'Ge zijt me echt de balle aan breke'
‘Ge zijt me echt de balle aan breke
Deze uitdrukking is een letterlijke vertaling van het italiaanse gezegde ‘mi stai rompendo le palle.’ Het is ontstaan door de italianen die in de jaren 40 migreerde naar België om in de steenkoolmijnen te kunnen werken. Door de taalbarriere die ontstond tussen de italianen (en later ook spanjaarden, grieken, turken en marokkanen) creerden zij onbewust een etnolect.
![illustratie uit Shnapge? voor Ballen breken [balle breke]](/sites/default/files/thesis-inline-images/ballebreken_1.jpg)
Geïllustreerde encylcopedie
“Shnapge?” is een innovatief werk dat de rijkdom van de Genkse citétaal blootlegt. Het boek biedt een humoristische en visuele reis door de taal, waarbij ongeveer 120 woorden en uitdrukkingen worden uitgelegd. Wat dit project bijzonder maakt, is de combinatie van kunst, humor en geschiedenis. Dit artistiek onderzoek legt deze historische dimensie op een speelse manier bloot.
De levendige illustraties maken de verbanden tussen de taal en de immigratiegolven die de stad hebben gevormd. Elk woord krijgt in het boek niet alleen een definitie, maar ook een historische context. Waarom spreken jongeren in Genk zoals ze doen? Welke invloeden hebben de vorming van deze taal bepaald? “Shnapge?” beantwoordt deze vragen met een frisse en vermakelijke toon.
Uit de cité
De stad Genk is al lang een kruispunt van culturen. Dit heeft een unieke taal doen ontstaan: de Genkse citétaal. Deze vorm van spreektaal, ontstaan uit de interactie tussen de vele migranten die sinds de 20e eeuw naar de stad trokken, is een fascinerende mix van woorden en uitdrukkingen uit verschillende talen . Op de dag van vandaag is citétaal geëvolueerd van een etnolect naar een sociolect dat betekent het taaltje niet enkel meer gesproken wordt door allochtonen maar ook door de autochtone jongeren in Genk.
Shnapge?
De Genkse citétaal is niet alleen een product van de migratiegeschiedenis, maar ook een levend bewijs van de kracht van taal om culturen te verbinden. Wat ooit begon als een manier voor migranten om zich te redden in hun nieuwe omgeving, is nu een herkenbare en geliefde spreektaal
onder jongeren van allerlei achtergronden.
Het toont hoe het tot de verbeelding spreekt en al zijn mogelijke artsitieke interpretaties.
Bibliografie
Agentschap Integratie en Inburgering. (z.d.) Migratie als constante [brochure]. Geraadpleegd op 5 april 2023, van https://www.integratie-inburgering.be/nl/wat-kunnen-we-voor-jou-doen/on…
Als ge ene voorbij die trajectcontrole ziet peren. [@genksememes]. (2022, 12 februari). Als ge ene voorbij die trajectcontrole ziet peren -Blo dat ge zijt [Instagram post]. Instagram https://www.instagram.com/p/CZ4afseIw9x/
Bertrand, K. (2009, 23 Januari). “Mi jo, wat een sjikke prijzen!”. Het Belang van Limburg. Pagina 7.
Cornips, L en de Rooij, V. (2010). Gefascineerd door jongerentaal. Neerlandia, 114(2), 34-35.
De Belie, H. (2019, 20 April). “Mijnwerkers noemden het zelf kapotte Vlaams”. Het Belang van Limburg. Pagina 6
De Kock, C. (2016, 15 Januari). “Breek me de ballen niet”. De Standaard/Cultuur. Pagina 2
Echt gebeurd. [@g.enck]. (2020, 3 februari). Echt gebeurd.. #genk #genk3600 #diemeisje #genck [Instagram post]. Instagram. https://www.instagram.com/p/B8HlGxfhyrM/
Koeman, J en Delaere, K. (2015, 3 november). Limburgse jongeren vinden reclameboodschappen in Citétaal ‘stijl’ (cool). KU Leuven Blogt. Geraadpleegd op 7 april 2024, van https://kuleuvenblogt.be/2015/11/03/limburgse-jongeren-vinden-reclamebo…
Krauter, C. E. (2016, Mei). Kiezdeutsch: Perceptions Of A Metropolitan Dialect Of German.
Electronic Theses and Dissertations. Geraadpleegd op 23 maart 2023, van https://egrove.olemiss.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1696&context=etd
Loentz, E. (2006). Yiddish, Kanak Sprak, Klezmer, and HipHop: Etnolect, Minority Culture, Multiculturalism, and Stereotype in Germany. Shofar, 25(1), 33–62. http://www.jstor.org/stable/42944379
Minnaard, L. (2008). Feridun Zaimoglu: ‘Here Only the Kanake Has the Say.’ In New Germans, New Dutch: Literary Interventions (pp. 143–178). Amsterdam University Press. http://www.jstor.org/stable/j.ctt46n1wf.9
Mouchaers, H. (1975). Onderzoek naar de integratie van immigrantenfamilies te Genk. (Zittijd 1975).
Schulz, T. (z.d.). Don Luca Wa Make. Genius. Geraadpleegd op 1 mei 2024, van https://genius.com/Don-luca-wa-make-lyrics
Shorelight Team. (2024, 2, januari). A Guide to American Slang. Shorelight. Geraadpleegd op 10 mei 2024 van https://shorelight.com/student-stories/a-guide-to-american-slang-words-…
Thuwis, G. (2009, 27 November). “Baanbrekend werk verricht voor Genk”. Het Belang van Limburg. Pagina 5.
Ugent Vakgroep Taalkunde. (2014). Citétaal. Dialectloket. Geraadpleegd op 23 maart 2023,
van https://www.dialectloket.be/tekst/etnolecten/citetaal/
Ugent Vakgroep Taalkunde. (2014). Etnolect. Dialectloket. Geraadpleegd op 27 februari
2024, van https://www.dialectloket.be/tekst/etnolecten/wat-zijn-etnolecten/
Ugent Vakgroep Taalkunde. (2014). Sociolect. Dialectloket. Geraadpleegd op 27 februari
2024, van https://www.dialectloket.be/tekst/sociolinguistiek/wat-zijn-sociolecten/
Universiteit van Vlaanderen. (2020, 23, april). Zeggen we straks allemaal ‘de meisje’ en ‘shtijl’? [Video]. Youtube. Geraadpleegd op 28 februari 2023, van https://www.youtube.com/watch?v=ubTityyIu3E
Van den Braak, J. (2002). Het verschijnsel straattaal: een verkenning. [pdf, Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen]. Geraadpleegd op 10 mei 2024, van https://respons.meertens.knaw.nl/0504.jolanda.pdf
Van Kempen, Y. (2000). ‘Taal mixen is dope, is basis, is spang’ Straattaal van Amsterdamse jongeren. Ons Erfdeel. Geraadpleegd op 9 mei 2024, van https://www.dbnl.org/tekst/_ons003200001_01/_ons003200001_01_0073.php
Zhou, Y. (2013). Theory and Practice in Language Studies: A Sociolinguistic Study of American
Slang. Nr12. Academy Publisher. Geraadpleegd op 9 mei 2024 van http://www.academypublication.com/issues/past/tpls/vol03/12/08.pdf
Archief bibliografie
Fons Van de Wijk. (z.d.). @genksememes. [Instagrampagina]. Instagram. Geraadpleegd op 5 maart 2024, van https://www.instagram.com/genksememes/
G, Anastasi (2020). Amaro Del Capo. Musixmatch. Geraadpleegd op 12 Maart 2024, van https://www.musixmatch.com/lyrics/Don-Luca-Djalu/Amaro-Del-Capo
G, Nobile. (2015, 29 Oktober). Wa Make. Genius. Geraadpleegd op 10 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-wa-make-lyrics
G, Nobile. (2018, 27 November). Zwart Goud. Genius. Geraadpleegd op 10 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-zwart-goud-lyrics
G, Nobile. (2019, 19 Maart). Uzelf. Genius. Geraadpleegd op 11 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-uzelf-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Als ik u zeg. Genius. Geraadpleegd op 10 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-als-ik-u-zeg-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Doe Mijn Ding Dan. Genius. Geraadpleegd op 11 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-doe-mijn-ding-dan-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Geen Opgever (Remix). Genius. Geraadpleegd op 11 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-geen-opgever-remix-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Gehaald. Genius. Geraadpleegd op 11 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-gehaald-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Goeie Vader, Goeie Zoon. Genius. Geraadpleegd op 11 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-goeie-vader-goeie-zoon-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). In de cités. Genius. Geraadpleegd op 10 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-in-de-cites-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). In Eige Hande. Genius. Geraadpleegd op 11 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-in-eige-hande-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Ni Stresse. Genius. Geraadpleegd op 10 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-ni-stresse-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Piano Piano. Genius. Geraadpleegd op 10 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-piano-piano-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Stijl boven alles. Genius. Geraadpleegd op 10 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-stijl-boven-alles-lyrics
G, Nobile. (2020, 30 April). Zoals Het Komt. Genius. Geraadpleegd op 11 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-zoals-het-komt-lyrics
G, Nobile. (2020, 6 Oktober). C mij da. Genius. Geraadpleegd op 10 maart 2024, van https://genius.com/Don-luca-c-mij-da-lyrics
G.Enck. (z.d.). @g.enck. [Instagrampagina]. Instagram. Geraadpleegd op 2 maart 2024, van https://www.instagram.com/g.enck/
Genkse Shtijl. (z.d.). home [Facebookpagina]. Facebook. Geraadpleegd op 2 maart 2024, van https://www.facebook.com/GenkseShtijl
J, Thys. (2023). Niet te vergelijken. Musixmatch. Geraadpleegd op 12 maart 2024, van https://www.musixmatch.com/lyrics/Chaz-28/Niet-te-vergelijken-Tiewai
President van Genk. (z.d.). @memesgenk. [Instagrampagina]. Instagram. Geraadpleegd op 5 maart 2024, van https://www.instagram.com/memesgenk/
T, Verjans. G, van Oudheusden. (2020, 3 September). Minchia Wa Een Tijd. Genius. Geraadpleegd op 12 maart 2024, https://genius.com/Tiewai-minchia-wa-een-tijd-lyrics
Zio Lillo E Zio Pasquale. (z.d.). @zio_lillo_e_pasquale. [Instagrampagina]. Instagram. Geraadpleegd op 6 maart 2024, van https://www.instagram.com/zio_lillo_e_pasquale/
