De onderwijsvraag van één miljoen dollar: hoe lossen we het lerarentekort op?
Je hebt er wellicht al eens van gehoord: jongeren krijgen een studie-uur of klassen worden gesloten. Een pijnlijke realiteit als gevolg van het Vlaamse lerarentekort. Hoe we dit oplossen, wordt stilaan een 'one million dollar question'. “Gewoon meer studenten aantrekken in de lerarenopleiding!”, schreeuw je vast op dit moment met een kop koffie in je hand. Niet helemaal, want niet elke afgestudeerde leraar staat voor de klas. Nieuw onderzoek van een masterstudent aan de Universiteit Gent toont aan dat de motivatie, zelfbeeld en gevoel van bekwaamheid van student-leraren hierin een rol spelen.
Sprong wagen
Ongeveer 1 op 4 student-leraren secundair onderwijs wordt na het afstuderen geen leraar (bron: Kristof De Witte). Vreemd toch? Om dit te onderzoeken, ging Kylian Almey in zijn masterproef na hoe bepalend hun motivatie, zelfbeeld en gevoel van bekwaamheid zijn om de overstap te maken naar het lerarenberoep. 531 student-leraren secundair onderwijs vulden een vragenlijst in en 16 van hen werden geïnterviewd. In dit artikel komt Noa* aan het woord, een student-leraar die de sprong wél zal wagen en zo een gezicht geeft aan de onderzoeksresultaten.
Ik voel me gemotiveerd
“Het klinkt misschien cliché, maar het geeft me een groot meerwaardegevoel als een leerling in het begin niets kan en na mijn les het dan wél kan. Voor deze meerwaarde kies ik deze job”, vertelt Noa. Hier belicht ze haar hoge geïdentificeerde motivatie. Dat wil zeggen dat ze zich identificeert met het persoonlijke belang van de activiteit. Uit het onderzoek blijkt dat hoe hoger deze vorm van motivatie is, hoe sterker de
instapintentie van student-leraren.
Daarnaast geeft Noa aan dat ze graag voor de klas staat. Net omdat de student-leraren plezier ervaren in het lesgeven, hebben de meesten van hen een sterke instapintentie. Plezier beleven in het lesgeven of geïnteresseerd zijn in de vakinhoud wordt ook wel intrinsieke motivatie genoemd.
Kortom, student-leraren worden leraar omdat ze dat willen. Dit gevoel van psychologische vrijheid en keuze is aanwezig bij zowel geïdentificeerde als intrinsieke motivatie. Om deze reden vormen ze samen autonome motivatie (bron: Maarten Vansteenkiste). Student-leraren van wie dit hoog is, stappen sneller in. Een lage autonome motivatie houdt hen eerder tegen. Lerarenopleidingen kunnen voldoende praktijkervaringen organiseren en betrokken zijn bij het leerproces van student-leraren om deze autonome motivatie te bevorderen.
Ik voel me leraar
Noa identificeert zich met haar rol als leraar: “Aspecten uit mijn persoonlijk leven komen samen eenmaal ik als leraar voor de klas sta. Als hoofdanimator moet ik bijvoorbeeld de andere animatoren coachen en als dirigent van een orkest moet ik een groep meenemen. Ik zie mezelf dus echt als leraar.” Dat beeld van zichzelf als leraar wordt in het onderzoek benoemd als zelfbeeld. Student-leraren met een sterk zelfbeeld hebben een sterkere instapintentie. Noa en haar medestudenten nuanceren dat dit niet losstaat van de school waarin ze zullen werken. Pas wanneer bijvoorbeeld het klimaat, reglement en de visie van die school aansluiten bij hun eigen identiteit, voelen ze zich bereid om in te stappen. Hieruit volgt dat lerarenopleidingen reeds in stageperiodes student-leraren kunnen aanzetten om te reflecteren over hun zelfbeeld en aansluiting bij scholen. Stagescholen kunnen bijdragen door een open en veilig leerklimaat te garanderen.
Ik voel me bekwaam
Naast autonome motivatie en zelfbeeld speelt ook het gevoel van bekwaamheid een rol. In de interviews komt naar boven dat een sterker gevoel van bekwaamheid tot een sterkere instapintentie leidt. Noa vat dit als volgt samen: “Ik voel me competent om voor de klas te staan, waardoor ik niet terugdeins om in het beroep te stappen. Dat zou anders zijn, mocht ik meer twijfelen aan mijn eigen kunnen als leraar.” Volgens de geïnterviewde student-leraren kunnen lerarenopleidingen hun gevoel van bekwaamheid bevorderen door de lessen voldoende te koppelen aan praktijkervaringen. Van stagescholen verwachten ze dat mentoren hen professioneel begeleiden en constructieve feedback geven.
Opvallend genoeg tonen de analyses van de vragenlijst een ander beeld dan de interviews. Hieruit blijkt dat de instapintentie daalt naarmate student-leraren zich bekwamer voelen. Dit tegenstrijdige resultaat doet vermoeden dat deze relatie complexer is dan gedacht. Mogelijk heeft het gevoel van bekwaamheid enkel een positief effect op de instapintentie als student-leraren voldoende autonoom gemotiveerd zijn of een sterk zelfbeeld hebben.
Wikken en wegen
Een opmerkelijke bevinding is dat zelfs student-leraren met een sterk ontwikkelde autonome motivatie, zelfbeeld en gevoel van bekwaamheid niet altijd in het lerarenberoep instappen. Volgens de geïnterviewde student-leraren hebben immers ook andere factoren een invloed. Enerzijds benoemen ze bevorderende factoren om in te stappen. Voorbeelden hiervan zijn de regelmaat en werk-privébalans die het lerarenberoep biedt. Anderzijds wijzen ze op belemmerende factoren, zoals het gebrek aan werkzekerheid en maatschappelijke waardering. Student-leraren kunnen deze factoren echter anders ervaren. Zo is de ene tevreden met de verloning, terwijl de andere het financiële aspect net teleurstellend vindt door het gebrek aan extralegale voordelen.
De balans tussen de bevorderende en belemmerende factoren illustreert Noa met de volgende metafoor: “Het is een weegschaal. De bijdrage aan de samenleving en het loon doen mijn instapintentie stijgen, maar de werklast doet het net dalen. Het is wikken en wegen.” Hoe sterk de verschillende factoren doorwegen, varieert tussen de student-leraren. De uiteindelijke afweging en instapintentie zijn dus persoonsgebonden.
Geef die spreekwoordelijke één miljoen dollar maar hier!
Niet zo snel. Een wonderoplossing voor het lerarentekort is er niet en dus blijft de 'one million dollar question' nog deels onbeantwoord. Al heeft het onderzoek wel een belangrijke bijdrage, want voor heel wat afgestudeerde student-leraren voelt de stap van de lerarenopleiding naar het beroep als een grote sprong. Autonome motivatie, zelfbeeld en gevoel van bekwaamheid kunnen als brug fungeren om deze overstap te maken. Inzetten op deze drie factoren is dus de boodschap. Om die “één miljoen dollar” binnen te halen, is verder onderzoek naar het lerarentekort nodig. Tenzij je de Lotto wint, dat kan natuurlijk ook.
* Fictief personage om de resultaten uit het onderzoek te duiden, gebaseerd op citaten van geïnterviewde student-leraren.
Bronnen: zie masterproef
Bibliografie
AHOVOKS. (2023). REFERENCING REPORT FLANDERS: Referencing of the Flemish Qualifications Framework to the European Qualifications Framework. https://www.vlaamsekwalificatiestructuur.be/links-en-publicaties/koppelingsrapport-vks-eqf/files/Koppelingsrapport_BENL_2023-UPDATE.pdf
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T
Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behavior. Prentice-Hall.
Arslan, A. (2019). The mediating role of prospective teachers’ teaching self-efficacy between self-efficacy sources and attitude towards teaching profession. International Journal of Educational Methodology, 5(1), 87-96. https://doi.org/10.12973/ijem.5.1.101
Atikoh, N. (2022). What did influence the students of the elementary preservice teachers’ commitment? A study on the effect of student’s self-leadership and self-concept. Al-Bidayah: jurnal pendidikan dasar Islam, 14(1), 51-66. https://doi.org/10.14421/albidayah.v14i1.767
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Psychologist, 44(9), 1175–1184. https://doi.org/10.1037/0003-066X.44.9.1175
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman and Company.
Bas, G. (2022). Effect of student teachers’ teaching beliefs and attitudes towards teaching on motivation to teach: Mediating role of self-efficacy. Journal of Education for Teaching, 48(3), 348-363. https://doi.org/10.1080/02607476.2021.2006043
Becker, T. E., Atinc, G., Breaugh, J. A., Carlson, K. D., Edwards, J. R., & Spector, P. E. (2016). Statistical control in correlational studies: 10 essential recommendations for organizational researchers. Journal of Organizational Behavior, 37(2), 157-167. https://doi.org/10.1002/job.2053
Bernerth, J. B., & Aguinis, H. (2016). A critical review and best‐practice recommendations for control variable usage. Personnel Psychology, 69(1), 229-283. https://doi.org/10.1111/peps.12103
Bilim, I. (2014). Pre-service elementary teachers’ motivations to become a teacher and its relationship with teaching self-efficacy. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 152, 653-661. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.09.258
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Bruinsma, M., & Jansen, E. P. (2010). Is the motivation to become a teacher related to pre‐service teachers’ intentions to remain in the profession? European Journal of Teacher Education, 33(2), 185-200. https://doi.org/10.1080/02619760903512927
Burgueño, R., González-Cutre, D., Sicilia, Á., Alcaraz-Ibáñez, M., & Medina-Casaubón, J. (2021). Is the instructional style of teacher educators related to the teaching intention of pre-service teachers? A Self-Determination Theory perspective-based analysis. Educational Review, 74(7), 1282-1304. https://doi.org/10.1080/00131911.2021.1890695
Burgueño, R., Sicilia, Á., Medina-Casaubón, J., Alcaraz-Ibáñez, M., & Lirola, M. J. (2017). Academic Motivation Scale revised. Inclusion of integrated regulation to measure motivation in initial teacher education. Anales de Psicología, 33(3), 670–679. https://doi.org/10.6018/analesps.33.3.249601
Burgueño, R., Sicilia, Á., Medina-Casaubón, J., Alcaraz-Ibáñez, M., & Lirola, M. J. (2018). Psychometry of the Teacher’s Sense of Efficacy Scale in Spanish Teachers’ Education. The Journal of Experimental Education, 87(1), 89–100. https://doi.org/10.1080/00220973.2018.1423542
Canrinus, E. T., & Fokkens-Bruinsma, M. (2014). Changes in student teachers’ motives and the meaning of teacher education programme quality. European Journal of Teacher Education, 37(3), 262-278. https://doi.org/10.1080/02619768.2013.845162
Chan, S., Maneewan, S., & Koul, R. (2023). An examination of the relationship between the perceived instructional behaviours of teacher educators and pre-service teachers’ learning motivation and teaching self-efficacy. Educational Review, 75(2), 264-286. https://doi.org/10.1080/00131911.2021.1916440
Chen, J. L., & Mensah, F. M. (2018). Teaching contexts that influence elementary preservice teachers’ teacher and science teacher identity development. Journal of Science Teacher Education, 29(5), 420-439. https://doi.org/10.1080/1046560X.2018.1469187
Cheng, M. M., Tang, S. Y., & Cheng, A. Y. (2015). Interpreting ambivalence regarding motivation for teaching among student–teachers. The Asia-Pacific Education Researcher, 24, 147-156. https://doi.org/10.1007/s40299-013-0167-9
Chesnut, S. R. (2017). On the measurement of preservice teacher commitment: Examining the relationship between four operational definitions and self-efficacy beliefs. Teaching and Teacher Education, 68, 170-180. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.09.003
Chesnut, S. R., & Burley, H. (2015). Self-efficacy as a predictor of commitment to the teaching profession: A meta-analysis. Educational Research Review, 15, 1-16. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2015.02.001
Chesnut, S. R., & Cullen, T. A. (2014). Effects of Self-Efficacy, Emotional Intelligence, and Perceptions of Future Work Environment on Preservice Teacher Commitment. The Teacher Educator, 49(2), 116-132. https://doi.org/10.1080/08878730.2014.887168
Christophersen, K. A., Elstad, E., Solhaug, T., & Turmo, A. (2016a). Antecedents of student teachers’ affective commitment to the teaching profession and turnover intention. European Journal of Teacher Education, 39(3), 270-286. https://doi.org/10.1080/02619768.2016.1170803
Christophersen, K. A., Elstad, E., Turmo, A., & Solhaug, T. (2016b). Teacher education programmes and their contribution to student teacher efficacy in classroom management and pupil engagement. Scandinavian Journal of Educational Research, 60(2), 240-254. https://doi.org/10.1080/00313831.2015.1024162
Clark, S., & Newberry, M. (2019). Are we building preservice teacher self-efficacy? A large-scale study examining teacher education experiences. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 47(1), 32-47. https://doi.org/10.1080/1359866X.2018.1497772
Collie, R. J. (2023). Teachers’ work motivation: Examining perceived leadership practices and salient outcomes. Teaching and Teacher Education, 135, Artikel 104348. https://doi.org/10.1016/j.tate.2023.104348
Commissie van Wijzen. (2023). Prioriteit voor professionaliteit: Competente leraren, sterke scholen, hoge onderwijskwaliteit. Geraadpleegd op 16 februari 2024, van https://data-onderwijs.vlaanderen.be/documenten/bestanden/rapport-commissie-van-wijzen.pdf
Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2018). Designing and Conducting Mixed Methods Research (3de editie). SAGE Publications.
Dawadi, S., Shrestha, S., & Giri, R. A. (2021). Mixed-Methods Research: A Discussion on its Types, Challenges, and Criticisms. Journal of Practical Studies in Education, 2(2), 25-36. https://doi.org/10.46809/jpse.v2i2.20
DBNL. (2012). Algemeen letterkundig lexicon - movere. Geraadpleegd op 3 maart 2024, van https://www.dbnl.org/tekst/dela012alge01_01/dela012alge01_01_01402.php
De Witte, K., De Cort, W., Tobback, I., Van Belle, J., Schelfhout, W., Tanghe, E., Smet, M., & Vansteenkiste, S. (2024). De in-en uitstroom in het lerarenberoep vanuit vergelijkend perspectief. https://data-onderwijs.vlaanderen.be/documenten/bestanden/Instroom_uitstroom_Lerarenberoep.pdf
De Witte, K., & Iterbeke, K. (2022). Het lerarentekort als katalysator voor onderwijshervormingen. Leuvense Economische Standpunten (Short), 191. https://feb.kuleuven.be/research/les/pdf/LES%202022%20-%20191%20lerarentekort.pdf
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic Motivation and Self-Determination in Human Behavior. Plenum Press.
http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4899-2271-7
Decuyper, A., Ponet, B., Dorme, L., Flamand, P., Franco, D., Gryson, T., Herman, L., Keppens, K., Tack, H., Thomas, L., Valckx, J., Van Doren, N., & Vanderlinde, R. (2023). Continue professionalisering van leraren als aanpak voor het lerarentekort: Inzichten vanuit de onderzoeksgroep LOPO. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 44(4), 7–25. http://hdl.handle.net/1854/LU-01HHS002HXVP7B70VF0768HC77
Denies, K., Bleukx, N., Pelgrims, L., Laga, J., Van Steertegem, K., Dockx, J., Vanbuel, M., Van Keer, H., & Aesaert, K. (2023). Leesvaardigheid in het vierde leerjaar in Vlaanderen: Resultaten van PIRLS 2021 in internationaal vergelijkend perspectief. https://onderwijs.vlaanderen.be/sites/default/files/2023-05/PIRLS2021_Brochure_KULeuven-UGent.pdf
Dörnyei, Z., & Ushioda, E. (2021). Teaching and researching motivation (3de editie). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781351006743
Doró, K. (2020). Imagined future teacher self at the point of entry to teacher education. EduLingua, 6(1), 25-46. https://doi.org/10.14232/edulingua.2020.1.2
Dos Santos, L. M. (2021). Self-efficacy and career decision of pre-service secondary school teachers: A phenomenological analysis. International Journal of Instruction, 14(1), 521-536. https://doi.org/10.29333/iji.2021.14131a
Eren, A., & Yeşilbursa, A. (2019). Pre-service teachers’ teaching-specific hopes and their motivational forces: The roles of efficacy beliefs and possible selves. Teaching and Teacher Education, 82, 140-152. https://doi.org/10.1016/j.tate.2019.03.016
Europese Commissie. (2018). Teaching careers in Europe: Access, progression and support. Eurydice Report. https://data.europa.eu/doi/10.2797/309510
Fitchett, P. G., McCarthy, C. J., Lambert, R. G., & Boyle, L. (2018). An examination of US first-year teachers’ risk for occupational stress: Associations with professional preparation and occupational health. Teachers and Teaching, 24(2), 99-118. https://doi.org/10.1080/13540602.2017.1386648
Fives, H., & Buehl, M. M. (2009). Examining the Factor Structure of the Teachers’ Sense of Efficacy Scale. The Journal of Experimental Education, 78(1), 118–134. https://doi.org/10.1080/00220970903224461
Flores, M. A. (2020). Feeling like a student but thinking like a teacher: A study of the development of professional identity in initial teacher education. Journal of Education for Teaching, 46(2), 145-158. https://doi.org/10.1080/02607476.2020.1724659
Friesen, M. D., & Besley, S. C. (2013). Teacher identity development in the first year of teacher education: A developmental and social psychological perspective. Teaching and Teacher education, 36, 23-32. https://doi.org/10.1016/j.tate.2013.06.005
Fusch, P. I., & Ness, L. R. (2015). Are we there yet? Data saturation in qualitative research. The Qualitative Report, 20(9), 1408-1416. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2015.2281
Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures: selected essays. Basic Books.
Goh, P. S. C., & Canrinus, E. T. (2019). Preservice teachers’ perception of program coherence and its relationship to their teaching efficacy. Pertanika Journal of Social Sciences and Humanities, 27(2), 27– 45.
Granero-Gallegos, A., López-García, G. D., & Burgueño, R. (2024). Predicting the pre-service teachers’ teaching intention from educator-created (dis)empowering climates: A self-determination theory-based longitudinal approach. Revista de Psicodidáctica (English ed.), 29(2), 118-129. https://doi.org/10.1016/j.psicoe.2024.01.001
Gray, C., Wright, P., & Pascoe, R. (2019). “They made me feel like a teacher rather than a praccie”: Sinking or swimming in pre-service drama education. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 47(2), 193-207. https://doi.org/10.1080/1359866X.2018.1504279
Han, J., & Yin, H. (2016). Teacher motivation: Definition, research development and implications for teachers. Cogent Education, 3(1), Artikel 1217819. https://doi.org/10.1080/2331186X.2016.1217819
Hanna, F., Oostdam, R., Severiens, S. E., & Zijlstra, B. J. (2019). Domains of teacher identity: A review of quantitative measurement instruments. Educational Research Review, 27, 15-27. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2019.01.003
Hanna, F., Oostdam, R., Severiens, S. E., & Zijlstra, B. J. (2020). Assessing the professional identity of primary student teachers: Design and validation of the Teacher Identity Measurement Scale. Studies in Educational Evaluation, 64, Artikel 100822. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2019.100822
Høgheim, S., & Federici, R. A. (2022). Interest in teacher education: exploring the relation between student teacher interest and ambitions in teacher education. European Journal of Teacher Education, 45(5), 581-599. https://doi.org/10.1080/02619768.2020.1860006
Høgheim, S., Jenssen, E. S., & Federici, R. A. (2023). Do lectures matter? Exploring students’ situational interest in two learning arenas in teacher education. Scandinavian Journal of Educational Research, 67(7), 1027-1040. https://doi.org/10.1080/00313831.2022.2115131
Holzberger, D., Maurer, C., Kunina-Habenicht, O., & Kunter, M. (2021). Ready to teach? A profile analysis of cognitive and motivational-affective teacher characteristics at the end of pre-service teacher education and the long-term effects on occupational well-being. Teaching and Teacher Education, 100. https://doi.org/10.1016/j.tate.2021.103285
Hong, J., & Greene, B. (2011). Hopes and fears for science teaching: The possible selves of preservice teachers in a science education program. Journal of Science Teacher Education, 22(6), 491-512. https://doi.org/10.1007/s10972-011-9247-y
Hong, J., Greene, B., Roberson, R., Cross Francis, D., & Rapacki Keenan, L. (2018). Variations in pre-service teachers’ career exploration and commitment to teaching. Teacher Development, 22(3), 408-426. https://doi.org/10.1080/13664530.2017.1358661
Hsieh, B. (2016). Professional Identity Formation as a Framework in Working with Preservice Secondary Teacher Candidates. Teacher Education Quarterly, 43(2), 93-112.
Jobson, J. D. (1991). Multiple linear regression. Applied multivariate data analysis: Regression and experimental design, 219-398. https://doi.org/10.1007/978-1-4612-0955-3_4
Kaldi, S., & Xafakos, E. (2017). Student teachers' school teaching practice: The relation amongst perceived self-competence, motivation and sources of support. Teaching and Teacher Education, 67, 246-258. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.05.019
Kallio, H., Pietilä, A. M., Johnson, M., & Kangasniemi, M. (2016). Systematic methodological review: developing a framework for a qualitative semi‐structured interview guide. Journal of Advanced Nursing, 72(12), 2954-2965. https://doi.org/10.1111/jan.13031
Kaplan, H., & Madjar, N. (2017). The Motivational Outcomes of Psychological Need-Support among Pre-Service Teachers: Multicultural and Self-Determination Theory Perspectives. Frontiers in Education, 2(42).
https://doi.org/10.3389/feduc.2017.00042
Kavrayici, C. (2020). Evaluation of the factors affecting teacher identity development of pre-service teachers: A mixed method study. Eurasian Journal of Educational Research, 20(89), 93-110.
Klassen, R. M., & Chiu, M. M. (2011). The occupational commitment and intention to quit of practicing and pre-service teachers: Influence of self-efficacy, job stress, and teaching context. Contemporary Educational Psychology, 36(2), 114-129. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2011.01.002
Klassen, R. M., & Durksen, T. L. (2014). Weekly self-efficacy and work stress during the teaching practicum: A mixed methods study. Learning and Instruction, 33, 158-169. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2014.05.003
Kwok, A., Rios, A., & Kwok, M. (2022) Pre-service teachers’ motivations to enter the profession. Journal of Curriculum Studies, 54(4), 576-597. https://doi.org/10.1080/00220272.2022.2025624
Lee, I., & Yuan, R. (2014). Motivation change of pre-service English teachers: a Hong Kong study. Language, Culture and Curriculum, 27(1), 89-106. https://doi.org/10.1080/07908318.2014.890211
Lee, S., & Schallert, D. L. (2016). Becoming a teacher: Coordinating past, present, and future selves with perspectival understandings about teaching. Teaching and Teacher Education, 56, 72-83. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.02.004
Levin, K. A. (2006). Study design III: Cross-sectional studies. Evidence-based Dentistry, 7(1), 24-25. https://doi.org/10.1038/sj.ebd.6400375
Lortie, D. C. (1975). Schoolteacher: A sociological study. University of Chicago Press.
Ma, K., Cavanagh, M., & Mcmaugh, A. (2022a). Sources of pre-service teacher self-efficacy: a longitudinal qualitative inquiry. Asia Pacific Journal of Education, 1-16. https://doi.org/10.1080/02188791.2022.2136140
Ma, K., McMaugh, A., & Cavanagh, M. (2022b). Changes in pre-service teacher self-efficacy for teaching in relation to professional experience placements. Australian Journal of Education, 66(1), 57-72. https://doi.org/10.1177/00049441211060474
Ma, K., McMaugh, A., & Cavanagh, M. (2022c). The development of teacher self-efficacy from preservice to early career teacher: a systematic review of development and methodological quality in longitudinal research. International Journal of Research & Method in Education, 45(5), 450-465. https://doi.org/10.1080/1743727X.2021.1990879
Maguire, M., & Delahunt, B. (2017). Doing a Thematic Analysis: A Practical, Step-by-Step Guide for Learning and Teaching Scholars. All Ireland Journal of Higher Education, 9(3). https://doi.org/10.62707/aishej.v9i3.335
Mändli, F., & Rönkkö, M. (2025). To omit or to include? Integrating the frugal and prolific perspectives on control variable use. Organizational Research Methods, 28(1), 114–137. https://doi.org/10.1177/10944281231221703
Marchant, T. (2022). Statistiek II. DOCUNET.
Martins, M., Costa, J., & Onofre, M. (2015). Practicum experiences as sources of pre-service teachers’ self-efficacy. European Journal of Teacher Education, 38(2), 263-279. https://doi.org/10.1080/02619768.2014.968705
McLennan, B., McIlveen, P., & Perera, H. (2021). A pedagogical model of autonomy, competence and relatedness for pre-service teacher educators. Journal of Education for Teaching, 47(2), 186-200. https://doi.org/10.1080/02607476.2021.1876500
Miles M. B., Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
Mok, S. Y., Rupp, D., & Holzberger, D. (2023). What kind of individual support activities in interventions foster pre-service and beginning teachers’ self-efficacy? A meta-analysis. Educational Research Review, 40, Artikel 100552. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2023.100552
Morris, D. B., Usher, E. L., & Chen, J. A. (2017). Reconceptualizing the sources of teaching self-efficacy: A critical review of emerging literature. Educational Psychology Review, 29(4), 795-833. https://doi.org/10.1007/s10648-016-9378-y
Mortelmans, D. (2020). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden (3de editie). Acco.
Moses, I., Admiraal, W., Berry, A., & Saab, N. (2019). Student-teachers’ commitment to teaching and intentions to enter the teaching profession in Tanzania. South African Journal of Education, 39(1), 1-15. https://doi.org/10.15700/saje.v39n1a1485
Moses, I., Admiraal, W., Berry, A., & Saab, N. (2021). Teacher Education and Student Teachers' Commitment to Teaching: A Thematic Literature Review. Africa Education Review, 18(3-4), 1-18. https://doi.org/10.1080/18146627.2022.2150244
O’Connor, C., & Joffe, H. (2020). Intercoder Reliability in Qualitative Research: Debates and Practical Guidelines. International Journal of Qualitative Methods, 19. https://doi.org/10.1177/1609406919899220
OECD. (2011). Building a high-quality teaching profession: Lessons from around the world. Background report for the international summit on the teaching profession. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264113046-en
Onderwijsinspectie. (2023). Onderwijsspiegel: Jaarlijks rapport van de onderwijsinspectie 2023. Geraadpleegd op 16 februari 2024, van https://www.onderwijsinspectie.be/sites/default/files/2023-03/Onderwijsspiegel%202023.pdf
Pablo, P. F., Eva, V. S., & Jacobo, C. E. (2024). Intrinsic and extrinsic motivation in pre-service secondary education teachers in Spain. European Journal of Teacher Education, 1-21. https://doi.org/10.1080/02619768.2024.2301974
Pfitzner-Eden, F. (2016). I feel less confident so I quit? Do true changes in teacher self-efficacy predict changes in preservice teachers' intention to quit their teaching degree? Teaching and Teacher Education, 55, 240-254. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.01.018
Plano Clark, V. L., & Ivankova, N. V. (2016). Mixed methods research: A guide to the field. SAGE Publications. https://doi.org/10.4135/9781483398341
Pravdová, B. (2015). Professional Self-concept of pre-service teacher. In International Multidisciplinary Scientific Conference On Social Sciences And Arts SGEM (pp. 751-758). STEF92 Technology.
Putman, S. M. (2012). Investigating teacher efficacy: Comparing preservice and inservice teachers with different levels of experience. Action in Teacher Education, 34(1), 26-40. https://doi.org/10.1080/01626620.2012.642285
Qin, M., & Tao, D. (2021). Understanding preservice music teachers’ intention to remain in the profession: An integrated model of the theory of planned behaviour and motivation theory. International Journal of Music Education, 39(4), 355-370. https://doi.org/10.1177/0255761420963149
Recepoglu, S., & Recepoglu, E. (2020). Relationship between Prospective Teachers' Motivation for Teaching Profession and Sense of Efficacy. Hacettepe University Journal of Education, 35(4), 799-814. https://doi.org/10.16986/HUJE.2019053943
Rindfleisch, A., Malter, A. J., Ganesan, S., & Moorman, C. (2008). Cross-sectional versus longitudinal survey research: Concepts, findings, and guidelines. Journal of marketing research, 45(3), 261-279. https://doi.org/10.1509/jmkr.45.3.261
Roness, D., & Smith, K. (2010). Stability in motivation during teacher education. Journal of Education for Teaching: International Research and Pedagogy, 36(2), 169–185. https://doi.org/10.1080/02607471003651706
Ross, A., & Willson, V. L. (2017). Basic and Advanced Statistical Tests: Writing Results Sections and Creating Tables and Figures. Sense Publishers. https://doi.org/10.1007/978-94-6351-086-8_10
Rots, I., & Aelterman, A. (2009). Teacher education graduates’ entrance into the teaching profession: Development and test of a model. European Journal of Psychology of Education, 24(4), 453-471. https://doi.org/10.1007/BF03178761
Rots, I., & Aelterman, A. (2016). An empirical typology of student teachers and its relation with motivation for teaching. In B. De Wever, R. Vanderlinde, M. Tuytens, & A. Aelterman (Reds.), Professional learning in education: challenges for teacher educators, teachers and student teachers (pp. 135–153). Academia Press.
Rots, I., Aelterman, A., & Devos, G. (2014). Teacher education graduates’ choice (not) to enter the teaching profession: does teacher education matter? European Journal of Teacher Education, 37(3), 279-294. https://doi.org/10.1080/02619768.2013.845164
Rots, I., Aelterman, A., Devos, G., & Vlerick, P. (2010). Teacher education and the choice to enter the teaching profession: a prospective study. Teaching and Teacher Education, 26(8), 1619–1629. https://doi.org/10.1016/j.tate.2010.06.013
Rots, I., Aelterman, A., Vlerick, P., & Vermeulen, K. (2007). Teacher education, graduates’ teaching commitment and entrance into the teaching profession. Teaching and Teacher education, 23(5), 543-556. https://doi.org/10.1016/j.tate.2007.01.012
Rots, I., Kelchtermans, G., & Aelterman, A. (2012). Learning (not) to become a teacher: A qualitative analysis of the job entrance issue. Teaching and Teacher Education, 28(1), 1-10. https://doi.org/10.1016/j.tate.2011.08.008
Rutten, L., & Badiali, B. J. (2023). Enhancing the Motivation to Teach in the Context of Teacher Shortages: Teacher Candidates’ Perceptions of Clinical Educators’ Practices in a Professional Development School. The New Educator, 20(1), 1-20. https://doi.org/10.1080/1547688X.2023.2277924
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. Guilford Press.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2020). Intrinsic and extrinsic motivation from a self-determination theory perspective: Definitions, theory, practices, and future directions. Contemporary Educational Psychology, 61, Artikel 101860. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2020.101860
Salli, A., & Osam, Ü. V. (2018). Preservice teachers’ identity construction: emergence of expected and feared teacher-selves. Quality & Quantity, 52, 483-500. https://doi.org/10.1007/s11135-017-0629-x
Schoonenboom, J., & Johnson, R. B. (2017). How to construct a mixed methods research design. Kolner Zeitschrift fur Soziologie und Sozialpsychologie, 69(2), 107-131. https://doi.org/10.1007/s11577-017-0454-1
Shavelson, R. J., Hubner, J. J., & Stanton, G. C. (1976). Self-concept: Validation of construct interpretations. Review of educational research, 46(3), 407-441. https://doi.org/10.3102/00346543046003407
Silva, P. D. C., Sicilia, Á., Burgueño, R., & Lirola, M. J. (2018). Academic motivation in the initial training of physical education teachers. Revista Internacional de Medicina y Ciencias de la Actividad Fisica y del Deporte, 18(71), 537-554. https://doi.org/10.15366/rimcafd2018.71.009
Sinclair, C. (2008). Initial and changing student teacher motivation and commitment to teaching. Asia‐Pacific Journal of Teacher Education, 36(2), 79-104. https://doi.org/10.1080/13598660801971658
Slemp, G. R., Field, J. G., & Cho, A. S. H. (2020). A meta-analysis of autonomous and controlled forms of teacher motivation. Journal of Vocational Behavior, 121, Artikel 103459. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2020.103459
Soenens, B., Sierens, E., Vansteenkiste, M., Dochy, F., & Goossens, L. (2012). Psychologically controlling teaching: Examining outcomes, antecedents, and mediators. Journal of educational psychology, 104(1), 108-120. https://doi.org/10.1037/a0025742
Spector, P. E. (2019). Do not cross me: Optimizing the use of cross-sectional designs. Journal of Business and Psychology, 34(2), 125-137. https://doi.org/10.1007/s10869-018-09613-8
Spruyt, B., Van Droogenbroeck, F., Siongers, J., & Kavadias, D. (2023). Het lerarentekort kritisch bekeken vanuit internationaal vergelijkend perspectief. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, 2022- 2023(september-oktober), 19-27. https://researchportal.vub.be/files/93235824/Spruyt_et_al_Lerarentekort_talis_TORB.pdf
Starr, S., Haley, H. L., Mazor, K. M., Ferguson, W., Philbin, M., & Quirk, M. (2006). Initial testing of an instrument to measure teacher identity in physicians. Teaching and Learning in Medicine, 18, 117–125. https://doi.org/10.1207/s15328015tlm1802_5
Struyven, K., Jacobs, K., & Dochy, F. (2013). Why do they want to teach? The multiple reasons of different groups of students for undertaking teacher education. European Journal of Psychology of Education, 28, 1007-1022. https://doi.org/10.1007/s10212-012-0151-4
Struyven, K., & Vanthournout, G. (2014). Teachers' exit decisions: An investigation into the reasons why newly qualified teachers fail to enter the teaching profession or why those who do enter do not continue teaching. Teaching and Teacher Education, 43, 37-45. https://doi.org/10.1016/j.tate.2014.06.002
Struyven, K., Vrancken, S., Brepoels, K., Engels, N., & Lombaerts, K. (2012). Leerkracht zijn met mijn lerarendiploma? Neen, dank u. Een onderzoek naar de redenen van gekwalificeerde leraren om niet te starten in het onderwijs na afstuderen of na korte tijd eruit te stappen. Pedagogische Studiën, 89(1), 3-19. https://researchportal.vub.be/en/publications/leerkracht-zijn-met-mijn-lerarendiploma-neen-dank-u-een-onderzoek
Suryani, A., & George, S. (2021). “Teacher education is a good choice, but I don’t want to teach in schools.” An analysis of university students’ career decision making. Journal of Education for Teaching, 47(4), 590-604. https://doi.org/10.1080/02607476.2021.1903304
Taber, K. S. (2018). The use of Cronbach’s alpha when developing and reporting research instruments in science education. Research in Science Education, 48, 1273-1296. https://doi.org/10.1007/s11165-016-9602-2
Taimalu, M., Luik, P., & Täht, K. (2017). Teaching Motivations and Perceptions during the First Year of Teacher Education in Estonia. In H. M. G. Watt, P. W. Richardson, & K. Smith (Reds.), Global Perspectives on Teacher Motivation (pp. 162–188). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316225202.007
Thomson, M. M., Huggins, E., & Williams, W. (2019). Developmental science efficacy trajectories of novice teachers from a STEM-Focused program: A longitudinal mixed-methods investigation. Teaching and Teacher Education, 77, 253-265. https://doi.org/10.1016/j.tate.2018.10.010
Toyon, M. A. S. (2021). Explanatory sequential design of mixed methods research: Phases and challenges. International Journal of Research in Business and Social Science, 10(5), 253-260. https://doi.org/10.20525/ijrbs.v10i5.1262
Trent, J. (2019). Why some graduating teachers choose not to teach: Teacher attrition and the discourse-practice gap in becoming a teacher. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 47(5), 554-570. https://doi.org/10.1080/1359866X.2018.1555791
Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(01)00036-1
Uyanık, G. K., & Güler, N. (2013). A study on multiple linear regression analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 106, 234-240. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.12.027
Vakgroep Onderwijskunde UGent. (2023). Vlaams Rapport PISA 2022. https://www.pisa.ugent.be/uploads/files/Vlaams-Rapport_PISA2022.pdf
van Rooij, E. C. M., Fokkens-Bruinsma, M., & Goedhart, M. (2019). Preparing science undergraduates for a teaching career: Sources of their teacher self-efficacy. The Teacher Educator, 54(3), 270-294. https://doi.org/10.1080/08878730.2019.1606374
van Teijlingen, E., & Hundley, V. (2002). The importance of pilot studies. Nursing Standard, 16(40), 33-36. https://doi.org/10.7748/ns2002.06.16.40.33.c3214
Vansteenkiste, M., Lens, W., & Deci, E. L. (2006). Intrinsic versus Extrinsic Goal-Contents in Self-Determination Theory: Another Look at the Quality of Academic Motivation. Educational Psychologist, 41, 19-31. https://doi.org/10.1207/s15326985ep4101_4
Vansteenkiste, M., Sierens, E., Soenens, B., & Lens, W. (2007). Willen, moeten en structuur: over het bevorderen van een optimaal leerproces. Begeleid zelfstandig leren, 37, 1–27. http://hdl.handle.net/1854/LU-420619
Vansteenkiste, M., Sierens, E., Soenens, B., Luyckx, K., & Lens, W. (2009). Motivational profiles from a self-determination perspective: The quality of motivation matters. Journal of Educational Psychology, 101(3), 671–688. https://doi.org/10.1037/a0015083
VDAB. (z.d.). Vacatures Kenmerken: Openstaande vacatures. Geraadpleegd op 31 maart 2025, van https://arvastat.vdab.be/arvastat_kenmerken_vacatures.html
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. (2023). Toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel in Vlaanderen 2023-2030. https://data-onderwijs.vlaanderen.be/documenten/bestanden/rapport-toekomstige-arbeidsmarkt-2022-2030-definitief.pdf
Vlaams Parlement. (z.d.). De onderwijskwaliteit en het lerarentekort. Geraadpleegd op 11 februari 2024, van https://www.vlaamsparlement.be/nl/de-onderwijskwaliteit-en-het-lerarentekort
Vlaams Parlement. (2023, 7 december). De onderwijskwaliteit en het lerarentekort. Geraadpleegd op 11 februari 2024, van https://www.vlaamsparlement.be/nl/de-onderwijskwaliteit-en-het-lerarentekort-0
Vlaamse Overheid. (z.d.-a). Lerarenopleidingen. Geraadpleegd op 11 februari 2024, van https://www.vlaanderen.be/lerarenopleidingen
Vlaamse Overheid. (z.d.-b). Monitor lerarenopleiding. Geraadpleegd op 10 mei 2025, van https://onderwijs-tableau.vlaanderen.be/t/EXTERN/views/Monitorlerarenopleidingextern/Landingspagina
Vlaamse Overheid. (2018, 4 juli). Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de basiscompetenties van de leraren. Geraadpleegd op 11 februari 2024, van https://data-onderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=15404
Vlaamse Overheid. (2022). Monitor lerarenopleiding 2021-2022. Geraadpleegd op 10 mei 2025, van https://data-onderwijs.vlaanderen.be/documenten/bestanden/Monitor%20voor%20Lerarenopleiding.pdf
Vlaamse Overheid. (2023, 21 november). Onderwijspartners sluiten pact voor sterkere lerarenopleidingen. Geraadpleegd op 11 februari 2024, van https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/nieuwsoverzicht/onderwijspartners-sluiten-pact-voor-sterkere-lerarenopleidingen
Vlaamse Overheid. (2024). Inschrijvingen Hoger Onderwijs. Geraadpleegd op 10 mei 2025, van https://onderwijs-tableau.vlaanderen.be/t/EXTERN/views/DataloepInschrijvingenHogerOnderwijs/HOCijfersperAcademiejaar
Wang, G., Strong, M., Zhang, S., & Liu, K. (2021). Preservice teacher professional commitment: A conceptual model and literature review. Teaching and Teacher Education, 104, Artikel 103373. https://doi.org/10.1016/j.tate.2021.103373
Wang, W., & Wang, Z. (2023). Why choose a career in teaching? Exploring motivational factors that influence the decision to teach. British Journal of Guidance & Counselling, 51(1), 46-57. https://doi.org/10.1080/03069885.2022.2040003
Wang, X., & Cheng, Z. (2020). Cross-sectional studies: strengths, weaknesses, and recommendations. Chest, 158(1), S65-S71. https://doi.org/10.1016/j.chest.2020.03.012
Watt, H. M. G., Richardson, P. W., & Morris, Z. (2017a). Divided by discipline? Contrasting motivations, perceptions and background characteristics of beginning Australian english and mathematics teachers. In H. M. G. Watt, P. W. Richardson, & K. Smith (Reds.), Global perspectives on teacher motivation (pp. 349–376). Cambridge University Press. http://doi.org/10.1017/9781316225202.012
Watt, H. M. G., Richardson, P. W., & Smith, K. (2017b). Why teach? How teachers' motivations matter around the world. In H. M. G. Watt, P. W. Richardson, & K. Smith (Reds.), Global perspectives on teacher motivation (pp. 1–21). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316225202.001
