Ziet Zuid-Korea in China een vriend of vijand? Het antwoord is complexer!
Vaak krijgen we te horen dat de wereld terugvalt in een nieuwe Koude Oorlog met twee kampen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Maar wie luistert naar wat leiders écht zeggen, hoort iets anders. Dat is ook zeer duidelijk in Oost-Azië. Zuid-Korea is een duidelijke bondgenoot van de Verenigde Staten, maar het land houdt de relatie met China zakelijk warm en politiek koel. Dat is geen twijfel, maar een bewuste strategie.
Voor mijn thesis heb ik alle officiële toespraken van de Zuid-Koreaanse presidenten Moon Jae-in en Yoon Suk-yeol bestudeerd. De eerste een liberaal en de tweede een conservatieveling, een grote afstand binnen de politiek. De conclusie van mijn studie nuanceert het zwart-witbeeld over een nieuwe Koude Oorlog waarin het duidelijk is dat Zuid-Korea een strategie heeft die ervoor moet zorgen dat het land niet moet kiezen voor een goede relatie met de VS of met China. Die doelbewuste strategie raakt ons rechtstreeks. De prijs van televisies, de levering van smartphones, de toekomst van batterijen en chips: de gehele wereldhandel schommelt mee op het tempo van de handelsoorlog tussen Washington en Beijing die om de zoveel tijd het nieuws opnieuw domineert. Zuid-Korea zit er net middenin. Wat presidenten in het openbaar zeggen, en dan vooral wat ze níét zeggen, kan handelsketens smeren of blokkeren. Taal is hier geen detail. Taal is beleid, zowel nationaal als internationaal.
Geen zwart-wit verhaal
Wat valt er meteen op als je de twee presidenten van dichtbij analyseert? Eerst een constante houding: economische samenwerking met China wordt warm onthaald. Ze spreken over: “Win-win”, “stabiele toeleveringsketens”, “gemeenschappelijke innovatie”, “meer toerisme en studentenuitwisseling”. China verschijnt vooral als markt, partner en logistiek knooppunt. Zodra gevoelige Chinese kernbelangen opduiken zoals Taiwan, Hongkong of de Zuid-Chinese Zee dan wordt het muisstil. Over andere internationale aandachtspunten volgen formules die ruimte laten voor: “vrede en stabiliteit”, “dialoog”, “internationaal recht”. Geen grote uithalen, maar ze blijven allebei vooral een zachte lijn aanhouden.
Opvallend is de continuïteit over de machtswissel heen. Moon, een progressieve liberaal, plaatst de economische band vaak in brede regionale projecten: spoorverbindingen via Noord-Korea naar China, een gezondheidscoöperatie naar het model van de WHO in Oost-Azië, groene transities etc. Yoon, een harde conservatieveling, hamert op investeringszekerheid en directer kanalen en dus niet meer in een regionale (multilaterale) samenwerking. Andere stijl, maar toch blijven ze dezelfde lijn verderzetten.
Waarom is die voorzichtige lijn logisch? Zuid-Korea is een middenmacht: een zeer open economie, geallieerd met de Verenigde Staten en een buurland van China. Hard roepen tegen Beijing riskeert economische tegenwind. Een dichte relatie met China botst met de traditionele bondgenoten en binnenlandse opinie. De uitweg heet hedging: opties openhouden. In deze toespraken hoor je een verfijnde variant: double hedging. Seoul koestert handel én vermijdt moedwillig confrontaties die keuzes forceren. Publieke taal werkt hier als risicomanagement.
Wat voegt dit toe aan het debat over een veronderstelde “nieuwe Koude Oorlog”? Het laat zien dat de werkelijkheid complexer is dan een wereldkaart met twee kleuren. De VS en China strijden om centrale posities in infrastructuur, toeleveringsketens en digitale sferen. Maar kleinere landen proberen om de best mogelijke situatie te verkrijgen. Deze studie nuanceert het idee dat ieder land automatisch een kamp kiest en stelt dat de diepe wortels van de globalisering niet zomaar stoppen.
De methode
In mijn thesis verzamelde ik alle officiële toespraken van beide presidenten tussen 2017 en 2024. Ik haalde alle passages over China eruit en gebruikte verschillende codes om die stukken in de speeches thematisch aan te duiden: economie, veiligheid, cultuur, etc. Met deze aanpak wilde ik geen verzameling van losse citaten maken, maar een idee krijgen over de patronen over verschillende jaren en politieke leiders heen. In de aanpak overkwam ik ook de traditionele theoretische tweedeling die wetenschappers van de internationale politiek maken en maakte een eigen gemengde aanpak.
Wat betekent dit voor ons?
Wat betekent dit voor Europa, en voor België? Dat de blik die we hebben naar de rest van de wereld genuanceerder moet zijn als we vooruitgang willen boeken. Als we een goed buitenlandbeleid willen opbouwen dan is het niet voldoende om de rest van de wereld te kennen, maar ook de relaties tussen andere landen onderling. Hoe het ene land over het andere land denkt is belangrijk om een doortastend beleid op te zetten. Want de wereld is complexer dan de relatie tussen landen af te schilderen als vriend of vijand.
Landen zijn tegelijk klant, concurrent, buur en bondgenoot van elkaars bondgenoten. Dat is de context waarin leiders spreken. De titel van mijn thesis past daarbij: niet een simpele weerspiegeling van de internationale politiek, maar hoe politici een relatie tussen landen vorm geven in hun woorden, en wat die woorden doen. Zuid-Korea houdt de relatie met China zakelijk warm en politiek koel. Dat is geen zwaktebod, maar een weloverwogen strategie: bewegen zonder te vallen, tussen twee reuzen in, met woorden die ruimte scheppen in plaats van deuren dicht te slaan.
Bibliografie
Bibliografie
Bronnen
President, Office of the. ‘Speeches and Remarks > Speeches and Remarks’. Office of the President. Geraadpleegd 5 juni 2024. https://eng.president.go.kr/speeches?page=1. ‘Presidential Speeches: Korea.Net : The Official Website of the Republic of Korea’. Geraadpleegd 5 juni 2024. https://www.korea.net/Government/Briefing-Room/Presidential Speeches.
Monografieën
Flamm, Patrick. South Korean Identity and Global Foreign Policy. 1ste dr. New York: Routledge, 2019. Houlden, Gordon, Scott Romaniuk, Nong Hong, en Stein Tønnesson. Security, strategy and military dynamics in the South China Sea : cross-national perspectives. 1ste dr. Bristol: Bristol University Press, 2021. Hua, Shiping. The political logic of the US-China trade war. Lanham: Lexington Books, 2022. Jørgensen, Knud Erik. International Relations Theory: A New Introduction. 2de dr. Londen: Palgrave, 2018. Lee, Kai-baik. A New History of Korea. Cambridge: Harvard University Press, 1984. Rozman, Gilbert, Terry Sue Mi, en Eun A Jo. South Korea’s Wild Ride - The Big Shifts in Foreign Policy from 2013 to 2022. New York: Routledge, 2024. Ye, Min. China–South Korea Relations in the New Era : Challenges and Opportunities. Lanham: Lexington Books, 2017.
Artikels
Bayari, Celal. ‘South Korean Economy and the Free Trade Agreement with China’. The Journal of East Asian Affairs 33, nr. 1 (2020). Braun, Virginia, en Victoria Clarke. ‘One size fits all? What counts as quality practice in (reflexive) thematic analysis?’ Qualitative Research in Psychology 18, nr. 3 (2021). Callaghan, Mike, en Paul Hubbard. ‘The Asian Infrastructure Investment Bank: Multilateralism on the Silk Road’. China Economic Journal 9, nr. 2 (2016). Cho, Il-hyun. ‘Envisioning Regional Order: Inter-Korean Relations and Varieties of Regionalism in South Korea’. Asian Perspective 46, nr. 2 (2022). 36 Choi, Young-mi. ‘A middle power’s trade policy under U.S.-China FTA competition: South Korea’s double hedging FTA diplomacy’. Contemporary Politics 24, nr. 2 (2017). Choo, Jae-woo. ‘South Korean Politics and Foreign Policy in 2017 and 2018’. East Asian Policy 10, nr. 1 (2018). Foster-Carter, Aidan. ‘From Moon to Yoon: End of an Era’. Comparative connections 24, nr. 1 (2022). Heo, Mansup, en Jaeyung Park. ‘Presidential rhetoric of South Korea and the United States: the case of Lee and Obama’. Asian Journal of Communication 26, nr. 4 (2016). Lee, Jae-bong. ‘US-China Rivalry for Hegemony and South Korea’s Way’. The Journal of East Asian Affairs 32, nr. 1 (2021). Lee, Ji-young. ‘The Geopolitics of South Korea—China Relations: Implications for U.S. Policy in the Indo- Pacific’. RAND Corporation, 2020. Lee, Min-ha, en Suh-yong Chung. ‘Is Trans-Korean Railway Solely a Symbol of Peace in the Korean Peninsula?’ Sustainability 12, nr. 23 (2020). Lee, Seung-joo, en Sang-young Rhyu. ‘The Political Economy of Change and Continuity in Korea, Twenty Years after the Crisis’. The Political Economy of the Asia Pacific, 2019. Lee, So-hyun Zoe. ‘Ideas and Policy transformation: why preferences for regionalism and cross-regionalism diverged in Japan and Korea’. The Pacific Review 34, nr. 2 (2019). Liu, Yuge. ‘Status, Transition, and Impact of Yoon Suk-yeol Administration’s Trade Policy with China’. Proceedings of Business and Economic Studies 6, nr. 1 (2023). Marandici, Ion. ‘A Second Cold War? Explaining Changes in the American Discourse on China: Evidence from the Presidential Debates (1960–2020)’. Journal of Chinese Political Science 28 (2023). Min, Ye. ‘Understanding the Economics– Politics Nexus in South Korea– China Relations’. Journal of Asian and African Studies 5, nr. 1 (2016). Oh, Il-seok, en Se-ho Jang. ‘Propose Practical Agendas for “Northeast Asian Quarantine Cooperation Institutionalization”’. INSS Research Report, 2021. Park, Chang-keun, en Ji-young Park. ‘COVID-19 and the Korean Economy: When, How, and What Changes?’ Asian Journal of Innovation and Policy 9, nr. 2 (2020). Schindler, Seth, Ilias Alami, Jessica DiCarlo, Nicholas Jepson, Steve Rolf, Mustafa Kemal Bayırbağ, Louis Cyuzuzo, e.a. ‘The Second Cold War: US-China Competition for Centrality in Infrastructure, Digital, Production, and Finance Networks’. The Second Cold War: US-China 37 Competition for Centrality in Infrastructure, Digital, Production, and Finance Networks, Geopolitics 29, nr. 4 (2024). Son, Min-kyu. ‘The global propagation of the US–China trade war’. Empirical Economics 63, nr. 6 (2022). Wei, Panpan, Cheng Jin, en Chen Xu. ‘The Influence of the COVID-19 Pandemic on the Imports and Exports in China, Japan, and South Korea’. Front. Public Health 9 (2021). Wendt, Alexander. ‘Collective Identity Formation and the International State’. The American Political Science Review 88, nr. 2 (1994). Yang, Florence. ‘Asymmetrical Interdependence and Sanction: China’s Economic Retaliation over South Korea’s THAAD Deployment’. Issues & Studies: A Social Science Quarterly on China, Taiwan, and East Asian Affairs 55, nr. 4 (2019). Yul, Sohn. ‘South Korea under the United States-China rivalry: dynamics of the economic security nexus in trade policymaking’. The Pacific Review 3, nr. 6 (2019). Zehfuss, Maja. Constructivism in International Relations: The Politics of Reality. New York: Cambridge University Press, 2002.
Weblinks
‘China (CHN) Exports, Imports, and Trade Partners | The Observatory of Economic Complexity’. Geraadpleegd 25 oktober 2023. https://oec.world/en/profile/country/chn. York Choe, -Hun. ‘South Korea Elects Moon Jae-in, Who Backs Talks With North, as President - The New Times’. Geraadpleegd 31 oktober 2023. https://www.nytimes.com/2017/05/09/world/asia/south-korea-election-pres… jae-in.html. Kim, Christine, en Ben Blanchard. ‘China, South Korea agree to mend ties after THAAD standoff | Reuters’. Geraadpleegd 25 oktober 2023. https://www.reuters.com/article/us-northkorea missiles/china-south-korea-agree-to-mend-ties-after-thaad-standoff-idUSKBN1D003G/. Lee, Joyce, en Ju-min Park. ‘South Korea’s Yoon removed from office over martial law, election looms’. Reuters, 5 april 2025. Snyder, Scott A. ‘What’s Causing the Rise in China-South Korea Tensions? | Council on Foreign Relations’. Geraadpleegd 25 oktober 2023. https://www.cfr.org/in-brief/whats-causing-rise china-south-korea-tensions. ‘South Korea (KOR) Exports, Imports, and Trade Partners | The Observatory of Economic Complexity’. Geraadpleegd 25 oktober https://oec.world/en/profile/country/kor?subnatTradeValueSelector=trade….
