Van Alice naar App, een onderzoek naar het aanbod, het effect en het belang van kinderboekenapps bij vijfjarigen
Samenvatting
Door de komst van nieuwe digitale media zoals tablets en smartphones zijn kinderboeken nu ook beschikbaar in appversies. Bovendien komen kinderen al op zeer jonge leeftijd in aanraking met tablets en smartphones en kunnen ze er behoorlijk goed mee overweg.
In deze masterproef onderzoek ik het aanbod van beschikbare kinderboekenapps in Vlaanderen en Nederland, hoe ze ontwikkeld worden, hoe kleuters omgaan met een tablet en een app, de impact van dergelijke apps op de taalontwikkeling en verhaalbegrip van kleuters en hoe ouders van verschillende opleidingsniveaus omgaan met deze nieuwe digitale media en met kinderboekenapps in het bijzonder.
Dit onderzoek is gebaseerd op 5 onderzoeksvragen:
- Welke Nederlandstalige kinderboekenapps zijn er beschikbaar op de Vlaamse en Nederlandse markt?
- Hoe komt een kinderboekenapp tot stand?
- Hoe gaan kleuters om met een tablet en een kinderboekenapp?
- Leidt de interactiviteit van kinderboekenapps kleuters af van het verhaal?
- Dragen kinderboekenapps bij aan de woordenschatontwikkeling en verhaalbegrip van kleuters?
- Hoe staan leerkrachten tegenover het gebruik van tablets en kinderboekenapps in de klas?
- Is er een verschil in het gebruik van een tablet en apps tussen kinderen van hoogopgeleide ouders en die van laagopgeleide ouders?
Aan de hand van verschillende onderzoeksmethodes, meer bepaald interviews, observaties en enquêtes, tracht ik een antwoord te geven op de onderzoeksvragen. Zo blijkt uit de resultaten van dit onderzoek dat er heel wat kinderboekenapps op de Vlaamse en Nederlandse markt beschikbaar zijn voor kinderen tussen 0 en 12 jaar. Voor de leeftijdscategorie van 4 tot 6 jaar is het aanbod van kinderboekenapps echter het grootst.
Uit de antwoorden van de interviews met specialisten van kinderboekenapps, zoals uitgevers, auteurs en een ontwikkelaar blijkt dat er een heel team aan technische en creatieve mensen, tijd en een groot budget nodig zijn om een kwalitatieve kinderboekenapp te ontwikkelen.
Volgens de resultaten van de observatie kunnen kleuters goed omgaan met een tablet en leidt de interactiviteit van de kinderboekenapp De schoenen van de zeemeermin hen niet af van het verhaal. Daarnaast blijkt dat kinderboekenapps effectief bijdragen aan de woordenschatontwikkeling en het verhaalbegrip van kinderen. Dit komt doordat de taal en de inhoud van het verhaal ondersteund worden door bewegende beelden en geluid.
De leerkrachten van de 2 Vlaamse kleuterscholen die aan het onderzoek meewerkten, waren verrast over de goede kwaliteit van de app De schoenen van de Zeemeermin. Alle leerkrachten vinden zo’n app een leuk extraatje, maar vinden die wel niet geschikt om met een grote groep te gebruiken. Daarom opteren ze voor een apart hoekje in de klas waar de kinderen zelfstandig een verhaal kunnen lezen op de tablet.
Tot slot blijkt uit de gegevens van de enquêtes en de interviews dat hoger opgeleide ouders die een tablet of smartphone hebben, sneller geneigd zijn hun kind er zelfstandig mee te laten werken dan lager opgeleide ouders. Omdat vergelijkbaar onderzoek ontbreekt, is het moeilijk hier een eenduidige verklaring voor te geven.
