via de mond. De vibrerende lucht, het geluid, masseert je strottenhoofd. En dit alles onder begeleiding van prettige klanken en harmonieën.


Wat je krijgt: nieuwe zuurstof in je bloedbaan, de boodschap voor je zenuwstelsel dat de kust veilig is, een lagere hartslag, massage van de zenuwen achter je strottenhoofd en ontspanning van aangespannen spieren. Zalig!


Je zenuwstelsel


Zingen heeft een onmiddellijke werking op je zenuwstelsel: het enorme netwerk van vezels die door middel van elektrische signalen informatie doorgeven aan je brein. De grootste zenuwen lopen langs je wervelkolom, maar sommigen lopen helemaal tot in de puntjes van je kleine teen. Om die pijnlijke stoot tegen dat vervelende steentje maar even goed aan je hersenen door te geven, bijvoorbeeld.


Maar het deel van je zenuwstelsel dat van jouw gezang heel blij wordt heet autonome zenuwstelsel. Autonoom, want het doet alles uit zichzelf zonder dat we daarbij hoeven na te denken. In tegenstelling tot onze bewust aangestuurde bewegingen zorgt het autonome zenuwstelsel voor het ónbewust aansturen van cruciale gebeurtenissen. Denk maar aan je hartslag en het in- en uitademen. Dat is maar goed ook, want stel je eens voor dat je daar de hele dag bewust mee bezig was. Dan had je weinig aandacht over voor andere dingen!


Het autonome zenuwstelsel neemt daarnaast de mogelijke bedreigingen voor je waar. Je kunt het zien als je hoogstpersoonlijke beveiligingsdienst die je omgeving continu scant voor gevaren. Het is iets dat gecodeerd is in ons brein, iets dat we in vroegere tijden nodig hadden, zodat we in de wildernis snel uit de voeten konden als het nodig was. Gaat het alarm af? Dan gaat ons hart sneller kloppen, onze ademhaling gaat omhoog en de spieren spannen zich aan om op actie over te gaan.


De gevaren van tegenwoordig zijn natuurlijk anders dan vroeger in de wildernis, maar ons zenuwstelsel werkt nog hetzelfde. Wordt het vechten, vluchten of verlammen bij het zien van die beer / vervroegde examendatum / je schoonmoeder?


Vagus watte?


Wanneer het gevaar geweken is, is het tijd voor ontspanning! Ook hierbij is het ons autonome zenuwstelsel dat het startsein geeft. Wanneer we de rust echter niet kunnen vinden, kunnen we manieren inzetten om, ondanks zijn autonomie, ons zenuwstelsel bewust aan te sturen.


Daarbij spreken we in het bijzonder één van deze zenuwen, en wel de allerlangste, de vagus nervus aan. Latijn voor wandelende zenuw. Hij wandelt natuurlijk niet, maar dankt zijn naam aan de lange weg die hij aflegt binnen ons lichaam: van achter onze oren, langs de ogen en achter de mond omlaag langs het strottenhoofd, vervolgens langs de longen en verder omlaag.

Op deze manier staat hij met veel zintuiglijke organen rechtstreeks in verbinding en pikt daarom als eerste alle waarschuwingssignalen op, nog vóórdat we er bewust van zijn. We kunnen deze werking echter ook in ons voordeel laten werken. Doordat hij in directe verbinding staat met zoveel zintuigen, kunnen we hem met de juiste aanpak bewust stimuleren.


Maar hoe dan?


Laten we zijn pad door het lichaam volgen. Eerst worden onze oren gestreeld door prettige klanken. Muziek en harmonieën werken kalmerend en ontspannen onze gespannen spieren. Daarnaast zorgen vibraties van het strottenhoofd voor het masseren van deze zenuw, die daar vlak achter passeert. En laten we eerlijk zijn: worden we niet allemaal heerlijk ontspannen na een massage?


Vervolgens zorgen de lange uitademingen voor een rustig middenrif en daardoor een lagere hartslag, het signaal voor het lichaam dat alles oké is, je kunt ontspannen. En laat dat nou net zijn wat je bij zingen doet: een langzame, egale uitademing van klank! Wanneer je zingt krijgt je zenuwstelsel dus constant de boodschap: je bent veilig, het is oké.


Ook yoga, ademhalingsoefeningen en muziek luisteren hebben een ontspannende werking, maar alleen bij zingen zijn de meeste effecten gemeten. En waarom zouden we niet alle vliegen in één klap slaan?


Zing je happy!


Zangtherapie wordt steeds vaker ingezet als behandelmethode voor verschillende klachten, zowel fysiek als mentaal. Bij beschadiging aan het zenuwstelsel kan het zelfs bevorderend zijn voor het herstel, hoe bijzonder is dat?


Gelukkig hoef je er geen doorverwijzing voor te hebben, je kunt er zó mee beginnen. Je hoeft je ook niet in te schrijven bij het plaatselijke koor, al kán dat natuurlijk wel!


Hou het simpel. Begin gewoon: je favoriete playlist door de speakers laten schallen met al je guilty pleasures is een perfect begin! En je buren? Die leg je wel uit dat je bezig bent met je mentale welzijn. Dus heb je veel noten op je zang? Laat het ze maar horen

Bibliografie

Aarts, Sander “Niet te breken”, Boekerij, 2019
Anatomy, Autonomic Nervous System, Joshua A. Waxenbaum; Vamsi Reddy; Matthew Varacallo
Byrne, Andrew “The singing athlete – brain-based training for your voice”, Andrew Byrne Studio Inc., 2020
Frank, Brankele “Over de kop”, Das Mag, 2023
Grooten, Heleen “The polyvagal theory and voice disorders”, Trauma and the voice, edited by Emily Jaworksi Koriath, Rowman & Littlefield, 2023
Jong, Koen de ‘Wim Hof, koud kunstje’, Lucht, 2015
Kisilevsky, S. et al. “Maturation of fetal responses to music”, Developmental Science, 2004, 7(5), 550-9
Koopman, Frieda a. et al. “Vagus Nerve stimulation inhibits cytokine production and attenuates disease severity in rheumatoid arthritis.” 2016: 8284-8289
Labee, Charlotte, “Brain under strain”, Kosmos Uitgevers, 2022
Llewelyn, C.J., “Chakra’s and the vagus nerve: Tap into the healing combination of subtle energy & your nervous system”, Llewellyn Publications, Woodbury, MN, 2023
Loui, P. “A dual-stream neuroanatomy of singing”, Music Perception, 2015; 32(3), 232-241
Marcinia, R. et al. : Effect of meditation on cognitive functions in context of aging and neurodegenerative diseases’ Frotiers in Behavioural Neruroscience, 8., p. 17
Porges, S.W. “Orienting in a defensive world: Mammalian modifications of our evolutionary heritage: a polyvagal theory”, International Journal of Psychophysiology 32, no. 4, 1995
Rosenberg, Stanley “Accessing the healing power of the vagus nerve: self-help exercises for anxiety, depression, trauma and autism”, North Atlantic Books, 2021
Sandeman, Stuart ”Breathe in, Breach out”, HQ, 2022
Scherder, Erik “Singing in the brain”, Athanaeum Amsterdam 2022
Swinnen, Luc “Activeer je nervus vagus”, Lannoo, 2023
Tolle, Eckhart “A new earth – Create a better life”, Penguin Books Ltd, 2009
Treuhub, SE. Et al. “Musical affect regulation in infancy”, Annals of the New Yor Academy of Sciences, 2015; 1337, 186-92
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539845
https://www.morningsideacupuncturenyc.com/blog/acupuncture-and-the-vagu…
Image front page: https://energieherstel.nl/2024/01/08/de-nervus-vagus-de-belangrijkste-z…

Download scriptie (799.83 KB)
Universiteit of Hogeschool
Hogeschool Gent
Thesis jaar
2024
Promotor(en)
Bram Vandamme