"De" of "het"? Het hoeft niet meer zo lastig te zijn!
In de bachelorproef met als titel "Stimulatie van correct bepaaldlidwoordgebruik bij leerlingen uit secundair onderwijs", bespreek ik welke oorzaken er aan de basis kunnen liggen van een verkeerd lidwoordgebruik onder zowel meertalige als Nederlandstalige schoolgaande jongeren en reik ik een tool aan om een correct gebruik van de bepaalde lidwoorden “de” en “het” te stimuleren bij leerlingen.
Het ontwerp – de (lid)woordkalender 3 + 4 organisatie en logistiek – is een jaarkalender op maat van de leerlingen die het mogelijk maakt om wekelijks in de klas kort stil te staan bij twee of drie woorden, die de leerlingen regelmatig zullen tegenkomen binnen hun richtingsvak, en bij de bijbehorende bepaalde lidwoorden.
Met de vaktaal- en/of schooltaalwoorden die gedurende een lesweek centraal staan, is telkens een voorbeeldzin gevormd om de woorden in een context te plaatsen. Waar mogelijk, wordt deze voorbeeldzin gevisualiseerd door één of enkele afbeeldingen. Daarnaast zijn in bijna alle weken van de kalender regels voor lidwoordgebruik opgenomen. Bovendien kunnen leerlingen om de twee weken zelf de ontbrekende bepaalde lidwoorden ingeven door de QR-code te scannen.
Met de (lid)woordkalender wil ik aan leerlingen organisatie en logistiek van het derde en vierde middelbaar een gestructureerd leermiddel bieden zodat het inzetten op lidwoorden een gedeelde gewoonte wordt en geen geïsoleerde materie blijft binnen het vak Nederlands. Het gepersonaliseerde en interactieve luik van het ontwerp heeft tot doel leerlingen te motiveren en hen meer bewust te maken van (hun eigen) bepaaldlidwoordgebruik. De laatste bladzijden van de kalender geven een overzicht van regels voor lidwoordkeuze waarop leerlingen kunnen terugvallen. De afsluitende pagina is bedoeld om leerlingen aan te sporen om bij twijfels het juiste bepaald lidwoord op te zoeken.
Bibliografie
Agentschap Binnenlands Bestuur. (2018). Vlaamse Migratie- en Integratiemonitor 2018. In http://samenleven-in-diversiteit.vlaanderen.be/ (D/2018/3241/138). Geraadpleegd op 1 mei 2023, van https://samenleven-in-diversiteit.vlaanderen.be/sites/samenleven-in-diversiteit/files/vlaamse_migratie_integratiemonitor_2018_rapport.pdf
Campus Nederlands 3 Leerwerkboek (incl. Pelckmans Portaal). (2021). Pelckmans.
Celeste, L., & Meeussen, L. M. (2019). Alle leerlingen hebben baat bij multiculturele aanpak. Sociaal.Net. https://sociaal.net/achtergrond/alle-leerlingen-hebben-baat-bij-multiculturele-aanpak/
Ceuleers, E., Eyckmans, J., & De Smet, H. J. (2015). Meertaligheid onder de loep. Maklu.
Chioua Lekhli, I. (2007). Meertaligheid en intertalige interferenties bij migrantenjongeren. Een veldonderzoek bij Turkse, Marokkaanse en Belgische leerlingen in Vlaanderen. [Masterscriptie]. Katholieke Universiteit Leuven. URL: https://scriptiebank.be/sites/default/files/20819a3745d4da575c5c95596c3…
Cornips, L. (2012). Eigen en vreemd. Meertaligheid in Nederland. Amsterdam: Amsterdam University Press.
DBNL. (2008). Struikelblokken in het Nederlands [1] die lastige lidwoorden de en het Jan Erik Grezel, Onze taal. jaargang 77 - DBNL. https://www.dbnl.org/tekst/_taa014200801_01/_taa014200801_01_0176.php
De Jong, J. (2021). Moedertaal betekenis: wat is het? Machielsen. https://www.machielsen.nl/termen/moedertaal-betekenis/#:~:text=Moederta….
Doreleijers, K. (2022, 21 juni). Waarom leer je op school Standaardnederlands en geen dialect? NEMOKennislink. Geraadpleegd op 6 januari 2024, van https://www.nemokennislink.nl/facesofscience/blogs/waarom-leer-je-op-sc…
Ensie. (2020, 29 oktober). NT2’er. De Betekenis Volgens Algemeen Nederlands Woordenboek. https://www.ensie.nl/anw/nt2er
Examenoverzicht.nl. (z.d.). Globalisering: Wat is Dat? (Uitleg + Oorzaken & Gevolgen). ExamenOverzicht. https://www.examenoverzicht.nl/aardrijkskunde/globalisering#:~:text=Wat….
Geldof, D., Van Acker, K., & Loosveldt, G. (2022). Gezinnen na migratie: Hulpverlening en gezinsbeleid in een superdiverse samenleving. Garant Uitgevers.
Gielen, S., & Işçi, A. (2015). Meertaligheid: een troef !: inspirerend werken met meertalige kinderen op school en in de buitenschoolse opvang. Pelckmans. https://meertaligheid.be/materiaal/meertaligheid-een-troef
Goedhuys, M., König, T., & Geertjes, K. (2010). Verkenning niet-westerse derde generatie. In cbs.nl (ISSN 1877-3028). Centraal Bureau voor de Statistiek. Geraadpleegd op 1 mei 2023, van https://ec.europa.eu/migrant-integration/sites/default/files/2010-04/docl_13024_726509554.pdf
Heutink, W. (2013). Over de zin van het lidwoord in een zin [Masterscriptie]. Universiteit Utrecht. https://studenttheses.uu.nl/handle/20.500.12932/13226
Hoe weet je of een woord een de-woord of een het-woord is? (z.d.). Onze Taal. https://onzetaal.nl/taalloket/de-het-algemene-regels
Hogendoorn, B. (2023, 28 april). Taal en taligheid van mensen met een migratieachtergrond. nidi.nl. Geraadpleegd op 8 mei 2023, van https://nidi.nl/demos/taal-en-taligheid-van-mensen-met-een-migratieachtergrond/
Huisman, J. (2022, 1 april). ‘Ik ga Leidse!’ Is het erg dat jongeren steeds minder lidwoorden gebruiken? Het Parool. Geraadpleegd op 6 januari 2024, van https://www.parool.nl/ps/ik-ga-leidse-is-het-erg-dat-jongeren-steeds-mi…
Ibanez, F. (2021). Alle verschillen tussen meertaligheid en veeltaligheid. viaverbia.be. Geraadpleegd op 1 mei 2023, van https://viaverbia.be/nieuws/verschillen-meertaligheid-veeltaligheid
Joep. (z.d.). 10 moeilijkheden bij het leren van de Nederlandse taal. Superprof FL. https://nl.superprof.be/blog/problemen-bij-het-leren-van-nederlands/
Klukov, M. (2016). Lidwoorden op z’n Tsjechisch: problematisch lidwoordgebruik van volwassen Tsjechische leerders Nederlands. Questa Soft. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=541174
Lidwoord (taalkundige term). (z.d.). www.vlaanderen.be. https://www.vlaanderen.be/team-taaladvies/taaladviezen/lidwoord-taalkun…
Lidwoord weglaten - wanneer en waarom? (z.d.). InfoNu. https://educatie-en-school.infonu.nl/taal/19294-lidwoord-weglaten-wanne…
Lutz, H., (2002). Zonder blikken of blozen. Het standpunt van de (nieuw-) realisten. Tijdschrift voor Genderstudies, (3), pp. 7-17 https://ugp.rug.nl/genderstudies/article/view/1691/1685
Leerrecht: regelgeving. (z.d.). https://www.onderwijs.vlaanderen.be/nl/leerrecht-regelgeving
Lift 3A (Organisatie en logistiek) Leerwerkboek. (2021). VAN IN. https://issuu.com/uitgeverijvanin/docs/lift-3a-leerschrift_deel2
Lift 4A (Organisatie en logistiek) Leerwerkboek. (2021). VAN IN. https://issuu.com/uitgeverijvanin/docs/vbhfdst_lift_4a
Meertaligheid: een troef ! / druk 1: inspirerend werken met meertalige kinderen op school en in de buitenschoolse opvang. (2015).
Meertaligheid in het Vlaams Secundair Onderwijs: De Dynamieken van het Talenbeleid. (z.d.). Universiteit Gent. https://www.ugent.be/cessmir/nl/onderzoek/meertaligheid-in-het-vlaams-secundair-onderwijs-de-dynamieken-van-het
Moedertaal - 5 definities - Encyclo. (z.d.). https://www.encyclo.nl/begrip/moedertaal
Moedertaal: Hoe en wat? – Taalreis. (z.d.). https://www.detaalreis.nl/moedertaal-hoe-en/#:~:text=Volgens%20de%20Van….
moedertaal Nederlands woordenboek - Woorden.org. (z.d.). https://www.woorden.org/woord/moedertaal
Nederlands woordenboek- Woorden.org. (z.d.-b). https://www.woorden.org/
Nikolić, D. (c. 2007, november 20). Lidwoorden in talen in (en ten zuiden van) Europa. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Lidwoord#/media/Bestand:EuropeArticleLang…
Onderwijs Nederlands in de 21ste eeuw - Taalunie. (2017). https://taalunie.org/dossiers/57/onderwijs-nederlands-in-de-21ste-eeuw
Opgroeien. (2023, 24 februari). Opgroeien. https://www.opgroeien.be/kennis/cijfers-en-onderzoek/taal-en-nationaliteit#:~:text=niet%2DBelgische%20origine.-,Borelingen%20naar%20taal%20moeder%2Dkind,de%20tweede%20en%20derde%20plaats.
Plets, T., Roosen, S., Depraetere, L., De Witte, S., Etordeu, S., Milh, J., Reynders, L., Van Assche, S., Vereecken, L., & Wachters, A. (2021). Impact NU Leerwerkboek Nederlands 3 DG (1ste editie). Plantyn nv.
Rusman, E. (2011). De verwerving van het lidwoord door tweetalige kinderen in Frankrijk en Spanje en de invloed van de gebruikte lesmethoden. [Masterscriptie]. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.
Sint-Franciscuscollege. (2023). Schoolreglement. In https://www.sfc.be/#. Geraadpleegd op 6 januari 2024, van https://sfc.be/wp-content/uploads/2023/11/Schoolreglement2324.pdf
Secundair onderwijs - 1ste graad - na modernisering: herwerkt. (z.d.). Onderwijsdoelen. Geraadpleegd op 7 juni 2024, van https://onderwijsdoelen.be/resultaten?onderwijsstructuur=SO_1STE_GRAAD&…
Secundair onderwijs - 2de graad - na modernisering. (z.d.). Onderwijsdoelen. Geraadpleegd op 7 juni 2024, van https://onderwijsdoelen.be/resultaten?onderwijsstructuur=SO_2DE_GRAAD&v…
Spruyt, E. (2016). Grammaticale fouten in het academisch Nederlands van UA-studenten in begeleiding bij Monitoraat op maat [Bachelorscriptie]. Universiteit Antwerpen.
URL:
https://medialibrary.uantwerpen.be/oldcontent/container22645/files/Dida…
Stevens, J. (z.d.). Jezelf leren profileren: hoe doe je dat? desteven.nl. Geraadpleegd op 7 mei 2023, van https://www.desteven.nl/persoonlijke-ontwikkeling/persoonlijk-ontwikkel…
Studieaanbod tweede graad - Sint-Franciscuscollege. (z.d.). Sint-Franciscuscollege. https://www.sfc.be/studieaanbod-tweede-graad/
Taalunie. (z.d.). Lidwoord. Taaladvies.net. Geraadpleegd op 24 september 2023, van https://taaladvies.net/termen-lidwoord/#:~:text=Er%20zijn%20drie%20lidw…
Taalverwerving. (2017). Kind en Taal. Geraadpleegd op 1 mei 2023, van https://www.kindentaal.nl/taalverwerving#:~:text=Het%20leren%20van%20de%20(moeder,zal%20nooit%20goed%20leren%20spreken.
Taalverwerving: Uitleg van begrippen. (2011). [Pdf]. In Samenvatting Basisboek Engels in het basisonderwijs (p. 1). Noordhoff Uitgevers bv. http://hoadd.noordhoff.nl/sites/7544/_assets/9789001795481s02.pdf
Vermeersch, B. (2017, 17 november). Meertaligheid op school: wat zeggen de onderwijsexperten? https://www.vrt.be/vrtnws/nl/. Geraadpleegd op 6 januari 2024, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2017/11/27/meertaligheid-op-school--wat-ze…
Verso. (2022, 5 augustus). Definitie van diversiteit. Verso. https://verso-net.be/themas/hrwijs/hrwijs-detail/2019/08/12/Definitie-van-diversiteit#:~:text=Diversiteit%20betekent%20verscheidenheid&text=Daarbij%20gaat%20het%20zowel%20om,%2C%20seksuele%20voorkeur%20en%20karaktereigenschappen).
Van Dale. (z.d.). Van Dale. https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/moederta…
Van Dale NEDERLAND. (z.d.). Van Dale NEDERLAND. https://www.vandale.nl/
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, VUB, & Universiteit Gent. (2016). MARS Meertaligheid Als Realiteit op School: Onderzoek in opdracht van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. In Opgroeien (Nr. VLO260). Geraadpleegd op 30 april 2023, van https://www.opgroeien.be/sites/default/files/tool-documents/mars_eindrapport_finaal_jan2016.pdf
Vlaamse Statistische Autoriteit. (2023, 19 januari). Leerlingenkenmerken. Statistiek Vlaanderen. Geraadpleegd op 30 april 2023, van https://www.vlaanderen.be/statistiek-vlaanderen/onderwijs-en-vorming/leerlingenkenmerken
Wanneer is een woord dat op -schap eindigt een de-woord en wanneer een het-woord? (z.d.). Onze Taal. https://onzetaal.nl/taalloket/schap
Wat is een bijvoeglijk naamwoord? (z.d.). Onze Taal. https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/bijvoeglijk-naamwoord
Wat is een werkwoord? (z.d.). Onze Taal. https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/werkwoord
Wat is een zelfstandig naamwoord? (z.d.). Onze Taal. https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/zelfstandig-naamwoord
Wat is meertaligheid? (z.d.). Diversiteitspraktijk. https://www.diversiteitspraktijk.be/artikels/wat-is-meertaligheid#:~:te….
Welke lidwoorden bestaan er in het Nederlands? (z.d.). Onze Taal. https://onzetaal.nl/taalloket/lidwoord
Wikipedia-bijdragers. (2022, 5 februari). Alfanumeriek. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Alfanumeriek
Woordenlijst.org. (z.d.). Taalunie. Geraadpleegd op 9 mei 2024, van https://woordenlijst.org/
