De ziel van een handschoen – over herstellen, zorg en het leven van dingen

Het begon met een eenzame handschoen.
Op een zonnige dag, vlak na de regen, zag ik haar liggen in een straat in Hasselt. Alles om haar heen was droog, maar zij was nog steeds nat, alsof ze niet had willen opdrogen. Er ging iets treurigs van haar uit, iets menselijks. Ik raapte haar op. Dat kleine gebaar – het oppakken van iets dat was achtergelaten – werd het begin van mijn hele project.

Ik vroeg me af: als je twee verloren handschoenen weer samenbrengt, is dat ook een vorm van herstellen? En welke voorwerpen verdienen het eigenlijk om gered te worden? Ik merkte dat ik alleen dingen oppakte die dicht bij het menselijke leven stonden – objecten die ooit belangrijk waren geweest voor iemand.

Herstellen als herinnering en communicatie

Mijn grootmoeder repareerde vroeger vaak kleding voor mij. Ze gooide zelden iets weg. Die houding – zorg dragen voor wat er is – zit diep in mij. Daardoor vind ik het moeilijk om kapotte dingen zomaar weg te doen.
Zo begon ik zelf ook te herstellen. Niet alleen als praktische handeling, maar als manier om met de wereld te praten. Ik ben niet iemand die makkelijk woorden vindt, maar door te repareren kon ik verbinding maken – met mensen, met objecten, met mijn omgeving.

Tijdens dat proces dacht ik aan een oud Japans geloof: dat objecten een ziel kunnen krijgen als ze lang gebruikt en gekoesterd worden. Deze zogenaamde tsukumogami ontstaan wanneer een object na honderd jaar tot leven komt. Uit angst voor deze verandering begonnen mensen hun bezittingen een jaar vóór dat moment weg te gooien. In mijn interpretatie gaat het er niet alleen om dat men die transformatie vreesde, maar ook dat niet álles bezield mag worden. Als alles om ons heen een ziel zou krijgen, zou het leven oncontroleerbaar worden. Alleen wat echt belangrijk is, verdient een ziel.

Afbeelding 1. Looking for a Soul (videowerk, 2024)
Herhaald proces van breken en herstellen van glas. QR-code leidt naar de volledige video.

De ziel van objecten

In mijn onderzoek stel ik de vraag: kunnen objecten een ziel hebben? En wat betekent het om iets te “herstellen”? Is het slechts materie die we repareren, of ook iets in onszelf?

In mijn video Looking for a Soul herhaal ik steeds dezelfde handeling: een glasplaat breken en weer lijmen. Die rituele cyclus van maken, breken en herstellen voelde als een poging om iets onzichtbaars aan te raken.

Afbeelding 2. A Pair in One Glass Tree broken by me (2025)
Een glazen sculptuur die per ongeluk brak – een moment van verlies én inzicht.
 

In een andere installatie, A Pair in One Glass Tree, maakte ik een glazen werk dat per ongeluk brak. Dat moment was pijnlijk, maar ook verhelderend: ik besefte dat ik, zolang ik kunstenaar ben, zal blijven creëren, breken en herstellen. Misschien ligt de ziel juist in die voortdurende beweging.

Glas werd mijn belangrijkste materiaal. Het is vloeibaar als het heet is, vast als het afkoelt, transparant maar moeilijk te doorgronden. Het bezit dezelfde dubbelzinnigheid als het idee van een ziel – zichtbaar, maar ongrijpbaar.

Tijdens een glasblazersworkshop dacht ik aan de Japanse uitdrukking tamashii o fukikomu – “een ziel inblazen”. Terwijl ik letterlijk lucht in het gesmolten glas blies, vroeg ik me af of ik op dat moment echt een ziel in vorm bracht.

Afbeelding 3. Burned Glove (2024)

De gecremeerde handschoen, een stille overblijfsel van warmte en herinnering.

Afbeelding 4. Warm Chimney (glas, baksteen en handschoen, 2024)
Heet glas verbrandt een handschoen; de lege ruimte vormt de ziel van het object.

In mijn werk Warm Chimney verbrandde heet glas een handschoen die was omringd door bakstenen. De handschoen werd als het ware gecremeerd, en de lege ruimte die achterbleef, werd de vorm van haar ziel. Zo kreeg het object een nieuw bestaan – een sculptuur waarin zijn geest voortleeft.

Later maakte ik ook werken in leer, geïnspireerd door objecten in de stad – beelden, deurknoppen – die glanzen door menselijke aanraking. Die glans is een stille getuige van zorg, van contact. Terwijl ik het leer poetste, stelde ik me voor dat ook daaronder een ziel zich begon te nestelen.

Waarom een verhaal

Mijn project resulteerde uiteindelijk in een scriptie geschreven in verhaalvorm. Want hoe kun je over iets onzichtbaars spreken? Een ziel laat zich niet meten of bewijzen. Als ik er alleen theoretisch over zou schrijven, zou het abstract blijven. Daarom koos ik voor de taal van de verbeelding. In een verhaal kan een handschoen denken, voelen, en spreken. In die kleine verschuiving van realiteit ontstaat ruimte voor waarheid – niet wetenschappelijk, maar menselijk.

Tot slot

Door het herstellen van objecten ontdekte ik dat repareren niet alleen over materie gaat. Het is een vorm van aandacht, van zorg, van verbondenheid. In een wereld die draait om verbruik en vervanging, leert herstellen ons te luisteren naar de stille levens van dingen – en misschien ook naar onze eigen ziel.