Stel je voor dat je naar school gaat en in plaats van saaie geschiedenislessen krijg je te horen over een eeuwenoude redoute, leer je de logica achter geometrie met behulp van drones en 3D-modellen, en verbeter je je Franse taalvaardigheid. Dat is precies waar mijn onderzoek naar streeft. In mijn verdiepend praktijkonderzoek aan de UCLL in Heverlee heb ik manieren onderzocht om historische gebeurtenissen te integreren in het STEAM-onderwijs (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics) om leren boeiender en effectiever te maken.
STEAM-onderwijs combineert wetenschappelijke en technische vakken met kunst en wiskunde om creativiteit en innovatie te stimuleren. Het idee is dat door deze vakken samen te voegen, leerlingen beter voorbereid worden op de uitdagingen van de moderne wereld. Traditioneel onderwijs richt zich vaak op het aanleren van afzonderlijke vakken, maar STEAM moedig een interdisciplinaire benadering aan.
Mijn onderzoek richt zich op een specifiek voorbeeld: een Franse redoute uit 1748 in Hocht, Lanaken. Dit vestigingswerk wordt gebruikt als middel om leerlingen te betrekken bij zowel geschiedenis als moderne technologieën op een creatieve manier. Door het bestuderen van de geometrie van deze historische militaire structuur met behulp van onder andere drones en 3D-modellering, leren studenten niet alleen over het verleden, maar ook over hedendaagse meetmethoden en technologieën.
Naast het vergroten van het historisch bewustzijn, worden leerlingen ook aangemoedigd om hun Franse taalvaardigheid te verbeteren. De redoute in Hocht biedt een venster naar de Franse taal en cultuur, aangezien het gebouwd werd tijdens de Franse expansie in de Zuidelijke Nederlanden in de 18de eeuw. Door originele Franse archiefbronnen en kaarten te bestuderen, krijgen leerlingen een dieper inzicht in de geschiedenis en leren ze de Franse taal in een context die veel levendiger is dan een standaard lesboek.
Het ontwikkelde lesmateriaal is ontworpen om gebruikt te worden tijdens projectdagen of educatieve excursies. Het combineert verschillende disciplines op een manier die studenten uitdaagt om kritisch te denken en problemen op te lossen. Door samen te werken met erfgoedorganisaties en defensiepartners, wordt het educatieve potentieel van dit lesmateriaal vergroot. Het materiaal is zelfs opgenomen in de opleiding voor officieren aan de Koninklijke Militaire School in Brussel.
Mijn onderzoek toont aan dat het verbinden van historische context met hedendaagse vraagstukken de effectiviteit van STEAM-onderwijs kan bevorderen. Door het gebruik van moderne technologieën om historische structuren te bestuderen, kunnen we een brug slaan tussen het verleden en de toekomst. Dit niet alleen om leerlingen te betrekken bij geschiedenis en wetenschap, maar ook om hun probleemoplossende vaardigheden en kritisch denken te stimuleren. Twee vaardigheden die de dag van vandaag goed te gebruiken zijn in onze samenleving.
In een wereld waar grenzen vervagen en kennis eindeloos stroomt, moet het onderwijs zich blijven aanpassen en innoveren. Mijn onderzoek biedt een stap in de richting van een meer geïntegreerde, creatieve en uitdagende manier van leren, waar de geschiedenis dient als een venster naar een toekomst vol mogelijkheden en om te leren uit fouten van het verleden.
Literatuur
Decin, G., Alaerts, L., & Van Dessel, J. (2016). Onderzoekende leraren. Leidraad voor praktijkonderzoek op school (2de editie). Uitgeverij LannooCampus. Martens, L. & Van de Craen P. (2017). Klaar voor CLIL. (1ste editie). Uitgeverij Acco. Van Lakerveld, J., Gussen, I. & PLATO. (2005). Aqueduct. Competentiegerucht onderwijs in een erfgoedcontext. Landcommanderij Alden Biesen.
Internet
Cultuur OP/TIL. (2023). Subsidies voor bovenlokale cultuurprojecten. [Brochure]. Geraadpleegd op 8 november 2023, van file:///C:/Users/jadel/OneDrive/Documenten/School/Verdiepend%20praktijkonderzoek%209%20sp /onderzoekmateriaal/OPTIL_brochure%20subsidies.pdf Ename Expertisecentrum voor Erfgoedontsluiting. (2014). EEN ARCHEOLOGISCHE EVALUATIE EN WAARDERING VAN HET SLAGVELD VAN LAFELT 1747 (2012/ARCHEO5). Agentschap Onroerend Erfgoed. Geraadpleegd op 11 oktober 2023, van Archeologie-Lafelt1747.pdf Onderwijstips Universiteit Gent. (2022, 13 december). Interdisciplinair onderwijs: randvoorwaarden voor succes. Universiteit Gent. Geraadpleegd op 4 maart 2024, van https://onderwijstips.ugent.be/nl/tips/interdisciplinair-onderwijs-rand… Stichting Maastricht Vestingstad. (z.d.). Geraadpleegd op 25 maart 2024, van https://maastrichtvestingstad.nl/nl/ Stichting Menno van Coehoorn. (2024). Stichting Menno van Coehoorn – Historische verdedigingswerken. Stichting Menno van Coehoorn. Geraadpleegd op 25 maart 2024, van https://coehoorn.nl/ Van der Star, A. (2023). DE REDOUTE VAN HOCHT Van militair bouwwerk tot beschermd archeologisch erfgoed? Beschermingsvoorstel. REDOUTE VAN HOCHT - Beschermingsvoorstel.pdf Van Goch, M. (2023, 12 december). Naar een raamwerk voor het identificeren, classificeren en inventariseren van interdisciplinair onderwijs. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs. Geraadpleegd op 4 maart 2024, van https://tvho.nl/article/view/15633 Verneert, F. & Dehondt, M. (2023, 16 februari). ‘Waarom cultuur in het onderwijs geen optie mag zijn’. Knack. Geraadpleegd op 4 maart 2024, van file:///C:/Users/jadel/Downloads/Opinie%20Knack%202023%20kunstonderwijs.pdf War Heritage Institute. (2021). Belgium Battlefield of Europe. [Brochure]. Geraadpleegd op 4 maart 2024, van https://p.cygnus.cc.kuleuven.be/bbcswebdav/pid-38187809-dt-content-rid355153019_3/orgs/C-7485594-K-2324/Belgium%20Battlefield%20of%20Europe%20folder.pdf War Heritage Institute. (2024). Belgium, Battlefield of Europe. War Heritage. Geraadpleegd op 4 maart 2024, van https://belgiumbattlefield.be/nl - 18 -
Interviews
• Edmond Boateng, leerling SML Leuven • Leen Alaerts, lector UCLL Heverlee • Martine Wellens, lector UCLL Heverlee • Mercy Boateng, leerling SML Leuven • Tristan Lemoine, leerling SILA Westerlo
Observaties
4 lessen geopolitiek, kolonel Peter Philipsen, Koninklijke Militaire School Brussel
Plaatsbezoek
Plaatsbezoek aan de redoute in Hocht met Arjan Van der Star