Theater als sleutel tot geluk: hoe dramales het mentaal welbevinden van jongeren kan boosten
Dramalessen kunnen meer zijn dan alleen een creatieve uitlaatklep; ze kunnen jongeren helpen floreren in een uitdagende levensfase. In een recent kwalitatief onderzoek naar het verband tussen dramales en het mentaal welbevinden van 2e-graads doorstroomstudenten, kwamen opmerkelijke positieve effecten naar voren.
Mentaal welbevinden bij jongeren: uitdagingen
De adolescentie is een periode vol spanning en onzekerheid. Tieners worden vaak geconfronteerd met sociale druk, academische uitdagingen en hormonale veranderingen, wat hen kwetsbaar maakt voor mentale gezondheidsproblemen. Volgens een studie uit 2022 van Unicef België leiden in deze evoluerende wereld de prestatiedruk op school, peer pressure en sociale verwachtingen tot een gevoel van stress bij onze jongeren. Maatschappelijke tendenzen zoals klimaatverandering, politieke instabiliteit en economische onzekerheid baren veel zorgen voor de jeugd en kunnen gevoelens van angst versterken. Tevens wijzen jongeren op de uitdagingen van de digitale wereld, die enerzijds ervoor zorgt dat ze makkelijk contact kunnen leggen met anderen, maar anderzijds ook risico’s met zich meebrengt, met name gevoelens van isolatie, angst en depressie door cyberpesten, sociale vergelijking en het streven naar online validatie.
Drama als sleutel?
Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat drama veel bewezen voordelen heeft voor het bevorderen van de sociaal-emotionele en academische vaardigheden van een tiener. Verder tonen veel bronnen aan dat de psychodrama en drama therapie een bewezen positieve invloed heeft op het mentaal welbevinden van personen. Deze bevindingen zijn echter toegespitst op een therapie context.
In dit onderzoek, uitgevoerd in een stedelijke schoolcontext onder zes jongeren die gedurende 40 weken wekelijks één uur dramales volgden, werd nagegaan hoe zij de impact van deze lessen op hun mentale welbevinden ervoeren.
Het onderzoek
Als theoretische basis voor het onderzoek werd het zesdimensionaal model van mentaal welbevinden gebruikt, ontwikkeld door de Amerikaanse psychologe Carol D. Ryff in 1989. Door middel van semigestructureerde diepte-interviews aan het einde van het schooljaar werd duidelijk dat de dramalessen een duidelijke, positieve invloed hadden op de persoonlijke groei, positieve relaties met anderen en zelfacceptatie van de deelnemers. De belangrijkste, niet eerder gevonden resultaten zijn dat participanten aangeven zich minder aan te trekken van de mening van anderen, makkelijker hun mening te kunnen uiten, meer te durven, meer open te staan voor nieuwe ervaringen en meer onbekenden durven aan te spreken. Vele andere resultaten bevestigen wat eerdere literatuur al bewees. Er was minder impact op het gevoel van autonomie en omgevingsbeheersing en er ontbraken gegevens om een besluit te maken over de doelgerichtheid van de leerlingen, maar de verwachting is dat deze laag is. Het besluit was dat het algemeen mentaal welbevinden van de participanten leek toegenomen na het volgen van dramalessen. Een kanttekening hierbij is dat de invloed groter is bij jongeren wiens mentaal welbevinden laag is dan bij jongeren met een matig tot hoog mentaal welbevinden, al dient verder onderzoek dit verder te staven.
Het pleidooi
Hoewel de voordelen al eerder zijn aangetoond, is dramales nog in geen geval onderdeel van het standaard curriculum van een school. Jongeren die zich willen uitleven met theater moeten hiervoor op zoek gaan naar academies en organisaties die dit aanbieden buiten de schooluren of moeten hun middelbaar specifiek in het kunstsecundair onderwijs volgen. Het pleidooi is duidelijk: educatief drama zou standaardonderdeel moeten zijn van het onderwijs of ten minste als keuzevak beschikbaar moeten zijn om jongeren een essentiële uitlaatklep te bieden.
Het onderzoek toont aan dat theater niet alleen een kunstvorm is, maar een krachtige tool voor zelfexpressie en mentale groei. De positieve effecten van dramalessen kunnen niet langer genegeerd worden, en het is tijd dat scholen deze waarde erkennen. Door jongeren de kans te geven hun emoties en ervaringen te uiten via theater, kunnen we bijdragen aan hun mentale welbevinden en ontwikkeling.
Foto: Eva Donckers voor WISPER vzw
Bibliografie
Barton, G., & Baguley, M. (2017). The Palgrave Handbook of Global Arts Education. In Palgrave Macmillon. https://doi.org/10.1057/978-1-137-55585-4_17
Bohlmeijer, E., Westerhof, G., Bolier, L., Steeneveld, M., Geurts, M., & Walburg, J. (2013). Welbevinden : van bijzaak naar hoofdzaak ? De Psycholoog.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek. (2024). Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek. https://www.ccmo.nl/
Comfortzone - Wikipedia. (n.d.). Retrieved August 14, 2023, from https://nl.wikipedia.org/wiki/Comfortzone
De Pelsmacker, P., & Van Kenhove, P. (2014). Marktonderzoek: methoden en toepassingen (Derde druk). Pearson Benelux.
Eisenhardt, K. M. (1989). Building Theories from Case Study Research Published by : Academy of Management Stable. The Academy of Management Review, 14(4), 532–550.
Ely, M., Vinz, R., Anzul, M., & Downing, M. (1997). On Writing Qualitative Research. In On Writing Qualitative Research: Living by Words. Falmer Press.
Encyclo. (2023). ENCULTURATIE DEFINITIE. https://www.encyclo.nl/begrip/enculturatie
Eriksson, S. A., Heggstad, K. M., Heggstad, K., & Cziboly, Á. (2014). ‘Rolling the DICE’. Introduction to the international research project Drama Improves Lisbon Key Competences in Education. Research in Drama Education, 19(4), 403–408. https://doi.org/10.1080/13569783.2014.954814
Goldstein, T. R., Tamir, M., & Winner, E. (2013). Expressive suppression and acting classes. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 7(2), 191–196. https://doi.org/10.1037/a0030209
Goldstein, T. R., & Winner, E. (2012). Enhancing Empathy and Theory of Mind. Journal of Cognition and Development, 13(1), 19–37. https://doi.org/10.1080/15248372.2011.573514
Gül, Ö. H. S. (2017). Effects Of The Drama Course On Psychological Well-Being Of Physical Education Teacher Candidates. International Journal of Environmental and Science Education, 12(3), 559–569. https://doi.org/10.12973/ijese.2017.1247p
HBSC Vlaanderen. (2022). HBSC Vlaanderen (Jongeren en Gezondheid) | Cross-nationale studie in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie. https://www.jongeren-en-gezondheid.ugent.be/
Helan. (2022). Buikademhaling. Helan Magazine. https://www.helan.be/nl/magazine/mijn-gezondheid/fit-in-je-hoofd/buikad…
Incebacak, B. B., Esen, E., & Incebacak, E. (2015). The Effect of Creative Problem Solving on Creative Thinking. Proceedings of International Academic Conference on Teaching, Learning and E-Learning, November, 30–35.
Joronen, K. K., Rankin, S. H., & Åstedt-Kurki, P. (2008). School-based drama interventions in health promotion for children and adolescents: systematic review. Journal of Advanced Nursing, 63(2), 116–131. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2008.04634.x
Karakelle, S. (2009). Enhancing fluent and flexible thinking through the creative drama process. Thinking Skills and Creativity, 4(2), 124–129. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2009.05.002
Keyes, C. L. M. (2002). Selecting Outcomes for the Sociology of Mental Health: Issues of Measurement and Dimensionality. Source: Journal of Health and Social Behavior, 43(2), 207–222.
Kumar, C. (2020). Psychosocial Well-Being of Individuals. In W. Leal Filho, A. M. Azul, L. Brandli, P. G. Özuyar, & T. Wall (Eds.), Quality Education (pp. 676–686). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-95870-5_45
Lamers, S. M. A., Westerhof, G. J., Bohlmeijer, E. T., Ten Klooster, P. M., & Keyes, C. L. M. (2011). Evaluating the psychometric properties of the mental health Continuum-Short Form (MHC-SF). Journal of Clinical Psychology, 67(1), 99–110. https://doi.org/10.1002/JCLP.20741
Lee, C., & Keyes, M. (1998). Social Well-Being. Quarterly, 61(2), 121–140.
McGrath, J., & Smith, J. (2005). Qualitative Psychology: APractical Guide to Research Methods. Experimental Psychology - EXP PSYCHOL, 52, 80–81. https://doi.org/10.1027/1618-3169.52.1.80
Method Acting UK. (2024). Basic Relaxation - Method Acting. Method Acting UK. https://www.methodacting.co.uk/basic-relaxation/
NJi - Nederlands Jeugdinstituut. (2023). Cijfers over welbevinden en mentale gezondheid. https://www.nji.nl/cijfers/welbevinden
Omzendbrief SO 64 van 25/06/1999, (2022) (testimony of Onderwijs Vlaanderen). https://data-onderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=9418
Orkibi, H., Keisari, S., Sajnani, N. L., & de Witte, M. (2023). Effectiveness of Drama-Based Therapies on Mental Health Outcomes: A Systematic Review and Meta-Analysis of Controlled Studies. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts. https://doi.org/10.1037/aca0000582
Overlie, M. (2016). Standing in space: the six viewpoints theory and practice. https://www.sixviewpoints.com/store/standing-in-space
Podlozny, A. (2000). Strengthening Verbal Skills through the Use of Classroom Drama: A Clear Link. Journal of Aesthetic Education, 34(3/4), 239–275. https://doi.org/https://doi.org/10.2307/3333644
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (2024). Mentale gezondheid jongeren | RIVM. https://www.rivm.nl/gezondheidsonderzoek-covid-19/kwartaalonderzoek-jon…
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52(May), 141–166. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.141
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069–1081. https://doi.org/10.1037/0022-3514.57.6.1069
Ryff, C. D., Almeida, D. M., Ayanian, J. Z., Carr, D. S., Cleary, P. D., Coe, C., Davidson, R. J., Krueger, R. F., Lachman, M. E., Marks, N. F., Mroczek, D. K., Seeman, T. E., Mailick Seltzer, M., Singer, B. H., Sloan, R. P., Ann Tun, P., Weinstein, M., & Williams, D. R. (2004). Midlife in the United States (MIDUS 2), 2004-2006. Midus 2. https://doi.org/https://doi.org/10.3886/ICPSR04652.v8
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The Structure of Psychological Well-Being Revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719–727. https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.4.719
Schellenberg, E. G. (2004). Music lessons enhance IQ. Psychological Science, 15(8), 511–514. https://doi.org/10.1111/j.0956-7976.2004.00711.x
Slot, W., & van Aken, M. (2019). Psychologie van de adolescentie - Basisboek (26e druk). ThiemeMeulenhoff.
Spicer, N. (2023). 21 Evidence-Based Benefits of Drama and Theater Education. We The Parents. https://wetheparents.org/drama-benefits
Steeger, T. (2014). Hoe is uw sociaal welbevinden? De constructie en validatie van een nieuw ontwikkelde vragenlijst over het sociaal welbevinden [Twente]. In Universiteit Twente. https://eje.bioscientifica.com/view/journals/eje/171/6/727.xml
TimeChimp. (2023). Verschil doel, doelstelling & resultaat - TimeChimp. https://www.timechimp.com/blog/verschil-tussen-doel-doelstelling-en-res…
Turner, H., Mayall, B., Dickinson, R., Clark, A., Hood, S., Wiggins, M., & Samuels, J. (2004). Children engaging with drama: an evaluation of the national theatre’s drama work in Primary schools 2002-2004. Social Science Research Unit Institute of Education University of London. https://doi.org/0-9547968-0-2
Unicef België. (2022). UNICEF België | Jongeren wereldwijd bezorgd over hun mentaal welzijn. Rapport: State of the World’s Children. https://www.unicef.be/nl/internationale-publicaties/state-worlds-childr…
Vansteenkiste, M., van den Broeck, A., de Witte, H., Lens, W., & Andriessen, M. (2009). De Zelf-Determinatie Theorie: Kwalitatief goed motiveren op de werkvloer. Gedrag En Organisatie, 22(4), 316–334. https://doi.org/10.5117/2009.022.004.002
Wright, P. R. (2006). Drama education and development of self: Myth or reality? Social Psychology of Education, 9(1), 43–65. https://doi.org/10.1007/s11218-005-4791-y
