The Great EsCape
Klimaatverandering blijft een hot topic in de wetenschappelijke wereld, maar bij de jeugd is de interesse sterk afgenomen. De tijd van wekelijkse klimaatdemonstraties ligt al ver achter ons. Jongeren hechten nu meer belang aan tastbare problemen: de stijgende kosten van levensonderhoud, de krapte op de huizenmarkt, … De knipperlichtrelatie tussen de Verenigde Staten en de klimaattoppen, met Trump in een hoofdrol, draagt evenmin bij aan de geloofwaardigheid van deze internationale bijeenkomsten. Met het interactieve lespakket The Great EsCape probeert men leerlingen in het secundair onderwijs opnieuw warm te maken voor het thema klimaatverandering, minstens even warm als de aarde zelf op dit moment wordt.
OP MAAT GEMAAKT
In samenwerking met de Universiteit Antwerpen en KlimaatLink schreef Glenn De Meuleneir een masterproef met als doel een interactief lespakket te ontwikkelen dat de geheimen en achterliggende systemen van klimaatverandering uitlegt. Daarbij ligt de focus op de verstoring van de koolstofcyclus, het broeikaseffect en de gevolgen hiervan voor klimaat en mens.
Een hardnekkige achilleshiel in het onderwijs blijft tijd, zowel tijdens de les als daarbuiten. Leerkrachten willen graag interactiever werken met leerstof, maar hebben zelden de tijd om zelf materiaal te ontwikkelen. Bestaande lespakketten sluiten vaak onvoldoende aan bij de leerplannen, waardoor ze te tijdsintensief zijn om te gebruiken. Dit lespakket vertrekt daarentegen vanuit de leerplandoelen van zowel het katholiek onderwijs als het gemeenschapsonderwijs, waardoor het vlot inzetbaar is.
Daarnaast werd modulariteit bewust ingebouwd. Het pakket bestaat uit zes afzonderlijke delen (Wat is klimaatverandering? – Koolstofcyclus – Broeikaseffect – Gevolgen van klimaatverandering – Escaperooms – Verandering begint bij jezelf) die los van elkaar gebruikt kunnen worden. Wil je als leerkracht slechts één onderdeel in de les inzetten, dan kan dat perfect. Wil je als school een volledige klimaatdag organiseren, dan staat het volledige materiaal eveneens klaar.
ONTSNAPPEN AAN KLIMAATVERANDERING
De kers op de taart van dit lespakket zijn vier interactieve escaperooms. Elke ruimte stelt een klimaatramp centraal die alleen kan worden opgelost met de juiste kennis. Enkel zo slagen leerlingen erin om te ontsnappen en de wereld te redden van een grote klimaatramp.
Net als het lespakket zijn ook de escaperooms modulair opgebouwd. Je kan ze beschouwen als één groot avontuur dat twee volledige lesuren in beslag neemt, maar je kan ze evengoed afzonderlijk gebruiken. Ze kunnen dienen als vasthechtingsmoment van de leerstof of als een interactieve manier om nieuwe kennis te ontdekken. Via de secret files maken leerlingen stap voor stap kennis met de leerstof, die ze vervolgens inzetten om te ontsnappen uit de escaperooms.
In de escaperooms zijn ook tal van Easter Eggs verstopt, zelfs al in de naam. The Great EsCape bevat een hoofdletter C, een knipoog naar het chemische symbool voor koolstof en daarmee naar de koolstofcyclus.
Elke escaperoom wordt bovendien ondersteund door vier à vijf kompaskaarten: cryptische tips die, net zoals een echt kompas, de leerlingen helpen hun weg te vinden naar de uitgang.
Vier interactieve escaperooms – Elke ruimte stelt een klimaatramp centraal die alleen kan opgelost worden met de juiste kennis.
(1) Tijdreiziger
Het centrale hoofdkwartier van de escaperooms is de teletijdmachine. Het is het jaar 2100 en de aarde kreunt onder extreme klimaatverandering. Leerlingen kunnen de planeet redden door terug te reizen naar drie cruciale momenten in de geschiedenis.
Lukt het hen om de koolstofcyclus te reconstrueren met de koolstofpuzzel, dan hebben ze de geheimen van het bedieningsinstrument van de teletijdmachine ontrafeld, en kunnen ze daadwerkelijk terugreizen in de tijd.
(2) Code rood: Het smeltend onderzoekscentrum
In het jaar 2030 bereiken we een kritiek punt voor het broeikaseffect. Als de opwarming van de aarde verder toeneemt, wordt deze onomkeerbaar. De Geheime Wachters van de Planeet (GWP) hebben de oplossingen om het tij te keren verstopt in een internationaal onderzoeksstation. Dat station bevindt zich echter op een smeltende gletsjer, waardoor alle hens aan dek zijn om de oplossingen veilig te stellen.
(3) Code blauw: Verloren onderzeeër
De gevolgen van klimaatverandering voor de oceanen zijn niet te onderschatten: stijgende zeespiegels, verzurende wateren, verloren koraalriffen … In 2075 komen diepzeedieren in opstand en ontvoeren uit woede een jonge klimaatactivist.
Gelukkig heeft hij een reeks puzzels achtergelaten in zijn onderzeeër, die zijn locatie prijsgeven. Het is aan de leerlingen om deze aanwijzingen te volgen en de klimaatactivist te redden. Maar de tijd dringt: met slechts één zuurstoffles raakt de lucht voor onze jonge klimaatactivist langzaam op.
(4) Code groen: Dead trees tell no tales
In 2050 worden de laatste stukken van het Amazoneregenwoud gekapt. De aarde verliest haar natuurlijke longen en de CO₂-concentratie stijgt gevaarlijk snel.
Als leerlingen erin slagen het verband tussen fotosynthese en koolstofopslag te ontrafelen, is er nog een kans om de aarde te redden. De ontbossing moet stoppen en de natuurlijke balans herstellen.
VERANDERING BEGINT BIJ JEZELF
Elke escaperoom levert een cijfer op als oplossing. Wanneer de leerlingen deze in de juiste volgorde plaatsen, krijgen ze 1760, het begin van de industriële revolutie, maar ook de boodschap: “Verandering begint bij jezelf.”
Het laatste deel van het lespakket richt zich op kleinschalige oplossingen om het klimaat te helpen. Leerlingen hebben vaak het gevoel dat klimaatverandering hen te boven gaat en dat hun bijdrage weinig verschil maakt. Met dit onderdeel willen we scholen en leerlingen uitdagen om kleine, haalbare acties te ondernemen en laten zien dat ook kleine veranderingen een grote meerwaarde kunnen bieden.
Verandering begint immers bij de jeugd. Zij geven hun waarden en normen door aan de volgende generatie, waardoor een positief terugkoppelingsmechanisme ontstaat, net zoals in de natuur. Zo maken we de volgende generatie opnieuw warm voor de strijd tegen klimaatverandering.
Bibliografie
A. Bongaerts, I. D. (2024). Waco Biologie. Berchem: Plantyn.
Bachus, K. (2024). Blackboard - Milieubeleid. Opgehaald van Uantwerpen: https://lms.uantwerpen.be/ultra/courses/_109290_1/outline
Beckers, K., & Maenhout, K. (2024, Maart 5). Invulboeken zijn vaak het geld niet waard: “Sommige zijn zelfs nefast voor de onderwijskwaliteit”. Opgehaald van De Standaard: https://www.standaard.be/binnenland/invulboeken-zijn-vaak-het-geld-niet…
Bhatia, A. (2014, Mei 12). Active Learning Leads to Higher Grades and Fewer Failing Students in Science, Math, and Engineering. Opgehaald van https://www.wired.com/2014/05/empzeal-active-learning/
Biodivers zorggroen. (2022, april 24). Biodivers zorggroen. Opgehaald van Oorzaken van klimaatverandering: https://biodiverszorggroen.be/bibliotheek-item/oorzaken-van-klimaatvera…
Boele, G. (2025, april 4). Het begrijpen van de koolstofkringloop. Opgehaald van ABN AMRO: https://assets.ctfassets.net/1u811bvgvthc/1LXAjoxiyNXnPlb3eD8sxD/26bd32…
Broom, D. (2023, juli 2023). What are the world’s biggest natural carbon sinks? Opgehaald van World Economic Forum: https://www.weforum.org/stories/2023/07/carbon-sinks-fight-climate-cris…
Center for science education. (sd). Electromagnetic (EM) Spectrum. Opgehaald van UCAR - Center for science education: https://scied.ucar.edu/learning-zone/earth-system/electromagnetic-spect…
Climate science investigation . (sd). Energy the drive of climate - The greenhouse effect . Opgehaald van Climate Science investigations: https://www.ces.fau.edu/nasa/module-2/how-greenhouse-effect-works.php
ClimateChallenge.be. (sd). Klimaatverandering. Opgehaald van Climatechallenge.be: https://climatechallenge.be/nl/themas/het-klimaat-verandert
Copernicus. (sd). Koolstofopslag. Opgehaald van Copernicus: https://marine.copernicus.eu/nl/explainers/why-ocean-important/carbon-s…
Copernicus. (sd). Ocean Acidification. Opgehaald van Copernicus: https://marine.copernicus.eu/explainers/phenomena-threats/ocean-acidifi…
Copernicus. (sd). Waarom is de oceaan belangrijk? Zee-ijs. Opgehaald van Marine Copernicus: https://marine.copernicus.eu/nl/explainers/why-ocean-important/sea-ice
Debeuf, K. B. (sd). Schadevergoedingsfonds: slechts één stap in een lang proces. Opgehaald van KU LEUVEN: https://soc.kuleuven.be/sway/verhalen/schadevergoedingsfonds-is-slechts…
D'Haese, B. (2024). Kan jij ontsnappen? Opgehaald van VLIZ: https://www.vliz.be/nl/imis?module=ref&refid=392372
Droogenbroeck, K. V. (2025, april 3). Lesgeven volgens het boekje is niet genoeg, blijkt uit studie van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Opgehaald van De Morgen: https://www.demorgen.be/snelnieuws/lesgeven-volgens-het-boekje-is-niet-…
Europees parlement . (2023, maart 23). Klimaatverandering: de broeikasgassen die de opwarming van de aarde veroorzaken. Opgehaald van Europees parlement: https://www.europarl.europa.eu/topics/nl/article/20230316STO77629/klima…
Europese commissie. (sd). Gevolgen van de klimaatverandering. Opgehaald van Climate action Europe: https://climate.ec.europa.eu/climate-change/consequences-climate-change…
Eurostat. (2009). Nearly half of the population of EU countries with a. Opgehaald van Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3433488/5281405/KS-SF-09-047-EN…
Falkowski, P. (2012, Februaru 29). Ocean Science: The power of plankton. Opgehaald van Nature: https://www.nature.com/articles/483S17a#:%7E:text=Although%20they%20acc….
Foubert, R., Herreman, M., Rondoux, B., Slootmans, T., & Smets, E. (2024). Telescoop. Wommelgem: VAN IN.
Garric, A. (2024, juli 30). Le monde. Opgehaald van Land carbon sinks collapsed in 2023, a stark warning of climate changes to come: https://www.lemonde.fr/en/environment/article/2024/07/30/terrestrial-ca…?
Geheimschrift. (sd). Opgehaald van Juf karines speurneuzen: https://detectieve-speurneus.webnode.nl/geheimschrift/
Global Carbon Project. (2022). Supplemental data of Global Carbon Budget 2022 (Version 1.0) [Data set]. Opgehaald van Global Carbon Project: https://doi.org/10.18160/gcp-2022
GO! (2024, Januari 1). Leerplan tweede graad - secundair onderwijs - doorstroom. Opgehaald van GO! pro: https://pro.g-o.be/themas/leerplannen/tweede-graad-secundair-onderwijs/…
Gokul Gaudel. (2016, Januari). The Global Terrestrial Carbon Stocks, Status of Carbon in Forest and Shrub Land of Nepal, and Relationship between Carbon Stock and Diversity. Opgehaald van ReaserchGate: https://www.researchgate.net/publication/331087537_The_Global_Terrestri…
Guanqin Wang, Y. P. (2024, april 30). Enhanced response of soil respiration to experimental warming upon thermokarst formation. Opgehaald van Nature geoscience: https://www.nature.com/articles/s41561-024-01440-2
He, Y., Chen, X., Huijuan, Zhao, R., Zhou, H., & Yang, Y. (2024, Augustus 2). Effectiveness of Escape Room in Medical Education: A Systematic Review and Meta-Analysis.Opgehaald van PubMed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39093839/
Heylen, K. (2019, Januari 25). Sterke stijging van CO2-gehalte in de lucht voorspeld dit jaar, "net geen record". Opgehaald van vrt news: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/01/25/met-office-verwacht-opnieuw-gro…
Hone, D. (2012, april 5). Starting to understand extreme weather. Opgehaald van Blogs Shell: https://blogs.shell.com/2012/04/05/extreme/
ICOS. (2024). Opgehaald van STANDARDISED GREENHOUSE GAS MEASUREMENTS THROUGHOUT EUROPE: https://www.icos-cp.eu/
ICOS. (2024). 2024 ICOS Handboek - Knowledge through observations. Helsinki: ICOS ERIC.
ICOS. (2024). Fluxes - The European Greenhouse Gas Bulletin, Volume 3. Opgehaald van https://doi.org/10.18160/FZ5X-FA8T
Informatiepunt leefomgeving. (sd). Internationale klimaatakkoorden en generieke wetgeving. Opgehaald van informatiepunt leefomgeving: https://iplo.nl/thema/klimaatverandering/klimaatwetgeving/international…
IPCC. (2013). CLIMATE CHANGE 2013. Opgehaald van IPCC: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/WG1AR5_SummaryVolume_FI…
IPCC. (sd). The Intergovernmental Panel on Climate Change. Opgehaald van IPCC: https://www.ipcc.ch/
Jan Huizinga, B. K. (2019, december). Data analyse sterfte bij hitte. Opgehaald van HKV Lijn in water: https://klimaatadaptatienederland.nl/publish/pages/172678/pr4012_20_hit…
Katholiek Onderwijs Vlaanderen. (2024, Januari). Katholiek onderwijs Vlaanderen. Opgehaald van Aardrijkskunde B - 2de graad - D-finaliteit: https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/leerplan-ii-aar-d
Katholiek Onderwijs Vlaanderen. (2024, Januari). Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Opgehaald van Natuurwetenschappen B+S - 2de graad - D-finaliteit: https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/ii-nats-d
Klimaat.be. (2023, januari 24). De laatste 8 jaar waren de warmste ooit gemeten voor de wereld. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/news/2023/de-laatste-8-jaar-waren-de-warmste-ooit-ge…
Klimaat.be. (2023, januari 2023). Een onverbiddelijke stijging. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/news/2023/de-laatste-8-jaar-waren-de-warmste-ooit-ge…
Klimaat.be. (sd). De impact van menselijke activiteiten op CO₂ en klimaatverandering. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/klimaatverandering/oorzaken/invloed-van-de-mens
Klimaat.be. (sd). De opwarming van de aarde. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/klimaatverandering/waargenomen-veranderingen/opwarmi…
Klimaat.be. (sd). Een jarenlang proces met belangrijke mijlpalen. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/klimaatbeleid/internationaal/een-jarenlang-proces
Klimaat.be. (sd). Het broeikaseffect… een natuurlijk verschijnsel. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/klimaatverandering/oorzaken/broeikaseffect
Klimaat.be. (sd). Impact op de biodiversiteit. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/klimaatverandering/gevolgen/biodiversiteit
Klimaat.be. (sd). Impact op het vervoer. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/klimaatverandering/gevolgen/transport
Klimaat.be. (sd). IPCC-rapporten. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/klimaatverandering/waargenomen-veranderingen/ipcc-ra…
Klimaat.be. (sd). Nieuw educatief platform: 'Klimaat op school'! Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/in-belgie/communicatie-en-educatie/educatief-aanbod/…
Klimaat.be. (sd). Sociaal-economische impact. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/klimaatverandering/gevolgen/economie
Klimaat.be. (sd). Waargenomen veranderingen in België. Opgehaald van Klimaat.be: https://klimaat.be/in-belgie/klimaat-en-uitstoot/waarmeningen
klimaat.vmm.be. (sd). Wateroverlast. Opgehaald van Vlaanderen is milieu: https://klimaat.vmm.be/themas/wateroverlast#section-0
KLIMAAT.VMM.BE. (sd). Zeespiegelstijging. Opgehaald van Vlaanderen is milieu: https://klimaat.vmm.be/themas/zeespiegelstijging
klimaatlink. (2022, oktober 14). Lespakket het Klimaatprobleem. Opgehaald van Klimaatlink: https://hosting.uantwerpen.be/klimaatlink/lespakket-1/
Klimaatlink. (2022, oktober 18). Lespakket Oplossingen voor de klimaatproblematiek. Opgehaald van Klimaatlink: https://hosting.uantwerpen.be/klimaatlink/lespakket-2/
KMI. (sd). Atmosfeer. Opgehaald van KMI: https://www.meteo.be/nl/info/weerwoorden/atmosfeer#:~:text=De%20samenst….
KMI. (sd). Droogte. Opgehaald van KMI: https://www.meteo.be/nl/info/weerwoorden/droogte
KMI. (sd). Klimaattrend in België. Opgehaald van KMI: https://www.meteo.be/nl/klimaat/klimaatverandering-in-belgie/klimaattre…
KMI. (sd). Weerwoorden. Opgehaald van meteo.be: https://www.meteo.be/nl/info/weerwoorden/hittegolf
KNMI. (2025, januari 10). 2024 warmste jaar ooit gemeten. Opgehaald van KNMI.nl: https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/2024-warmste-jaar-ooit-gemeten….
KNMI. (sd). Uitleg over Droogte. Opgehaald van KNMI: https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/droogte
KNMI. (sd). Warme golfstroom. Opgehaald van KNMI: https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/warme-golfstroom
L, V., L., S., J., V. D., & E., V. H. (2024). Zone 4. Kalmthout: Pelckmans.
Lewis, S. L., & Maslin, M. A. (2018). The Human Planet - How we created the Anthorpocene. UK: Pinguin Random House.
Lindsey, R. (2023, augustus 22). Climate Change: Global Sea Level. Opgehaald van NOAA: https://www.climate.gov/news-features/understanding-climate/climate-cha…
Maenhout, K., & Carpentier, N. (2021, juni 11). De zin en de onzin van een invulblad. Opgehaald van De Standaard: https://www.standaard.be/nieuws/de-zin-en-de-onzin-van-een-invulblad/47…
Maks, S. (2024, november 1). 20 jaar klimaatverandering en weersextremen: dit zijn 5 glasheldere conclusies. Opgehaald van Changeinc.: https://www.change.inc/future-leadership/twintig-jaar-klimaatveranderin…
Mann, M. E. (2023, oktober 25). Beyond The Hockey Stick: What We’re Missing When We Talk About Climate Change. Opgehaald van TIME: https://time.com/6328017/climate-change-hockey-stick/
Menga, M. (2013, juni 12). The future of droughts: living on a drier planet. Opgehaald van Foresight: https://www.climateforesight.eu/articles/the-ipcc-focus-on-drought/
Mertens, A. D. (2022). Wat zijn oorzaken van klimaatverandering. Opgehaald van Biodivers Zorggroen HOGENT : https://biodiverszorggroen.be/bibliotheek-item/oorzaken-van-klimaatvera…
Meyers, K., Debode, E., D'hert, D., Holemans, K., & Vaonopré, B. (2024). Genie Biologie 4. Wommelgem: Van in.
Meysman, F. (2024). Blackboard - Global Change. Opgehaald van Uantwerpen: https://lms.uantwerpen.be/ultra/courses/_109551_1/outline
NASA. (sd). Atmosferisch methaan. Opgehaald van Earth Observatory: https://earthobservatory-nasa-gov.translate.goog/images/5270/atmospheri…
Nature Scapes. (2025, april 9). Fotosynthese. Opgehaald van Nature Scapes: https://www.nature-scapes.com/fotosynthese/
Neiijts, T. (2024). Focus biologie. Gent: Pelckmans.
news.belgium. (2015, november 20). Europa lanceert een nieuw onderzoeksnetwerk voor het meten van broeikasgassen over het Europese continent. Opgehaald van news.belgium: https://news.belgium.be/nl/europa-lanceert-een-nieuw-onderzoeksnetwerk-…
NOAA. (2024, Augustus). State of the Climate 2023. Opgehaald van American Meteorological Society: https://ametsoc.net/sotc2023/SoCin2023_FullReport.pdf
NOAA. (2025, April 27). Trends in CO2, CH4, N2O, SF6. Opgehaald van Global Monitoring Laboratory: https://gml.noaa.gov/ccgg/trends/weekly.html
NOAA. (sd). Global Temperature Anomalies - Graphing Tool. Opgehaald van climate.gov: https://www.climate.gov/maps-data/dataset/global-temperature-anomalies-…
NOAA. (sd). Ocean acidification. Opgehaald van NOAAA: https://www.noaa.gov/education/resource-collections/ocean-coasts/ocean-…
NOS Nieuws. (2025, januari 21). NOS. Opgehaald van Trump haalt VS opnieuw uit klimaatverdrag Parijs: https://nos.nl/collectie/13983/artikel/2552635-trump-haalt-vs-opnieuw-u…
Ocean Learning Hub. (sd). Carbon Cycle. Opgehaald van Ocean Learning hub: https://www.whoi.edu/ocean-learning-hub/ocean-topics/how-the-ocean-work….
Ocean Learning Hub. (sd). The pH scale . Opgehaald van Ocean Learning Hub: https://www.whoi.edu/ocean-learning-hub/ocean-topics/how-the-ocean-work….
OECD. (sd). Climate Finance and the USD 100 billion goal. Opgehaald van OECD: https://www.oecd.org/en/topics/climate-finance-and-the-usd-100-billion-…
Omgeving.vlaanderen.be. (sd). Land Use, Land Use Change and Forestry (LULUCF). Opgehaald van Omgeving.vlaanderen.be: https://omgeving.vlaanderen.be/nl/klimaat-en-milieu/land-use-land-use-c…
Pierre Friedlingstein, M. O. (2023, december 5). Global Carbon Budget 2023. Opgehaald van Copernicus Publications: https://essd.copernicus.org/articles/15/5301/2023/essd-15-5301-2023.pdf
PlaneetZEE. (2022, Mei 4). PlaneetZee-scholenwedstrijd brengt het klimaat en de oceaan in de klas. Opgehaald van PlaneetZEE: https://www.planeetzee.be/planeetzee-scholenwedstrijd-brengt-het-klimaa…
Reg Morisson. (2015). Reg Morrison - A fresh perspective on life. Opgehaald van Reg Morrison: https://regmorrison.edublogs.org/articles/
Robson, C. (2013, oktober 1). Diffusion of Atmospheric Carbon Dioxide of our Oceans. Opgehaald van Futurism: https://futurism.com/diffusion-of-atmospheric-carbon-dioxide-of-our-oce…
Roka, K. (2019, januari 19). Anthropocene and Climate Change. Opgehaald van Springer Nature link: https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-319-71063-1_…
Rozenkruisersgeheimschrift. (sd). Opgehaald van Geocachen.be: https://geocachen.be/geocaching/geocache-puzzels-oplossen/rozenkruisers…
Ryu Uemura, H. M.-D.-A.-O. (2018, Maart 6). Asynchrony between Antarctic temperature and CO2 associated with obliquity over the past 720,000 years. Opgehaald van Nationale Library of Medicine: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5840396/
Scott, M., & Lindsey, R. (2025, februari 26). What’s the hottest Earth’s ever been?Opgehaald van climate.gov: https://www.climate.gov/news-features/climate-qa/whats-hottest-earths-e…
Sebastiaan Luyssaert, E. -Detlef Schulze, Annett Börner, Alexander Knohl, Dominik Hessenmöller, Beverly E. Law, Philippe Ciais & John Grace . (2021, oktober 24). Old-growth forests as global carbon sinks. Opgehaald van Nature: https://www.nature.com/articles/nature07276
Serreze, M. (2008, augustus 8). Why is the Arctic So Sensitive to Climate Change and Why Do We Care? Opgehaald van NOAA: https://www.pmel.noaa.gov/arctic-zone/essay_serreze.html
Sherwoord, S. (2018, Oktober). The global warming potential of near-surface emitted water vapour. Opgehaald van ReaserchGate: https://www.researchgate.net/publication/327565344_The_global_warming_p…
Smet, J. D., Goemans, A., Micheiels, O., & Tuybens, J. (2024). Polaris. Berchem: Plantyn.
Statistiek Vlaanderen. (2024, september 20). Jaargemiddelde temperatuur. Opgehaald van Statistiek Vlaanderen: https://www.vlaanderen.be/statistiek-vlaanderen/milieu-en-natuur/jaarge…
Steensig, S. (2025, mei 1). Wolkbreuken – onvoorspelbaar en verwoestend. Opgehaald van Wetenschap in beeld: https://wibnet.nl/natuur/weer/wolkbreuken-onvoorspelbaar-en-verwoestend
Steffen, e. a. (2015). Researchgate. Opgehaald van Global Socio-economic Trends: https://www.researchgate.net/figure/Global-Socio-economic-Trends-Source…
steffen, W., Boradgate, W., Deutcsch, L., & Ludwig, O. G. (2015, januari 16). The trajectory of the Anthropocene: The Great Acceleration. Opgehaald van Sage Journals: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/2053019614564785
Torfs, M. (2023, november 30). "Belangrijkste klimaattop sinds Parijs 2015": waarom is COP28 in Dubai van belang en wat mogen we verwachten? Opgehaald van vrt nws: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/11/28/28e-klimaatconferentie-cop28-ga…
Torfs, M. (2023, november 30). Staande ovatie voor fonds voor klimaatschade op COP28: "Historisch en fenomenaal snel operationeel". Opgehaald van vrt nws: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/11/30/fonds-voor-klimaatschade-is-off…
Universiteit Antwerpen. (sd). KlimaatLINK - De link tussen klimaatwetenschap en -onderwijs. Opgehaald van Universitieit Antwerpen: https://www.uantwerpen.be/nl/projecten/global-change-ecology/burgerwete…
University of New Hamshire . (2009, mei 19). AN INTRODUCTION TO THE GLOBAL CARBON CYCLE. Opgehaald van University of New Hamshire : https://www.alcsny.org/cms/lib/NY01001789/Centricity/Domain/374/Global%…
Vlaamse overheid. (2024). Onderwijsdoelen. Opgehaald van Secundair onderwijs - 2de graad - na modernisering: https://onderwijsdoelen.be/resultaten?onderwijsstructuur=SO_2DE_GRAAD&v…
Vlaamse Overheid. (2024). Secundair onderwijs - 3de graad - na modernisering. Opgehaald van Onderwijsdoelen: https://onderwijsdoelen.be/resultaten?onderwijsstructuur=SO_3DE_GRAAD&v…
VLIZ. (2021). Klimaat en de oceaan: zeespiegelstijging. Opgehaald van Klimaat en de oceaan: https://planeetzee.be/sites/planeetzee.be/files/public/Zeespiegelstijgi…
VMM.VLAANDEREN.BE. (sd). Hittegolven en andere temperatuurextremen. Opgehaald van Vlaamse milieumaatschappij: https://vmm.vlaanderen.be/feiten-cijfers/klimaat/klimaatthemas/hittestr…
VMM.VLAANDEREN.BE. (sd). Klimaatverandering in Vlaanderen. Opgehaald van Vlaamse milieumaatschappij: https://vmm.vlaanderen.be/feiten-cijfers/klimaat/klimaatverandering-in-…
Wickstead, I. M. (2024, Mei 23). $100 Billion of Climate Finance Provided: Fact or Fiction? Opgehaald van Center for Global Development: https://www.cgdev.org/blog/100-billion-climate-finance-provided-fact-or…?
Wikikids. (sd). Opgehaald van Caesarcijfer: https://wikikids.nl/Bestand:Caesar-cipher-template.svg
Wikipedia. (sd). Caesarcijfer. Opgehaald van Wikipedia de vrije encylopedie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Caesarcijfer
Wikipedia. (sd). Morsecode. Opgehaald van Wikipedia : https://en.wikipedia.org/wiki/Morse_code
Zauner, T. (2024, oktober 23). Deep Sea Carbon and The Climate. Opgehaald van Environment and Climate Research Hub - Universität Wein: https://ech.univie.ac.at/story/deep-sea-carbon-and-the-climate/
