Klimaatweerbaarheid voor iedereen: feit of fictie?
Naarmate klimaatverandering intenser wordt, wint het concept Just Resilience aan belang. Dit begrip, onderdeel van de European Green Deal en vaak geplaatst naast de Just Transition, benadrukt dat klimaatadaptatie niet alleen technisch en ecologisch moet zijn, maar ook rechtvaardig. Waar Just Transition vooral gericht is op mitigatie (het terugdringen van uitstoot), richt Just Resilience zich op adaptatie. Het gaat daarbij om hoe we ons aanpassen aan een veranderend klimaat en ons hiervoor weerbaar maken. Daarbij is het belangrijk dat niemand wordt achtergelaten, in het bijzonder de kwetsbare groepen in onze samenleving.
In mijn thesis heb ik één belangrijke dimensie van Just Resilience onderzocht: procedurele rechtvaardigheid, oftewel de inclusiviteit en eerlijkheid van beleidsprocessen. Het onderzoek focust op België, een land dat steeds vaker geconfronteerd wordt met watergerelateerde uitdagingen door klimaatverandering. Binnen dit kader onderzocht ik hoe procedurele rechtvaardigheid terugkomt in het waterbeheerbeleid, met bijzondere aandacht voor twee kwetsbare groepen: landbouwers en mensen met een lage sociaaleconomische status (SES).
De keuze voor deze groepen is niet toevallig. Landbouwers worden rechtstreeks geconfronteerd met droogte, overstromingen en watertekorten die impact hebben op hun werking en productie. Mensen met een lage SES hebben daarentegen vaak minder keuzevrijheid in waar ze wonen en komen daardoor vaker terecht in kwetsbare woonomgevingen, bijvoorbeeld gebieden die gevoeliger zijn voor overstromingen. Hun beperkte middelen maken het bovendien moeilijk om zich tegen de gevolgen van klimaatverandering te beschermen of zich na een ramp te herstellen. Zo worden precies die groepen die al kwetsbaar zijn, nog kwetsbaarder in een veranderend klimaat. Dit is precies wat Just Resilience wil voorkomen.
Via een gemengde methode onderzocht ik hoe kernindicatoren van procedurele rechtvaardigheid (participatie, inclusie, transparantie, consistentie, ethiek/vertrouwen, en erkenning van impact) zowel in theorie als in praktijk vorm krijgen. De methode bestond uit een documentanalyse met een zelf ontwikkelde assessmenttool en semigestructureerde interviews met (vertegenwoordigers van) landbouwers, beleidsmakers en vertegenwoordigers van mensen met een lage SES. Deze interviews werden afgenomen op meerdere bestuursniveaus, van Vlaanderen tot Oostende, volgens een trechtermethode
Mooie woorden, beperkte praktijk
De bevindingen laten zien dat beleidsdocumenten weliswaar geregeld verwijzen naar inclusie en participatie, en dit is zichtbaarder naarmate het governance niveau specifieker is. Helaas blijven verwijzingen over het algemeen vaag, vrijblijvend of zonder concrete strategieën.
Documenten erkennen de onderzochte kwetsbare groepen niet vaak expliciet, en interviews bevestigen dat ze zelden doelgericht worden betrokken of invloed krijgen. Landbouwers zijn nog het meest zichtbaar, maar dan vooral als uitvoerders van maatregelen, niet als echte partners. Hun betrokkenheid blijft instrumenteel: hun kennis wordt gebruikt bij het opstellen van maatregelen waaraan ze zich moeten houden, maar hun stem nauwelijks gehoord. Voor mensen met een lage SES geldt dat ze in praktijk vrijwel volledig afwezig zijn in participatieve processen, op enkele symbolische pogingen na.
De manier waarop participatie georganiseerd wordt, versterkt dit patroon. Vaak gebeurt dit via vertegenwoordigers of organisaties zonder formele macht, waardoor representativiteit zwakker wordt. Bovendien zijn participatie-initiatieven zelden structureel of herhalend: ze zijn sporadisch en projectgebonden, niet ingebed in de hele beleidscyclus. Dit tast de legitimiteit en duurzaamheid van beleid en van de rechtvaardigheid aan.
Bovendien is er van enkele indicatoren van procedurele rechtvaardigheid amper sprake, zowel in de documentanalyse als in de interviews. “Transparantie”, “vertrouwen” en “ethiek” zijn even essentieel als de meer vermelde “inclusie”, “erkenning van impact”, en “participatie”. Het nastreven van slechts enkele indicatoren leidt nooit tot echte rechtvaardigheid.
Hoop voor de toekomst
Hoewel er zeker nog beperkingen zijn op het vlak van procedurele rechtvaardigheid, is het beeld niet louter negatief. Tijdens de interviews bleek dat er oprechte welwillendheid bestaat en een breed besef dat verandering nodig is. Er zijn al eerste stappen gezet, zoals de supranationale regels van de EU, meer aandacht voor droogte- en waterplannen in Vlaanderen, de betrokkenheid van landbouwers bij provinciale droogteraden en lokale plannen in Oostende om lage-inkomensgroepen bij de uitvoering te betrekken. Deze signalen wijzen op een begin van verandering, al is een betere afstemming tussen wenselijkheid en haalbaarheid nog noodzakelijk.
Van symboliek naar structurele rechtvaardigheid
Ondanks dat dit niet het doel was van deze exploratieve studie, zijn tijdens de interviews waardevolle verbeterpunten naar boven gekomen. Om de kloof te dichten, moet participatie meer zijn dan symbolisch. Kwetsbare groepen moeten erkend worden als experts van hun eigen leefomgeving, en hun kennis moet structureel worden meegenomen. Dat vereist langdurige dialoog, herhaalde en lokaal aangepaste participatievormen, en samenwerking met actoren die dicht bij deze groepen staan
Ook moeten participatiemechanismen institutioneel ingebed worden, met duidelijke feedback over hoe input verwerkt is. Alleen zo kunnen transparantie en vertrouwen groeien.
Tot slot is het belangrijk te erkennen dat mijn casestudies (Oostende, West-Vlaanderen en Vlaanderen) niet automatisch representatief zijn voor heel België. Er zijn mogelijk regio’s waar procedurele rechtvaardigheid beter vorm krijgt. Maar de algemene conclusie blijft: zonder structurele hervormingen blijft de belofte van Just Resilience hol, en blijven juist de groepen die het meest getroffen worden door klimaatverandering het minst gehoord.
Conclusie
Als klimaatadaptatie écht rechtvaardig wil zijn, moet de inclusie van kwetsbare groepen verder gaan dan het aanvinken van een beleidsmatig vakje. Het vraagt een diepere inzet, een bereidheid om macht te herverdelen en participatie te verankeren in alle fasen van beleid. Daarbij moeten alle kernindicatoren van procedurele rechtvaardigheid als evenwaardig worden beschouwd in het nastreven ervan.
Alleen dan kan Just Resilience zijn belofte waarmaken: rechtvaardige toegang tot middelen, instrumenten en kansen voor iedereen, ook voor wie vandaag nauwelijks gehoord wordt.
Bibliografie
Adhabi, E. a. R., & Anozie, C. B. L. (2017, September 20). Literature review for the type of interview in qualitative research. Adhabi | International Journal of Education.
https://www.macrothink.org/journal/index.php/ije/article/view/11483/9433
Agwa. (2025, March 21). Hydrating the global goal on Adaptation. Alliance for Global Water Adaptation (AGWA). https://www.alliance4water.org/blog-posts/hydrating-the-global-goal-on-…
Andrews, L. M., Allen, H., Sheppard, Z. A., Baylis, G., & Wainwright, T. W. (2015). More than just ticking a box…how patient and public involvement improved the research design and funding application for a project to evaluate a cycling intervention for hip osteoarthritis. Research Involvement and Engagement, 1(1), 13. https://doi.org/10.1186/s40900-015-0013-8
Arnstein, S. (1969) A Ladder of Community Participation. Journal of the American Institute of Planners, 35, 216-224. https://doi.org/10.1080/01944366908977225
Baarda, B., Bakker, E., Julsing, M., & Fischer, T. (2013). Basisboek kwalitatief onderzoek: handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. https://research.ou.nl/en/publications/basisboek- kwalitatief-onderzoek-handleiding-voor-het-opzetten-en-
Barraza, C. (2024, November 15). Equity vs. Equality: Understanding the Difference and Why It Matters.
https://barrazacarlos.com/equity-vs-equality-understanding-the-differen…
Barros Leal Farias, D. (2024). Unpacking the ‘developing’ country classification: Origins and hierarchies. Review of International Political Economy, 31(2), 651–673.
https://doi.org/10.1080/09692290.2023.2246975
Bartholomeus, R. P., Van Der Wiel, K., Van Loon, A. F., Van Huijgevoort, M. H., Van Vliet, M. T. H., Mens, M., Geffen, S. M., Wanders, N., & Pot, W. (2023). Managing water across the flood-drought spectrum – experiences from and challenges for the Netherlands. Cambridge Prisms Water, 1–22. https://www.researchgate.net/publication/371158417_Managing_water_acros…- drought_spectrum_-_experiences_from_and_challenges_for_the_Netherlands
Bauer, A., & Steurer, R. (2014). Multi-level governance of climate change adaptation: The role of regional partnerships in Canada and England. In Universität für Bodenkultur Wien & InFER, Diskussionspapier / Discussion Paper 1-2014 [Report]. Institut für Wald-, Umwelt- und Ressourcenpolitik.
https://boku.ac.at/fileadmin/data/H03000/H73000/H73200/InFER_Discussion… lti-level_governance_of_climate_change_adaptation.pdf
Bauer, A., Feichtinger, J., & Steurer, R. (2012). The Governance of Climate Change Adaptation in 10
OECD Countries: Challenges and Approaches. Journal of Environmental Policy & Planning, 14(3), 279– 304. https://doi.org/10.1080/1523908X.2012.707406
Belardinelli, P., & Mele, V. (n.d.). Handbook of Research Methods in Public Administration, Management and Policy. Mixed Methods in Public Administration.
https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=CC0NEAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA28&… Belgium.be. (n.d.-a). De gemeenten | Belgium.be. Retrieved from https://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/gemeenten
Belgium.be. (n.d.-b). De structuur van de federale staat en de bestuursniveaus | Belgium.be. Retrieved from https://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/federale_staat/structuur
Belgium.be. (n.d.-c). De bevoegdheden van de federale overheid | Belgium.be. Retrieved from https://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/federale_overheid/bevoeg…
Belgium.be. (n.d.-d). De bevoegdheden van de gewesten | Belgium.be. Retrieved from https://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/gewesten/bevoegdheden
Biesbroek, G. R., Klostermann, J. E. M., Termeer, C. J. A. M., & Kabat, P. (2013). On the nature of barriers to climate change adaptation. Regional Environmental Change, 13(5), 1119–1129.
https://doi.org/10.1007/s10113-013-0421-y
Birkmann, J., Campos, M., Dubeux, C., Nojiri, Y., Olsson, L., Osman-Elasha, B., Pelling, M., Prather, M. J., Rivera-Ferre, M. G., Ruppel, O. C., Sallenger, A., Smith, K. R., Mach, K. J., Mastrandrea, M. D., & Bilir, T. E. (n.d.). Glossary (J. Agard, E. L. F. Schipper, Editorial Board, & TSU Facilitation, Reds.).
https://archive.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/wg2/WGIIAR5-AnnexII_F…
Blanckaert, C., Clissold, E., Commère, M., Joseph, M., Morel, T., Stroobants, V., & Van Hootegem, H.
(2019). Duurzaamheid en armoede: Een bijdrage aan politiek debat en politieke actie. In Steunpunt Tot Bestrijding Van Armoede, Bestaansonzekerheid En Sociale Uitsluiting. https://armoedebestrijding.be/wp- content/uploads/2019/12/Duurzaamheid-en-Armoede-Tweejaarlijks-Verslag.pdf
Blattner, C. (2020). Just Transition for Agriculture? A Critical Step in Tackling Climate Change. Journal of Agriculture, Food Systems, and Community Development, 1–6.
https://doi.org/10.5304/jafscd.2020.093.006
Bosello, F., Carraro, C., & De Cian, E. (2012). CLIMATE CHANGE, ADAPTATION (p. 90). Copenhagen consensus 2021. https://www.jstor.org/stable/resrep16370
Brisbois, M. C., & De Loë, R. C. (2016). Power in Collaborative Approaches to Governance for Water: A Systematic Review. Society & Natural Resources, 29(7), 775–790. https://doi.org/10.1080/08941920.2015.1080339
Brousseau, J. J., Stern, M. J., Pownall, M., & Hansen, L. J. (2024). Understanding how justice is considered in climate adaptation approaches: A qualitative review of climate adaptation plans. Local
Environment, 29(12), 1644–1663. https://doi.org/10.1080/13549839.2024.2386964
Burton, I., Malone, E. L., Huq, S., Lim, B., & Spanger-Siegfried, E. (2005). Adaptation policy frameworks for climate change: Developing strategies, policies, and measures. Cambridge University
Press. https://www.researchgate.net/publication/305389848_Adaptation_policy_fr…
Byskov, M. F., Hyams, K., Satyal, P., Anguelovski, I., Benjamin, L., Blackburn, S., Venn, A. (2019). An agenda for ethics and justice in adaptation to climate change. Climate and Development, 13(1), 1–9.
https://doi.org/10.1080/17565529.2019.1700774
Cairney, P., Timonina, I., & Stephan, H. (2023). How can policy and policymaking foster climate justice? A qualitative systematic review. Open Research Europe, 3, 51.
https://doi.org/10.12688/openreseurope.15719.2
Cardoen, S., Vanhelden, V., Willems, A., & Dumarey, A. (2021, July 18). Ravage na ware zondvloed in ons land wordt duidelijk: overzicht van de meest getroffen provincies. vrtnws.be.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/07/15/overzicht-wateroverlast-belgie/
Carothers, T., & Brechenmacher, S. (n.d.). Accountability, Transparency, Participation, and Inclusion: A New Development Consensus? Carnegie Endowment for International Peace.
https://carnegieendowment.org/research/2014/10/accountability-transpare…- new-development-consensus?lang=
Carvalho, P., & Spataru, C. (2024). Co-designing a just resilience balance scorecard with experts in islands and coastal cities. Climate Risk Management, 43, 100577. https://doi.org/10.1016/j.crm.2023.100577
Cesario Alvim Gomes, J. (2018). Nancy Fraser’s tridimensional approach to justice: Contributions and provocations to the practice of domestic litigators. International Journal of Constitutional Law, 16(3), 1021- 1024. https://doi.org/10.1093/icon/moy075
Chinowsky, P., Hayles, C., Schweikert, A., Strzepek, N., Strzepek, K., & Schlosser, C. A. (2011). Climate change: comparative impact on developing and developed countries. Engineering Project Organization
Journal, 1(1), 67–80. https://doi.org/10.1080/21573727.2010.549608
Climate Strategies. (2024, November 22). Just Resilience: Just Transitions towards a more equal and climate resilient society - Climate Strategies. https://climatestrategies.org/event/just-resilience-just- transitions-towards-a-more-equal-and-climate-resilient-society/%20.
Concern. (2021, July 21). Ten of the countries most affected by climate change. Concern Worldwide US.
https://concernusa.org/news/countries-most-affected-by-climate-change/
Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid. (n.d.). Decreet integraal waterbeleid. Integraal Waterbeleid.
Retrieved from https://www.integraalwaterbeleid.be/nl/regelgeving/decreet-integraal-wa…
Coördinatiecommissie integraal waterbeleid. (n.d.-b). Wie doet wat in het Vlaamse waterbeleid. Integraal Waterbeleid. Retrieved from https://www.integraalwaterbeleid.be/nl/over-ciw/partners-van-het-integr…- waterbeleid?utm_.
Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid. (n.d.-c). Hemelwater- en droogteplannen. Integraal Waterbeleid. Retrieved from https://www.integraalwaterbeleid.be/nl/beleidsinstrumenten/hemelwater-en- droogteplannen
Cornwall, A. (2008). Unpacking ‘Participation’: Models, meanings and practices. Community Development
Journal, 43(3), 269–283. https://doi.org/10.1093/cdj/bsn010
Dawadi, S., Shrestha, S., & Giri, R. A. (2021). Mixed-Methods Research: A Discussion on its Types, Challenges, and Criticisms. Journal of Practical Studies in Education, 2(2), 25–36.
https://doi.org/10.46809/jpse.v2i2.20
Dehaen, J. (2023, March 17). Naar een klimaatbestendige samenleving in 2050 - Federale adaptatiemaatregelen 2023-2026 - Adapt2Climate.be. Adapt2Climate.be.
https://www.adapt2climate.be/naar-een-klimaatbestendige-samenleving-in-…- adaptatiemaatregelen-2023-2026/?lang=nl
Dienst Klimaatverandering. (n.d.). Bevoegdheden. Klimaat | Climat. Retrieved from https://klimaat.be/klimaatbeleid/belgisch/nationaal/bevoegdheden
Dienst Klimaatverandering. (n.d.-a). AdaptatieStrategie. Klimaat | Climat. Retrieved from https://klimaat.be/klimaatbeleid/europees/adaptatiestrategie
Dienst Klimaatverandering. (n.d.-b). Bevoegdheden. Klimaat | Climat. Retrieved from https://klimaat.be/klimaatbeleid/belgisch/nationaal/bevoegdheden
Dierckx, S. (Ed.). (2019). Klimaat en sociale rechtvaardigheid. Gompel & Svacina.
Doan, T. T. (2024, July 24). We can’t fix health disparities we don’t see. Harvard Public Health Magazine. https://harvardpublichealth.org/equity/small-sample-size-doesnt-justify…
Eisenack, K., Moser, S. C., Hoffmann, E., Klein, R. J. T., Oberlack, C., Pechan, A., Rotter, M., & Termeer,
C. J. A. M. (2014). Explaining and overcoming barriers to climate change adaptation. Nature Climate
Change, 4(10), 867–872. https://doi.org/10.1038/nclimate2350
Erokhin, D. (2024). Why climate resilience needs participatory strategies. Retrieved 29 November 2024, from https://globaldev.blog/why-climate-resilience-needs-participatory-strat…
EUR-Lex. (2021). COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT,
THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF
THE REGIONS Forging a climate-resilient Europe - the new EU Strategy on Adaptation to Climate Change.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM:2021:82:FIN
European Commission (n.d.). Global Systems Science (GSS) | Programme | H2020 | CORDIS | European Commission. CORDIS | European Commission. Retrieved from https://cordis.europa.eu/programme/id/H2020_FETPROACT-1-2014
European Commission. (2021). COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN
PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS EMPTY Retrieved from https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:52021DC0082
European Commission. (2021, July 13). Aarhus. https://environment.ec.europa.eu/law-and- governance/aarhus_en
European Commission. (2021, July 14). The European Green Deal.
https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/e…
European Environment Agency. (2022, June 29). Towards ‘just resilience’: leaving no one behind when adapting to climate change. European Environment Agency. https://www.eea.europa.eu/publications/just- resilience-leaving-no-one-behind
European Environment Agency. (n.d.). Just resilience. Climate Adapt. Retrieved from https://climate- adapt.eea.europa.eu/en/eu-adaptation-policy/key-eu-actions/just-resilience
European Environment Agency. (n.d.-b). Wat is het verschil tussen aanpassing (adaptatie) en beperking (mitigatie)? Retrieved from https://www.eea.europa.eu/nl/help/vaak-gestelde-vragen/wat-is-het-versc…- tussen
European Environment Agency. (n.d.-c). Belgium. Climate ADAPT. Retrieved from https://climate- adapt.eea.europa.eu/en/countries-regions/countries/belgium
European Environment Agency. (2024). Delivering justice in sustainability transitions. https://www.eea.europa.eu/publications/delivering-justice-in-sustainabi…
European Union. (n.d.-a). EU Adaptation Strategy. Climate Action. Retrieved from https://climate.ec.europa.eu/eu-action/adaptation-climate-change/eu-ada…
European Union. (n.d.-b). Belgium – EU country profile | European Union. Retrieved from https://european- union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/belgium_en
Ford, J. D., King, N., Galappaththi, E. K., Pearce, T., McDowell, G., & Harper, S. L. (2020). The resilience of Indigenous peoples to environmental change. One Earth, 2(6), 532–543. https://doi.org/10.1016/j.oneear.2020.05.014
Gupta, J. (2007). The multi-level governance challenge of climate change. Environmental Sciences, 4(3), 131–137. https://doi.org/10.1080/15693430701742669
Hassan, M. (2024, November 14). Triangulation in Research - Types, methods and guide. Research Method. https://researchmethod.net/triangulation/
Hossain, S.M., Atibudhi, H. and Mishra, S. (2023). Agricultural Vulnerability to Climate Change: A Critical Review of Evolving Assessment Approaches. Grassroots Journal of Natural Resources, 6(1): 141-165. Doi:
https://doi.org/10.33002/nr2581.6853.060107
Huang, C., Vaneckova, P., Wang, X., FitzGerald, G., Guo, Y., & Tong, S. (2011). Constraints and Barriers to Public Health Adaptation to Climate Change. American Journal of Preventive Medicine, 40(2), 183–190.
https://doi.org/10.1016/j.amepre.2010.10.025
Hussein, F. (n.d.). Understanding the Paris Agreement’s “Global Goal on Adaptation.” World Resources
Institute. https://www.wri.org/insights/global-goal-on-adaptation-explained
Hutahaean, M. (2017). The Importance of Stakeholders Approach in Public Policy Making. Proceedings of the International Conference on Ethics in Governance (ICONEG 2016). International Conference on Ethics in Governance (ICONEG 2016), Makassar, Indonesia. https://doi.org/10.2991/iconeg-16.2017.104
Instituut en Bosonderzoek. (2023, January 1). Natuurrapport 2023 - uitdaging 1: schade door droogte en overstromingen beperken. INBO. https://www.vlaanderen.be/inbo/publicaties/natuurrapport-2023-uitdaging- 1-schade-door-droogte-en-overstromingen-beperken
Intergovernmental Panel on Climate Change. (2014). Summary for policymakers. In C. B. Field Jr., V. R. Barros, D. J. Dokken, & K. J. Mach (Eds.), Climate Change 2014: Impacts, Adaptation, and Vulnerability.
Part A: Global and Sectoral Aspects. Contribution of Working Group II to the Fifth Assessment Report of
the Intergovernmental Panel on Climate Change (pp. 1–32). Cambridge University Press. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ar5_wgII_spm_en.pdf
IPCC. (2021). Climate change widespread, rapid, and intensifying. https://www.ipcc.ch/2021/08/09/ar6- wg1-20210809-pr/
IPCC. (n.d.). IPCC — Intergovernmental Panel on Climate Change. Retrieved from https://www.ipcc.ch/
IPCC. (n.d.-b). Topic 4: Adaptation and Mitigation. IPCC 5th Assessment Synthesis Report. Retrieved from https://ar5-syr.ipcc.ch/topic_adaptation.php
Jager-Vreugdenhil, M. (2011). Spraakverwarring over participatie. Journal of Social Intervention: Theory and Practice, 20(1), 76. https://doi.org/10.18352/jsi.251
Kaur, P., & Carreras, A. L. (2021). Hearing the participants’ voice: recognizing the dimensions of
procedural and interactional justice by enabling their determinants. Group Decision and Negotiation, 30(4), 743–773. https://doi.org/10.1007/s10726-021-09732-3
Kaźmierczak, A., European Environment Agency, & European Topic Centre for Air Pollution and Climate Change Mitigation. (2018). Unequal exposure and unequal impacts. Retrieved December 5, 2024, from https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/affed40d-1554-…- en
Kerremans, B. (2000). Determining a European policy in a multi‐level setting: The case of specialized co‐ ordination in Belgium. Regional & Federal Studies, 10(1), 36–61.
https://doi.org/10.1080/13597560008421108
Khokhar, T., & Serajuddin, U. (2024, 16 March). Should we continue to use the term “developing world”?
World Bank Blogs. https://blogs.worldbank.org/en/opendata/should-we-continue-use-term-dev…
Klimaatportaal Vlaanderen. (n.d.). IMPACTTool - Klimaatportaal Vlaanderen.
https://impacttool.toepassingen.vmm.vlaanderen.be/4?year=2050&point=51…
Koppe, Christina & Kovats, Sari & Jendritzky, Gerd & Menne, Bettina & Baumüller, Jürgen & Bitan, Arieh &
Díaz, Julio & Ebi, Kristie & López-Santiago, César & Michelozzi, Paola & Nicol, Fergus & Matzarakis, Andreas. (2004). Heat-Waves: Risks and
Responses. https://www.researchgate.net/publication/252328774_Heat-Waves_Risks_and…
Kreslake, J. M., Price, K. M., & Sarfaty, M. (2016). Developing effective communication materials on the health effects of climate change for vulnerable groups: A mixed methods study. BMC Public Health, 16(1), 946. https://doi.org/10.1186/s12889-016-3546-3
Kustportaal. (n.d.). SOCIALE EN ECONOMISCHE OMGEVING | Kustportaal. Retrieved from https://kustportaal.be/nl/sociale-en-economische-omgeving
Kustportaal. (n.d.-a). GeoViewer | Kustportaal. Retrieved from
https://kustportaal.be/geoviewer/index.php?lang=nl&layer_collections=KP… LaGratta, E. G., Jensen, E., & Center for Court Innovation. (2015). Measuring Perceptions of Fairness: An
Evaluation Toolkit. https://www.innovatingjustice.org/sites/default/files/documents/P_J_Eva…
Lambert, B. (2021, July 16). Overstromingen België in beeld en cijfers. Business AM.
https://businessam.be/overstromingen-belgie-in-beeld-en-cijfers/
Lawrence, R., & Daniels, S. (n.d.). PROCEDURAL JUSTICE AND PUBLIC INVOLVEMENT IN NATURAL RESOURCE DECISION MAKING - Rick Lawrence | Montana State University. Retrieved from https://remotesensing.montana.edu/procedural-justice.html
Leal Filho, W., Matandirotya, N. R., Lütz, J. M., Alemu, E. A., Brearley, F. Q., Baidoo, A. A., Kateka, A., Ogendi, G. M., Adane, G. B., Emiru, N., & Mbih, R. A. (2021). Impacts of climate change to African indigenous communities and examples of adaptation responses. Nature Communications, 12(1), 6224.
https://doi.org/10.1038/s41467-021-26540-0
Leclerc, T. (2025, April 16). NAP & NDC - Adaptation Community. Adaptation Community.
https://www.adaptationcommunity.net/nap-ndc/
Lenoir, R., Jr., European Union, Popay, Jr., Saith, Jr., & Sen, Jr. (n.d.). The concept of social inclusion.
Retrieved from https://www.un.org/esa/socdev/rwss/2016/chapter1.pdf
MacKean, G. (2024). Towards more meaningful, informed, and effective public consultation.
https://www.academia.edu/55431362/Towards_More_Meaningful_Informed_and_… ation
Magaldi, D., & Berler, M. (2020). Semi-structured Interviews. In V. Zeigler-Hill & T. K. Shackelford (Eds.), Encyclopedia of Personality and Individual Differences (pp. 4825–4830). Springer International Publishing.
https://doi.org/10.1007/978-3-319-24612-3_857
Mahajan, S., Hausladen, C. I., Argota Sánchez-Vaquerizo, J., Korecki, M., & Helbing, D. (2022).
Participatory resilience: Surviving, recovering and improving together. Sustainable Cities and Society, 83, 103942. https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.103942
Malina, M. A., Nørreklit, H. S., & Selto, F. H. (2011). Lessons learned: advantages and disadvantages of mixed method research. Qualitative Research in Accounting & Management, 8(1), 59–71.
https://doi.org/10.1108/11766091111124702
McCandless, E., & Faus Onbargi, A. (2023). Just transitions and resilience in contexts of conflict and fragility: The need for a transformative approach. Current Opinion in Environmental Sustainability, 65, 101360. https://doi.org/10.1016/j.cosust.2023.101360
Mertens, D., Vermeulen, P., Van Den Kerckhove, O., Fremault, B., Couderé, K., & TECHNUM (Tractebel
Engineering n.v.). (2013). VERKENNING VAN DE FEDERALE BIJDRAGE AAN EEN COHERENT BELEID INZAKE KLIMAATADAPTATIE (By Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu).
https://climat.be/doc/Federale_bijdrage_adaptatiebeleid_Eindrapport_jul…
Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldana, J. (2014). Qualitative Data Analysis. SAGE Publications.
https://books.google.be/books?id=3CNrUbTu6CsC
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. (2021). BASIS VOOR EEN PLAN VAN AANPAK HITTESTRESS BIJ BEDRIJFSMATIG GEHOUDEN LANDBOUWHUISDIEREN.
https://open.overheid.nl/documenten/ronl-cab4d56a-9acf-4cbb-8ca8-346331…
Minow, M. (2021). EQUALITY VS. EQUITY. American Journal of Law and Equality, 1, 167–193.
https://doi.org/10.1162/ajle_a_00019
Miranda, J. J., & Zaman, M. J. (2010b). Exporting “failure”: why research from rich countries may not benefit the developing world. Revista De Saúde Pública, 44(1), 185–189. https://doi.org/10.1590/s0034- 89102010000100020
Mogelgaard, K., Dinshaw, A., Ginoya, N., Gutiérrez, M., Preethan, P., & Waslander, J. (2018, 10 October).
From Planning to Action: Mainstreaming Climate Change Adaptation Into Development. World Resources
Institute. https://wri.org/research/planning-action-mainstreaming-climate-change-a…
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Acco.
NAP Central & UNFCCC. (n.d.). Submitted NAPs from developing country Parties | NAP Central. NAP
Central. Retrieved from https://www.napcentral.org/submitted-naps
Nath, P. K., & Behera, B. (2011). A critical review of impact of and adaptation to climate change in developed and developing economies. Environment, Development and Sustainability, 13(1), 141–162.
https://doi.org/10.1007/s10668-010-9253-9
Nationale Klimaatcommissie. (2017). Belgisch Nationaal Adaptatieplan 2017-2020. Retrieved from https://www.cnc-nkc.be/sites/default/files/report/file/nap_nl_0.pdf
Nationale Klimaatcommissie. (n.d.). Over de Nationale Klimaatcommissie. Retrieved from https://www.cnc- nkc.be/nl/over-de-nationale-klimaatcommissie
NDC Partnership. (n.d.). Belgium | NDC Partnership. Retrieved from https://ndcpartnership.org/country/bel
Newig, J., Jager, N. W., Challies, E., & Kochskämper, E. (2023). Does stakeholder participation improve environmental governance? Evidence from a meta-analysis of 305 case studies. Global Environmental
Change, 82, 102705. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2023.102705
Newman, K. L. (1993). Procedural justice and ethical decision making. Social Justice Research, 6(1), 113– 134. https://doi.org/10.1007/BF01048735
Nielsen, L., International Monetary Fund, United Nations Development Programme, World Bank, Organization of Economic Cooperation and Development, Benchley, R., & Pearson, E. A. (2011).
Classifications of Countries Based on Their Level of Development: How it is Done and How it Could be
Done. https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2011/wp1131.pdf
OECD. (2014). Climate Resilience in Development Planning: Experiences in Colombia and Ethiopia. OECD. https://doi.org/10.1787/9789264209503-en
Oppenheimer, M., M. Campos, R.Warren, J. Birkmann, G. Luber, B. O’Neill, and K. Takahashi, 2014:
Emergent risks and key vulnerabilities. In: Climate Change 2014: Impacts, Adaptation, and Vulnerability.
Part A: Global and Sectoral Aspects. Contribution of Working Group II to the Fifth Assessment Report of
the Intergovernmental Panel on Climate Change [Field, C.B., V.R. Barros, D.J. Dokken, K.J. Mach, M.D. Mastrandrea, T.E. Bilir, M. Chatterjee, K.L. Ebi, Y.O. Estrada, R.C. Genova, B. Girma, E.S. Kissel, A.N. Levy, S. MacCracken, P.R. Mastrandrea, and L.L.White (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, pp. 1039-1099.
https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/WGIIAR5-Chap19_FINAL.pdf
Paavola, J., & Adger, W. N. (2006). Fair adaptation to climate change. Ecological Economics, 56(4), 594– 609. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2005.03.015
Pizzorni, M., Innocenti, A., & Tollin, N. (2024). Droughts and floods in a changing climate and implications for multi-hazard urban planning: A review. City and Environment Interactions, 24, 100169.
https://doi.org/10.1016/j.cacint.2024.100169
Pörtner, H.-O., Roberts, D. C., Adams, H., Adler, C., Aldunce, P., Ali, E., Begum, R. A., Betts, R., Kerr, R. B., Biesbroek, R., Birkmann, J., Bowen, K., Castellanos, E., Cissé, G., Constable, A., Cramer, W.,
Dodman, D., Eriksen, S. H., Fischlin, A., Stevens, N. (2022). Summary for policymakers. In A. Alegría, M.
Craig, S. Langsdorf, S. Löschke, V. Möller, A. Okem, & B. Rama (Eds.), Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (pp. 3–33). Cambridge University Press.
https://doi.org/10.1017/9781009325844.001
Provcinies.incijfers.be. (n.d.). Bedrijven met landbouwproductie. Provincies.incijfers.be. Retrieved from https://provincies.incijfers.be/dashboard/kernindicatoren/landbouw
Reckien, D., Lwasa, S., Satterthwaite, D., McEvoy, D., Creutzig, F., Montgomery, M., Schensul, D., Balk,
D., Khan, I. A., Fernandez, B., Brown, D., Osorio, J. C., Tovar-Restrepo, M., De Sherbinin, A., Feringa, W., Sverdlik, A., Porio, E., Nair, A., McCormick, S., & Bautista, E. (2018). Equity, Environmental Justice, and Urban Climate Change. In C. Rosenzweig, W. D. Solecki, P. Romero-Lankao, S. Mehrotra, S. Dhakal, & S. Ali Ibrahim (Eds.), Climate Change and Cities (1st ed., pp. 173–224). Cambridge University Press.
https://doi.org/10.1017/9781316563878.013
Robinson, S., & Carlson, D. (2021). A just alternative to litigation: Applying restorative justice to climate- related loss and damage. Third World Quarterly, 42(6), 1384–1395.
https://doi.org/10.1080/01436597.2021.1877128
Ryan, D., & Bustos, E. (2019). Knowledge gaps and climate adaptation policy: a comparative analysis of six Latin American countries. Climate Policy, 19(10), 1297–1309.
https://doi.org/10.1080/14693062.2019.1661819
S. Quick, K., & M. Bryson, J. (2022). Public participation. In C. Ansell & J. Torfing (Eds.), Handbook on
Theories of Governance. Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781800371972.00022
SAAMO. (n.d.). Eindrapport Klimaatstem van MIA - SAAMO. Retrieved from https://www.saamo.be/tool/eindrapport-klimaatstem-van-mia/
Saja, A. M. A., Teo, M., Goonetilleke, A., & Ziyath, A. M. (2018). An inclusive and adaptive framework for measuring social resilience to disasters. International Journal of Disaster Risk Reduction, 28, 862–873.
https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2018.02.004
Sayers, P., Penning-Rowsell, E. C., & Horritt, M. (2018). Flood vulnerability, risk, and social disadvantage: Current and future patterns in the UK. Regional Environmental Change, 18(2), 339–352. https://doi.org/10.1007/s10113-017-1252-z
Schlosberg, D. (2012). Climate Justice and Capabilities: A Framework for Adaptation Policy. Ethics &
International Affairs, 26(4), 445-461. https://doi.org/10.1017/S0892679412000615
Schneider, S. H., H., Semenov, S., Patwardhan, A., Intergovernmental Panel on Climate Change, Burton,
I., Magadza, C. H. D., Oppenheimer, M., Pittock, A. B., Rahman, A., Smith, J. B., Suarez, A., Yamin, F.,
Corfee-Morlot, J., Finkel, A., Füssel, H.-M., Keller, K., MacMynowski, D., Mastrandrea, M. D., Todorov, A., Zillman, J. (2007). Assessing key vulnerabilities and the risk from climate change [Book-chapter]. In M. L.
Parry, O. F. Canziani, J. P. Palutikof, P. J. Van Der Linden, & C. E. Hanson (Reds.), Climate Change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability (pp. 779–810). https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ar4- wg2-chapter19-1.pdf
Schoofs, S., & Van Chaze, S. (2024, October 30). Al meer dan 70 doden en meerdere vermisten na plotse overstromingen in zuiden en oosten van Spanje | VRT NWS: nieuws. VRTNWS.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/10/29/overstromingen-zuid-spanje/
Simkus, J. (2023, July 31). Snowball Sampling Method: Techniques & Examples. Simply Psychology.
https://www.simplypsychology.org/snowball-sampling.html
Stapleton, A., PhD. (2023, November 9). How to write a thesis introduction chapter. Academia Insider.
https://academiainsider.com/how-to-write-a-thesis-introduction-chapter/
Steffen, W., Richardson, K., Rockström, J., Cornell, S. E., Fetzer, I., Bennett, E. M., Biggs, R., Carpenter,
S. R., De Vries, W., De Wit, C. A., Folke, C., Gerten, D., Heinke, J., Mace, G. M., Persson, L. M., Ramanathan, V., Reyers, B., & Sörlin, S. (2015). Planetary boundaries: Guiding human development on a changing planet. Science, 347(6223), 1259855. https://doi.org/10.1126/science.1259855
STOWA. (n.d.). Effecten klimaatverandering op landbouw. Retrieved from https://www.stowa.nl/deltafacts/zoetwatervoorziening/droogte/effecten-k…
Sumaqua & Stad Oostende. (2024). Klimaatadaptatieplan Oostende “Leefbaar Oostende.” https://www.oostende.be/file/download/bf64d168-294c-4c22-be98-
0bfce4af56dc/jMMSyYkpCdQFEPO6z2BSRpVvGGchYc1Z9ruUfvtMM3d.pdf
Swaby, G. (2021, April 8). 2020 in review: climate impacts in the least developed countries. International Institute for Environment and Development. Retrieved December 4, 2024, from https://www.iied.org/2020- review-climate-impacts-least-developed-countries
Thiel, S. van. (2021). Bestuurskundig onderzoek: Een methodologische inleiding (Vierde, herziene druk). Uitgeverij Coutinho.
Thorp, A., Hussein, F., Adow, M., Olorunfemi, G., Otchwemah, H., & Okereke, C. (2024, April). Global Adaptation Action: progress, gaps, and what to expect in 2024. World Resources Institute.
https://www.wri.org/initiatives/allied-climate-transformation-act2025/r…- progress-gaps-expect-2024
Tutor2u. (2023, July 26). What is the difference between GDP and GNI? Reference Library | Economics | Tutor2u. Retrieved December 15, 2024, from https://www.tutor2u.net/economics/reference/the-difference- between-gdp-and-gni
Tyler, T. R. (1988). What is Procedural Justice?: Criteria Used by Citizens to Assess the Fairness of Legal
Procedures. Law & Society Review, 22(1), 103–135. https://doi.org/10.2307/3053563
Uittenbroek, C. J., Mees, H. L. P., Hegger, D. L. T., & Driessen, P. P. J. (2019). The design of public participation: Who participates, when and how? Insights in climate adaptation planning from the Netherlands. Journal of Environmental Planning and Management, 62(14), 2529–2547.
https://doi.org/10.1080/09640568.2019.1569503
UN Environment Programme. (n.d.). Adaptation Gap Report. UNEP - UN Environment Programme.
Retrieved from https://www.unep.org/resources/adaptation-gap-report
UNCTAD. (n.d.). UN list of least developed countries. Retrieved from https://unctad.org/topic/least- developed-countries/list
UNDP. (2023, May 22). What are NDCs and how do they drive climate action? UNDP Climate Promise.
https://climatepromise.undp.org/news-and-stories/NDCs-nationally-determ…- change-what-you-need-to-know
UNDP. (2024, January 30). What is climate change adaptation and why is it crucial? UNDP Climate Promise. https://climatepromise.undp.org/news-and-stories/what-climate-change-ad…- crucial
UNFCCC. (2022). Water, Sanitation, and Hygiene services within the Framework of the Global Goal on Adaptation. In Executive Summary.
https://www4.unfccc.int/sites/SubmissionsStaging/Documents/202305311322…
UNFCCC. (2023). Glasgow–Sharm el-Sheikh work programme on the global goal on adaptation referred to in decision 7/CMA.3. In United Nations (Report FCCC/PA/CMA/2023/L.18).
https://unfccc.int/sites/default/files/resource/cma2023_L18_adv.pdf
UNFCCC. (n.d.-a). Adaptation and resilience. United Nations Climate Change. Retrieved from https://unfccc.int/topics/adaptation-and-resilience/the-big-picture/int…
UNFCCC. (n.d.-b). New elements and dimensions of adaptation under the Paris Agreement (Article 7). United Nations Climate Change. Retrieved from https://unfccc.int/topics/adaptation-and-resilience/the-big- picture/new-elements-and-dimensions-of-adaptation-under-the-paris-agreement-article-7
United Nations Environment Programme. (n.d.). Where water management meets climate change adaptation to boost resilience. UNEP - UN Environment Programme. Retrieved from
https://www.unep.org/technical-highlight/where-water-management-meets-c…- boost-resilience
United Nations. (2014). Country classification. In United Nations (p. 144). Retrieved from
https://www.un.org/en/development/desa/policy/wesp/wesp_current/2014wes…
United Nations. (2022, October 12). Indigenous Peoples Still Suffer from Poverty, Climate Change and
Loss of Ancestral Lands, Delegates Highlight in Third Committee | Meetings Coverage and Press
Releases. https://press.un.org/en/2022/gashc4350.doc.htm
University of Notre Dame Global Adaptation Initiative. (2022). Vulnerability rankings | ND-GAIN Index.
Retrieved December 5, 2024, from https://gain-new.crc.nd.edu/ranking/vulnerability
Van Den Dries, L., Van ‘T Leven, S., Bosters, E., & Ana Pandurević. (2024). [Benchmark rapport 2024]. In
SustainaBul [Report]. https://www.studentenvoormorgen.nl/wp-content/uploads/2024/05/Benchmark- Rapport-SustainaBul-2024.pdf
Van Ryckeghem, L. (2024, August 24). In sociodialoog over milieu en sociale klasse met milieusocioloog Robbe Geerts. StampMedia. https://www.stampmedia.be/artikel/het-zijn-mensen-armoede-die-de-kleins…- ecologische-voetafdruk-hebben?utm_
Vandebos, N. (2022). Hoe burgersolidariteit Wallonië overspoelde na overstromingen – Future Proef
UGent. https://futureproef.gent/thesis/hoe-burgersolidariteit-wallonie-overspo…
Vigoda-Gadot, E., & Vashdi, D. R. (Eds.). (2020). Handbook of Research Methods in Public Administration,
Management and Policy. Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781789903485
Vij, S., Moors, E., Ahmad, B., Md. Arfanuzzaman, Bhadwal, S., Biesbroek, R., Gioli, G., Groot, A., Mallick, D., Regmi, B., Saeed, B. A., Ishaq, S., Thapa, B., Werners, S. E., & Wester, P. (2017). Climate adaptation approaches and key policy characteristics: Cases from South Asia. Environmental Science & Policy, 78, 58–65. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2017.09.007
Vitálišová, K., Murray-Svidroňová, M., & Jakuš-Muthová, N. (2021). Stakeholder participation in local governance as a key to local strategic development. Cities, 118, 103363.
https://doi.org/10.1016/j.cities.2021.103363
Vlaams Parlement. (n.d.). Thema Staatshervorming en Communautaire Aangelegenheden. Vlaamsparlement.be. Retrieved from https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair- werk/themas/staatshervorming-en-verhoudingen-binnen-de-belgische-federale-staat
Vlaamse Milieu Maatschappij. (n.d.). Overstromingen. Klimaatportaal. Retrieved from https://klimaat.vmm.be/themas/overstromingen
Vlaamse Milieumaatschappij. (n.d.-b). Droogte. Retrieved from https://vmm.vlaanderen.be/feiten- cijfers/klimaat/klimaatthemas/droogte?activeAccordion=35ba5f7c-770b-4fcb-b61a-d3288b064eac
Vlaamse Milieumaatschappij. (n.d.-c). Lokaal adaptatiebeleid. Retrieved from https://vmm.vlaanderen.be/beleid/klimaatadaptatie/lokaal-adaptatiebeleid
Vlaanderen. (n.d.). Bevoegdheden van gemeenschappen. Vlaanderen.be. Retrieved from https://www.vlaanderen.be/uw-overheid/verdeling-van-de-bevoegdheden/bev…- gemeenschappen
Vlaanderen. (n.d.-b). Burgemeestersconvenant. Retrieved from https://www.vlaanderen.be/lokaal-energie- en-klimaatbeleid/burgemeestersconvenant
Vlaanderen. (n.d.-c). Bevoegdheidsverdeling Vlaams/federaal. Vlaanderen.be. Retrieved from https://www.vlaanderen.be/intern/beleid-en-regelgeving/regelgeving/bevo…- federaal
Vlaanderen. (n.d.-d). Gemeente-stadsmonitor [Dataset]. Retrieved from https://gemeente- stadsmonitor.vlaanderen.be/gemeente-vogelvlucht?gemeente=Oostende
Vlaanderen. (n.d.-e). Lokaal bestuur. Vlaanderen.be. Retrieved from https://www.vlaanderen.be/lokaal- bestuur
Vlaanderen. (n.d.-f). Een lokaal engagement voor globale klimaatdoelstellingen. Lokaal Energie En Klimaat
Pact. Retrieved from https://www.lokaalklimaatpact.be/pacten/het-lekp-voor-lokale-besturen
Vogels, B. (2022). Gebruik van de pluviale en fluviale overstromingskaarten. https://www.west- vlaanderen.be/sites/default/files/2022-03/04_pluviale-fluviale%20kaarten_Bram%20Vogels.pdf
VVSG. (n.d.-a). Energie en klimaat. Retrieved from https://www.vvsg.be/themas/klimaat-en- duurzaamheid/energie-en-klimaat
VVSG. (n.d.-b). Gemeentelijk waterbeleid. Retrieved from https://www.vvsg.be/themas/omgeving/gemeentelijk-waterbeleid
VZInfo. (n.d.). Sociaaleconomische status | Verantwoording | Definities. Volksgezondheid En Zorg.
Retrieved from https://www.vzinfo.nl/sociaaleconomische-status/verantwoording/definiti…
Waterinfo. (n.d.). WATERINFO - Overstromingsrichtlijn.
https://waterinfo.vlaanderen.be/Kaarten?path=Public/Kaarten/P01_Overstr…
WHO. (2024, July 12). Global Plan of Action for Health of Indigenous Peoples World Health Organisation.
Retrieved from https://www.who.int/initiatives/global-plan-of-action-for-health-of-ind…
Wu, Z. (2024). Procedural Justice. In: Why is Social Justice Possible?. Palgrave Macmillan, Singapore.
https://doi.org/10.1007/978-981-97-5380-2_8
Yazar, M., Haarstad, H. & Elfving, J. Cities incorporate equity in their climate policies but overlook procedural justice in decision-making. Nat Cities 2, 17–27 (2025). https://doi.org/10.1038/s44284-024- 00167-w
Young, I. M. (2002). Democracy and Justice. In I. M. Young, Inclusion and Democracy (1st ed., pp. 16–51).
Oxford University PressOxford. https://doi.org/10.1093/0198297556.003.0002
