Hoe trans woede transformatieve verandering voedt
“Monstrosity (noun): a malformation; something deviating from the normal.” (Merriam-Webster Dictionary)
In populaire cultuur en literatuur roept het beeld van het monster vaak angst en afschuw op. Monstruositeit wordt meestal geassocieerd met chaos, gevaar en wezens die buiten de grenzen van het “normale” bestaan.
Wat gebeurt er als dit idee van het monsterlijke wordt opgeëist door diegenen die vaak gemarginaliseerd of verkeerd begrepen worden, in het bijzonder de trans gemeenschap? In mijn scriptie Monstrosity as Metaphor: A Trans/Feminist Analysis of Rage and Its Potential for Change within the Academy* onderzoek ik hoe het concept van monstruositeit wordt gebruikt tegen trans personen en hoe het strategisch wordt hergebruikt als middel voor verzet, empowerment en maatschappelijke verandering.
Voor veel trans personen is het gevoel van woede niet alleen een reactie op onrecht; het is een bron van kracht. Deze woede - trans woede - is een complexe emotionele toestand die voortkomt uit het systematisch ontzegd worden van erkenning, zeggenschap en respect. Het komt voort uit het leven in een wereld die trans lichamen en identiteiten voortdurend onder de loep neemt en marginaliseert. In plaats van woede af te doen als een destructieve kracht, licht ik toe hoe het kan dienen als een katalysator voor transformatie. Door de zogenaamde monsterlijke eigenschappen die hen worden toegeschreven te omarmen, ondermijnen trans personen schadelijke verhalen, eisen ze hun eigen verantwoordelijkheid op en gebruiken ze woede om onderdrukkende structuren te die hen proberen te beperken, bloot te leggen.
Het monster als metafoor
Het afschilderen van trans personen als ‘monsterlijk’ is niet nieuw. Historisch gezien wordt monstruositeit gebruikt als metafoor om mensen die niet voldoen aan normatieve verwachtingen te ontmenselijken en te stigmatiseren.
In de 19de eeuw werden illustraties zoals de beruchte Man-Monster karikatuur gebruikt om zwarte transvrouwen zoals Mary Jones te criminaliseren en belachelijk te maken. Radicale feministen zoals Mary Daly in de jaren 1970 noemden trans personen ‘Frankensteins creaties’ en stelden trans lichamen gelijk aan monsterlijke, onnatuurlijke afwijkingen. Meer recent hebben radicale feministen (TERF's) deze stijlfiguren gebruikt om trans personen te delegitimeren door ze af te schilderen als bedreigingen voor ruimtes voor vrouwen en de maatschappelijke orde.
Deze negatieve voorstellingen hebben echter ook de basis gelegd voor trans personen om monstruositeit weer op te eisen als een bron van macht. Het baanbrekende essay My Words to Victor Frankenstein (1993) van trans historicus Susan Stryker is een uitstekend voorbeeld van deze herovering. In een voorstelling gebaseerd op Mary Shelley's klassieker Frankenstein, onderzocht Stryker wat zij ‘trans woede’ noemt door haar eigen ervaringen met transfobie te vergelijken met het lijden van Frankensteins monster. Door de woede van het onbegrepen schepsel te belichamen, erkende Stryker niet alleen de pijn van het verstoten en als een gruwel behandeld te worden, maar zette ze die pijn ook om in een uitdagende verklaring van kracht en zelfbeschikking.
Trans woede: een middel voor verzet en zichtbaarheid
Het terugwinnen van monstruositeit gaat hand in hand met het erkennen en uiten van trans woede. Voor veel trans personen komt woede voort uit de constante behoefte om hun identiteit te verdedigen, hun menselijkheid te bevestigen en gelijke rechten op te eisen tegenover systemische discriminatie. Deze woede is niet simpelweg een individuele emotionele reactie is, maar een collectieve, gedeelde ervaring die verwijst naar bredere sociale kwesties en systemische onrechtvaardigheden.
Trans woede wordt in die zin een middel tot verzet. Het voedt activisme, artistieke expressie en intellectueel discours. Door hun zogenaamde monstruositeit te omarmen, verwerpen trans personen de verhalen die hen neerzetten als aberraties of mislukkingen. In plaats daarvan eisen ze dit etiket op en beweren ze dat ‘monsterlijk zijn’ in een rigide binaire, normatieve samenleving niet iets is om je voor te schamen, maar iets om trots op te zijn. Het betekent kracht, veerkracht en de moed om authentiek te bestaan in een wereld die vaak weigert om iemands menselijkheid te erkennen.
Bovendien verstoort trans woede het idee van passiviteit dat vaak van gemarginaliseerde gemeenschappen wordt verwacht. Daarin schuilt het idee dat trans personen zich moeten assimileren of aan bepaalde (cis) normen moeten voldoen om geaccepteerd te worden. Door woede te omarmen, verwerpen trans personen het idee dat ze zich moeten aanpassen aan de verwachtingen van anderen om als legitiem gezien te worden. In plaats daarvan maken ze ruimte voor zichzelf en gebruiken ze woede als een kracht om zichtbaarheid en aanwezigheid op te eisen.
Het monster opnieuw verbeeld: Een nieuwe generatie trans creatieven
Een van de krachtigste manieren waarop de trans gemeenschap het monster opeist is door middel van kunst, literatuur en media. Trans kunstenaars, schrijvers en activisten herdefiniëren het monsterlijke figuur en creëren nieuwe verhalen die de schoonheid en complexiteit van het trans zijn benadrukken. Door deze herdefiniëring kunnen trans personen hun eigen verhaal in handen nemen en herdefiniëren wat het betekent om monsterlijk te zijn.
Zo gebruiken performancekunstenaars als Vaginal Davis het concept op een groteske en overdreven manier. Zij zag haarzelf bijvoorbeeld in de Man-Monster afbeelding waarover ik het voordien had en gaf er in 2011 een hele lezing over.
Het transformerende potentieel van woede en monsterlijkheid
Wat betekent het om een monster te zijn? Voor veel trans personen is het antwoord een bevrijding. Het monster is niet alleen een figuur van angst - het biedt een waaier van mogelijkheden om maatschappelijke normen uit te dagen en opnieuw vorm te geven. Door het etiket “monster” terug te eisen, reageren trans personen niet simpelweg op het onrecht waarmee ze te maken krijgen, maar transformeren ze actief het discours rond trans identiteiten.
In een maatschappij die vaak probeert te beperken en te categoriseren, stelt het terugvorderen van monstruositeit trans personen in staat om hun eigen bestaansvoorwaarden op te eisen. Het stelt hen in staat om aan een wereld die in het verleden geprobeerd hen het zwijgen op te leggen, te zeggen: “Ja, ik ben een monster. Maar dat betekent dat ik kracht heb, en ik ben hier om te blijven.”
Ahmed, Sara. Living a Feminist Life. Durham: Duke University Press, 2017.
Ahmed, Sara. Queer Phenomenology: Orientations, Objects, Others. Durham: Duke University Press, 2006.
Ahmed, Sara. The promise of happiness. Durham: Duke University Press, 2010.
Aizura, Aren Z. “Of Borders and Homes: The Imaginary Community of (Trans)sexual Citizenship.” In: Inter-Asia Cultural Studies 7, 2 (2006). 289-309.
Anzaldúa, Gloria E. Borderlands/La Frontera: The New Mestiza. San Francisco: Aunt Lute Books, 1987.
“Arca shares “Monstruosidad” Track.” DIY Magazine, 22 December 2015. https://diymag.com/news/arca-shares-monstruosidad-track, accessed on 4 January 2024.
Beauchamp, Toby. Going Stealth: Transgender Politics and U.S. Surveillance Practices. Durham: Duke University Press, 2019.
Bettcher, Talia Mae. “Trapped in the Wrong Theory: Rethinking Trans Oppression and Resistance.” In: Signs, Vol. 39, no. 2. Winter 2014. 383-406.
Bracke, Sarah. “From ‘saving women’ to ‘saving gays’: Rescue narratives and their dis/continuities.” In: European Journal of Women’s Studies Vol. 19 (2012). 237-252.
Butler, Judith. Bodies That Matter: On the Discursive Limits of “Sex.” New York: Routledge, 1993.
Calafell, Bernadette Marie. Monstrosity, Performance, and Race in Contemporary Culture. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2015.
Cohen, Jeffrey Jerome. “Monster Culture (Seven Theses).” In: Monster Theory: Reading Culture, ed. Jeffrey Jerome Cohen. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1996. 3-25.
Cohen, Jeffrey Jerome. Monster Theory: Reading Culture. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1996.
Daly, Mary. Gyn/Ecology: The Metaethics of Radical Feminism (With a New Intergalactic Introduction by the Author). Boston: Beacon Press, 1990.
Day, Iyko. “On Immanence and Indeterminacy: Black Feminism and Settler Colonialism.” EPD: Society and Space, Vol. 39, No. 1, 2021. 4.
Derrida, Jacques. “La Loi Du Genre/The Law Of Genre.” In: Glyph Vol. 7:176. 1980. 202-232.
Disclosure: Trans Lives on Screen. Directed by Sam Feder. Netflix, 2020.
Feinberg, Leslie. Transgender Warriors: Making History from Joan of Arc to Dennis Rodman. Boston: Beacon Press, 1996.
Firestone, Shulamith. The Dialectics of Sex: The Case for Feminist Revolution. New York: Bantam Books, 1970.
Gatens, Moira. Feminism and Philosophy: Perspectives on Difference and Equality. Oxford, Polity Press, 1991.
Gloop, Oozing. “Tentacular Spectacular Live.” https://tentacularspectacularlive.art/, accessed on 13 January 2024.
Gramsci, Antonio. Prison Notebooks. 1929-1935.
Halberstam, Jack. Trans*, A Quick and Quirky Account of Gender Variability. Oakland: University of California Press, 2018.
Haraway, Donna J. Modest_Witness@Second_Millennium.FemaleMan_Meets_Oncomouse. New York: Routledge, 1997.
Haraway, Donna. “The Promises of Monsters: A Regenerative Politics for Inappropriate/d Others.” In: Cultural Studies, edited by Grossberg, Lawrence; Nelson, Cary; Treichler, Paula A. New York: Routledge, 1991.
Haraway, Donna. Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature. New York: Routledge, 1991.
Haraway, Donna. “Situated Knowledges: The Science Question in Feminism and the Privilege of Partial Perspective.” In: Feminist Studies, Vol. 14, No. 3. 1988. 575-599.
Haraway, Donna. Staying with the Trouble: Making Kin in the Chthulucene. Durham: Duke University Press, 2016.
Haraway, Donna J. “A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-Feminism in the Late Twentieth Century.” In: Manifestly Haraway (Minneapolis: University of Minnesota Press, 2016), 3-90.
Hill Collins, Patricia. Intersectionality as Critical Social Theory. Durham: Duke University Press, 2019.
Human Rights Campaign. “Lana Wachowski receives the HRC Visibility Award.” Youtube, 25 October 2012. (https://www.youtube.com/watch?v=crHHycz7T_c, accessed on 26 December 2023).
Kafka, Franz. Ein Bericht für eine Akademie. 1917. https://kunsthallewien.at/101/wp-content/uploads/2020/01/Ein-Bericht-fu…, accessed on 2 January 2024.
Keegan, Cáel M.; Horak, Laura; Steinbock, Eliza. “Cinematic/Trans*/Bodies Now (And Then, and to Come).” In: Somatechnics 8, no. 1 (2018). 1-13.
Keegan, Cáel M. Lana and Lily Wachowski. Urbana: University of Illinois Press, 2018.
Koch-Rein, Anson. “Monster.” TSQ: Transgender Studies Quarterly, Vol. 1, no. 1, May 2014, 134-135.
Koch-Rein, Anson, Elahe Haschemi Yekani & Jasper J. Verlinden. „Representing trans: visibility and its discontents.” European Journal of English Studies, 24, no. 1 (2020): 1-12.
Koch-Rein, Anson. Mirrors, Monsters, Metaphors: Transgender Rhetorics and Dysphoric Knowledge. Dissertation at Emory University, 2014.
Lehner, Ace. “Beyond Representation: Trans Embodied Methodologies.” On: Dilettante Army, 2022. https://dilettantearmy.com/articles/beyond-representation, accessed on 12 January 2024.
Lemaster, Benny. “Transing Dystopia: Constituting Trans Monstrosity, Performing Trans Rage in Torrey Peters’ Infect Your Friends and Loved Ones.” In: The Popular Culture Studies Journal Vol. 6, No. 2-3. 2018. 96-117.
Lorde, Audre. “The Master's Tools Will Never Dismantle the Master's House (1984).” In: Sister Outsider: Essays and Speeches. Berkeley: Crossing Press, 2007. 110-114.
Lorde, Audre. “The Uses of Anger: Women Responding to Racism (1981),” in: Your Silence Will Not Protect You. London: Silver Press, 2017. 107-118.
Lorde, Audre. Your Silence Will Not Protect You. London: Silver Press, 2017.
Lugones, Maria. Pilgramages/Peregrinages: Theorizing Coalition Against Multiple Oppressions. Lanham: Rowman and Littlefield, 2003.
Malatino, Hilary. “Tough Breaks: Trans Rage and the Cultivation of Resilience.” Hypatia: A Journal of Feminist Philosophy, Vol. 3, Issue 1. 2018. 121-140.
The Matrix. Created and directed by The Wachowskis. Warner Bros., 1999.
Marks, Laura. Touch: Sensuous Media and Multisensory Media. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2002.
Matsuda, Mari. “Beside My Sister, Facing the Enemy: Legal Theory out of Coalition.” In: Stanford Law Review 43, no. 6 (1991). 1183–1192.
Minh-ha, Trinh. She, the Inappropriate/d Other. Wisconsin: Center for Twentieth Century Studies, 1986.
“Monster.” Wikipedia: The Free Encyclopedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Monster, accessed on 6 January 2024
“Monstrosity.” Merriam-Webster Dictionary https://www.merriam-webster.com/dictionary/monstrosity, accessed on 6 January 2024.
Muñoz, José Esteban. Disidentifications. Queers of Color and the Performance of Politics. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1999.
Muñoz, José Esteban. ““The White to Be Angry”: Vaginal Davis’s Terrorist Drag.” In: The Transgender Studies Reader 2, edited by Stryker Susan, Aizura Aren Z. New York: Routledge, 2013. 79-90.
Nelson, Maggie. The Argonauts. Minneapolis: Graywolf Press, 2015.
Pearce, Ruth; Erikainen, Sonja; Vincent, Ben. “TERF wars: An introduction.” In: The Sociological Review Monographs, Vol. 68, No. 4. 2020. 677-698.
“Peter Sewally/Mary Jones, June 11, 1836, by Jonathan Ned Katz and Tavia Nyong'o: The Man-Monster’s Legacy.” OutHistory. 2017. https://outhistory.org/exhibits/show/sewally-jones/visualizing, accessed on 13 January 2024.
Preciado, Paul B. Can The Monster Speak? A Report to an Academy of Psychoanalysts. London: Fitzcarraldo Editions, 2021.
Preciado, Paul B. Testojunkie: Sex, Drugs, and Biopolitics in the Pharmacopornographic Era. New York: Feminist Press, 2013.
Prosser, Jay. Second Skins: The Body Narratives of Transsexuality, Gender and Culture. New York: Columbia University Press, 1998.
Raymond, Janice G. The Transsexual Empire: The Making of the She-Male. New York: Teachers College Press, 1994.
Rubin, Henry. Self-Made Men: Identity and Embodiment among Transsexual Men. Ashville: Vanderbilt University Press, 2003.
Sawyer, Jonathan. “Arca Releases New Genre-Bending Album ‘KiCk I’.” High Snobiety, 26 June 2020. https://www.highsnobiety.com/p/arca-kick-i-album-stream/, accessed on 3 January 2024.
Sedgwick, Eve Kosofsky. Epistemology of the closet. Berkeley: University of California Press, 1990.
The Silence of the Lambs. Directed by Jonathan Demme. Orion Pictures, 1991.
Simon, Braedyn Ezra. J.K. Rowling and the Order of the TERFs: A Critical Discourse Analysis into the Construction of ‘TERF’ Ideology Transforming UK Gender Politics. Berlin: Freie Universität, 2021.
Shelley, Mary. Frankenstein, or The Modern Prometheus. London: Penguin Books, 1818.
Smith, Keenan Teddy. “”The Maladjusted RULE!”: A Conversation with Vaginal Davis.” Hyperallergic, 30 July 2020. https://hyperallergic.com/554360/vaginal-davis-the-white-to-be-angry/, accessed on 14 January 2024.
Snorton, C. Riley. Black on Both Sides. A Racial History of Trans Identity. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2017.
Spivak, Gayatri Chakravorty. “Can the subaltern speak?”. In: Marxism and the Interpretation of Culture. Eds. Lawrence Gossberg & Cary Nelson. Urbana: University of Illinois Press, 1985. 271-313.
Stone, Sandy. “The Empire Strikes Back: A Posttranssexual Manifesto.” In: The Transgender Studies Reader, edited by Stryker Susan, Whittle Stephen. New York: Routledge, 2006. 221-235.
Stryker, Susan; Currah, Paisley; Moore, Lisa Jean. “Introduction: Trans-, Trans, or Transgender?” In: Women’s Studies Quarterly, Vol. 36, No. 3/4, Trans- (Fall-Winter, 2008). 11-22.
Stryker, Susan. “My Words to Victor Frankenstein above the Village of Chameunix, Performing Transgender Rage:” GLQ, Vol. 1. Issue 3. SA: Gordon and Breach Science Publishers, 1993. 237-254.
Stryker Susan, Whittle Stephen. The Transgender Studies Reader. New York: Routledge, 2006.
Stryker Susan, Aizura Aren Z.. The Transgender Studies Reader 2. New York: Routledge, 2013.
Sullivan, Nikki. “Somatechnics.” In: TSQ: Transgender Studies Quarterly Vol. 1 No. 1-2. 2014. 187-190.
Sullivan, Nikki. “Somatechnics, or Monstrosity Unbound.” In: Scan Journal vol 3 no. 3. 2006.
“Susan Stryker talks Somatechnics, Queer Monstrosity, and Trans Politics,” Well, Well, Well, December 2023. https://open.spotify.com/episode/13PU9snpPespOE68C9XsBC?si=d4962f6491cc…, consulted on 27 December 2023.
Vacarro, Jeanne. “Handmade.” TSQ: Transgender Studies Quarterly 1, nos. 1-2 (2014). 96-97.
van Soldt, Elijah. “Transgender Cyborgism.” (IM)POSSIBLE BODIES. https://impossiblebodies.nl/en/blog/transgender-cyborgism-2/, accessed on 4 January 2024.
Vermeir, Peter; Mariman, An; Lucza, Lilla; Sallay, Viola; Weiland, Anne; Stegers-Jager, Karen M.; Vogelaers. Dirk. “Epidemiology and organisation of care in medically unexplained symptoms: A systematic review with a focus on cultural diversity and migrants.” In: International Journal of Clinical Practice, 2021. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9285020/, accessed on 11 January 2024.
Wagner, Anthony Clair. “Artist Statement: Visible Monstrosity as Empowerment.” TSQ: Transgender Studies Quarterly, vol. 2, no. 2 (2015).
Weaver, Harlan. “Monster Trans: Diffracting Affect, Reading Rage.” In: Somatechnics 3.2. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2013. 287-306.
“When Monsters Speak: A Susan Stryker Reader.” Duke University Press. https://www.dukeupress.edu/when-monsters-speak, accessed on 29 December 2023.
“Why The Matrix Is a Trans Story According to Lilly Wachowski.” Netflix. Uploaded on Youtube, 4 August 2020. https://www.youtube.com/watch?v=adXm2sDzGkQ, accessed 6 January 2024.
Wollstonecraft, Mary. The Vindication of the Rights of Woman (1792). Ed. Sylvana Tomaselli. Cambridge: Cambridge University Press, 1995