Transgenderidentiteit en christen-zijn. Visies op een complexe zoektocht.
Onderzoeksrapport tot verkrijging van de graad van Master in de wereldreligies.
Examenperiode: maand juni 2022
Promotor: Prof. Dr. Annemie Dillen
Dit onderzoeksrapport heeft als doel om de dialoog aan te gaan rond transgender personen en de christelijke gemeenschappen in relatie met de huidige wetenschappelijke literatuur.
Voor de Master in de wereldreligies liep ik in 2021 stage bij Axcent vzw in Brussel, een pluralistische organisatie voor interlevensbeschouwelijke dialoog. De workshop seksualiteit, relaties en levensbeschouwing in het secundair onderwijs testen was een van mijn stageopdrachten. Bij het kiezen van een casus werd de casus transgender en levensbeschouwing niet vaak gekozen door de leerlingen. Dit was voor mij opvallend, omdat ik als GZ-psycholoog en seksuoloog NVVS in Zeeland, Nederland, veel jongvolwassenen transgender personen behandel, die worstelen met hun genderidentiteit in een christelijke context.
Door deze praktijkervaringen kwam de volgende onderzoeksvraag tot stand: Op welke manier beleven jongvolwassenen hun transgenderidentiteit en christen-zijn?
Dit onderzoeksrapport bestaat uit de integratieve literatuurreview. De voornaamste inclusiecriteria bij de zoekstrategie waren de deelname van transgender personen in de studie. De kwaliteit van de artikelen werd beoordeeld door middel van de critical appraisal skills programme checklist. Hierdoor bleven er 9 geschikte artikelen over voor de resultatenanalyse.
Uit het onderzoek bleek dat sommige transgender personen ambivalente gevoelens ervaren en twijfelen of ze nog tot hun christelijke geloofsgemeenschap behoren en of ze nog aanvaard worden door God. Een coming-out proces wordt door sommige transgender personen als complex en angstig ervaren, vanwege schuld en schaamte gevoelens ten aanzien van de religieuze omgeving en getriggerd worden door religieuze geloofsopvattingen. Bij sommige transgender personen bestaat de vrees dat ze door andere christenen afgewezen worden. Transgender personen die opgroeiden in een religieuze gemeenschap zijn over algemeen minder geneigd om een coming-out proces aan te gaan. Na het voltooien van hun coming-out proces in een religieuze context, kan dit ook leiden bij sommige transgender personen tot meer zelfacceptatie en tolerantie. Als jongvolwassen transgender personen uiteindelijk het gevoel hebben dat ze hun genderidentiteit mogen beleven, kunnen sommigen opnieuw religie integreren in hun leven. Als er sprake is van een innerlijk conflict tussen de genderidentiteit en de religieuze identiteit kan religie voor sommigen een beschermende factor zijn. Eenmaal de identiteitsconflicten bij sommige transgender personen opgelost zijn, is het mogelijk dat bij hen het godsbeeld verandert van een schepper naar een liefdevolle God. Een van de manieren hoe sommigen christelijke transgender personen de Bijbel interpreteren, is een manier waarbij; ze uit de Bijbel selecteren wat er voor hen van toepassing is.
Er werden nauwelijks relevante artikelen gevonden in de theologische databanken. Een plausibele verklaring is de controverse over dit thema. Het reeds bestaand academisch onderzoek komt voornamelijk uit Amerika. De regio, de context en de diversiteit van de christelijke stromingen hebben mogelijks een invloed op hoe jongvolwassen transgender personen hun genderidentiteit en christen-zijn beleven.
