Van spelen kan je leren
Twee- tot driejarigen entertainen zonder schermen is de dag van vandaag een hele uitdaging. Als ouder moet je geen opleiding kleuteronderwijzer gevolgd hebben om je kind een namiddag te laten spelen. Dat wil ik bewijzen met mijn praktijkonderzoek naar spelend leren.
Ouders bijleren wat spelend leren is en hoe dit eenvoudig kan ingezet worden in de thuiscontext, is het doel van dit onderzoek.
Samen spelen, samen leren
Gedurende mijn stageperiode bij Huis van het Kind ‘Storzo’ merkte ik dat er te weinig werd ingezet op de pijler ontmoeting. Dit praktijkprobleem wilde ik graag aanpakken en daarom bracht ik ouders van kinderen tussen twee en drie jaar samen rond opvoeden.
“We hadden het gevoel dat we niet alleen waren, ik vond het leuk dat ik veel dingen herkende in wat andere ouders zeiden.” – respondent 6
De ouders die deelnamen aan het onderzoek vulden eerst een enquête in waarin hun voorkennis omtrent play-based learning, oftewel spelend leren, werd bevraagd. Nadien werden er twee ontmoetingsmomenten georganiseerd. De respondenten kwamen een eerste keer samen voor een theoretische vorming. Vervolgens organiseerde ik een speelleermoment waarbij de ouders en kinderen negen activiteiten van spelend leren ontdekten. Ten slotte vond er een individueel interview plaats met elke ouder om na te gaan welke bevindingen zij hadden.
“Het aanbod was heel goed. M. heeft haar te pletter geamuseerd. Ik kreeg ze bijna niet naar buiten.” – respondent 3
“Ik vond het vooral leuk hoe je verschillende spelletjes en speelgoed neerzette zonder druk uit te oefenen op het kind.” respondent 5
Spel is de taal van het kind
Deze woorden nam Laurien Tielens in de mond toen ik haar gedurende het expertinterview de vraag stelde wat zij verstaat onder spelend leren. De experte is halftijds werkzaam bij De Schommel vzw als coördinator van oudertrainingen. Daarnaast geeft mevrouw Tielens in bijberoep vormingen omtrent verbindend spelen, afgestemd opvoeden en aware parenting.
Als ouder dienen we via het spel van het kind te achterhalen wat er binnenin gaande is. Voor een kind is het moeilijk om onder woorden te brengen wat ze denken en voelen. Ze spelen dagdagelijkse gebeurtenissen uit in hun spel. Hetgeen kinderen meemaken in hun leven kan je als ouder terugzien in hun spel. Zo leren kinderen niet enkel van ouders, maar ook omgekeerd.
Uitgewerkt draaiboek
Gedurende mijn onderzoek gaf ik twee interactieve ontmoetingsmomenten voor ouders. Hiervoor werkte ik een draaiboek uit voor de hulpverleners van Huis van het Kind ‘Storzo’. In dit draaiboek wordt volledig uitgelegd hoe de momenten georganiseerd kunnen worden. Het draaiboek bevat een beschrijving van de nodige ruimtelijke vereisten, promotiematerialen, presentaties met uitgeschreven tekst en video’s en andere beeldmaterialen van de spelend leren activiteiten. Ter verrijking van het draaiboek maakte ik een website om alle materialen digitaal te raadplegen en downloaden.
https://liezemichiels.weebly.com/
Bibliografie
Borzée, M. (2019). Leren en ontwikkelen begeleiden. UCLL.
Caven, M. (z.d.). Prioritizing Play: The Importance of Play-based Learning in Early Education. Regional Educational Laboratory Program. Geraadpleegd op 10 november 2023, van https://ies.ed.gov/ncee/rel/Products/Region/northeast/Blog/100779
Fiese, B. H. (1990, 5 oktober). Playful relationships: A contextual analysis of mother-toddler interaction and symbolic play (5th edition). Geraadpleegd op 31 december 2023, van https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1990.tb02891.x
Fisher, K. R., Hirsh-Pasek, K., Newcombe, N., & Golinkoff, R. M. (2013, 27 maart). Taking shape: Supporting preschoolers’ acquisition of geometric knowledge through guided play (6th edition). Geraadpleegd op 9 november 2023, van https://doi.org/10.1111/cdev.12091
Gascoyne, S. (2018). Messy Play in the Early Years: Supporting Learning through Material Engagements. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781351234702
Gauvain, M. (2020, 3 maart). The Role of Social Experience in Psychological Development: Sociocultural Issues in Motivation (2nd edition). Sience Direct. https://www.sciencedirect.com/topics/psychology/zone-of-proximal-development
Gijsel, L. (2017, maart 15). Pleidooi voor meer speel-tijd. EOS Wetenschap. Geraadpleegd op 7 december 2023, van https://www.eoswetenschap.eu/psyche-brein/pleidooi-voor-meer-speel-tijd
Home | Huis van het Kind—Storzo. (2023). Geraadpleegd op 7 december 2023, van https://www.huisvanhetkindstorzo.be/
Huis van het Kind. (2023, november 14). Plenair Overleg. [Microsoft PowerPoint-presentatie]. Plenair overleg, Zoutleeuw.
Janssen-Vos, F., den Dikken, N., & Verkleij, H. (2001). Spel en spelen (5de druk). Van Gorcum.
Janssen-Vos, F., & Kruithof, M. (1997). Basisontwikkeling in de onderbouw. Van Gorcum; Universiteit Gent.
Kohnstamm, R. (2009). Kleine ontwikkelingspsychologie I: Het jonge kind (6de druk). Bohn Stafleu van Loghum.
Loonstra, J. H., Mentink, M., & Rem, C. (2015). Van baby tot kleuter: De veelzijdige en indrukwekkende ontwikkeling van kinderen van 0-4 jaar. Maklu.
Mets, M. (2017). Spelenderwijs verbinden en hechten: Spelenderwijs verbinden en hechten.
Plat, M. (2020). De Kliederschuur. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.dekliederschuur.nl/
Ruysen, E. (2020). Leren en ontwikkelen begeleiden. UCLL.
Shabani, K., Khatib, M., & Ebadi, S. (2010). Vygotsky’s Zone of Proximal Development: Instructional Implications and Teachers’ Professional Development (4th edition).
Shokouhi, M., & Shakouri, N. (2015). Revisiting Vygotsky’s Concept of Zone of Proximal Development: Towards a Stage of Proximity (3th edition). Islamic Azad University. Geraadpleegd op 30 december 2023, van https://doi.org/10.14662/IJELC2015.006
Siraj-Blatchford, I., Sylva, K., Muttock, S., Gilden, R., & Bell, D. (2002). Researching effective pedagogy in the early years. Department for Education and Skills.
Smith, P. K., & Roopnarine, J. L. (2018). The Cambridge Handbook of Play: Developmental and Disciplinary Perspectives. Cambridge University Press.
Smolucha, L., & Smolucha, F. (2021). Vygotsky’s theory in-play: Early childhood education: Early Child Development and Care (7th edition). Geraadpleegd op 7 december 2023, van https://doi.org/10.1080/03004430.2020.1843451
Stoffels, M., Robberecht, L., & Deman, J. (2016). Spelend leren in Noorwegen, een vergelijkende studie naar de rol van de kleuterleraar in Noorwegen en Vlaanderen | Scriptieprijs. Arteveldehogeschool Gent. Geraadpleegd op 7 december 2023, van https://www.scriptiebank.be/scriptie/2016/spelend-leren-noorwegen-een-vergelijkende-studie-naar-de-rol-van-de-kleuterleraar
StreetSmart Learn. (2023). Street Smart Learn. Geraadpleegd op 7 december 2023, van https://learn.street-smart.be/
StreetSmart Play—Home. (2023). Playground. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://play.street-smart.be/en
Struyven, K., Baeten, M., Kyndt, E., & Sierens, E. (2009). Groot worden (2de druk). Lannoo Campus.
The Lego Foundation. (2022). A World of Learning Through Play. The Lego Foundation. Geraadpleegd op 7 december 2023, van https://learningthroughplay.com
University of New Hampshire. (2021, 29 juni). Play-based Learning Defined. College of Health and Human Services. Geraadpleegd op 10 november 2023, van https://chhs.unh.edu/early-childhood/play-based-learning-coaching-teaching/play-based-learning-defined
van Assema, P., & Mesters, I. (1992). Het focusgroep-interview: Een stappenpian. Maastricht University.
van Bakel, H. J. A., Groot, R., & van der Ploeg, J. (2012). Van klein tot groot: De ontwikkeling van het jonge kind. Garant.
van der Donk, C., & van Lanen, B. (2019). Praktijkonderzoek in zorg en welzijn (3de druk). Uitgeverij Coutinho.
van der Poel, L., & Blokhuis, A. (2008). Wat je speelt ben je zelf: Over spel en spelbegeleiding. Bohn Stafleu van Loghum. Geraadpleegd op 8 april 2024, van https://doi.org/10.1007/978-90-313-6949-2_3
Van Der Vaart, G. (2021). De aantrekkingskracht en uitdagingen van creatieve onderzoeksmethoden. Amsterdam University Press. Geraadpleegd op 7 januari 2024, van https://doi.org/10.5117/KWALON2021.2.008.VAAR
Vygotsky, L. S., & Cole, M. (1978). Mind in Society: Development of Higher Psychological Processes. Harvard University Press.
Weisberg, D., Hirsh-Pasek, K., Golinkoff, R., Kittredge, A., & Klahr, D. (2016). Guided Play: Principles and Practices. Geraadpleegd op 4 december 2023, van https://doi.org/10.1177/0963721416645512
Wikipedia (2023, 1 december). Lev Vygotsky. Wikipedia. Geraadpleegd op 7 december 2023, van https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Lev_Vygotsky&oldid=1187807417
Wood, D., Bruner, J. S., & Ross, G. (1976). The Role of Tutoring in Problem Solving* (2nd edition). Geraadpleegd op 31 december 2023, van https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.1976.tb00381.x
Wood, E., & Attfield, J. (2005). Play, Learning and the Early Childhood Curriculum (2de druk). Geraadpleegd op 2 november 2023, van https://doi.org/10.4135/9781446280393
