Een theoretische analyse van de impact van influencers op de kwaliteit van nieuws op sociale media

Inleiding

De opkomst van fake news is geen recent fenomeen, het bestaan ervan was reeds bekend in het Romeinse rijk (Pollok, 2017). Echter, de dag van vandaag wordt er meer dan ooit aandacht besteed aan de impact van fake news op zowel politiek, sociaal en economisch vlak. Deze verhoogde aandacht is te wijten aan het feit dat fake news in het digitale tijdperk meer opportuniteiten krijgen om zich te verspreiden, en ook de impact ervan groter is dan vroeger. Dit heeft veel te maken met de enorme draagwijdte die de opkomst van sociale media met zich meebrengt.

Sociale media brengen miljoenen gebruikers samen op hetzelfde platform, dit geeft de gebruikers ervan de kans om zelf nieuws te verspreiden, zonder er eerst gecontroleerd wordt of dit nieuws wel waarheidsgetrouw is. Bovendien brengt de opkomst van sociale media ook vele nieuwe actoren met zich mee, deze actoren kunnen een invloed hebben op de verspreiding van fake news op sociale media. Zo zijn er bijvoorbeeld influencers, die vaak miljoenen volgers hebben en als gevolg ook een zeer groot bereik hebben. De impact van influencers op het koopgedrag van hun volgers is reeds meermaals bewezen (Casaló, Flavián, & Ibáñez-Sánchez, 2018). Het lijkt dus niet onlogisch dat inuencers ook in bepaalde mate het gedrag van hun volgers beïnvloeden in termen van welk soort nieuws ze consumeren. Op deze manier kunnen influencers een potentiele impact hebben op de verspreiding van fake news op sociale media. Echter, de invloed van influencers op de kwaliteit van nieuws op sociale media is nog maar zelden wetenschappelijk bestudeerd. Het doel van de thesis is om deze lacune in de literatuur te verkleinen en een discussie aan te wakkeren om nieuwe 44 manieren in beschouwing te nemen bij het bestrijden van fake news. De relevantie van deze thesis ligt dus in het analyseren van nieuwe elementen en actoren die bijdragen aan het verspreiden van (fake) news.

Als gids doorheen de theoretische analyse, worden er antwoorden gezocht op volgende onderzoeksvragen: 1. Wat is de impact van influencers op de kwaliteit van nieuws op sociale media? 2. Is het mogelijk om deze impact in een (meer) positieve richting te sturen door bepaalde eigenschappen van influencers en sociale media te manipuleren? In hoofdstuk 2 wordt de bestaande literatuur die de verspreiding van (fake) news doorheen een netwerk modelleert, in kaart gebracht. Hierna, in hoofdstuk 3, wordt een model gegenereerd waarop verdere analyse gebouwd wordt. Op dit model worden vervolgens influencers geïntroduceerd. Op deze manier wordt de impact van influencers op de kwaliteit van nieuws op sociale media geëvalueerd. Daarna, in hoofdstuk 4, worden de resultaten bediscussieerd en ook geïnterpreteerd in een beleidscontext. Tenslotte wordt de thesis geconcludeerd.

Resultaten

De thesis toont aandat influencers zowel een positief als negatief efect kunnen hebben op de kwaliteit van nieuws op sociale media. De specifeke kenmerken van zowel het sociale netwerk als van de influencer in kwestie bepalen welke van de twee mogelijke effecten aanwezig is. Om van een positief influencer-effect te kunnen spreken moet eerst en vooral het nut dat de influencer ontvangt door het delen van een waarheidsgetrouw bericht relatief groot zijn. Ten tweede moeten de inspectiekosten, gepaard gaande met het inspecteren van een bericht, voor de influencer relatief laag zijn. Ten derde moet er sprake zijn van een laag percentage fake news dat verspreid wordt op het sociale netwerk. Ten vierde moeten de berichten relatief waarheidsgetrouw zijn. Als laatste moet de influencer een visie hebben op de staat van de wereld die relatief dichtbij de werkelijke staat van de wereld ligt. Indien de inuencer en het sociale platform in kwestie aan deze voorwaarden voldoen, heeft de inuencer een positief eect op de kwaliteit van nieuws op sociale media.