Glypican-3: De detective die de onzichtbare vijand leverkanker ontmaskert
Een lekker pak friet of een glas alcohol. Dat kan smaken, toch? Maar heb je al eens nagedacht over de gevolgen van het veelvuldig consumeren van ongezonde lekkernijen? Die kunnen namelijk erger zijn dan je denkt.
Onze lever vormt een erg groot en zwaar orgaan binnen het menselijk lichaam. Die speelt dan ook een belangrijke rol bij vele functies, waaronder de vetstofwisseling. Bij dat proces worden vetten uit voeding omgezet naar energie en andere bruikbare stoffen. Wanneer er iets misloopt bij deze omzetting, kan onze lever sterk beschadigd raken, waardoor vetten in dit orgaan zullen opstapelen. Dat fenomeen kan uiteindelijk leiden tot de vorming van littekenweefsel en in het ergste geval tot leverkanker.
Leverkanker wordt soms de ‘onzichtbare vijand’ genoemd. Dit omdat dit type kanker vaak in een later stadium wordt ontdekt, doordat signalen en symptomen pas enkele maanden tot enkele jaren later kunnen optreden. Daarnaast is het erg moeilijk om verschillende soorten leverkankers van elkaar te onderscheiden, waardoor er vaak geen specifieke behandeling kan worden gestart. De lever is geen simpel geval… Maar er is toch een klein beetje licht in de duisternis.
Zo vormen Glypican-3 en de immuunhistochemie een zeer interessante oplossing voor het opsporen en behandelen van deze ernstige gevolgen. Hoe werkt dit nu juist? Hoe kan de onzichtbare vijand toch ontmaskerd worden, zonder al te veel moeite? Dit artikel biedt jou een antwoord op deze veelgestelde vragen.
Een sterke stijging sinds 2004
Volgens het Belgisch kankerregister zijn het aantal leverkankergevallen de laatste jaren sterk toegenomen. Zo werden er in 2022 zo’n 1209 gevallen geregistreerd. Dat is best veel als je weet dat het er zo’n twintig jaar geleden slechts 366 waren. Daarnaast verwacht de WHO dat de cijfers de komende jaren nog een sterkere prevalentie zullen vertonen. Dit moet natuurlijk ten zeerste vermeden worden. De medische wereld stelt daarom alles in het werk om deze kankergevallen zo snel mogelijk op te sporen en te behandelen.
Immuunhistochemie: Een geheim wapen binnen het labo pathologische anatomie
Naast de welbekende beeldvormende technieken als de MRI en de CT-scan, bevindt er zich achter de schermen van het labo pathologische anatomie een geheim wapen om onder meer leverkanker makkelijk en snel op te sporen. Deze tool wordt de immuunhistochemie genoemd: een kleuringstechniek waarbij meer informatie over een tumor verkregen wordt. Maar wat vormt de basis van deze techniek?
Ter hoogte van een tumor komen specifieke proteïnen tot expressie. Binnen de medische wereld worden dit ook wel ‘tumorantigenen’ genoemd.
Aan de hand van de immuunhistochemie kunnen deze eiwitten gedetecteerd worden door gebruik te maken van een ander soort eiwitten, namelijk ‘antilichamen’. Door deze proteïnen samen te voegen, zal er tussen beide eiwitsoorten een soort complex gevormd worden. Dit geheel kan uiteindelijk waargenomen worden door verschillende kleuringscomponenten toe te voegen, waardoor de tumor eveneens zichtbaar wordt.
In de omgeving rond de tumor, waar geen kwaadaardige cellen aanwezig zijn, zullen dus geen tumorantigenen teruggevonden worden. Dit heeft als resultaat dat deze omgeving geen specifieke kleur zal vertonen. Hoewel dat allemaal heel ingewikkeld klinkt, is de techniek best simpel, aangezien dit binnen het labo een volledig geautomatiseerd verloop kent.
Bovendien kunnen dokters met deze kleuringsmethode een duidelijk onderscheid maken tussen een tumor en het omliggend gezond weefsel, waarbij geen kankercellen aanwezig zijn. Gek toch? Deze techniek werkt als een echte detective om de ware aard van een tumor aan het licht te brengen. De immuunhistochemie is hierdoor zonder twijfel een aanrader binnen het kankeronderzoek en wordt tevens meer en meer toegepast.
Glypican-3: De detective om hepatocellulair carcinoom te ontmaskeren
Een voorbeeld van zo’n antilichaam om een tumor te detecteren, is Glypican-3. Tijdens de bachelorproef werd dit eiwit op punt gesteld en gevalideerd om specifiek de meest voorkomende leverkanker (hepatocellulair carcinoom) op te sporen. En of dit gelukt is? Ja zeker. Na meerdere pogingen om het kleuringsprotocol met Glypican-3 op punt te stellen, was de test geslaagd. De resultaten met dit antilichaam waren volgens de pathologen-anatomen (de artsen van de afdeling) de moeite waard.
Een levertumor kan makkelijk uitzaaien naar de rest van het lichaam. Bovendien is het tot heden nog altijd een grote uitdaging om de oorsprong van een tumor te achterhalen. Glypican-3 maakt hierin een verschil en levert een grote meerwaarde voor het labo. Doordat dit antilichaam enkel en alleen de antigenen van het hepatocellulair carcinoom detecteert en niet de eiwitten van andere levertumoren, kan het onderscheid tussen tumorsoorten sneller gemaakt worden. Dit heeft als gevolg dat ook de behandeling van de patiënt sneller van start kan gaan. Glypican-3 heeft dus alleen maar voordelen! De lever is nu eenmaal cruciaal om te leven, zonder lever ben je niet meer dan een hoopje vlees en bloed. Dit bevestigde ook de filosoof William James zo’n honderd jaar geleden met onderstaande quote.
“Is life worth living? It all depends on the liver. – William James”
Een wijze levensles van André Hazes Jr.
“Leef, alsof het je laatste dag is. Leef, alsof de morgen niet bestaat…”. Die legendarische woorden van André Hazes Jr. herinneren ons eraan dat het leven snel voorbij gaat. Volop genieten is dan ook de boodschap! Maar denk toch maar eens na, voor je op een avondje uit tientallen glazen drinkt of dagelijks jouw favoriete frituur passeert, want voor je het weet laat je beste vriend, de lever, je op latere leeftijd in de steek. Je zou liever niet willen dat Glypican-3 als geheime detective wordt ingeschakeld (knipoog).
Bibliografie
Absolute Antibody. (2019, 17 september). Antibodies as Tools | Absolute Antibody. https://absoluteantibody.com/antibody-resources/antibody-overview/antibodies-as-tools/
Akers, S. N., Odunsi, K., & Karpf, A. R. (2010). Regulation of cancer germline antigen gene expression: implications for cancer immunotherapy. Future oncology (London, England), 6(5), 717–732. https://doi.org/10.2217/fon.10.36
Antibody basics. (z.d.). Novus Biologicals. https://www.novusbio.com/support/general-support/antibody-basics.html
Asafo-Agyei, K. O. (2023, 12 juni). Hepatocellular carcinoma. StatPearls - NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559177/
Bordeaux, J., Welsh, A., Agarwal, S., Killiam, E., Baquero, M., Hanna, J., Anagnostou, V., & Rimm, D. (2010). Antibody validation. BioTechniques, 48(3), 197–209. https://doi.org/10.2144/000113382
Cell Marque. (2023). Glypican-3 (1G12) Mouse Monoclonal Antibody: Voor In vitro Diagnostisch Gebruik (IVD). In Cell Marque (Nr. CMC44420050). Millipore Sigma.
Chen, X., Cho, D. B., & Yang, P. C. (2010). Double staining immunohistochemistry. North American journal of medical sciences, 2(5), 241–245. https://doi.org/10.4297/najms.2010.2241
Cooper, G. M. (2000). The development and causes of cancer. The Cell - NCBI Bookshelf. Geraadpleegd op 30 januari 2024, van https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK9963/
Dako Pathology Education Guides | Agilent. (z.d.). https://www.agilent.com/en/dako-pathology-education-guides
Dewachter, K. (2021). Toestelvalidatiedossier VIP6. Labo Pathologische Anatomie.
Dewachter, K. (2024). Validatieplan Glypican-3. Labo Pathologische Anatomie.
Duraiyan, J., Govindarajan, R., Kaliyappan, K., & Palanisamy, M. (2012). Applications of immunohistochemistry. Journal of Pharmacy and Bioallied Sciences, 4(6), 307. https://doi.org/10.4103/0975-7406.100281
CE-markering – certificering, EU-voorschriften - Your Europe. (2024, 2 juni). Your Europe. https://europa.eu/youreurope/business/product-requirements/labels-markings/ce-marking/index_nl.htm#:~:text=Die%20CE%2Dmarkering%20geeft%20aan,als%20ze%20elders%20gemaakt%20zijn
Duraiyan, J., Govindarajan, R., Kaliyappan, K., & Palanisamy, M. (2012). Applications of immunohistochemistry. Journal of pharmacy & bioallied sciences, 4(Suppl 2), S307–S309. https://doi.org/10.4103/0975-7406.100281
Ebertz, A. (2021, 30 juli). Cancer Ecology: The Big Picture of Tumour Development. The DNA Universe BLOG. https://the-dna-universe.com/2021/07/29/cancer-ecology-the-big-picture-of-tumour-development/
Fleming, B. D., & Ho, M. (2020). Development of Glypican-3 Targeting Immunotoxins for the Treatment of Liver Cancer: An Update. Biomolecules, 10(6), 934. https://doi.org/10.3390/biom10060934
Goedaardige en kwaadaardige tumoren. (2022, september). Kanker.nl. Geraadpleegd op 30 januari 2024, van https://www.kanker.nl/algemene-onderwerpen/wat-is-kanker/algemeen/goedaardige-en-kwaadaardige-tumoren
Gurina, T. S. (2023, 1 mei). Histology, staining. StatPearls - NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557663/#:~:text=Medical%20Histology%20is%20the%20microscopic,the%20tissue%20may%20have%20undergone.
Grozdanov, P., Yovchev, M. I., & Dabeva, M. D. (2006). The oncofetal protein glypican-3 is a novel marker of hepatic progenitor/oval cells. Laboratory Investigation, 86(12), 1272–1284. https://doi.org/10.1038/labinvest.3700479
Guo, M., Zhang, H., Zheng, J., & Liu, Y. (2020). Glypican-3: A New Target for Diagnosis and Treatment of Hepatocellular Carcinoma. Journal of Cancer, 11(8), 2008–2021. https://doi.org/10.7150/jca.39972
Haex, G. (2024, 1 februari). WHO voorspelt 75% meer kankergevallen tegen 2050: “Vooral deze mensen worden er de dupe van”. HLN. Geraadpleegd op 25 maart 2024, van https://www.hln.be/gezondheid/who-voorspelt-75-meer-kankergevallen-tegen-2050-vooral-deze-mensen-worden-er-de-dupe-van~a077f37f/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Hepatocellulair carcinoom. (2024, 22 januari). UZ Leuven. Geraadpleegd op 19 februari 2024, van https://www.uzleuven.be/nl/hepatocellulair-carcinoom-hcc
NORDIQC - Immunohistochemical Quality Control. (2014, 9 december). Geraadpleegd op 16 februari 2024, van https://www.nordiqc.org/epitope.php?id=48
Immuunhistochemie. (z.d.). Radboudumc. Geraadpleegd op 14 februari 2024, van https://www.radboudumc.nl/afdelingen/pathologie/alles-over-pathologisch-onderzoek/soorten-pathologisch-onderzoek/immuunhistochemie
IHC Immunodetection | Thermo Fisher Scientific - IE. (z.d.). https://www.thermofisher.com/be/en/home/life-science/protein-biology/protein-biology-learning-center/protein-biology-resource-library/pierce-protein-methods/ihc-immunodetection.html
Kanker, K. O. T. (2022, 31 augustus). Wat is een biopsie? Alles over Kanker. Geraadpleegd op 27 januari 2024, van https://www.allesoverkanker.be/definities/biopsie
Kanker, K. O. T. (2022, 19 september). Wat is leverkanker? Alles Over Kanker. Geraadpleegd op 19 februari 2024, van https://www.allesoverkanker.be/leverkanker/wat-is-leverkanker
Khan, Y. S. (2023, 17 april). Embryology, Week 1. StatPearls - NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554562/#:~:text=Introduction,fetus%20with%20primitively%20functioning%20organs.
Kyowa Kirin. (z.d.). https://www.kyowakirin.com/antibody/basics/specificity.html
Labo pathologische Anatomie. (2023, 6 september). AZ Sint-Maarten. Geraadpleegd op 27 januari 2024, van https://www.azsintmaarten.be/professionals/labo-pathologische-anatomie
Leverkanker - Oncozon. (2018, 26 november). Oncozon. https://www.oncozon.nl/overzicht-ziektebeelden/leverkanker/
Maxwell, P., & McCluggage, W. G. (2000). Audit and internal quality control in immunohistochemistry. Journal of clinical pathology, 53(12), 929–932. https://doi.org/10.1136/jcp.53.12.929
Mairaville, C., & Martineau, P. (2021). Antibody Identification for Antigen Detection in Formalin-Fixed Paraffin-Embedded Tissue Using Phage Display and Naïve Libraries. Antibodies (Basel, Switzerland), 10(1), 4. https://doi.org/10.3390/antib10010004
Martens, S., Verslype, C., Maleux, G., Verbist, J., Cuyle, P. J., Carton, S., Moons, V., & De Bruecker, Y. (2017, 15 september). Behandeling van het hepatocellulair carcinoom. Geraadpleegd op 19 februari 2024, van https://tvgg.be/nl/artikels/behandeling-van-het-hepatocellulair-carcinoom
Newkirk, K. M., Brannick, E. M., & Kusewitt, D. F. (2017). Neoplasia and tumor biology. In Elsevier eBooks (pp. 286-321.e1). https://doi.org/10.1016/b978-0-323-35775-3.00006-0
NORDIQC - Immunohistochemical Quality Control. (2014, 9 december). Geraadpleegd op 16 februari 2024, van https://www.nordiqc.org/epitope.php?id=48
Polyclonal vs Monoclonal Antibodies. (2024). Pacific Immunology. Geraadpleegd op 9 februari 2024, van https://www.pacificimmunology.com/resources/antibody-introduction/polyclonal-vs-monoclonal-antibodies/
Scientific, M. (2022, 20 januari). Histology Vs. Cytology. The lab report. Geraadpleegd op 25 maart 2024, van https://www.mercedesscientific.com/blog/Histology?ID=1642521407031
Secondary Antibodies and Immunoglobulins - Leinco Technologies. (2024, 16 januari). Leinco Technologies. https://www.leinco.com/secondary-antibodies/
Valilou, S. F., & Rezaei, N. (2019). Tumor antigens. In Elsevier eBooks (pp. 61–74). https://doi.org/10.1016/b978-0-12-814039-0.00004-7
Vaillant, A. A. J., Jamal, Z., Patel, P., & Ramphul, K. (2023, 28 augustus). Immunoglobulin. StatPearls - NCBI Bookshelf. Geraadpleegd op 25 maart 2024, van https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513460/
Verbeke, H., Van Hecke, D., Bauraing, C., Dierick, A. M., Colleye, O., Dalle, I., Dewachter, K., Guiot, Y., Lequeu, R., Vanderheyden, N., Zwaenepoel, K., & Croes, R. (2024). Belgian Recommendations for Analytical Verification and Validation of Immunohistochemical Tests in Laboratories of Anatomic Pathology. Applied immunohistochemistry & molecular morphology : AIMM, 32(1), 1–16. https://doi.org/10.1097/PAI.0000000000001165
Vigneron N. (2015). Human Tumor Antigens and Cancer Immunotherapy. BioMed research international, 2015, 948501. https://doi.org/10.1155/2015/948501
Wepsic H. T. (1983). Overview of oncofetal antigens in cancer. Annals of clinical and laboratory science, 13(4), 261–266.
What is cancer? (2021, 11 oktober). National Cancer Institute. Geraadpleegd op 30 januari 2024, van https://www.cancer.gov/about-cancer/understanding/what-is-cancer
Whelan, S., PhD. (2023, 18 april). Benign vs Malignant Tumors. Cancer Research From Technology Networks. https://www.technologynetworks.com/cancer-research/articles/benign-vs-malignant-tumors-364765
WHO. (z.d.). Cancer today. Geraadpleegd op 25 maart 2024, van https://gco.iarc.fr/today/en
Zhang, Z., Lu, M., Qin, Y., Gao, W., Li, T., Su, W., & Zhong, J. (2021). Neoantigen: a new breakthrough in tumor immunotherapy. Frontiers in Immunology, 12. https://doi.org/10.3389/fimmu.2021.672356
Zero To Finals. (2019, 11 februari). How do monoclonal antibodies work? Rituximab, infliximab, adalimumab and others [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=h6sGMaf6Yew
