Mensgericht meten, meer maken

Iedereen kent het gezegde: “meten is weten”. Maar wat als weten hoe je moet meten niet zo vanzelfsprekend is? StoryStick++ is een slimme meetlat die je smartphone verandert in een gids bij het maken: ze helpt je om maten uit een digitaal plan rechtstreeks op een werkstuk te markeren. Terwijl overbrugt ze de valkuilen van het traditionele meetproces, en verlaagt ze de drempel om te maken voor leerlingen, doe-het-zelvers én professionals.

Waarom is meten zo moeilijk?

Wie ooit een kast bouwde waarvan het laatste plankje nét niet paste, of een gat in de muur boorde dat verkeerd zat, weet hoe één kleine meetfout een groot verschil kan maken. Meetinstrumenten zoals schuifmaten en digitale meetlinten zijn technisch tot op de micrometer precies, maar het vakgebied van metrologie: de wetenschap van het meten, richt zich vooral op die technische precisie. Daardoor blijft de gebruiker, ondanks alle technologische vooruitgang, de kwetsbare factor. Meten zit vol ‘onzichtbare regels’ die je geacht wordt te kennen. Veel mensen grijpen bijvoorbeeld spontaan naar het meetinstrument dat ze het best kennen, maar dat is lang niet altijd het juiste. Zelfs wanneer ze het juiste toestel gebruiken, blijkt foutloos meten minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Ook het lezen van digitale plannen vormt een uitdaging. Hoe lees je een maat precies af op een technisch plan? Hoe zet je die correct over op een werkstuk? En welke tussenstappen heb je daarbij nodig? 

Daarnaast zorgt onze sterke afhankelijkheid van cijfers en standaard­eenheden, zoals millimeters en inches, vaak zélf voor fouten. Werken met cijfers en eenheden vraagt om nauwkeurig aflezen en omrekenen, vergen denkwerk tijdens het uitvoeren van lastige rekensommen, en dwingen de gebruiker voortdurend om te schakelen tussen het plan en het werkstuk. Denk maar aan een getal dat verkeerd wordt afgelezen of onthouden, een rekenstap die midden in de drukte en het stof misloopt, of een kleine afrondingsfout die je pas opmerkt wanneer dat laatste boorgaatje nét niet uitkomt. 

Deze moeilijkheden treffen beginners én ervaren vakmensen. Het gevolg: tijdverlies, materiaalverlies en vooral: frustratie. In onderwijs en hobby-ateliers werkt dat ontmoedigend; precies wat je níét wil als je creativiteit en vakmanschap wil stimuleren.

Meten zonder cijfers? Enter: de story stick

Eeuwenlang kenden ambachtslieden een nuchtere oplossing voor de voorgaande problemen: de story stick. Geen cijfers onthouden, geen lastige berekeningen en geen omslachtige meetinstrumenten, maar streepjes en tekens op een houten plank aftekenen. Die plank fungeert daarna als maatstaf: je kan er maten direct mee uitlijnen op het werkstuk en rechtstreeks overzetten, zoals de hoogte van een kast, de dikte van een frame of de positie van een scharnier. Door meten en rekenen te vervangen door uitlijnen en markeren, vermeden ze veelvoorkomende meet- en rekenfouten. 

Maar ook de story stick heeft zijn beperkingen: ze werken enkel op ware schaal, geraken snel vol markeringen en vereist dat de maker ‘the story’, of ‘de betekenis’ achter elke markering kent. Daardoor verdween ze langzaam uit beeld. Toch blijft de onderliggende filosofie krachtig: meten zonder cijfers!

De Story Stick digitaal heruitgevonden: StoryStick++

StoryStick++ is een interactieve meetlat in de vorm van een PCB, met microcontroller, sensoren en een LED-schaal, die je als clip-on aan je smartphone bevestigt. De digitale lat beweegt over een rail die met een aanslag in de hoek van het werkstuk kan worden vastgemaakt. Dankzij een lineaire bewegingssensor, in combinatie met de rotatiesensor van de smartphone, weet StoryStick++ altijd precies waar ze zich op het werkstuk bevindt. 

Via een mobiele app laad je het 2D-plan van het ontwerp in dat je wil uitzetten op een vlak werkstuk. Op het smartphonescherm verschijnt vervolgens een digitale weergave van dat werkstuk, met alle markeringen al voorbereid. Terwijl je met je smartphone over het oppervlak beweegt, zie je die markeringen door een virtueel “kijkgaatje” exact op de juiste plek verschijnen. 

Hoe werkt het?

Maar hoe worden die markeringen dan overgezet op het werkstuk? De app berekent de eenvoudigste reeks handelingen om een geselecteerd lijnstuk, punt uit te zetten. Het gehele proces wordt de gebruiker begeleid op een mensgerichte manier: geen overbodige cijfers of technische details, maar eenvoudige, intuïtieve aanwijzingen. 

Op het scherm zie je eerst waar je het scharnierpunt van de StoryStick++ moet plaatsen om een referentiepunt vast te leggen. Als dat punt tijdens het proces naar een andere hoek of zijde van het werkstuk moet worden verplaatst, geeft de app dat helder aan. Om te bepalen waar je in het vlak heen moet bewegen om een lijn of punt uit te zetten, krijg je een digitaal gradenboogje te zien voor hoeveel je nog moet draaien, en pijlen die aangeven of je de lat naar voren of achteren moet schuiven. Zodra je op de juiste plek staat, licht een LED-zone op die de markering aangeeft. Jij hoeft die alleen nog met potlood of kraspen over te nemen.

Waar een traditionele aanpak vaak verschillende stappen vraagt (maat aflezen, omrekenen, overzetten, opnieuw controleren), neemt StoryStick++ veel van die last uit handen. Sommige maten worden uitgezet via een polaire aanpak (een hoekverdraaiing gecombineerd met een lineaire verschuiving), andere juist puur cartesiaans (rechtstreeks langs X- of Y-richting).

Voor de gebruiker maakt dat onderscheid niet meer uit, de complexe tussenstappen, die normaal manueel uitgevoerd moeten worden, worden nu onzichtbaar weggewerkt. Daarmee verdwijnen niet alleen veel van de klassieke meet- en rekenfouten, maar ook de cognitieve belasting: het onthouden van getallen, het voortdurend schakelen tussen plan en werkstuk, of het maken van tussentijdse berekeningen. Makers kunnen zich daardoor volledig concentreren op het creatieve proces zelf, zoals het hoort!

De kracht van innovatie met de nadruk op toegankelijkheid  

StoryStick++ is een voorbeeld van hoe technologie ons opnieuw vertrouwen kan geven in ons eigen kunnen: minder valkuilen, en daardoor meer ruimte voor creativiteit. In een tijd die wordt overspoeld door massaproductie, eenvormigheid, en een wegwerpcultuur worden duurzaamheid en maakvaardigheden belangrijker dan ooit. 

Met een tool zoals StoryStick++ wordt meten heruitgevonden als iets eenvoudigs, toegankelijk en minder foutgevoelig en laat zien dat innovatie niet altijd zit in méér cijfers na de komma en complexere berekeningen, maar juist in eenvoud.