Hoe trackingapps gezinnen verbinden én verdelen
“Stuur je een berichtje als je veilig bent aangekomen?”
Het is een zin die bijna elke ouder ooit al heeft uitgesproken. Maar wat als dit berichtje uitblijft? Voor veel gezinnen is de oplossing simpel: een trackingapp. Met één klik zien ouders precies waar hun kinderen zijn. Handig, toch? Of zit er meer achter dan dat?
Child trackingtechnologie binnen gezinnen
Mijn masterproef gaat over child trackingtechnologie. Apps zoals Life360 of Zoek mijn stellen ouders in staat om hun kinderen op eender welk moment digitaal te volgen.
“Mijn kinderen volgen op mijn gsm? Ja dat doe ik, maar wel niet om hen te controleren, hé!”
Dit antwoord kwam vaak, en opvallend snel, naar boven toen ik ouders vroeg of ze trackingapps gebruikten. Maar wanneer ik daarna hun kinderen sprak, klonk het soms heel anders: “Ja, mama gebruikt dat om ons te controleren.”
Zo’n handige en alledaagse tool met talloze functies en voordelen... toch vroeg ik mij af of er ook een keerzijde aan de medaille was. Daarom ging ik op onderzoek uit met de vraag:
"Hoe beïnvloedt het gebruik van child trackingtechnologie de ouder-kindrelaties en privacyonderhandelingen in gezinnen met adolescenten van 15 tot 22 jaar?"
Oudere adolescenten
Denk even terug aan jezelf op 18-jarige leeftijd. Je was misschien net afgestudeerd, ging met vrienden op reis, begon te studeren of te werken, trok op kot of ging regelmatig uit. Kortom: je was vaak weg van huis. Precies in die levensfase kunnen trackingapps opduiken als interessant middel om ouders van op afstand gerust te stellen.
Bovendien richtte bestaand onderzoek naar child trackingtechnologie zich opvallend genoeg op kinderen en jongere tieners. Oudere adolescenten bleven onderbelicht, terwijl juist zij zelfstandiger worden en meer belang hechten aan hun privacy. Dat maakte deze leeftijdsgroep bijzonder interessant om te bestuderen.
En daarmee ging ik aan de slag!
Op bezoek in de huiskamer
Om antwoord te vinden op mijn onderzoeksvraag trok ik naar de huiskamers van zes Vlaamse gezinnen. In totaal sprak ik met 23 deelnemers: 12 ouders en 11 jongeren tussen 15 en 22 jaar. Ik interviewde ouders als koppel en kinderen als duo apart, zodat iedereen vrijuit kon praten. Dat leverde boeiende gesprekken op vol herkenbare uitspraken, kleine frustraties en soms ook verrassend eerlijke inzichten.
Wat ontdekte ik?
Tracking start meestal op een kantelpunt. De eerste keer alleen naar school fietsen, voor het eerst uitgaan of reizen zonder ouders. Op dit soort momenten worden apps als Life360 of Zoek mijn geïnstalleerd en geeft het ouders het gevoel dat ze hun kind meer kunnen loslaten zonder écht los te laten.
Voor ouders voelt dat als een veiligheidsnet, voor kinderen vaak als een vanzelfsprekendheid – zeker wanneer het bij broers, zussen of andere leeftijdsgenoten al van toepassing is.
Veiligheid en gemoedsrust zijn de toverwoorden
Voor ouders draait de technologie vooral om de veiligheid van hun kinderen. Ouders benadrukken dat ze niet willen controleren, maar vooral gerustgesteld willen worden. “Als er iets gebeurt, weet ik meteen waar ik moet zijn,” vertelde een vader. De ervaring van kinderen is hier tweezijdig. Zij kunnen het enerzijds wél als controlerend ervaren, maar geven ook toe zich veiliger te voelen wanneer ouders op een afstand kunnen meekijken.
Wanneer veiligheid controle wordt
Het spanningsveld wordt duidelijk zodra ouders de app té vaak raadplegen. “Ik zie dat jij daar bent, wat doe jij daar?”. Voor jongeren voelt dat als controle en kan het zelfs irritatie oproepen. Zoals een 22-jarige het verwoordde: “Als ik zeg dat ik thuiskom, dan kom ik wel thuis. Ze moeten niet elke stap die ik zet controleren.”
Sommige jongeren zochten creatieve uitwegen om tracking te omzeilen: hun gsm thuislaten, de batterij zogezegd laten leeglopen of internetconnectie tijdelijk uitschakelen. Niet omdat ze iets te verbergen hadden, maar omdat ze simpelweg even vrij wilden zijn van digitaal toezicht.
Stilzwijgende afspraken
Wat mij misschien nog het meest verbaasde is dat er in de meeste gezinnen nauwelijks communicatie of duidelijke afspraken heersen rond tracking. De installatie gebeurde vaak zonder veel discussie en daarna werd verwacht dat de locatie altijd gedeeld bleef. Kinderen accepteerden tracking meestal uit gewoonte, loyaliteit of het idee niets te verbergen te hebben - en niet zozeer door expliciete instemming.
Ook tijdens verder gebruik blijft communicatie meestal beperkt. Er zijn zelden duidelijke regels over wie wanneer mag volgen of onder welke voorwaarden het gebruik herzien kan worden. Het gevolg: kinderen hadden weinig ruimte om hun toestemming later nog in te trekken.
Bescherming of beperking?
Wat leert dit onderzoek ons dan? Trackingapps zijn geen zwart-witverhaal. Ze kunnen ouders geruststellen en jongeren veiligheid bieden, maar evengoed spanningen veroorzaken en vertrouwen onder druk zetten.
De sleutel ligt niet in de app zelf, maar in dialoog er rond. Wanneer gezinnen openlijk praten over waarom de app nodig is, wat goed voelt en welke grenzen er zijn, ervaren jongeren het gebruik veel positiever. Tracking wordt dan een hulpmiddel, geen controlemiddel.
Een reflectie van ‘even kijken’ of toch controleren? Een bescherming of beperking? Zeker geen juist of fout antwoord, maar vooral een enorm boeiend debat waar zowel ouders als jongeren veel over kunnen bijleren.
Bibliografie
Abbas, R., Michael, K., Michael, M. G., & Aloudat, A. (2011). Emerging forms of covert surveillance using GPS-enabled devices. Journal of Cases on Information Technology (JCIT), 13(2), 19-33.
Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American psychologist, 55(5), 469.
Biernacki, P., & Waldorf, D. (1981). Snowball sampling: Problems and techniques of chain referral sampling. Sociological methods & research, 10(2), 141-163.
Boesen, J., Rode, J. A., & Mancini, C. (2010). The domestic panopticon: location tracking in families. Proceedings of the 12th ACM international conference on Ubiquitous computing,
Burnell, K., Andrade, F. C., Kwiatek, S. M., & Hoyle, R. H. (2023). Digital location tracking: A preliminary investigation of parents’ use of digital technology to monitor their adolescent’s location. Journal of family psychology, 37(4), 561.
Chase, G. E., Brown, M. T., Navarro, J. L., Lippold, M. A., & Jensen, M. (2024). Digital location tracking in the parent/caregiver–college student dyad. Journal of Adolescence.
Cuijpers, C., Roosendaal, A. C., & Koops, E. (2007). The European legal framework for location-based services in Europa.
Cypress, B. S. (2015). Qualitative research: the “what,”“why,”“who,” and “how”! Dimensions of Critical Care Nursing, 34(6), 356-361.
Davis, I. S., Thornburg, M. A., Patel, H., & Pelham, W. E., III. (2024). Digital Location Tracking of Children and Adolescents: A Theoretical Framework and Review. Clinical Child and Family Psychology Review, 27(4), 943-965. https://doi.org/10.1007/s10567-024-00500-8
Dimopoulos, G. (2021). A theory of children's decisional privacy. Legal Studies, 41(3), 430-453. Ericson, R. V., & Haggerty, K. D. (2006). The new politics of surveillance and visibility. University of
Toronto Press.
Eurostat. (2023). Young people - housing conditions. European Commission. Retrieved February 17,
2025 from https://ec.europa.eu/eurostat/statistics- explained/index.php?title=Young_people_- _housing_conditions#:~:text=In%202023%2C%2026.0%25%20of%20young,their%20disposab le%20income%20on%20housing.
Fahlquist, J. N. (2015). Responsibility and privacy—ethical aspects of using GPS to track children. Children & Society, 29(1), 38-47.
Gabriels, K. (2016). ‘I keep a close watch on this child of mine’: a moral critique of other-tracking apps. Ethics and Information Technology, 18(3), 175-184.
Gegevensbeschermingsautoriteit. (z.d.). Toestemming. Gegevensbeschermingsautoriteit. Retrieved May 13, 2025 from https://www.gegevensbeschermingsautoriteit.be/professioneel/avg/rechtsg… ming
Gelman, S. A., Cuneo, N., Kulkarni, S., Snay, S., & Roberts, S. O. (2021). The roles of privacy and trust in children's evaluations and explanations of digital tracking. Child development, 92(5), 1769- 1784.
Hawk, S. T., Hale III, W. W., Raaijmakers, Q. A., & Meeus, W. (2008). Adolescents' perceptions of privacy invasion in reaction to parental solicitation and control. The Journal of Early Adolescence, 28(4), 583-608.
Hucklesby, A., Holt, R., & Macnish, K. (2023). Tracking People Network Briefing Paper 1 Tracking People: controversies and challenges.
Keegan, J., & Ng, A. (2021). The Popular Family Safety App Life360 Is Selling Precise Location Data on Its Tens of Millions of Users. The Markup. Retrieved February 17, 2025 from https://themarkup.org/privacy/2021/12/06/the-popular-family-safety-app-…- precise-location-data-on-its-tens-of-millions-of-user
Keegan, J., & Ng, A. (2022). Life360 Says It Will Stop Selling Precise Location Data. The Markup. Retrieved February 17, 2025 from https://themarkup.org/privacy/2022/01/27/life360-says-it- will-stop-selling-precise-location-data
Kennedy-Lightsey, C. D., & Frisby, B. N. (2016). Parental privacy invasion, family communication patterns, and perceived ownership of private information. Communication Reports, 29(2), 75- 86.
Langlais, M. R., & Marich, A. (2024). Should we track our children?: An exploratory examination of life360 and interpersonal and relational well-being. The Family Journal, 32(4), 605-612.
Livingstone, S., Stoilova, M., & Nandagiri, R. (2019). Children's data and privacy online: growing up in a digital age: an evidence review.
Malone, K. (2007). The bubble-wrap generation: children growing up in walled gardens. Environmental Education Research, 13(4), 513-527.
Marciano, A. (2022). Parental surveillance and parenting styles: Toward a model of familial surveillance climates. Mobile Media & Communication, 10(1), 38-56.
Marx, G., & Steeves, V. (2010). From the beginning: Children as subjects and agents of surveillance. Surveillance & society, 7(3/4), 192-230.
Maslen, S. (2021). (Dis) connected parenting: other-tracking in the more-than-human sensorium. The Senses and Society, 16(1), 67-79.
Mavoa, J., Coghlan, S., & Nansen, B. (2023). “It’s About Safety Not Snooping”: Parental Attitudes to Child Tracking Technologies and Geolocation Data. Surveillance & society, 21(1), 45-60.
Mols, A., Campos, J. P., & Pridmore, J. (2023). Family surveillance: Understanding parental monitoring, reciprocal practices, and digital resilience. Surveillance & society, 21(4), 469-484.
Mortelmans, D. (2020). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden (2e ed.). Acco.
Nakayama, M. (2011). Parenting style and parental monitoring with information communication technology: A study on Japanese junior high school students and their parents. Computers in
Human Behavior, 27(5), 1800-1805.
OffenderWatch. (z.d.). OffenderWatch Family Safety App. Retrieved May 11, 2025 from
https://www.offenderwatch.com/family-safety-app
Oostveen, A.-M., Vasalou, A., Van den Besselaar, P., & Brown, I. (2014). Child location tracking in the US and the UK: Same technology, different social implications. Surveillance and Society, 12(4). Özkul, D. (2022). Children’s mobile communicative practices and locational privacy. Journal of
Computer-Mediated Communication, 27(5), zmac015.
Petronio, S. (2002). Boundaries of privacy: Dialectics of disclosure. State Univ of New York Pr. Petronio, S. (2010). Communication privacy management theory: What do we know about family
privacy regulation? Journal of family theory & review, 2(3), 175-196.
Qvarnström, E. M., & Demetriou, C. (2022). Digital natives and parental surveillance.
Rauf, F., Subramaniam, G., & Adnan, Z. (2018). Child tracking system. International Journal of Computer
Applications, 975, 8887.
Siibak, A., & Traks, K. (2019). The dark sides of sharenting. Catalan Journal of Communication & Cultural
Studies, 11(1), 115-121.
Steinberg, L. (2011). You and your adolescent, new and revised edition: The essential guide for ages 10-
25. Simon and Schuster.
Sukk, M., & Siibak, A. (2021). Caring dataveillance and the construction of “good parenting”: Estonian
parents’ and pre-teens’ reflections on the use of tracking technologies. Communications,
46(3), 446-467.
Sukk, M., & Siibak, A. (2022). “My mom just wants to know where I am”: Estonian pre-teens’
perspectives on intimate surveillance by parents. Journal of Children and Media, 16(3), 424-
440.
Vasalou, A., Oostveen, A.-M., & Joinson, A. N. (2012). A case study of non-adoption: the values of
location tracking in the family. Proceedings of the ACM 2012 conference on Computer Supported Cooperative Work,
Widmer, S., & Albrechtslund, A. (2021). The ambiguities of surveillance as care and control: Struggles in the domestication of location-tracking applications by Danish parents. Nordicom Review, 42(s4), 79-93.
Wray-Lake, L., Crouter, A. C., & McHale, S. M. (2010). Developmental patterns in decision-making autonomy across middle childhood and adolescence: European American parents’ perspectives. Child development, 81(2), 636-651.
