Als Heartstopper er in mijn tijd was geweest, dan...
Eerste verliefdheden, anonieme briefjes in een kluisje of een rugzak, een stiekeme kus in de schoolgangen: het zijn herkenbare momenten voor tieners die ontdekken wie ze zijn. In populaire queer coming-of-age-series zoals Heartstopper, Young Royals, SKAM, wtFOCK of Love, Victor lijken die scènes op het eerste gezicht luchtige romantiek. Maar wie beter kijkt, merkt dat ze veel dieper snijden, niet alleen bij jongeren, maar ook bij kijkers die hun eigen jeugd al lang achter zich lieten.
Wie vandaag Netflix of Streamz opent, kan er niet naast kijken: queer liefdesverhalen zijn overal. Ze tonen hoe queer jongeren worstelen met vriendschap, verliefdheid en identiteit, vaak in een gepolijste setting en met een flinke scheut romantiek. Het is televisie die je doet glimlachen, maar ook tranen kan oproepen. Want voor veel queer kijkers zijn deze series meer dan entertainment: ze zijn spiegels, of soms zelfs pleisters, voor ervaringen die in het echte leven ontbraken.
Een ongeleefde jeugd
Voor oudere kijkers roepen deze series niet enkel herinneringen op, maar ook het gemis van ongeleefde ervaringen. Bert, een zestigjarige man, vertelde hoe het queer coming-of-age-genre hem terugbracht naar zijn studententijd in Leuven, waar hij voor het eerst met homoseksualiteit in aanraking kwam maar de stap nooit durfde zetten.
“Als dit toen mogelijk was geweest… Misschien had ik mijn jeugdvriend ontmoet, misschien hadden we een relatie gehad. Misschien had ik dan nooit heteroseksuele huwelijken gehad. Maar je weet dat dus allemaal niet” zegt Bert, een van de deelnemers aan het onderzoek.
Die scènes roepen op wat nooit heeft kunnen bestaan: veilige verliefdheden, een puberteit zonder schaamte, een hand die je vasthoudt in plaats van loslaat. Voor velen zijn deze fictieve werelden een manier om de stilte van vroeger te vullen met hoopvolle beelden.
De blik van jonge kijkers
Voor jongere kijkers voelt de aanwezigheid van queer personages vanzelfsprekender. Maar dat betekent niet dat ze kritiekloos kijken. “Schattig, maar onrealistisch,” klinkt het vaak. De verhalen zien er "gepolijst" en "perfect" uit maar weerspiegelen zelden hun echte leefwereld.
“Ik vind het schattig. Gewoon schattig. Maar het was niet realistisch. Het verhaal was… tja, één en al rozengeur en manenschijn over twee jongens die verliefd worden. En dat is oké, het is schattig, maar ik herkende mezelf er niet in.” Jules, een van de deelnemers aan het onderzoek.
Toch raken ze een snaar. Toen SKAM en Heartstopper verschenen, werden ze wereldwijd gedeeld en besproken. Niet omdat ze de realiteit weerspiegelden, maar omdat ze emoties opriepen en herkenning boden. Soms is zelfs één scène genoeg. Zo vertelde een jonge kijker dat de kus tussen Robbe en Sander in wtFOCK voor hem een kantelpunt was in zijn seksuele identiteitsontwikkeling.
“wtFOCK was het eerste dat ik zag. Ik zette meteen seizoen drie op, zonder te weten dat er andere waren. En dan kwam die scène waarin de twee jongens kussen. Op dat moment dacht ik: ‘Oei, dat wil ik eigenlijk ook wel.’” zegt Kobe, een van de deelnemers aan het onderzoek.
Tussen utopie en realiteit
Dat is de magie en het belang van queer representatie: ze kan zowel helen als activeren. Voor jongeren biedt ze een handleiding, voor ouderen een kans om terug te kijken en te voelen wat ooit onmogelijk leek. Ze toont hoe ver de maatschappij gekomen is, maar ook hoe verschillend die ervaringen kunnen zijn, afhankelijk van de tijd en omstandigheden waarin iemand opgroeide.
Tegelijk blijft er kritiek. Hoewel diversiteit op vlak van gender en seksualiteit enorm gegroeid is in de laatste jaren, blijven veel verhalen gefilterd door een mainstream lens. Personages van kleur, trans- en non-binaire personen krijgen minder aandacht, en seksuele intimiteit tussen queer mannen wordt vaak minder expliciet getoond dan bij heterokoppels.
Die mainstreamfilter verklaart misschien ook waarom het genre zo breed aanslaat. Iedereen herkent zich immers in eerste verliefdheden, stiekeme gevoelens en het verlangen om gezien te worden. Daardoor overstijgen deze series leeftijd, gender en seksuele oriëntatie, en raakt het aan iets universeels: de zoektocht naar een plek in de wereld.
De kracht van een verhaal
Het is makkelijk om queer coming-of-age-series als Heartstopper weg te zetten als schattig of perfect. Maar juist hun dromerigheid maakt ze krachtig. Ze schetsen een wereld waarin queer jongeren zonder angst kunnen opgroeien en zichzelf ontdekken, een beeld dat voor velen nog altijd ondenkbaar voelt. Maar soms kan juist zo’n fictief verhaal even waardevol zijn als de werkelijkheid.
Dus als je vanavond Netflix opent en scrollt langs de queer tienerdrama’s, weet dan dat je niet gewoon naar een serie kijkt. Je voelt verhalen die ooit onzichtbaar waren. Je ziet hoe jongeren nu durven dromen van een toekomst die voor anderen ondenkbaar bleef. En misschien herken je er zelfs een stukje van jezelf in, of van de tiener die je ooit was.
Bibliografie
Balon, R. (2023). An explanation of generations and generational changes. Academic Psychiatry, 48(3), 280–282. https://doi.org/10.1007/s40596-023-01921-3
Becker, R. (1998, September 22). Prime-time television in the gay nineties: network television, quality audiences, and gay politics. Document - Gale Academic OneFile. https://link.gale.com/apps/doc/A90190329/AONE?u=anon~4a3e4306&sid=googl…
Bishop, M. D., Fish, J. N., Hammack, P. L., & Russell, S. T. (2020). Sexual identity development milestones in three generations of sexual minority people: A national probability sample. Developmental Psychology, 56(11), 2177–2193. https://doi.org/10.1037/dev0001105
Bouma, R., & Bouma, R. (2025, February 6). Trump haalt streep door diversiteitsbeleid, ambtenaren vrezen ontslag. NOS. https://nos.nl/artikel/2554800-trump-haalt-streep-door-diversiteitsbele…
Bower, K. L., Lewis, D. C., Bermudez, J. M., & Singh, A. A. (2019). Adding grey to the rainbow: a narrative analysis of generational identity through stories and counter-stories of older gay men. Ageing and Society, 41(5), 957–979. https://doi.org/10.1017/s0144686x19001429
Boxer, A. M. (1997). Gay, Lesbian, and Bisexual Aging into the Twenty-FirstCentury: An Overview and Introduction. International Journal of Sexuality and Gender Studies, 2(3/4), 187–197. https://doi.org/10.1023/a:1026323903541
Campbell, C. K., Hammack, P. L., Gordon, A. R., & Lightfoot, M. A. (2022). “I Was Always Trying to Figure It Out. . . on My Own Terms”: Structural Barriers, the Internet, and Sexual Identity Development among Lesbian, Gay, Bisexual, and Queer People of Different Generations. Journal of Homosexuality, 70(11), 2560–2582. https://doi.org/10.1080/00918369.2022.2071136
Cardinal, K. (n.d.). Homosexual identity formation in a heternormative world. KnightScholar. https://knightscholar.geneseo.edu/proceedings-of-great-day/vol2013/iss1…
Cavalcante, A., Press, A., & Sender, K. (2017). Feminist reception studies in a post-audience age: returning to audiences and everyday life. Feminist Media Studies, 17(1), 1–13. https://doi.org/10.1080/14680777.2017.1261822
Charmaz, K. (2016). Constructivist grounded theory. The Journal of Positive Psychology, 12(3), 299–300. https://doi.org/10.1080/17439760.2016.1262612
Connolly, M. (2018). Liberating the Screen: Gay and Lesbian Protests of LGBT Cinematic Representation, 1969–1974. Cinema Journal, 57(2), 66–88. https://doi.org/10.1353/cj.2018.0003
Cover, R., & Milne, C. (2023). The “Bury your Gays” trope in contemporary television: Generational shifts in production responses to audience dissent. The Journal of Popular Culture, 56(5–6), 810–823. https://doi.org/10.1111/jpcu.13255
Demeulemeester, S. (2025, March 30). “Onaanvaardbaar”: VS vraagt Belgische bedrijven te plooien naar anti-diversiteitsbeleid van Trump. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20250330_93849807
Dhaenens, F. (2012). Reading gays on the small screen. Javnost - the Public, 19(4), 57–72. https://doi.org/10.1080/13183222.2012.11009096
Dhaenens, F., Aboulaoula, S. M., & Lion, A. (2022). ‘I’m just not gay-gay’: Exploring same-sex desire and sexual minority identity formation in SKAM and its Western European remakes. European Journal of Cultural Studies, 26(6), 863–879. https://doi.org/10.1177/13675494221136616
Dhaenens, F., & De Smet, B. (2024). Gay as cute: Unpacking cuteness in contemporary gay teen drama series. Critical Studies in Television the International Journal of Television Studies. https://doi.org/10.1177/17496020241286786
Dhoest, A. (2022a). Then and Now: Formative Experiences and Generational Perspectives among Flemish GBTQ Baby Boomers. Journal of Men S Health, 18(10), 1. https://doi.org/10.31083/j.jomh1810203
Dhoest, A. (2022b). Generations and shifting sexual identifications among Flemish Non-Straight men. Journal of Homosexuality, 70(10), 2011–2034. https://doi.org/10.1080/00918369.2022.2048164
Dhoest, A., & Simons, N. (2011). Questioning Queer Audiences. In The Handbook of Gender, Sex, and Media (pp. 260–276). https://doi.org/10.1002/9781118114254.ch16
Dhoest, A., & Van Ouytsel, J. (2022). Queer media generations: Shifting identifications and media uses among non-heterosexual men. European Journal of Communication, 37(6), 663–678. https://doi.org/10.1177/02673231221101741
DPG Media Privacy Gate. (2025a). https://www.hln.be/nieuws/trump-vraagt-belgische-bedrijven-te-plooien-n…
DPG Media Privacy Gate. (2025b). https://www.hln.be/buitenland/we-hebben-geen-lessen-te-krijgen-van-de-b…
DPG Media Privacy Gate. (2025c). https://www.hln.be/binnenland/bijna-een-op-de-vijf-vindt-geweld-tegen-h…
Dupont, W. (2019). Pas de deux, out of step. Tijdschrift Voor Genderstudies, 22(4), 321–338. https://doi.org/10.5117/tvgn2019.4.001.dupo
Fisher, D. A., Hill, D. L., Grube, J. W., & Gruber, E. L. (2007). Gay, lesbian, and bisexual content on television. Journal of Homosexuality, 52(3–4), 167–188. https://doi.org/10.1300/j082v52n03_08
Floyd, F. J., & Bakeman, R. (2006). Coming-Out Across the Life Course: Implications of age and Historical context. Archives of Sexual Behavior, 35(3), 287–296. https://doi.org/10.1007/s10508-006-9022-x
Fossey, E., Harvey, C., Mcdermott, F., & Davidson, L. (2002). Understanding and evaluating qualitative research. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 36(6), 717–732. https://doi.org/10.1046/j.1440-1614.2002.01100.x
Gomillion, S. C., & Giuliano, T. A. (2011). The influence of media role models on gay, lesbian, and bisexual identity. Journal of Homosexuality, 58(3), 330–354. https://doi.org/10.1080/00918369.2011.546729
Greteman, A. J., & Stiegler, S. (2018). The emergence and persistence of Queerness: conversing through visual culture within a generation. Journal of Homosexuality, 66(5), 653–668. https://doi.org/10.1080/00918369.2017.1423218
Guittar, N. A. (2013). The Queer Apologetic: Explaining the use of bisexuality as a transitional identity. Journal of Bisexuality, 13(2), 166–190. https://doi.org/10.1080/15299716.2013.781975
Hagai, E. B., Annechino, R., Young, N., & Antin, T. (2020). Intersecting sexual identities, oppressions, and social justice work: Comparing LGBTQ Baby Boomers to Millennials who came of age after the 1980s AIDS epidemic. Journal of Social Issues, 76(4), 971–992. https://doi.org/10.1111/josi.12405
Halberstam, J. (2005). In a queer time and place: Transgender Bodies, Subcultural Lives. NYU Press.
Hall, W. J., Dawes, H. C., & Plocek, N. (2021). Sexual Orientation Identity Development Milestones Among Lesbian, Gay, Bisexual, and Queer People: A Systematic Review and Meta-Analysis. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.753954
Hammack, P. L., Frost, D. M., Meyer, I. H., & Pletta, D. R. (2017). Gay Men’s Health and Identity: Social Change and the Life Course. Archives of Sexual Behavior, 47(1), 59–74. https://doi.org/10.1007/s10508-017-0990-9
Hart, K. R. (2000). Representing gay men on American television. The Journal of Men S Studies, 9(1), 59–79. https://doi.org/10.3149/jms.0901.59
Herdt, G., Beeler, J., & Rawls, T. W. (1997). Life Course Diversity Among Older Lesbians and Gay Men: A Study in Chicago. International Journal of Sexuality and Gender Studies, 2(3/4), 231–246. https://doi.org/10.1023/a:1026338004449
Hernández-Pérez, M., & Sánchez-Soriano, J. J. (2023). Building a Timeline for LGBTQ+ Global Cinemas (1910–2019): Movie Production Trends from a Collaborative Internet Cinema Database. Journal of Film and Video, 75(1), 46–61. https://doi.org/10.5406/19346018.75.1.04
Humberstone, N. (2010). Older People, Sexualities and Soap Operas: Representations of lesbian, gay, bisexual sexualities and transgender identity in television soap operas, and older audiences’ responses. In Middlesex University, School of Health and Social Science. https://repository.mdx.ac.uk/download/9f84f62aefecd5727f8188603713a92b3…
Hunt, G., Wang, L., Bacani, N., Card, K., Sereda, P., Lachowsky, N., Roth, E., Hogg, R., Moore, D., & Armstrong, H. (2019). Generational differences in sexual behaviour and partnering among gay, bisexual, and other men who have sex with men. The Canadian Journal of Human Sexuality, 28(2), 215–225. https://doi.org/10.3138/cjhs.2019-0014
Kertzner, R. M. (2001). The adult Life course and homosexual identity in midlife gay men. Annual Review of Sex Research, 12(1), 75–92. https://doi.org/10.1080/10532528.2001.10559794
Marshall, D. (2021). Queer youth histories. In Palgrave Macmillan UK eBooks. https://doi.org/10.1057/978-1-137-56550-1
Marshall, D., Aggleton, P., Cover, R., Rasmussen, M. L., & Hegarty, B. (2019). Queer generations: Theorizing a concept. International Journal of Cultural Studies, 22(4), 558–576. https://doi.org/10.1177/1367877918821262
McInroy, L. B., & Craig, S. L. (2016). Perspectives of LGBTQ emerging adults on the depiction and impact of LGBTQ media representation. Journal of Youth Studies, 20(1), 32–46. https://doi.org/10.1080/13676261.2016.1184243
Meyer, M. D. E., & Wood, M. M. (2013). Sexuality and teen television: Emerging adults respond to representations of queer identity on Glee. Sexuality & Culture, 17(3), 434–448. https://doi.org/10.1007/s12119-013-9185-2
Monaghan, W. (2020). Post-gay television: LGBTQ representation and the negotiation of ‘normal’ in MTV’sFaking It. Media Culture & Society, 43(3), 428–443. https://doi.org/10.1177/0163443720957553
Monaghan, W. J. (2017). “It’s all in a day’s work for a 15-year-old gay virgin”: Coming Out and Coming of Age in Teen Television. Colloquy, 19, 56–69. https://doi.org/10.4225/03/59226a0aa297c
Morgan, E. M. (2013). Contemporary issues in sexual orientation and identity development in emerging adulthood. Emerging Adulthood, 1(1), 52–66. https://doi.org/10.1177/2167696812469187
Mortelmans, D. (2020). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden.
Padva, G. (2014). Queer nostalgia in cinema and pop culture. In Palgrave Macmillan UK eBooks. https://doi.org/10.1057/9781137266347
Petersen, L. N., & Sundet, V. S. (2019). Play moods across the life course in SKAM fandom. The Journal of Fandom Studies, 7(2), 113–131. https://doi.org/10.1386/jfs.7.2.113_1
Pym, T., & Cover, R. (2023). Viewing place: Australian queer screen audiences born in the 1970s and 1980s. Sexualities. https://doi.org/10.1177/13634607231212818
Ridder, N., & Dhaenens, N. (2019). Coming out as popular media practice: The Politics of queer Youth coming out on YouTube. DiGeSt Journal of Diversity and Gender Studies, 6(2), 43. https://doi.org/10.11116/digest.6.2.3
Ritchie, J., Lewis, J., Nicholls, C. M., & Ormston, R. (2013). Qualitative research practice: A Guide for Social Science Students and Researchers. SAGE Publications Limited.
Rosenfeld, D., & Ramirez-Valles, J. (2024). Beyond identity and generations: bringing life course theory to studies of older gay men. Frontiers in Sociology, 9. https://doi.org/10.3389/fsoc.2024.1393607
Russell, G. M., Ph. D., & Bohan, J. S., Ph. D. (2005). The Gay Generation Gap: Communicating across the LGBT Generational divide. In The Policy Journal of The Institute for Gay and Lesbian Strategic Studies, The Policy Journal of the Institute for Gay and Lesbian Strategic Studies (Vols. 8–8, Issue 1). https://drglendarussell.com/wp-content/uploads/2013/05/Angles_GayGenera…
Siebler, K. (2016). Learning queer identity in the digital age. In Palgrave Macmillan UK eBooks. https://doi.org/10.1057/978-1-137-59950-6
Tester, G. (2017). “And then AIDS came along”: A life course turning point and sub-cohorts of older gay men. Journal of Gay & Lesbian Social Services, 30(1), 33–48. https://doi.org/10.1080/10538720.2017.1408516
Thomson, K. (2021). An Analysis of LGBTQ+ Representation in Television and Film. Bridges: An Undergraduate Journal of Contemporary Connections, 5(1), 7. https://scholars.wlu.ca/bridges_contemporary_connections/vol5/iss1/7/
Van Damme, E., & Van Bauwel, S. (2012). Sex as spectacle. Journal of Children and Media, 7(2), 170–185. https://doi.org/10.1080/17482798.2012.673499
Van Meer, M. M., & Pollmann, M. M. H. (2021). Media representations of lesbians, gay men, and bisexuals on Dutch television and people’s stereotypes and attitudes about LGBs. Sexuality & Culture, 26(2), 640–664. https://doi.org/10.1007/s12119-021-09913-x
Vanlee, F., Dhaenens, F., & Sofie, V. B. (2018). Sexual diversity on the small screen : mapping LGBT+ characters in Flemish television fiction (2001 – 2016). https://biblio.ugent.be/publication/8558620
Vanlee, F., Dhaenens, F., & Van Bauwel, S. (2018). Understanding queer normality: LGBT+ representations in millennial Flemish television fiction. Television & New Media, 19(7), 610–625. https://doi.org/10.1177/1527476417748431
Vázquez-Rodríguez, L., García-Ramos, F., & Hernández, F. a. Z. (2020). La representación de identidades queer adolescentes en ‘Sex Education’ (Netflix, 2019-). Fonseca Journal of Communication, 21, 22. https://doi.org/10.14201/fjc2020214364
Vittadini, N., Siibak, A., Carpentier Reifová, I., & Bilandzic, H. (n.d.). Generations and Media: The social construction of generational identity and differences. https://is.muni.cz/el/1423/jaro2013/ZUR589f/um/Vittadini_et_al__2013_.p…
Wasserbauer, M. (2021). Tuning into Yourself: Queer Coming of Age and Music. In Palgrave Macmillan UK eBooks (pp. 265–290). https://doi.org/10.1057/978-1-137-56550-1_10
