Stem jij op een linkse of een rechtse partij? Dat komt misschien door het taalgebruik van die politici
In 2024 bepaalde de Belgische burger op meerdere politieke niveaus hoe België de komende jaren bestuurd zal worden. Maar hoe hebben politici de burger kunnen overtuigen om achter dat stuur te mogen kruipen? Volgens nieuw onderzoek speelt de taal van partijvoorzitters een belangrijke rol in de overtuiging van het kiespubliek: “Het taalkundige spel is niet zo onschuldig als het klinkt.”
Je schrikt door een levensgroot verkiezingsbord in jouw straat, politici noemen elkaar flipfloppers tijdens het journaal en jouw oproepingsbrief valt in de bus. Verkiezingen waren dit jaar overal aanwezig. De inzet was hoog, want het politieke landschap was nog nooit zo gespleten. De kiezers kozen in diezelfde lijn in juni al voor een ongekend verlies voor de centrumpartijen. Dat zou het gevolg zijn van de taal die zowel linkse als rechtse partijvoorzitters gebruiken. Onderzoek toont in elk geval aan dat er grote verschillen zijn in de taal waarmee die partijvoorzitters hun kiezers toespreken.
“OCMW-klanten”
Vlaams Belang bijt de spits af. Het onderzoek verklaart dat Tom Van Grieken zijn taalgebruik het eenvoudigste en meest theatrale is van alle voorzitters. De Vlaams Belang-kopman versiert zijn speeches niet alleen gretig met ironische humor of publiekelijke snauwen naar zijn politieke tegenstanders. Hij gebruikt ook platvloerse bewoordingen voor migranten, die hij naast “gelukszoekers” en “OCMW-klanten” ook “de armoede en ongeletterdheid van de wereld” noemt. Niemand lijkt veilig voor de razernij van Van Grieken: naast “ons Zuhal” mogen ook de inwoners van “buurland Wallonië” op heel wat negatieve bewoordingen rekenen.
Verder is Tom Van Grieken de enige voorzitter die vloekwoorden gebruikt in zijn politieke toespraken. Het discours van de Vlaams Belang-voorzitter is, met een moeilijke term, hyperbolisch. Hij versterkt voortdurend zijn toespraken en schetst daarbij een negatief beeld van onze huidige samenleving. Woede staat centraal bij Tom Van Grieken.
Woedende samenhorigheid
Hoe zit het met de taal van de andere politieke kopstukken? Het discours van de voorzitter bij die andere extreme partij, de linkse Partij van de Arbeid, lijkt verdacht veel op dat van de extreemrechtse voorzitter. Raoul Hedebouw gebruikt ook agressieve taal en benoemt expliciet de partijen en mensen die hij afkeurt. Daarnaast vermeldt Hedebouw net als Van Grieken heel veel cijfermateriaal in zijn speeches. Onderzoek toont aan dat die getallen voor chaos zorgen bij het kiespubliek.
Toch is de taal bij de Partij van de Arbeid complexer dan die van Van Grieken. Raoul Hedebouw voegt naast Franse slogans en verbindende metaforen ook verwijzingen naar de communistische historiek van de partij toe. Zo spreekt de voorzitter zijn publiek aan als “kameraden”, de typerende groepsnaam binnen het communisme. Hedebouw doorspekt zijn toespraken met woede en agressiviteit, maar focust dus ook op een positief samenhorigheidsgevoel binnen het partijpubliek.
“Eén en ondeelbaar”
Laten we een kijkje nemen bij Vooruit. Het taalgebruik bij de socialistische partij bevat een minder agressieve ondertoon dan bij de extreme partijen. Zowel Rousseau als Depraetere vermelden, met een moeilijk woord, minder antithesen in hun toespraken. Dat is de taalkundige manier om tegengestelde woorden in elkaars buurt te plaatsen, zoals Tom Van Grieken het “Vlaamse werkpaard” vergelijkt met de “Waalse vakantiepony”. Zulke bewoordingen benadrukken de contrasten in de samenleving. De socialisten focussen minder op die maatschappelijke verschillen. De Vooruitvoorzitters zetten in op een verbindende taal. De partij is “één en ondeelbaar” en brengt de leden dichter bij elkaar door te verwijzen naar de lange geschiedenis van de socialistische partij.
Toch is het niet altijd rozengeur en maneschijn. Rousseau en Depraetere praten hun leden angst in over extreemrechts. Ze beschrijven de toekomst als een “extreemrechtse nachtmerrie” en een “horrorfilm” wanneer de rechtse partijen grandioos zouden winnen op 9 juni. Het onderzoek toont ook aan dat Melissa Depraetere haar taalgebruik egocentrisch vormgeeft. Zij vertelt, net als Tom Van Grieken, regelmatig vanuit een ik-perspectief over zichzelf tijdens de toespraken. In een poging om zichzelf als nieuweling in de kijker te zitten binnen het partijbestuur, lijkt ze zichzelf net te prominent in de schijnwerpers te plaatsen. Verbindend, positief en toch ook angstwekkend en egocentrisch: het taalgebruik van Vooruit lijkt tussen eenvoudig en complex in te zweven.
Flandrien De Wever
Om het rijtje af te sluiten: Bart De Wever van N-VA. Het onderzoek toont aan dat De Wevers taalgebruik het meest complexe is van alle linkse en rechtse partijvoorzitters. De Antwerpse burgemeester voegt niet alleen Franse, Engelse en zijn bekende Latijnse slogans toe in zijn speeches. Hij verwijst ook voortdurend naar literaire en historische gebeurtenissen om zijn publiek zaken duidelijk te maken. Als luisteraar moet je dus heel wat achtergrondkennis hebben om de betekenis achter uitspraken als “Après Decroo, le déluge” te begrijpen. De Wever gebruikt moeilijke woorden als “herauten” en versiert zijn taal met metaforen. Bij die metaforiek verwijst hij vaak naar zeilsport en wielrennen. De Wever lijkt een sportief – en Belgisch flandrien – imago van zichzelf naar voren te schuiven.
Bovenal bevat het discours van de N-VA-kopman een impliciete zelfzekerheid: 2024 is volgens hem “een jaar waarnaar we hebben uitgekeken.” De Wever zijn taal toont de trots over de verwezenlijkingen van de partijkopstukken en een verenigend beeld van de Vlamingen, die dankzij een gemeenschappelijk verleden dezelfde normen en waarden delen.
Het onderzoek toont aan dat de taal van het extreemrechtse Vlaams Belang en het extreemlinkse Partij van de Arbeid niet bijzonder veel verschillen. De vloekwoorden, ironische humor en persoonlijke aanvallen zorgen ervoor dat Tom Van Grieken zijn taal agressiever en simplistischer is dan die van de andere politici. Vooruit mijdt versplinterende taal en zet in op samenhorigheid. Depraetere kreeg die boodschap niet meteen mee: haar taal is licht egocentrisch en bevat idealisme wanneer het over de toekomst van de partij gaat. Bart de Wever is de beste leerling van de taalkundige klas: hij gebruikt moeilijke woorden, andere talen en culturele referenties.
Het taalkundige spel is dus niet zo onschuldig als het klinkt. De vraag blijft wat de invloed is van het taalgebruik bij die linkse en rechtse partijvoorzitters. Kleuren intellectuele kiezers het bolletje van De Wever bijvoorbeeld sneller rood omdat ze zijn taalgebruik wel kunnen smaken? Dat is voorlopig nog koffiedik kijken.
Bibliografie
Primaire bronnen
De Wereld Morgen. (2023, 1 februari). “Wij hebben meer Zelzates en Borgerhouten nodig’.
https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2023/02/01/nieuwjaarstoespraak-pv…-
raoul-hedebouw/
Depraetere, M. (2024, 21 januari). “Wij zijn het enige alternatief voor extreemrechts”.
https://nieuws.vooruit.org/ontdek_de_speech_van_melissa_depraetere_wij_…
_alternatief_voor_extreemrechts
N-VA. (2023, 15 januari). Nieuwjaarstoespraak 2023, Bart De Wever [Video]. YouTube.
Geraadpleegd op 15 mei 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=DS_DkMvSKZ8
N-VA. (2024, 15 januari). Nieuwjaarstoespraak 2024, Bart De Wever [Video]. YouTube.
Geraadpleegd op 15 mei 2024, van
https://www.youtube.com/watch?v=vKvlg9eKwQE&t=540s
Partij van de Arbeid. (2024, 1 mei). “Ons land heeft meer dan ooit nood aan een linkse stem, aan
een sociaal alternatief”. https://www.pvda.be/nieuws/ons-land-heeft-meer-dan-ooit-nood-
aan-een-linkse-stem-aan-een-sociaal-alternatief
Rousseau, C. (2023, 2 mei). “We zijn klaar om het land te hervormen!".
https://nieuws.vooruit.org/ontdek_de_speech_van_conner_rousseau_1_mei_2…
Vlaams Belang. (2023, 1 mei). 1 mei: Vlaams én Sociaal [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 15
mei 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=0Qwlr5fDMSY
Vlaams Belang. (2024, mei 1). 1 mei-viering Vlaams Belang [Video]. YouTube. Geraadpleegd op
15 mei 2024, van https://www.youtube.com/watch?v=p57ARSDhUhw
109Secundaire bronnen
Arnoudt, R. (2018, 21 augustus). Vlaams Belang recycleert “Eigen volk eerst” tot “Eerst onze
mensen”. vrtnws.be. Geraadpleegd op 5 mei 2024, van
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/08/21/vlaams-belang-recycleert-eigen-…-
eerst-onze-mens/
Billiet, J. (2012). Vreemden in “rechts” Vlaanderen en “links” Wallonië. Samenleving en Politiek,
8, 4–13. https://lirias.kuleuven.be/1871533&lang=en
Blommaert, J. (2002). Ik stel vast: Politiek taalgebruik, politieke vernieuwing en verrechtsing (2de
editie). Uitgeverij Epo vzw.
Blommaert, J. (2011). Socialisme voor (her)beginners. uitgeverij EPO vzw.
Blommaert, J. (2019). U zegt wat wij denken: Een praktische handleiding voor framing. Uitgeverij
Epo vzw.
Burgers, C. & de Graaf, A. (2013). Language intensity as a sensationalistic news feature: The
influence of style on sensationalism perceptions and effects. Communications - The
European Journal of Communication Research, 38(2), 167-188.
https://doi.org/10.1515/commun-2013-0010
Burke, R. J. (1982). Politics as Rhetoric. Ethics, 93(1), 45–55.
http://www.jstor.org/stable/2380761
Caluwaerts, D., & Reuchamps, M. (2020). Still consociational? Belgian democracy, 50 years after
“The Politics of Accommodation”. Politics of the Low Countries, 2(1), 54-76.
Cammaerts, B. (2011). Ceci n'est pas un pays?: het strategisch gebruik van Vlaamse politieke
metaforen. Samenleving En Politiek, 18(4), 15-24.
110Cardone, N. (2020, 28 oktober). Van “branden blussen” tot “flandriens”: politici en experts
goochelen met coronametaforen, maar werkt dat ook? vrtnws.be.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/10/28/van-branden-blussen-tot-flandri…-
woorden-goed-een/
Cavazza, N., & Guidetti, M. (2014). Swearing in political discourse: Why vulgarity
works. Journal of Language and Social Psychology, 33(5), 537-547.
Claes, P., & Hulsens, E. (2013). Groot retorisch woordenboek: Lexicon van stijlfiguren (1ste
editie). Uitgeverij Vantilt.
Confederalisme. (z.d.). Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA). Geraadpleegd op 22 december 2023,
van https://www.n-
va.be/confederalisme?gclid=CjwKCAiAhJWsBhAaEiwAmrNyqzJ6zPPkcrVE-
T9lVPRnRZqHzWaNG7rJ-S4W5u1AGtbzsFiFNpnTExoCB7kQAvD_BwE
Coosemans, D., Huyberechts, P., & Varewyck, S. (2023, 17 november). De letterlijke
“zattemanspraat” van Conner Rousseau: dit zijn de uitspraken die hem de kop kostten. Het
Nieuwsblad. Geraadpleegd op 27 november 2023, van
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20231117_96422687
Corbin, J. M. & A. Strauss (1990). ‘Grounded theory research: Procedures, canons, and evaluative
criteria’. Qualitative sociology 13(1), 3-21.
Damen, S., (2001) “Strategieën tegen extreem-rechts: het cordon sanitaire onder de
loep”, Tijdschrift voor Sociologie 22(1), 89–110.
doi: https://doi.org/10.21825/sociologos.86519
Danniau, F. (z.d.). Studentenbeweging in vogelvlucht. UGentMemorie. Geraadpleegd op 24 maart
2024, van https://www.ugentmemorie.be/artikel/studentenbeweging-in-vogelvlucht
111De Coster, M. (2023, 5 juli). ik stond erbij en ik keek ernaar. Geraadpleegd op 24 april 2024, van
https://www.ensie.nl/woordenboek-van-populair-taalgebruik/ik-stond-erbi…-
ernaar
De Roy, L. (2016, 27 mei). Het Zilverfonds is definitief afgeschaft. vrtnws.be. Geraadpleegd op 6
mei 2024, van
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2016/05/27/het_zilverfonds_isdefinitiefafg…-
2667415/
De Standaard. (2016, 29 april). Wat is de Turteltaks? De Standaard. Geraadpleegd op 6 mei 2024,
van https://www.standaard.be/cnt/dmf20160429_02264957
De Wever, B. (2023, 25 januari). Bart De Wever over ‘Het verhaal van Vlaanderen’: “Waar
zágen ze toch over?” Nieuw-Vlaamse Alliantie. Geraadpleegd op 20 mei 2024, van
https://www.n-va.be/nieuws/bart-de-wever-over-het-verhaal-van-vlaandere…-
ze-toch-over
Debruyne, P. (2019). Inburgering en integratie zijn gewoon instrumenten van migratiebeheer
geworden. MO* papers,, 124.
Delabastita, D., Van Bork, G. J., Van Gorp, R., Verkruijsse, P., & Vis, G. (2012). Algemeen
Letterkundig Lexicon. Website, Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren.
http://www.dbnl.org/tekst/dela012alge01_01/colofon.php
Delwit, P. (2022). The Labor Party of Belgium (PTB-PVDA): A Modern Radical Left Party?.
Frontiers in Political Science, 4, 862949.
Devos, C. (2020). Een plattegrond van de macht: Inleiding tot politiek en politieke wetenschappen
(8ste editie). Uitgeverij Academia Press.
112Devos, C., Van Liefferinge, H., & Verlet, D. (2006). Op het kruispunt van de politiek: links en
rechts in Vlaanderen. Gent: Academia press.
Digital Vandal. (2010, 16 december). HK & LES SALTIMBANKS - “On Lâche Rien” [Video].
YouTube. Geraadpleegd op 24 april 2024, van
https://www.youtube.com/watch?v=x6_7Mbp76jU
Discus & FLM (Regisseurs). (1976). En Rood Is Troef: Socialistische Strijdliederen. Discogs.
https://www.discogs.com/release/5955434-Various-En-Rood-Is-Troef-Social…-
Strijdliederen
Elchardus M. & K. Pelleriaux (1998). 'De polis verdeeld. Hoe de kiezers links en rechts
herdefiniëren', pp. 183-210, in: Swyngedouw M., J. Billiet, A. Carton en R. Beerten (red.)
De (on)redelijke kiezer. Onderzoek naar de politieke opvattingen van Vlamingen.
Verkiezingen van 21 mei 1995. Leuven: Acco
Foucault, M. (1972). The Archaeology of Knowledge and the Discourse on Language (A. M.
Sheridan Smith, Vert; 1ste editie). New York: Pantheon.
Foucault, M. (1988). De orde van het spreken (T. Widdershoven, Vert.; 1ste editie). Uitgeverij
Boom.
Foundation for European Progressive Studies. (2023, 10 oktober). Tax the rich - Foundation for
European Progressive Studies. Foundation For European Progressive Studies. https://feps-
europe.eu/news/tax-the-rich-a-european-citizens-initiative/
Fraihi, B. & Bogaerts, B. (2021). Achter het schild van extreemrechts. Pelckmans.
Goeminne, K. (2023, 25 april). ‘Met de zonnepanelensubsidies koopt Fernand Huts kunst aan, en
wij mogen twee keer betalen’. Humo. Geraadpleegd op 6 mei 2024, van
113https://www.humo.be/meningen/met-de-zonnepanelensubsidies-koopt-fernand…-
aan-en-wij-mogen-twee-keer-betalen~bea4566d/
Grommen, S. (2023, 17 november). Pijlsnelle klim, pijnlijke val: hoe Vooruit-voorzitter Conner
Rousseau zichzelf de afgrond inreed. vrtnws.be. Geraadpleegd op 27 november 2023, van
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/11/17/rousseau-portret/
Hermans, D. (2010, 16 juni). De Wever maakt Latijn weer populair. De Standaard. Geraadpleegd
op 23 april 2024, van https://www.standaard.be/cnt/gj42rjurg
Het Conclaaf S1 A1 (seizoen 1, aflevering 1). (2024, 16 mei). Bargoens. Geraadpleegd op 24 mei
2024, van https://www.vtmgo.be/vtmgo/afspelen/52e4333e-ebcf-4d20-9049-
017707a2a223
Het Conclaaf S1 A2 (seizoen 1, aflevering 2). (2024, 23 mei). Bargoens. Geraadpleegd op 24 mei
2024, van https://www.vtmgo.be/vtmgo/afspelen/3132b92b-f637-4115-b64e-
bc3e285c3a6c
Hoving, I. (2005). Veranderingen van het alledaagse 1950-2000. Den Haag: SDU.
Huys, M. (vert. en ingeleid door) (2009). Aristoteles. Retorica. Groningen: Historische Uitgeverij.
Kashada, A., Isnoun, A., & Aldali, N. (2020). Effect of information overload on decision’s
quality, efficiency and time. International Journal of Latest Engineering Research and
Applications, 5(1), 53-58.
Kindtler-Nielsen, B. (2021, 19 maart). Waarom noemen communisten elkaar kameraad? Historia.
Geraadpleegd op 24 april 2024, van https://historianet.nl/maatschappij/politiek/waarom-
noemen-communisten-elkaar-kameraad
114Krzyżanowski, M., Wodak, R., Bradby, H., Gardell, M., Kallis, A., Krzyżanowska, N., Mudde, C.,
& Rydgren, J. (2023). Discourses and practices of the ‘New Normal’. Journal of Language
and Politics, 22(4), 415-437. https://doi.org/10.1075/jlp.23024.krz
Lakoff, G. (2015). Linguistics and politics. In The Routledge Handbook of Linguistics (pp. 546-
560). Routledge.
Le Séac’h, M. (2015). La petite phrase: D’où vient-elle ? Comment se propage-t-elle ? Quelle est
sa portée réelle ? Editions Eyrolles.
Maly, I. (2021). Vooruit!: Politieke vernieuwing, digitale cultuur en socialisme. Uitgeverij EPO.
Mees, F. (2023, 29 september). DE GROTE PEILING.: Kwart Vlamingen zou voor Vlaams
Belang kiezen, malaise voor Open Vld en Groen is enorm. Het Laatste Nieuws.
Geraadpleegd op 10 december 2023, van https://www.hln.be/binnenland/de-grote-peiling-
kwart-vlamingen-zou-voor-vlaams-belang-kiezen-malaise-voor-open-vld-en-groen-is-
enorm~a61d66d4/
Miller, E. F. (1979) Metaphor and Political Knowledge. The American Political Science Review
73(1): pp. 155-70.
Montesano Montessori, N., de Lange, R., & Schuman, H. (2012). Kritische discoursanalyse. De
macht en kracht van taal en tekst. Brussel: Academic & Scientific Publ.
N-VA. (z.d.). Bart De Wever. Nieuw-Vlaamse Alliantie. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van
https://www.n-va.be/wie-is-wie/bart-de-wever
Nussbaum, M. C. (2018). Het koninkrijk van de angst: een filosofische blik op angst als politieke
emotie. Atlas Contact.
115Partij van de Arbeid. (z.d.). Raoul Hedebouw: Voorzitter PVDA en volksvertegenwoordiger in de
Kamer. PVDA. Geraadpleegd op 14 mei 2024, van https://www.pvda.be/mensen/raoul-
hedebouw
Peiren, L. (1994). De Brusselse arbeidersliga's als voorlopers en stichtende componenten van de
Belgische Werkliedenpartij (1884-1886). AMSAB Tijdingen, (23).
Phu. (2019, 26 mei). Theo Francken (N-VA): “We hebben cordon sanitaire nooit ondertekend,
hé”. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd op 22 december 2023, van
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20190526_04426712
Praet, D. (2001). Stijlvol overtuigen: geschiedenis en systeem van de antieke rhetorica. Gent:
Didactica classica Gandensia.
Rauzy, C. (2016, 17 mei). De Sarkozy à El Khomri, comment la chanson “On lâche rien” est
devenue l’hymne des manifs. Franceinfo. Geraadpleegd op 23 april 2024, van
https://www.francetvinfo.fr/economie/emploi/carriere/vie-professionnell…-
travail/de-sarkozy-a-el-khomri-comment-la-chanson-on-lache-rien-est-devenue-l-hymne-
des-manifs_1453183.html
Redactie De Morgen. (2019, 26 mei). Verkiezingen 2019: alle uitslagen in kaart. De Morgen.
Geraadpleegd op 22 december 2023, van https://www.demorgen.be/politiek/verkiezingen-
2019-alle-uitslagen-in-kaart~b2a7fe52/
Santens, T. (2018, 20 augustus). België blijft wereldkampioen “langst zonder regering”. vrtnws.be.
Geraadpleegd op 10 december 2023, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/08/20/belgie-
blijft-kampioen-langst-zonder-regering/
Schäffner, C. (1996). Editorial: Political speeches and discourse analysis. Current Issues in
Language & Society, 3(3), 1–4.
116Scheltiens, V., & Verlaeckt, B. (2021). Extreemrechts. De geschiedenis herhaalt zich niet (op
dezelfde manier). Academic and Scientific Publishers.
Scherer, C. R., & Sagarin, B. J. (2006). Indecent influence: The positive effects of obscenity on
persuasion. Social Influence, 1(2), 138-146.
Schmitt, R. (2005). Systematic metaphor analysis as a method of qualitative research. The
qualitative report, 10(2), 358-394.
Scholten, H. (1978). Aspecten van het tijdschrift De Gemeenschap. Ambo, Baarn. Geraadpleegd
op 24 maart 2024, van
https://www.dbnl.org/tekst/scho018geme01_01/scho018geme01_01_0025.php
Schoofs, S. & Belga. (2024, 11 januari). Deurwaarder neemt diepvriezer en koffiemachine
kabinet-De Moor in beslag. vrtnws.be. Geraadpleegd op 6 mei 2024, van
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/01/11/diepvriezer-en-koffiemachine-ka…-
in-beslag-genomen-d/
Schoonvelde, M., Brosius, A., Schumacher, G., & Bakker, B. N. (2019). Liberals lecture,
conservatives communicate: Analyzing complexity and ideology in 381,609 political
speeches. PLOS ONE, 14(2), e0208450. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0208450
Siellez, R. (2021, 13 april). Tout va très bien madame la marquise, l’histoire d’une chanson qui
deviendra expression. RTBF. Geraadpleegd op 23 april 2024, van
https://www.rtbf.be/article/tout-va-tres-bien-madame-la-marquise-lhisto…-
qui-deviendra-expression-10739687
Smelser, N. J., & Baltes, P. B. (Eds.). (2001). International encyclopedia of the social &
behavioral sciences (Vol. 11). Amsterdam: Elsevier.
Steyaert, F. (2021). De retorische stijlfiguren: geordend, verklaard en geïllustreerd met
voorbeelden uit de spreektaal en uit verzen van de Renaissance. Soest: Boekscout.
117Tajfel, H. (1970). Experiments in intergroup discrimination. Scientific american, 223(5), 96-103.
Temmerman, M. (2018). Linguistic discourse analysis as a tool for analyzing political
communication. Politics, Culture and Socialization, 7(2), 119-142. https://www.budrich-
journals.de/index.php/pcs/article/view/31277
Terrière, L. (2023, 1 augustus). Meer dan duizend ruzies binnen de federale regering ontleed: “4
op de 10 communautaire ruzies waaien gewoon voorbij”. Het Laatste Nieuws.
Geraadpleegd op 13 mei 2024, van https://www.hln.be/binnenland/meer-dan-duizend-
ruzies-binnen-de-federale-regering-ontleed-4-op-de-10-communautaire-ruzies-waaien-
gewoon-voorbij~a7861a2a/
Toon. (2010, 5 april). En rood is troef! Blogger. Geraadpleegd op 23 april 2024, van
https://toonblogt.blogspot.com/2010/04/en-rood-is-troef.html
TVDB. (2022, 1 mei). Van Grieken in 1 mei-toespraak: ‘Vlaams Belang is de vakbond van de
GV, de Gewone Vlaming’. De Morgen. https://www.demorgen.be/nieuws/van-grieken-in-
1-mei-toespraak-vlaams-belang-is-de-vakbond-van-de-gv-de-gewone-vlaming~b07b1d58/
Van Bruaene, A.-L. (2022). Twee koninkrijken, ca. 1830-1914 [Presentatieslides]. Ufora.
https://ufora.ugent.be/d2l/le/content/443985/viewContent/1337303/View
Van Dale. (2020). Politiek. In Van Dale hedendaags Nederlands. Geraadpleegd op 24 april 2024.
https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/politiek
Van Dam, Y., Van Remoortel, M., & Vogl, U. (2021). Metaforen rond COVID in het taalgebruik
van politici en wetenschappers in Vlaanderen: een kritische metafooranalyse.
Van De Velden, W., & D’Hoore, J. (2021, 29 mei). Tom Van Grieken: ‘Het blanke moet een
dominante factor zijn’. De Tijd. Geraadpleegd op 10 december 2023, van
118https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/vlaanderen/tom-van-grieken…-
moet-een-dominante-factor-zijn/10309919.html
Van Haegendoren, M. (1983). Mommen (André). De Belgische Werkliedenpartij 1880-1914.
Ontstaan en ontwikkeling van het reformistisch socialisme. Revue belge de Philologie et
d'Histoire, 61(2), 427-429
Van Hiel, A. (2022). Links vs Rechts. De mens achter de ideologie (1ste editie). Borgerhoff &
Lamberigts.
Van Rompuy, H., & Cardone, N. (2021, 29 april). Van “Kassierster Debora” tot “Jef de
horecabaas”: waarom plakken we graag een naam op de gewone vrouw en man?
vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/04/29/waarom-hebben-we-het-zo-vaak-ov…-
jan-met-de-pet-of-kassierst/
Van Sterkenburg, P. G. J. (2008a). Krachttermen: scheldwoorden, vervloekingen, verwensingen,
beledigingen, smeekbeden en bezweringen. Schiedam: Scriptum.
Van Sterkenburg, P. G. J. (2008b). Vloeken is niet meer wat het geweest is. Brussel: VUBPRESS.
Vandenberghe, J. (2007). Tijd van ideologische vervlakking de evolutie van
verkiezingspropaganda bij de Belgische Socialistische Partij van 1958 tot 1978. Brood &
Rozen, 12(4).
Vercruysse, S. (2018, 17 november). Wat staat er in het migratiepact en waarom keurt de regering
het nog niet goed? vrtnws.be. Geraadpleegd op 21 december 2023, van
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/11/17/n-va-blijft-belgische-steun-aan…-
tegenhouden/
Vlaams Belang. (2018, 5 januari). Nieuwkomers? Die maken we liever zelf! Tijd voor een
immigratiestop! Facebook.
https://www.facebook.com/vlbelang/photos/a.250080321504/101559889960865…
119=0&eav=AfblYGAb0J0hZi6GFrHAz6SaSxlRdxNLXAvkfdbng8wQwZCebjI1k11vKJGFx
Zk8El0
Vlaams Belang. (2024). Verkiezingsprogramma Vlaams Belang. In Vlaams Belang. Geraadpleegd
op 14 mei 2024, van https://www.vlaamsbelang.org/sites/default/files/2024-
03/202403_Verkiezingsprogramma_DEF_Web.pdf
Willems, K. (2021). Inleiding tot taal- en tekststructuren [Ufora].
Wodak, R. (2009). Discursive Construction of National Identity (2de editie). Edinburgh University
Press.
Wodak, R., & Meyer, M. (2016). Methods of critical discourse studies. (3de editie). Los Angeles
(Calif.): SAGE.
