Basisbereikbaarheid of basisonbereikbaarheid? De evolutie van het openbaar vervoer in Vlaanderen
Hoe makkelijk kan jij je vandaag verplaatsen met het openbaar vervoer? Een schijnbaar eenvoudige vraag, maar eentje waarop iedereen een ander antwoord heeft. Zeker na de ingrijpende aanpassingen van de voorbije jaren. De hele visie op mobiliteit en openbaar vervoer is hertekend met de komst van Hoppin: routes zijn veranderd, haltes zijn verdwenen en dienstregelingen zijn herbekeken. Deze hervormingen hebben veel emoties losgemaakt, duidelijk merkbaar in de vaak negatieve bijklank van publieke opinies, nieuwsartikels en debatten. Een onderzoek naar de bereikbaarheid met het openbaar vervoer op lokaal en regionaal niveau bevestigt nu ook de achteruitgang van de dienstverlening. Al moeten daarbij wel enkele nuances worden gemaakt.
De huidige halte
Openbaar vervoer en het decreet basisbereikbaarheid, er is al veel over gezegd en geschreven. Dit artikel zal ongetwijfeld niet het laatste zijn, maar het is wél het eerste dat de impact van de recente veranderingen in kaart brengt. Geen eenvoudige opdracht, getuige het halve boek programmeercode dat nodig was voor de berekeningen, en de liters chocomelk die mij overeind hielden (ja, chocomelk; ik drink geen koffie).
Het resultaat van al dat werk? Twee eenvoudige getallen die aangeven hoe vlot je je kan verplaatsen met het openbaar vervoer: lokale bereikbaarheid en regionale bereikbaarheid. De eerste, berekend aan de hand van de secundaire scholen, vertelt hoe gemakkelijk je nabije bestemmingen kan bereiken. De tweede, gebaseerd op musea, geeft weer hoe goed stedelijke centra bereikbaar zijn.
Om zowel de impact van de recente hervormingen als de langetermijnevolutie te meten, werd de bereikbaarheid berekend voor de jaren 2016, 2023, 2024 en 2025. En wat blijkt? Op lokaal niveau vertoont de trend tussen 2016 en 2025 een daling van de gemiddelde bereikbaarheid. Op regionaal niveau is de situatie op de lange termijn stabieler: er is geen forse achteruitgang, maar ook geen uitgesproken verbetering.
Hoewel de doorsnee verandering in Vlaanderen beperkt bleef, zijn er toch sterke contrasten. Zo boeken voornamelijk enkele landelijke gebieden in West-Vlaanderen en Limburg vooruitgang, terwijl de Vlaamse ruit rood kleurt. Daarbovenop is er ook een merkbaar verschil tussen stad en platteland. Het robuustere openbaar vervoer in steden vangt de veranderingen in de dienstregeling beter op, terwijl één aangepaste buslijn op het platteland al een wereld van verschil kan maken.
Het afgelegde traject
Doordat de bereikbaarheid ook onderzocht werd voor 2023, 2024 en 2025, is het mogelijk om de impact van fase 2 en fase 3 van het decreet basisbereikbaarheid in kaart te brengen.
Zo kreeg de implementatie van fase 2 (januari 2024) veel media-aandacht toen De Lijn aankondigde om zo’n 3.200 bushaltes niet langer te bedienen. Toch bleken de gevolgen voor de bereikbaarheid milder dan verwacht. Op zowel lokaal als regionaal niveau was zelfs een algemene verbetering merkbaar. De afschaffing van kleine routes zorgde voor meer bussen op de hoofdlijnen, terwijl het verminderde aantal haltes leidde tot kortere reistijden. Vanuit dat perspectief waren de veranderingen dus positief, al blijft de impact ervan op minder mobiele reizigers een open vraag.
Dat positieve effect hield echter niet lang stand. In fase 3 (januari 2025) werden de extra bussen op de hoofdlijnen grotendeels teruggeschroefd. Daarbij kreeg driekwart van de bevolking te maken met een daling in het aanbod van openbaar vervoer, wat resulteerde in een daling van de bereikbaarheid. Zowel op lokaal als regionaal niveau werden de winsten van het jaar voordien volledig uitgewist. De invoering van beide fases, samen goed voor het grootste deel van de hervormingen, leidde uiteindelijk tot een netto achteruitgang van de bereikbaarheid.
En het toekomstig traject?
De resultaten leggen een fundamentele uitdaging bloot binnen het Vlaamse mobiliteitsbeleid: in welke mate moet het aanbod van openbaar vervoer plaatsmaken voor efficiëntie?
Openbaar vervoer draait niet alleen om mobiliteit, het draait ook om sociale rechtvaardigheid. Een goed functionerend netwerk van treinen, bussen en trams helpt sociale uitsluiting tegengaan, geeft kansen aan wie geen auto heeft en draagt bij tot een duurzamere samenleving. Die doelen zijn moeilijk waar te maken, zeker in Vlaanderen. In landelijke gebieden kan het aanpassen van één buslijn al disproportionele gevolgen hebben. De toegankelijkheid voor minder mobiele mensen komt onder druk te staan door afgeschafte haltes. En een verminderd aanbod van openbaar vervoer vergroot de kans op vervoersarmoede. Daarbovenop maken de hoge graad van lintbebouwing en versnippering de zoektocht naar een rechtvaardig vervoerssysteem nog complexer.
Tegelijkertijd inzetten op efficiëntie én sociale rechtvaardigheid is een precaire evenwichtsoefening. Dat evenwicht behouden is echter geen evidentie. De grootschalige herstructurering van de Vlaamse overheid, die sterk inzet op efficiëntie en kostenbesparing, dreigt deze balans uit evenwicht te brengen. Ook al staat er op de website van de Vlaamse overheid te lezen dat “scholen, ziekenhuizen, bedrijfsterreinen, sportcentra, cultuurcentra en winkelcentra vlot bereikbaar zijn voor iedereen”.
Toch is het openbaar vervoer geen bodemloos vat dat eindeloos gevuld moet worden. Investeringen in bussen, trams, infrastructuur en personeel kosten geld, maar het levert ook iets op. Ze laten mensen toe om deel te nemen aan de arbeidsmarkt, aan onderwijs en aan de maatschappij. Dat zijn nochtans waarden waaraan de huidige regering veel belang hecht.
Efficiëntie blijft belangrijk, maar ze mag niet losstaan van de sociale en maatschappelijke rol van het openbaar vervoer. De uitdaging voor de toekomst is om een evenwicht te vinden tussen een rationele netwerkinrichting en toegankelijk openbaar vervoer voor zo veel mogelijk mensen. Al doen de plannen van De Lijn om opnieuw tientallen miljoenen euro te besparen vrezen dat de dienstverlening nog verder achteruit zal gaan. Hoog tijd om de programmeercode uit mijn thesis nog eens boven te halen.
Bibliografie
Banister, D. (2011). Cities, mobility and climate change. Journal of Transport Geography, 19(6), 1538–1546. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2011.03.009
Basagaña, X., Triguero-Mas, M., Agis, D., Pérez, N., Reche, C., Alastuey, A., & Querol, X. (2018). Effect of public transport strikes on air pollution levels in Barcelona (Spain). Science of The Total Environment, 610–611, 1076–1082. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.07.263
BBBike. (2024). OSM road network [Self extract]. Wolfram Schneider. https://extract.bbbike.org/
Benenson, I., Ben-Elia, E., Rofé, Y., & Geyzersky, D. (2017). The benefits of a high-resolution analysis of transit accessibility. International Journal of Geographical Information Science, 31(2), 213–236. https://doi.org/10.1080/13658816.2016.1191637
Benenson, I., Martens, K., Rofé, Y., & Kwartler, A. (2011). Public transport versus private car GIS-based estimation of accessibility applied to the Tel Aviv metropolitan area. The Annals of Regional Science, 47(3), 499–515. https://doi.org/10.1007/s00168-010-0392-6
Besser, L. M., & Dannenberg, A. L. (2005). Walking to Public Transit: Steps to Help Meet Physical Activity Recommendations. American Journal of Preventive Medicine, 29(4), 273–280. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2005.06.010
Bocarejo S., J. P., & Oviedo H., D. R. (2012). Transport accessibility and social inequities: A tool for identification of mobility needs and evaluation of transport investments. Journal of Transport Geography, 24, 142–154. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2011.12.004
Bondarenko, M., Kerr, D., Sorichetta, A., & Tatem, A.J. (2020a). Census/projection-disaggregated gridded population datasets, adjusted to match the corresponding UNPD 2020 estimates, for 183 countries in 2020 using Built-Settlement Growth Model (BSGM) outputs [Dataset]. WorldPop, University of Southampton, UK. https://doi.org/10.5258/SOTON/WP00698
Bondarenko, M., Kerr, D., Sorichetta, A., & Tatem, A.J. (2020b). Estimates of 2020 total number of people per grid square, adjusted to match the corresponding UNPD 2020 estimates and broken down by gender and age groupings, produced using Built-Settlement Growth Model (BSGM) outputs [Dataset]. WorldPop, University of Southampton, UK. https://doi.org/10.5258/SOTON/WP00698
Boussauw, K., & Boelens, L. (2015). Fuzzy tales for hard blueprints: The selective coproduction of the Spatial Policy Plan for Flanders, Belgium. Environment and Planning C: Government and Policy, 33(6), 1376–1393. Scopus. https://doi.org/10.1177/0263774X15614169
Chapleau, P. R., & Morency, C. (2005). Dynamic Spatial Analysis of Urban Travel Survey Data using GIS. 25th Annual ESRI International User Conference, San Diego, California, 1–14.
Cooley, D. (2024). Exposes the ‘Uber’ ‘H3’ Library to R Packages (Version 0.1.4) [R]. https://github.com/symbolixau/h3lib
De Decker, P. (2011). Understanding Housing Sprawl: The Case of Flanders, Belgium. Environment and Planning A: Economy and Space, 43(7), 1634–1654. https://doi.org/10.1068/a43242
De Lijn. (2024, November 2). Lijn 511: Gewijzigde bediening tussen Heist-op-den-Berg en Herentals. De Lijn. https://www.delijn.be/nl/nl/nieuws/gewijzigde_bediening_herentals_heist…
Delbosc, A., & Currie, G. (2011). Using Lorenz curves to assess public transport equity. Journal of Transport Geography, 19(6), 1252–1259. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2011.02.008
DSP-groep. (2011). Meer dan waard; de maatschappelijke betekenis van musea (p. 43) [Report]. Nederlandse Museumvereniging.
El-Geneidy, A. M., Tetreault, P., & Surprenant-Legault, J. (2010, April 13). Pedestrian Access to Transit: Identifying Redundancies and Gaps Using a Variable Service Area Analysis (10–0837). Article 10–0837. Transportation Research Board 89th Annual MeetingTransportation Research Board. https://trid.trb.org/View/909667
Farber, S., & Fu, L. (2017). Dynamic public transit accessibility using travel time cubes: Comparing the effects of infrastructure (dis)investments over time. Computers, Environment and Urban Systems, 62, 30–40. https://doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2016.10.005
Farber, S., Morang, M. Z., & Widener, M. J. (2014). Temporal variability in transit-based accessibility to supermarkets. Applied Geography, 53, 149–159. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2014.06.012
Fédération Wallonie-Bruxelles. (2025). Franstalige scholen gelegen op het grondgebied van de Stad Brussel [Dataset]. Geoportaal van de Stad Brussel. https://opendata.brussel.be/explore/dataset/ecoles-scholen-fr-vbx/infor…
Foth, N., Manaugh, K., & El-Geneidy, A. M. (2013). Towards equitable transit: Examining transit accessibility and social need in Toronto, Canada, 1996–2006. Journal of Transport Geography, 29, 1–10. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2012.12.008
Fransen, K., Boussauw, K., Deruyter, G., & De Maeyer, P. (2019). The relationship between transport disadvantage and employability: Predicting long-term unemployment based on job seekers’ access to suitable job openings in Flanders, Belgium. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 125, 268–279. https://doi.org/10.1016/j.tra.2018.01.023
Fransen, K., Neutens, T., Farber, S., De Maeyer, P., Deruyter, G., & Witlox, F. (2015). Identifying public transport gaps using time-dependent accessibility levels. Journal of Transport Geography, 48, 176–187. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2015.09.008
Gemeente Herentals. (n.d.). Wegenwerken in Morkhoven. Retrieved 9 July 2025, from https://www.herentals.be/wegenwerken-in-morkhoven
Geurs, K. T., & van Wee, B. (2004). Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: Review and research directions. Journal of Transport Geography, 12(2), 127–140. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2003.10.005
Gössling, S. (2016). Urban transport justice. Journal of Transport Geography, 54, 1–9. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2016.05.002
Government of Flanders. (2018). Spatial Policy Plan Flanders—Strategic vision (Beleidsplan Ruimte Vlaanderen – Strategische visie). https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/28360
Hägerstrand, T. (1970). What about people in regional science? Papers of the Regional Science Association, 24(1), 6–21. https://doi.org/10.1007/BF01936872
Handy, S. L., & Niemeier, D. A. (1997). Measuring Accessibility: An Exploration of Issues and Alternatives. Environment and Planning A: Economy and Space, 29(7), 1175–1194. https://doi.org/10.1068/a291175
Hansen, W. G. (1959). How Accessibility Shapes Land Use. Journal of the American Institute of Planners, 25(2), 73–76. https://doi.org/10.1080/01944365908978307
Haynes, K., & Fotheringham, A. (2020). Gravity and Spatial Interaction Models. 1985. https://researchrepository.wvu.edu/rri-web-book/16
Hensher, D. A., Ho, C., & Mulley, C. (2015). Identifying preferences for public transport investments under a constrained budget. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 72, 27–46. https://doi.org/10.1016/j.tra.2014.12.002
Hess, D. B. (2009). Access to Public Transit and Its Influence on Ridership for Older Adults in Two U.S. Cities. Journal of Transport and Land Use, 2(1), 3–27.
Horner, M. W., & Downs, J. A. (2014). Integrating people and place: A density-based measure for assessing accessibility to opportunities. Journal of Transport and Land Use, 7(2), 23–40.
Iacono, M., Krizek, K., & El-Geneidy, A. M. (2008). Access to Destinations: How Close is Close Enough? Estimating Accurate Distance Decay Functions for Multiple Modes and Different Purposes [Report]. Minnesota Department of Transportation. http://conservancy.umn.edu/handle/11299/151329
Janssens, D., Declercq, K., & Wets, G. (2018). Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 5.3 (2017-2018) (p. 86). Vlaamse Overheid. https://www.vlaanderen.be/mobiliteit-en-openbare-werken/onderzoek-verpl…
Janssens, D., Paul, R., & Ectors, W. (2023). Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 6 (2021-2022) (p. 81). Vlaamse Overheid. https://www.vlaanderen.be/mobiliteit-en-openbare-werken/onderzoek-verpl…
Janssens, D., Paul, R., & Wets, G. (2020a). Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 5.4 (2018-2019) (p. 85). Vlaamse Overheid. https://www.vlaanderen.be/mobiliteit-en-openbare-werken/onderzoek-verpl…
Janssens, D., Paul, R., & Wets, G. (2020b). Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 5.5 (2019-2020) (p. 85). Vlaamse Overheid. https://www.vlaanderen.be/mobiliteit-en-openbare-werken/onderzoek-verpl…
Johnson, D., Ercolani, M., & Mackie, P. (2017). Econometric analysis of the link between public transport accessibility and employment. Transport Policy, 60, 1–9. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2017.08.001
Kakar, K. A., & Prasad, C. S. R. K. (2020). Impact of Urban Sprawl on Travel Demand for Public Transport, Private Transport and Walking. Transportation Research Procedia, 48, 1881–1892. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2020.08.221
Koenig, J. G. (1980). Indicators of urban accessibility: Theory and application. Transportation, 9(2), 145–172. https://doi.org/10.1007/BF00167128
Kotharkar, R., Bahadure, P., & Sarda, N. (2014). Measuring Compact Urban Form: A Case of Nagpur City, India. Sustainability, 6(7), 4246–4272. https://doi.org/10.3390/su6074246
Kwan, M.-P. (1998). Space-Time and Integral Measures of Individual Accessibility: A Comparative Analysis Using a Point-based Framework. Geographical Analysis, 30(3), 191–216. https://doi.org/10.1111/j.1538-4632.1998.tb00396.x
Leck, E. (2006). The Impact of Urban Form on Travel Behavior: A Meta-Analysis. Berkeley Planning Journal, 19(1). https://doi.org/10.5070/BP319111488
Lee, J., & Miller, H. J. (2018). Measuring the impacts of new public transit services on space-time accessibility: An analysis of transit system redesign and new bus rapid transit in Columbus, Ohio, USA. Applied Geography, 93, 47–63. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2018.02.012
Levine, J., Grengs, J., & Merlin, L. A. (2019). From Mobility to Accessibility: Transforming Urban Transportation and Land-Use Planning. Cornell University Press.
Levinson, D., & King, D. (2020). Transport Access Manual: A Guide for Measuring Connection between People and Places. https://ses.library.usyd.edu.au/handle/2123/23733
Litman, T. A. (2017). Evaluating Accessibility For Transport Planning: Measuring people’s ability to reach desired goods and activities.
Liu, L., Porr, A., & Miller, H. J. (2023). Realizable accessibility: Evaluating the reliability of public transit accessibility using high-resolution real-time data. Journal of Geographical Systems, 25(3), 429–451. https://doi.org/10.1007/s10109-022-00382-w
Martínez, L. M., & Viegas, J. M. (2013). A new approach to modelling distance-decay functions for accessibility assessment in transport studies. Journal of Transport Geography, 26, 87–96. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2012.08.018
Mavoa, S., Witten, K., McCreanor, T., & O’Sullivan, D. (2012). GIS based destination accessibility via public transit and walking in Auckland, New Zealand. Journal of Transport Geography, 20(1), 15–22. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2011.10.001
Merlin, L. A. (2020). A new method using medians to calibrate single-parameter spatial interaction models. Journal of Transport and Land Use, 13(1), 49–70.
Newman, P., & Kenworthy, J. (2006). Urban Design to Reduce Automobile Dependence. Opolis, 2(1), 35–52.
OpenAI. (2025). ChatGPT [Computer software]. https://chat.openai.com
OpenMobilityData. (2024). GTFS data Belgium [Dataset]. https://transitfeeds.com/l/382-belgium
OpenStreetMap contributors. (2024). Planet dump retrieved from https://planet.osm.org [Dataset]. https://www.openstreetmap.org
Owen, A., & Murphy, B. (2018). Access Across America: Transit 2017. https://hdl.handle.net/11299/199920
Páez, A., Scott, D. M., & Morency, C. (2012). Measuring accessibility: Positive and normative implementations of various accessibility indicators. Journal of Transport Geography, 25, 141–153. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2012.03.016
Papa, E., & Coppola, P. (2012). Gravity-based accessibility measures for integrated transport-land use planning (GraBAM). Accessibility Instruments for Planning Practice, 117–124.
Pereira, R. H. M., & Herszenhut, D. (2023). Introduction to urban accessibility: A practical guide with R. https://doi.org/10.38116/9786556350653
Pereira, R. H. M., Saraiva, M., Herszenhut, D., Braga, C. K. V., & Wigginton, M. (2021). r5r: Rapid Realistic Routing on multimodal Transport Networks with R5 in R (Version 1.0.0) [R]. https://doi.org/10.32866/001c.21262
Poelmans, L., Crols, T., Willems, P., & Mertens, G. (2022). Kansenkaart ruimtelijk rendement verhogen & kansenkaart ruimtelijk uitbreiden voor gemengde omgevingen—Actualisatie 2021. https://archief.algemeen.omgeving.vlaanderen.be/xmlui/handle/acd/812289
Rekenhof. (2024). Basisbereikbaarheid in het openbaar vervoer (p. 120). Rekenhof. https://www.ccrek.be/sites/default/files/Docs/2024_12_BereikbaarheidOpe…
Reumers, S., Janssens, D., Declercq, K., & Wets, G. (2017). Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 5.2 (2016-2017) (p. 80). Vlaamse Overheid. https://www.vlaanderen.be/mobiliteit-en-openbare-werken/onderzoek-verpl…
Reumers, S., Polders, E., Janssens, D., Declercq, K., & Wets, G. (2016). Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 5.1 (2015-2016) (p. 121). Vlaamse Overheid. https://www.vlaanderen.be/mobiliteit-en-openbare-werken/onderzoek-verpl…
Saif, M. A., Zefreh, M. M., & Torok, A. (2019). Public Transport Accessibility: A Literature Review. Periodica Polytechnica Transportation Engineering, 47(1), Article 1. https://doi.org/10.3311/PPtr.12072
Siddiq, F., & Taylor, B. (2021). Tools of the Trade?: Assessing the Progress of Accessibility Measures for Planning Practice. Journal of the American Planning Association, 87(4), 497–511. https://doi.org/10.1080/01944363.2021.1899036
Sohail, M., Maunder, D. A. C., & Cavill, S. (2006). Effective regulation for sustainable public transport in developing countries. Transport Policy, 13(3), 177–190. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2005.11.004
Stępniak, M., Pritchard, J. P., Geurs, K. T., & Goliszek, S. (2019). The impact of temporal resolution on public transport accessibility measurement: Review and case study in Poland. Journal of Transport Geography, 75, 8–24. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2019.01.007
Tobler, W. R. (1970). A Computer Movie Simulating Urban Growth in the Detroit Region. Economic Geography. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.2307/143141
van Wee, B. (2016). Accessible accessibility research challenges. Journal of Transport Geography, 51, 9–16. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2015.10.018
Vandenbulcke, G., Steenberghen, T., & Thomas, I. (2009). Mapping accessibility in Belgium: A tool for land-use and transport planning? Journal of Transport Geography, 17(1), 39–53. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2008.04.008
Verachtert, E., Mayeres, I., Vermeiren, K., Van der Meulen, M., Vanhulsel, M., Vanderstraeten, G., Loris, I., Mertens, G., Engelen, G., & Poelmans, L. (2023). Mapping regional accessibility of public transport and services in support of spatial planning: A case study in Flanders. Land Use Policy, 133, 106873. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2023.106873
Verbeek, T., Boussauw, K., & Pisman, A. (2014). Presence and trends of linear sprawl: Explaining ribbon development in the north of Belgium. Landscape and Urban Planning, 128, 48–59. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2014.04.022
Verboven, N., & Schramme, A. (2023). Museum 22: Grootschalig publieksonderzoek Vlaamse & Brussels musea (p. 92). Universiteit Antwerp - cultuurmanagement & cultuurbeleid. https://www.icom-belgium-flanders.be/wp-content/uploads/2023/02/FINAAL-…
Vermeiren, K., Poelmans, L., Engelen, G., Broekx, S., Beckx, C., Nocker, L. D., & Dyck, K. V. (2019). Monetariseren van de impact van urban sprawl in Vlaanderen. https://archief.algemeen.omgeving.vlaanderen.be/xmlui/handle/acd/230149
Viguié, V., Liotta, C., Pfeiffer, B., & Coulombel, N. (2023). Can public transport improve accessibility for the poor over the long term? Empirical evidence in Paris, 1968–2010. Journal of Transport Geography, 106, 103473. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2022.103473
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. (2024). Nederlandstalige scholen gelegen op het grondgebied van de Stad Brussel [Dataset]. Geoportaal van de Stad Brussel. https://opendata.brussel.be/explore/dataset/ecoles-scholen-nl-vbx/infor…
Vlaams Parlement. (2023, May). Basisbereikbaarheid en De Lijn. https://www.vlaamsparlement.be/nl/basisbereikbaarheid-en-de-lijn
Vlaams Parlement. (2025, February 12). Verslag plenaire vergadering woensdag 12 februari 2025, 14 uur. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/plenaire-vergaderin…
Vlaamse Overheid. (n.d.). Schooljaar, schoolweek, schooldag in secundair. Vlaams ministerie van onderwijs en vorming. Retrieved 4 December 2024, from https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/ouders/organisatie-van-de-school/sch…
Vlaamse Overheid. (2024, March 25). Basismobiliteit. Vlaamse Codex; Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken. https://codex.vlaanderen.be/Zoeken/Document.aspx?DID=1008191¶m=inho…
Vlaamse Overheid. (2025, August 5). Basisbereikbaarheid. Vlaamse Codex; Digitaal Vlaanderen. https://codex.vlaanderen.be/Zoeken/Document.aspx?DID=1031764¶m=inho…
VRT NWS. (2024a, January 5). Grootste verandering ooit bij De Lijn: Bussen en trams rijden vanaf morgen anders, is dat ook beter? vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/12/18/de-lijn-basisbereikbaarheid/
VRT NWS. (2024b, February 27). 95 procent van Vlamingen woont dicht bij een halte van De Lijn, maar wat heb je daaraan als er amper bussen komen? vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/02/27/veel-haltes-weinig-bussen-bijna…
VRT NWS. (2024c, March 19). Flexbussen van De Lijn vervoeren gemiddeld 1,2 reizigers: ‘Het blijken goedkope privé-taxi’s’. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/18/flexbussen-van-de-lijn-vervoere…
VRT NWS. (2024d, October 2). Ombudsdienst ontving dit jaar al meer klachten over De Lijn dan in heel 2023: ‘Bussen komen niet opdagen of zijn overvol’ | VRT NWS: nieuws. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/10/02/klachten-in-2024-over-de-lijn-g…
VRT NWS. (2025, April 29). Vlaamse ombudsdienst krijgt 38 procent meer tweedelijnsklachten: Vooral over energie, wonen en mobiliteit | VRT NWS: nieuws. VRTNWS. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/04/29/vlaamse-ombudsdienst-krijgt-38-…
Wachs, M., & Kumagai, T. G. (1973). Physical accessibility as a social indicator. Socio-Economic Planning Sciences, 7(5), 437–456. https://doi.org/10.1016/0038-0121(73)90041-4
Yenisetty, P. T., & Bahadure, P. (2020). Measuring Accessibility to Various ASFs from Public Transit using Spatial Distance Measures in Indian Cities. ISPRS International Journal of Geo-Information, 9(7), Article 7. https://doi.org/10.3390/ijgi9070446
Zaman, Q. M. M., & Mei, S. S. Y. L. and S. H. (2000). The Compact City of Hong Kong: A Sustainable Model for Asia? In Compact Cities. Routledge.
