Meertaligheid en SKS, hoe pak je dat aan?

Meertaligheid is steeds meer regel dan uitzondering. Tegenwoordig is meer dan de helft van de wereldpopulatie meertalig. Maar wat met meertalige kinderen die een spraakklankstoornis hebben?

“bab bab bab des nog e ee ja” Dit is wat een driejarige jongen met een ernstige spraakklankstoornis (SKS) vertelt. Een kind met een spraakklankstoornis heeft ofwel moeite met het articuleren van klanken ofwel moeite met het onderliggende klanksysteem van een taal. (Een klanksysteem is een verzameling van alle klinkers en medeklinkers die in een specifieke taal aan bod komen en de positie waarin ze kunnen voorkomen.) Dit zorgt ervoor dat hij zich moeilijk kan uiten en weinig verstaanbaar is voor de omgeving. Als een kind dan nog meertalig is, manifesteert de stoornis zich in beide talen. Is het dan logisch om enkel één taal te onderzoeken en te behandelen? Helemaal niet, omdat het probleem net in beide talen voorkomt. Maar wat als de logopedist niet de moedertaal van het kind spreekt? Hoe moet zij/hij te werk gaan?

Om hieraan tegemoet te komen, hebben Van der Zijden en Blumenthal in 2017 de app Speakaboo op de markt gebracht. Het is een hulpmiddel om de spraak van kinderen in hun moedertaal te onderzoeken. Aan de hand van 27 à 40 plaatjes probeert de logopedist doelwoorden bij het kind uit te lokken. De app neemt de uitingen van het kind op zodat de logopedist die later opnieuw kan beluisteren en evalueren. Het instrument geeft een eerste beeld van de spraakontwikkeling van het kind. Blijkt het kind veel fouten te maken, dan kan het doorgestuurd worden voor een uitgebreid onderzoek. De app is tegenwoordig beschikbaar in 20 talen.

Tot op heden werd de betrouwbaarheid van het Speakaboo nog niet nagegaan. Hoe kunnen we verzekeren dat het instrument ook werkelijk spraakklankstoornissen bij meertalige kinderen kan opsporen?

Om hierop een antwoord te formuleren hebben we Speakaboo afgenomen bij 24 Frans/Nederlandstalige kleuters met en zonder spraakklankstoornis. (In dit onderzoek beperkten we ons tot het Nederlands en het Frans.) We analyseerden de resultaten a.d.h.v. drie onderzoeksvragen: In welke mate hangen de doelwoorden van het instrument samen en meten ze hetzelfde ding? (namelijk of het kind een spraakklankstoornis heeft of niet). Wordt er hetzelfde resultaat bekomen indien twee verschillende logopedisten de test bij hetzelfde kind afnemen? En wordt er hetzelfde resultaat bekomen indien dezelfde logopedist de test twee keer bij hetzelfde kind afneemt (met een tijdsinterval van zes weken)?

Uit de resultaten blijkt Speakaboo in het Frans en in het Nederlands enorm betrouwbaar te zijn! De doelwoorden zijn in sterke mate verbonden en er blijkt geen verschil tussen de scores van twee verschillende therapeuten of de scores van twee verschillende scoormomenten.

Werkt u met meertalige kinderen? Bent u opzoek naar een betrouwbaar onderzoeksinstrument? Ga zeker kijken naar http://www.speakaboo.io