Ons koloniale verleden ligt letterlijk op straat: 296 koloniale straatnamen
Van de 296 koloniale straatnamen in ons land zijn er sinds 2002 vier hernoemd. Een nieuwe studie toont aan hoe ons koloniaal verleden, via straatnamen, doorleeft on ons collectief geheugen.
Wie dagelijks door de Congostraat wandelt, over de Leopold II-laan rijdt of bij vrienden op bezoek gaat in de Stanleystraat, loopt letterlijk door België's koloniale verleden. Terwijl discussies rond koloniale monumenten met een bepaalde regelmaat in de media verschijnen, blijft de discussie rond straatnamen met koloniale conotatie behoorlijk stil.
Nieuw onderzoek van de masterstudente Lotte Claerhout toont aan dat België vandaag nog 296 straatnamen telt die rechtstreeks verwijzen naar het koloniale tijdperk. Het gaat om namen die verwijzen naar Leopold II, koloniaal militairen of missionarissen, maar ook straten die verwijzen naar Congo, Katanga of andere Afrikaanse gebieden die ooit onder Belgisch bewind stonden.
Brussel spant de kroon
Hoewel de absolute meerderheid van de 296 koloniale straatnamen in Vlaanderen ligt (134), is de concentratie het grootst in Brussel. Daar heeft 1,18% van alle straten een koloniale verwijzing, tegenover slechts 0,14% in Vlaanderen en Wallonië. Brussel telt 73 koloniale straatnamen, Wallonië 89.
Die namen komen vooral voor in grotere steden en historische administratieve centra, plaatsen die ooit nauw betrokken waren bij het koloniale project. In Vlaanderen springen Antwerpen (15), Tervuren (10) en Gent (6) eruit; in Wallonië zijn dat onder meer Namen (6) en Luik (5). In kleinere gemeenten zijn koloniale straatnamen dan weer zeldzaam of volledig afwezig. Opmerkelijk is dat gemeenten met een diverse bevolking niet automatisch minder koloniale straatnamen hebben. Integendeel, de cijfers wijzen erop dat diversere steden vaker koloniale referenties herbergen.
Wat wordt herdacht?
De typologie toont drie dominante lagen van herinnering: territoriale verwijzingen zoals Congo of Afrika, de personencultus rond Leopold II en de missionarissen die het morele kader van het koloniale project legitimeerden. Daarnaast verwijzen sommige straatnamen naar andere individuen, zoals militaire officieren en bestuurders. In veel gevallen weerspiegelen deze namen lokale trots op figuren met een koloniale loopbaan, vooral in steden waar zij geboren zijn of politieke banden hadden.
De prominente aanwezigheid van Leopold II onderstreept hoe sterk de persoonlijkheidscultus rond de Belgische koning ooit was.
Leopold II als bliksemafleider
Van de vier bevestigde naamsveranderingen sinds 2002 viseerden er drie expliciet Leopold II. Dendermonde koos voor een diplomatieke oplossing en schrapte in 2019 eenvoudigweg het cijfer “II” uit Koning Leopold II-laan, waardoor de straat nu dubbelzinnig verwijst naar Leopold I of een “Leopold”.
Ambitieuzer waren Gent en Kortrijk. Gent herdoopte tussen 2019 en 2022 de Leopold II-straat tot Floraliënlaan, genoemd naar het bekende bloemenfestival in het aangrenzende Citadelpark. Kortrijk verving in 2021 de Koning Leopold II-laan door de Rosa Lapere-laan, ter ere van de oprichtster van de lokale Tinekesfeesten. Beide steden combineerden zo dekolonisatie met lokale verankering.
Mechelen wijzigde als enige een straat met een bredere koloniale verwijzing: de Van Kerckhovenstraat, genoemd naar een koloniale officier, werd in 2022–2023 hernoemd tot Stephensonstraat, naar de Britse ingenieur Robert Stephenson. Die keuze kwam er na inspraak van bewoners.
Waarom juist Leopold II?
De focus op Leopold II is opvallend, omdat het koloniale straatlandschap veel breder is. Namen zoals Pater Neyens, Rue du Congo of Brialmont-laan blijven ongemoeid. "Dit patroon suggereert dat Belgen het koloniale geweld voornamelijk koppelen aan Leopold II persoonlijk", analyseert Claerhout. "Door de schuld bij één persoon te leggen, vermijden we een bredere structurele reflectie over het Belgische koloniale systeem."
Volgens de studie creëert dit een vorm van ‘beheersbare herinnering’: symbolische ingrepen die een diepere dekoloniale transformatie uitstellen. Zo wordt Leopold II de zondebok van het koloniale verleden, terwijl missionarissen, koloniale plaatsnamen en militaire figuren grotendeels onbesproken blijven.
Lokale politiek, lokale keuzes
Het onderzoek toont aan dat straatnaamveranderingen geen kwestie zijn van nationale consensus, maar van lokale politieke dynamiek. De politieke samenstelling van een gemeentebestuur maakt daarbij het verschil.
In Gent kwam de verandering er via de werkgroep “Stad Gent Dekoloniseert” onder leiding van schepen Tine Heyse (Groen). In Kortrijk daarentegen dreef burgemeester Vincent Van Quickenborne (Open VLD) de beslissing door ondanks lokaal protest.
Opvallend is de inconsistentie bij Vlaams Belang: in Dendermonde pleitte de partij voor het schrappen van Leopold II, terwijl ze in Balen een mogelijke hernoeming van de Congostraat afdeed als “geschiedenisvervalsing”. Ook in Kortrijk was Vlaams Belang de enige partij die tegenstemde.
De kracht van het alledaagse
Straatnamen beïnvloeden hoe we onze omgeving waarnemen, vaak zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Wie dagelijks door de Congostraat wandelt, krijgt impliciet mee dat Congo ooit “van ons” was. Wie woont aan de Leopold II-laan, ontvangt de boodschap dat deze koning herdenkingswaardig is.
“Herinnering is niet passief,” benadrukt Claerhout. “Straatnamen zijn actieve instrumenten die mee bepalen hoe we over het verleden denken. De keuze om bepaalde namen te behouden of te veranderen is daarom altijd een politieke daad.”
Het onderzoek toont dat België nog ver verwijderd is van een coherente omgang met zijn koloniale toponymie. Het beeld blijft gefragmenteerd, lokaal gedreven en selectief, met een duidelijke focus op Leopold II, terwijl missionaire en territoriale verwijzingen grotendeels ongemoeid blijven.
Bibliografie
Adviesverlening en richtlijnen voor straat- en gemeentenamen – Toponymie & dialectologie. n.d. Accessed 1 May 2025. https://www.toponymie-dialectologie.be/adviesverlening/.
Agentschap Integratie en Inburgering. ‘Koloniale verwijzingen in de publieke ruimte’. Accessed 24 April 2025. https://www.integratie-inburgering.be/nl/wat-kunnen-we-voor-jou-doen/on….
Agentschap Integratie en Inburgering. ‘Koloniale verwijzingen in jouw gemeente’. Agentschap Integratie & inburgering. Accessed 24 April 2025. https://www.integratie-inburgering.be/nl/wat-kunnen-we-voor-jou-doen/on….
Agentschap Integratie en Inburgering. ‘Omgaan Met Koloniale Verwijzingen in de Publieke Ruimte: Handreiking Voor Lokale Besturen’. With Agentschap Binnenlands Bestuur. Vlaamse overheid, 2020. https://www.integratie-inburgering.be/sites/default/files/2021-04/20201….
Agentschap Onroerend Erfgoed. ‘Standbeeld voor Generaal Jacques de Dixmude’. Inventaris Onroerend Erfgoed, 14 May 2024. https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/78004.
Agresti, Alan. ‘Linear Regression and Correlation’. In Statistical Methods for the Social Sciences, Global Edition. Pearson Education, Limited, 2018.
Aleida, Assmann. ‘Foreword’. In The Routledge Handbook of Memory Activism. n.d. Accessed 1 April 2025. https://www.routledge.com/The-Routledge-Handbook-of-Memory-Activism/Gut….
Annick, Ponthier, Roggeman Tomas, Piedboeuf Benoît, and van Hees Marco. Commission Spéciale Chargée d’examiner l’état Indépendant Du Congo (1885-1908) et Le Passé Colonial de La Belgique Au Congo (1908-1960), Au Rwanda et Au Burundi (1919-1962), Ses Conséquences et Les Suites Qu’il Convient d’y Réserver. DOC 55 1462/000. Chambre des Représentants de Belgique, 5e session de la 55e législature, 2023. https://docs.google.com/viewerng/viewer?url=https://ds1.static.rtbf.be/….
Arregui-Alegria, Iker. ‘Threat to Identity and Right-Wing Populism: Evidence from Francoist Street Names (Draft)’. Ph.D, Lund University, n.d. https://sites.google.com/view/ikerarreguialegria/home/#h.jll1h3vtvsf1.
Árvay, Anett, and Kenneth Foote. ‘The Spatiality of Memoryscapes, Public Memory, and Commemoration’. In The Routledge Handbook of Memory and Place. Routledge, 2019.
Assmann, Jan, ed. ‘Cultural Identity and Political Imagination’. In Cultural Memory and Early Civilization: Writing, Remembrance, and Political Imagination. Cambridge University Press, 2011. https://doi.org/10.1017/CBO9780511996306.007.
Assmann, Jan. ‘Kollektives Gedächtnis und kulturelle Identität’. In Kultur und Gedächtnis, by Jan Assmann and Tonio Hölscher. Suhrkamp Taschenbucher Wissenschaft 724. Suhrkamp, 1988.
Azabar, Samira, Fran Eelen, Ben Verbraeken, and Zeger Verleye. Dekolonisering, Erkend Maar Onbeantwoord: Een Onderzoek Naar de Impact van Politisering Op Het Publieke En Politieke Dekoloniseringsdebat in België. With Aaron Broos, Emma Ceulemans, Merel Corneillie, et al. Antwerp University, 2022. https://medialibrary.uantwerpen.be/files/53356/d7fdec07-f124-4fca-a81b-….
Belga. ‘Geen overeenstemming in Congocommissie over excuses: liberalen verlaten de zitting’. Nieuws. Knack, 19 December 2022. https://www.knack.be/nieuws/belgie/politiek/geen-overeenstemming-in-con….
Bell, Duncan S. A. ‘Mythscapes: Memory, Mythology, and National Identity’. The British Journal of Sociology 54, no. 1 (2003): 63–81. https://doi.org/10.1080/0007131032000045905.
Bentrovato, Denise, and Karel and Van Nieuwenhuyse. ‘Confronting “Dark” Colonial Pasts: A Historical Analysis of Practices of Representation in Belgian and Congolese Schools, 1945–2015’. Paedagogica Historica 56, no. 3 (2020): 293–320. https://doi.org/10.1080/00309230.2019.1572203.
Berninger, Anja. ‘Erasing History as a Form of Defensive Forgetting’. Journal of Applied Philosophy n/a, no. n/a (n.d.). https://doi.org/10.1111/japp.12774.
Bocard, Hélène. ‘Trois musées face à leur passé colonial : Bruxelles, Amsterdam et Paris’. Hommes & migrations. Revue française de référence sur les dynamiques migratoires, no. 1326 (July 2019): 1326. https://doi.org/10.4000/hommesmigrations.9877.
Bongiorno, Frank. ‘Remembering Anzac: Australia and World War I’. In History, Memory and Public Life. Routledge, 2018.
Capdepón, Ulrike, and Sarah Dornhof. ‘Introduction: Contested Memory in Urban Space’. In Contested Urban Spaces. Palgrave Macmillan, Cham, 2022. https://doi.org/10.1007/978-3-030-87505-3_1.
cd&v. ‘Brecht Warnez’. Accessed 23 April 2025. https://www.cdenv.be/brechtwarnez.
Chambre des représentants de Belgique. Compte Rendu Analytique, Scèance Plénaire. 2002. https://www.droitcongolais.info/files/assassinat-de-Lumumba,-analye-sen….
Chambre des représentants de Belgique. Constats des experts - Commission spéciale chargée d’examiner l’État indépendant du Congo et le passé colonial de la Belgique au Congo, au Rwanda et au Burundi, ses conséquences et les suites qu’il convient d’y réserver. Chambre des représentants de Belgique, 2024. https://www.lachambre.be/FLWB/PDF/55/1462/55K1462006.pdf.
Chambre des Représentants de Belgique. Enquête Parlementaire Visant à Déterminer Les Circonstances Exactes de l’assassinat de Patrice Lumumba et l’implication Éventuelle Des Responsables Politiques Belges Dans Celui-Ci. 2001. https://www.lachambre.be/kvvcr/pdf_sections/comm/lmb/312_6_volume1.pdf.
Chambre des Représentants de Belgique. Proposition Visant à Instituer Une Commission d’enquête Parlementaire Chargée de Déterminer Les Circonstances Exactes de l’assassinat de Patrice Lumumba et l’implication Éventuelle Des Responsables Politiques Belges Dans Celui-Ci. 2000.
Chambre des représentants de Belgique. Rapport des experts – Commission spéciale chargée d’examiner l’État indépendant du Congo et le passé colonial de la Belgique au Congo, au Rwanda et au Burundi, ses conséquences et les suites qu’il convient d’y réserver. DOC 55 1462/002. Chambre des représentants de Belgique / Belgische Kamer van volksvertegenwoordigers, 2021. https://www.dekamer.be/FLWB/PDF/55/1462/55K1462002.pdf.
Choudhary, Vikas Kumar. ‘The Promise of Memory: Politics of Memory and Caste Inequality in Collective Memory Consolidation’. CASTE: A Global Journal on Social Exclusion 5, no. 2 (2024): 202–19.
Collectif Mémoire Coloniale et Lutte contre les Discriminations. ‘Nos réalisations’. 5 June 2022. https://www.memoirecoloniale.be/a-propos/nos-realisations.
Colonialisme par la Belgique : en RDC, le roi Philippe exprime ses « plus profonds regrets pour les blessures, les exactions et les humiliations » du régime colonial. 8 June 2022. https://www.lemonde.fr/afrique/article/2022/06/08/en-rdc-le-roi-des-bel….
Confino, Alon. ‘Memory and the History of Mentalities’. In Cultural Memory Studies: An International and Interdisciplinary Handbook, edited by Astrid Erll and Ansgar Nünning. De Gruyter, 2008. https://doi.org/10.1515/9783110207262.2.77.
‘Congomania in Academia: Recent Historical Research on the Belgian Colonial Past - KU Leuven’. Accessed 9 April 2025. https://kuleuven.limo.libis.be/discovery/fulldisplay/cdi_scopus_primary….
De Decker, Tom. ‘Leopold II-laan in Dendermonde wordt Leopoldlaan | VRT NWS: nieuws’. VRTNWS, 22 March 2019. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/03/22/leopold-ii-laan-in-dendermonde-….
De Morgen. ‘Louis Michel: “Leopold II was een held voor België”’. 10 September 2015. https://www.demorgen.be/nieuws/louis-michel-leopold-ii-was-een-held-voo….
De Standaard. ‘Borstbeeld Leopold II beschadigd in Oudergem’. 12 June 2020. https://www.standaard.be/binnenland/borstbeeld-leopold-ii-beschadigd-in….
De Standaard. ‘Leopold II in tuin Afrikamuseum opnieuw beklad’. 2 August 2020. https://www.standaard.be/binnenland/leopold-ii-in-tuin-afrikamuseum-opn….
De Standaard. ‘Louis Michel noemt Leopold II “held”’. 22 June 2010. https://www.standaard.be/buitenland/louis-michel-noemt-leopold-ii-held/….
De Witte, Ludo. De moord op Lumumba. Van Halewyck, 1999.
Deblauwe, Veerle. ‘Kortrijk schaft Cyriel Verschaevestraat en Leopold II-laan af | VRT NWS: nieuws’. VRTNWS, 19 November 2019. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/11/19/kortrijk-schaft-cyriel-verschae….
Digitaal Vlaanderen, and Musée royal de l’Afrique centrale. ‘Koloniale Straatnamen Met Gewest En Crab Info - Final 1’. 2020.
Dooms, Nele. ‘Stadsbestuur wijzigt straatnaam Leopold II-laan naar Leopoldlaan’. Dendermonde. hln.be, 16 January 2020. https://www.hln.be/dendermonde/stadsbestuur-wijzigt-straatnaam-leopold-….
Erll, Astrid. ‘The Hidden Power of Implicit Collective Memory’. Memory, Mind & Media 1 (January 2022): e14. https://doi.org/10.1017/mem.2022.7.
Faber, Sebastiaan. ‘Populism and the Collective Past: Revisionism or Memory Activism?’ In The Routledge Handbook of Memory Activism. Routledge, 2023.
FOD BOSA. ‘BeST: Adressen Met Hun Geografische Coördinaten’. 31 December 2024. https://opendata.bosa.be/download/best/archive/best-full-20241231.zip.
‘Gemeenteraad – Notulen Vergadering van 26 juni 2023’. Gemeenteraad Mechelen, 26 June 2023.
‘Gemeenteraad – Proces-Verbaal Vergadering van 23 januari 2023’. Gemeenteraad Mechelen, 23 January 2023.
‘Gemeenteraad – Proces-Verbaal Vergadering van 24 april 2023’. Gemeenteraad Mechelen, 24 April 2023.
‘Gemeenteraad – Proces-Verbaal Vergadering van 27 juni 2022’. Gemeenteraad Mechelen, 27 June 2022.
Gemeenteraad Gent. Amendement van Het College van Burgemeester En Schepenen Betreffende Het Voorstel Raadsbesluit van Sonja Welvaert: Naamsverandering Koning Leopold II Laan. Gemeenteraad Gent, 2019. https://ebesluitvorming.gent.be/zittingen/19.0129.0596.7755/agendapunte….
Gemeenteraad Kortrijk. ‘14/2021_GR_00029: Straatnaamgeving - Wijziging Straatnaam Koning Leopold II-Laan Naar Rosa Laperelaan - Definitief Goedkeuren.’ Gemeenteraad Kortrijk, 8 February 2021. https://www.kortrijk.be/sites/kortrijk/files/2021-03/straatnaamwijzigin….
Goddeeris, Idesbald. ‘Colonial Streets and Statues: Postcolonial Belgium in the Public Space’. Postcolonial Studies 18, no. 4 (2015): 397–409. https://doi.org/10.1080/13688790.2015.1191986.
Goddeeris, Idesbald. ‘Postcolonial Belgium: The Memory of the Congo’. Interventions 17, no. 3 (2015): 434–51. https://doi.org/10.1080/1369801X.2014.998253.
Goddeeris, Idesbald. Square de Léopoldville of Place Lumumba? De Belgische (post)koloniale herinnering in de publieke ruimte. P. Noordhoff, 2016.
Goddeeris, Idesbald. ‘The Nazi and the Colonizers: Flemish Debates on Street Names in 2017’. Zeitgeschichte 46, no. 1 (2019): 61–82. https://doi.org/10.14220/zsch.2019.46.1.61.
Goddeeris, Idesbald, Amandine Lauro, and Guy Vanthemsche, eds. Colonial Congo: A History in Questions. Translated by Suzanne Heukensfeldt Jansen. Brepols Publishers, 2024. https://doi.org/10.1484/M.STMCH-EB.5.127497.
Google. ‘Nieuwe Congostraat, 2490 Balen, België’. 2025. https://g.co/kgs/9fZoGJn.
Groupe de travail sur la décolonisation de l’espace public. ‘Communiqué de presse du GT sur la décolonisation de l’espace public en Région de Bruxelles-Capitale’. Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, 17 February 2022. https://cloud.urban.brussels/s/pqeZE8yGMSoni6Z.
Gutman, Yifat, and Jenny Wüstenberg. ‘Introduction: The Activist Turn in Memory Studies’. In The Routledge Handbook of Memory Activism. Routledge, 2023.
Halbwachs, Maurice. Les Cadres Sociaux de La Mémoire. 1925. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k11657053.
Harth, Dietrich. ‘The Invention of Cultural Memory’. In Cultural Memory Studies: An International and Interdisciplinary Handbook, edited by Astrid Erll and Ansgar Nünning. De Gruyter, 2008. https://doi.org/10.1515/9783110207262.2.85.
‘History, Record of Events; Collective Memory, Depository of Tradition’. In The Collective Memory, 1st ed, by Maurice Halbwachs. Harper Colophon Books ; CN/800. Harper & Row, 1980.
ICAR. ‘Wallonia Street Name’. 27 December 2024. https://metawal.wallonie.be/geonetwork/srv/api/records/cbd93a53-87d1-4f….
‘Individual Memory and Collective Memory’. In The Collective Memory, 1st ed, by Maurice Halbwachs. Harper Colophon Books ; CN/800. Harper & Row, 1980.
Institut Royal Colonial Belge / Koninklijk Belgisch Koloniaal Instituut. Biographie Coloniale Belge / Belgische Koloniale Biografie. Librairie FALK Fils / Boekhandel FALK Zoon, Georges Van Campenhout, 1948. https://www.kaowarsom.be/nl/biographical-collections/notes-search.
Irvine, Philippa Margaret, Sinenhlanhla Memela, Zandile Nombulelo Dlongolo, and Thembela Kepe. ‘Navigating Community and Place Through Colloquial Street Names in Fingo Village, Makhanda (Grahamstown)’. Urban Forum (Johannesburg) (Dordrecht) 32, no. 3 (2021): 333–48. https://doi.org/10.1007/s12132-021-09416-w.
‘Jaarverslag 2022’. Stadsarchief Mechelen, 2023. https://stadsarchief.mechelen.be/sam_jaarverslag_2022.
Jochecová, Ketrin. ‘Belgium Still Struggling with Its Colonial Ghosts’. POLITICO, 30 March 2024. https://www.politico.eu/article/belgium-still-struggling-with-its-colon….
KADOC. Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving. ‘Missionarissen in Het Straatbeeld · Religie, Cultuur En Samenleving - Erfgoed Online’. KADOC Erfgoed. Accessed 4 May 2025. https://www.kadocheritage.be/collections/show/26.
Knack. ‘“Als we alle standbeelden moeten neerhalen die een link hebben met slavernij, blijven er niet veel over”’. Nieuws. 21 June 2020. https://www.knack.be/nieuws/als-we-alle-standbeelden-moeten-neerhalen-d….
Knack, Redactie. ‘Gent zal Koning Leopold II-laan nieuwe naam geven’. Nieuws. Knack, 21 January 2021. https://www.knack.be/nieuws/gent-zal-koning-leopold-ii-laan-nieuwe-naam….
Knudsen, Britta Timm, John Oldfield, Elizabeth Buettner, and Elvan Zabunyan. ‘Introduction’. In Decolonizing Colonial Heritage. Routledge, 2021.
LH. ‘Geschenkenbeurs “Mensen met een groot hart steunen in alle kontinenten Affligemse missionarissen”’. De Voorpost (Aalst), 16 December 1988.
Licata, Laurent, and Olivier Klein. ‘Regards croisés sur un passé commun : anciens colonisés et anciens coloniaux face à l’action belge au Congo’. In L’Autre: Regards psychosociaux. Presses universitaires de Grenoble, 2005. https://doi.org/10.3917/pug.sanch.2005.01.0241.
Lokaal @ Vlaams Belang. ‘Vlaams Belang vraagt bescherming namen “Congostraat” en ’...’ Vlaams Belang Balen. Accessed 5 May 2025. https://balen.vlaamsbelang.org/nl/site/nieuws/vlaams-belang-vraagt-besc….
Maerker, Anna, Simon Sleight, and Adam Sutcliffe, eds. History, Memory and Public Life: The Past in the Present. Routledge, 2018. https://doi.org/10.4324/9781351055581.
Mandolessi, Silvana. ‘Cultural Memory’. In 50 Key Terms in Contemporary Cultural Theory, edited by Joost de Bloois, Stijn De Cauwer, and Anneleen Masschelein. Pelckmans Pro; Kalmthout, 2017.
‘Mapping the Colonial Past in the Public Space A Comparison between Belgium and the Netherlands - KU Leuven’. Accessed 6 April 2025. https://kuleuven.limo.libis.be/discovery/fulldisplay/lirias3018125/32KU….
Mathys, Gillian, and Sarah Van Beurden. ‘History by Commission? The Belgian Colonial Past and the Limits of History in the Public Eye’. The Journal of African History 64, no. 3 (2023): 334–43. https://doi.org/10.1017/S0021853723000683.
McGlynn, Jade, and Oliver T. Jones. ‘Memory Methods: An Introduction’. In Researching Memory and Identity in Russia and Eastern Europe. Palgrave Macmillan, Cham, 2022. https://doi.org/10.1007/978-3-030-99914-8_1.
Mees, Fleur. ‘Moeten standbeelden Leopold II weg? En moet koning Filip excuses aanbieden voor koloniaal verleden? Dit vinden onze partijen’. De Krant. hln.be, 16 June 2020. https://www.hln.be/de-krant/moeten-standbeelden-leopold-ii-weg-en-moet-….
Meeus, Bernard. ‘On ne va pas guérir le fléau du racisme en déboulonnant notre passé’. Le Soir Magazine, 17 June 2020.
Merrill, Samuel. ‘Thinking Volumetrically about Urban Memory: The Buried Memories and Networked Remembrances of Underground Railways’. In The Routledge Handbook of Memory and Place. Routledge, 2019.
Monaville, Pedro. ‘A Distinctive Ugliness: Colonial Memory in Belgium’. In Memories of Post-Imperial Nations: The Aftermath of Decolonization, 1945–2013, edited by Dietmar Rothermund. Cambridge University Press, 2015. https://doi.org/10.1017/CBO9781316182543.005.
Nelson, Robert S., and Margaret Olin. Monuments and Memory, Made and Unmade. University of Chicago Press, 2003.
‘Neyens Leo · Religie, Cultuur En Samenleving - Erfgoed Online’. Accessed 3 May 2025. https://www.kadocheritage.be/items/show/11035.
Nielek, Radoslaw, Aleksander Wawer, and Adam Wierzbicki. ‘Collective Memory in Poland: A Reflection in Street Names’. In Social Informatics, edited by Akiyo Nadamoto, Adam Jatowt, Adam Wierzbicki, and Jochen L. Leidner, vol. 8359. Lecture Notes in Computer Science. Springer Berlin Heidelberg, 2014. https://doi.org/10.1007/978-3-642-55285-4_11.
Nieuwsblad. ‘Mechelse Van Kerckhovenstraat krijgt dan toch een nieuwe naam: bewoners kiezen voor Stephensonstraat’. 18 November 2022. https://www.nieuwsblad.be/regio/antwerpen/rivierenland/mechelen/mechels….
Nora, Pierre. ‘Between Memory and History: Les Lieux de Mémoire’. Representations, no. 26 (1989): 7–24. https://doi.org/10.2307/2928520.
Nünning, Ansgar, and Astrid Erll. ‘Cultural Memory Studies: An Introduction’. In Cultural Memory Studies, vol. 8. Media and Cultural Memory / Medien Und Kulturelle Erinnerung. De Gruyter, Inc, 2008. https://doi.org/10.1515/9783110207262.0.1.
NWS, VRT. ‘Koning Filip betuigt “diepste spijt” in Congo: “Koloniale regime was gekenmerkt door discriminatie en racisme” | VRT NWS: nieuws’. VRTNWS, 8 June 2022. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/06/08/koning-in-congo-toespraak/.
NWS, VRT. ‘Michel noemt Leopold II “visionaire held”’. vrtnws.be, 22 June 2010. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2010/06/22/michel_noemt_leopoldiivisionair….
OHCHR. ‘Statement to the Media by the United Nations Working Group of Experts on People of African Descent, on the Conclusion of Its Official Visit to Belgium, 4-11 February 2019’. Accessed 26 April 2025. https://www.ohchr.org/en/statements-and-speeches/2019/02/statement-medi….
Oto-Peralías, Daniel. ‘What Do Street Names Tell Us? The “City-Text” as Socio-Cultural Data’. Journal of Economic Geography 18, no. 1 (2018): 187–211. https://doi.org/10.1093/jeg/lbx030.
Parlement de Wallonie. Compte rendu intégral – Commission du logement et des pouvoirs locaux. C.R.I.C. n° 136 (2019-2020). Parlement de Wallonie, 2020. https://nautilus.parlement-wallon.be/Archives/2019_2020/CRIC/cric136.pdf.
Parlement de Wallonie. La décolonisation de l’espace public. Question écrite n° 259 (2019-2020). Parlement de Wallonie, 2020. https://www.parlement-wallonie.be/pwpages?p=interp-questions-voir&type=….
Parlement de Wallonie. Les villes décoloniales. Question écrite N° 336 (2020-2021). Parlement de Wallonie, 2021. https://www.parlement-wallonie.be/content/print.php?print=interp-questi….
Reeves, Keir. ‘Sites of Memory’. In History, Memory and Public Life. Routledge, 2018.
Reynebeau, Marc. ‘Sokkel onder Leopold II begint te wankelen’. De Standaard, 10 June 2020. https://www.standaard.be/binnenland/sokkel-onder-leopold-ii-begint-te-w….
Rosoux, Valérie. ‘La mémoire respire:Réparer le passé colonial belge’. Esprit, no. 3 (March 2024): 75–85. https://doi.org/10.3917/espri.2403.0075.
RTBF. ‘Discours du roi Philippe au Congo : des “profonds regrets” pour un “régime colonial” basé sur “l’exploitation” et “le racisme” - RTBF Actus’. Accessed 22 April 2025. https://www.rtbf.be/article/discours-du-roi-philippe-au-congo-des-profo….
RTBF. ‘Voici le rapport sur le passé colonial belge : quand l’histoire continue de déranger notre monde politique - RTBF Actus’. Accessed 15 April 2025. https://www.rtbf.be/article/voici-le-rapport-sur-le-passe-colonial-belg….
‘Schriftelijke Vraag 12 (2024-2025) | Lokale Besturen - Wijziging of Afschaffing Straatnamen’. Vlaams Parlement, n.d. Accessed 23 April 2025. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijk….
‘Schriftelijke Vraag 42 (2020-2021) | Lokale Besturen - Wijziging of Afschaffing Straatnamen’. Vlaams Parlement, n.d. Accessed 23 April 2025. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijk….
‘Schriftelijke Vraag 318 (2020-2021) | Lokale Besturen - Wijziging of Afschaffing Straatnamen (2)’. Vlaams Parlement, n.d. Accessed 23 April 2025. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijk….
‘Schriftelijke Vraag 336 (2022-2023) | Lokale Besturen - Wijziging of Afschaffing Straatnamen’. Vlaams Parlement, n.d. Accessed 23 April 2025. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijk….
‘Schriftelijke Vraag 349 (2021-2022) | Lokale Besturen - Wijziging of Afschaffing Straatnamen’. Vlaams Parlement, n.d. Accessed 23 April 2025. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijk….
Schudson, Michael. ‘Lives, Laws, and Language: Commemorative versus Non‐commemorative Forms of Effective Public Memory’. The Communication Review 2, no. 1 (1997): 3–17. https://doi.org/10.1080/10714429709368547.
Sénat de Belgique. ‘Question écrite n° 5-4760 de Bert Anciaux au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères concernant “République démocratique du Congo – Assassinat de Patrice Lumumba – Reconnaissance par la Belgique de sa culpabilité – Actes concrets”’. Sénat de Belgique, 30 January 2012. https://www.senate.be/www/?MIval=/Vragen/SVPrint&LEG=5&NR=4760&LANG=fr.
Sioen, Lieven. ‘Laat werk Congocommissie niet voor niets geweest zijn’. De Standaard, 21 December 2022. https://www.standaard.be/nieuws/laat-werk-congocommissie-niet-voor-niet….
Sleight, Simon. ‘Memory and the City’. In History, Memory and Public Life. Routledge, 2018.
Stad Gent. Dekoloniseer Mijn Stad: Rapport Met Aanbevelingen. Gent, 2020. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/Dekoloniseer%20mi….
Stad Gent. ‘Op weg naar dekolonisering’. Accessed 5 May 2025. https://stad.gent/nl/mondiaal/op-weg-naar-dekolonisering.
Stad Gent. Stad Gent dekoloniseert: Antwoord op het rapport 'Dekoloniseer mijn stad’. Stad Gent, 2021. https://stad.gent/sites/default/files/media/documents/Stad%20Gent%20dek….
Stanard, Matthew. The Leopard, the Lion, and the Cock: Colonial Memories and Monuments in Belgium. Leuven University Press, 2023. https://doi.org/10.11116/9789461665218.
Stanard, Matthew G. ‘Appendix-The_Leopard_the_Lion_and_the_Cock’. 11 2023. https://lup.be/wp-content/uploads/2024/05/Appendix-The_Leopard_the_Lion….
Statbel. ‘Population by Place of Residence, Nationality, Marital Status, Age and Sex | Statbel’. 2024. Belgian Statistical Office. https://statbel.fgov.be/en/open-data/population-place-residence-nationa….
Statbel. ‘REFNIS Code’. 2019. https://statbel.fgov.be/nl/open-data/refnis-code.
Storme, Marcel. Pater Cambier En De Stichting Van De Kasai-Missie. Koninklijke academie voor overzeese wetenschappen, 1964.
UiTinVlaanderen. ‘Gespreksdag “Mechelen dekoloniseert?” in Mechelen’. 27 March 2022. https://www.uitinvlaanderen.be/agenda/e/gespreksdag-mechelen-dekolonise….
UiTinVlaanderen. ‘Mechelen dekoloniseert’. 17 November 2022. https://www.uitinvlaanderen.be/agenda/e/mechelen-dekoloniseert/a1ec60fb….
United Nations Human Rights Council. Visit to Belgium: Report of the Working Group of Experts on People of African Descent. A/HRC/42/59/Add.1. United Nations, 2019. https://docs.un.org/en/A/HRC/42/59/Add.1.
Urban.Brussels. ‘Inventaire des traces coloniales (DPC-DCE 2024-2025)’. Inventaire du patrimoine architectural. Accessed 4 May 2025. https://monument.heritage.brussels/fr/inventories/47.
Urban.Brussels. Naar een dekolonisatie van de openbare ruimte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Actieplan mei 2023. Urban.Brussels, 2023. https://cloud.urban.brussels/s/oDcefJBarZjTpNs.
Urban.Brussels. ‘Rue des Pères Blancs’. Inventaire du patrimoine architectural. Accessed 3 May 2025. https://monument.heritage.brussels/fr/0/Rue_des_Peres_Blancs/10401133.
Van Cauwelaert, Rik. ‘Hardnekkig geheugenverlies’. Knack, 30 June 2010.
Vande Broek, Julie. ‘Vijftien jaar sluimerend schuldbesef. Postkoloniale herinnering in straatnamen en standbeelden in Vlaamse gemeenten (2000-2015)’. KU Leuven. Faculteit Letteren, 2016.
Vanthemsche, Guy, and Roger De Peuter. A Concise History of Belgium. 1st edn. Cambridge University Press, 2023. https://doi.org/10.1017/9781139018005.
Verbeeck, Georgi. ‘Legacies of an Imperial Past in a Small Nation. Patterns of Postcolonialism in Belgium’. European Politics and Society 21, no. 3 (2020): 292–306. https://doi.org/10.1080/23745118.2019.1645422.
Verbeke, Davy. ‘De onafhankelijkheid van Belgisch Congo : het begin van een geschiedenis’. UGent. Faculteit Letteren en Wijsbegeerte., 2011. https://lib.ugent.be/nl/catalog/rug01:001797294.
Vlaams Belang Dendermonde. ‘Leopold II - Laan wordt Leopoldlaan’. Accessed 5 May 2025. https://dendermonde.vlaamsbelang.org/nl/site/nieuws/leopold-ii-laan-wor….
Werkgroep Dekolonisering van de Openbare Ruimte. Voor de dekolonisering van de openbare ruimte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: een reflectiekader en aanbevelingen. Urban – Brussel, 2022. https://cloud.urban.brussels/s/aiCpR5pw4j2E9rR.
Winter, Jay. ‘The Memory Boom in Contemporary Historical Studies’. Raritan (New Brunswick, United States) 21, no. 1 (2001): 52–66.
