Waterkolom denitrificatie is geen lachertje

Andrea
van Langen Roson

waterkolom_denitrificatie_map

Waterkolom denitrificatie is geen lachertje

De Blauwe Planeet - zo wordt onze aarde genoemd. De oceanen, kilometers ver en diep onontgonnen gebieden, spelen een cruciale rol als regulator van ons klimaat. Ongeveer 30% van de uitgestoten koolstofdioxide wordt opgenomen door de oceaan, maar ook een deel van de overvloed aan uitgestoten stikstof. Zo spelen de oceanen een essentiële rol in het bepalen van hoe klimaatverandering zich de komende decennia zal ontwikkelen.

Zuurstofminimumzones

De toenemende uitstoot van broeikasgassen en de opwarming van de aarde hebben echter verstrekkende gevolgen voor de oceanen. Ze worden steeds warmer, zuurder en verliezen zuurstof. Deze veranderingen hebben grote gevolgen voor mariene ecosystemen en de regulering van ons klimaat. Langs de kusten van Peru en Mexico, in de Tropische Stille Oceaan, bevinden zich de twee grootste 'zuurstofminimumzones' op aarde. Deze gebieden hebben extreem lage zuurstofniveaus, minder dan 5 millimol per kubieke meter in vergelijking met meer dan 200 millimol aan het wateroppervlak. Deze zones, onder suboxische omstandigheden, zijn onleefbaar voor de meeste zeedieren. Het gebrek aan zuurstof is echter de ideale broedplaats voor anaerobe bacteriën. Deze bacteriën overleven door, in plaats van zuurstof, nitraat te consumeren voor de remineralisatie van organisch materiaal. Dit doen ze via ‘waterkolom denitrificatie’.

Waterkolom Denitrificatie en de Productie van Lachgas

Waterkolom denitrificatie omvat twee belangrijke mechanismen: canonieke denitrificatie en anaerobe ammoniumoxidatie, die gezamenlijk als waterkolom denitrificatie worden aangeduid. Tijdens dit proces zetten bacteriën nitraat om in stikstofgas, wat leidt tot het verlies van stikstof in de oceaan. Hoewel minder dan 0,05% van de wereldwijde oceanen suboxische omstandigheden heeft, zijn ze verantwoordelijk voor tot wel 50% van het verlies aan oceanische stikstof. Zo heeft dit proces cruciale implicaties voor zowel de mariene ecosystemen als het wereldwijde klimaat. Enerzijds is nitraat een essentiële voedingsstof voor de groei van fytoplankton in mariene ecosystemen. De beschikbaarheid hiervan heeft aanzienlijke invloed op de productiviteit van het ecosysteem, en beïnvloedt daarbij het biologische pompmechanisme van de koolstofcyclus van de oceanen die zorgt voor een opname van koolstofdioxide uit de atmosfeer. Het meest opvallende gevolg van waterkolom denitrificatie is de productie van distikstofmonoxide, beter bekend als lachgas. Lachgas is een broeikasgas dat 300 maal krachtiger is dan koolstofdioxide in termen van opwarmingseffecten op onze atmosfeer.

Ondanks het belang van waterkolom denitrificatie is er weinig bekend over de oorzaken en effecten hiervan. Dit is deels te danken aan de zeer dynamische en complexe evolutie van dit proces. Het doel van mijn masterthesis was om de variabiliteit van waterkolom denitrificatie en de drijvende krachten ervan te karakteriseren. Het onderzoek hiervan wordt echter bemoeilijkt door de grote klimaatvariatie en door de beperkte beschikbaarheid van observatiegegevens. Daarom werd hiervoor een oceaanmodel gebruikt die ons in staat stelt alle processen in de oceaan te simuleren doorheen de jaren. Het model bedraagt zowel fysische processen zoals oceaanstromingen of temperatuursveranderingen, als biologische componenten zoals de verschillende fytoplankton groepen.

De resultaten tonen aan dat waterkolom denitrificatie aanzienlijke variabiliteit vertoont. Dit varieert van maandelijkse schommelingen bepaald door o.a. de seizoenen en de aanwezigheid van kilometers wijde draaikolken, en op langere tijdschalen door klimaatfenomenen zoals El Niño. Verschillende factoren drijven deze schommelingen, zoals veranderingen in de oceaanstromingen die de concentraties zuurstof en nutriënten controleren of de toevoer van organisch materiaal voor remineralisatie.

De Impact op de Oceanen en het Wereldwijde Klimaat

Belangrijk is dat waterkolom denitrificatie een aanzienlijke invloed heeft op de beschikbaarheid van nitraat in het fotische zone, daar waar licht doordringt en dus fytoplankton kan groeien. Dit roept vragen op over de potentiële effecten op primaire productie en de efficiëntie van de biologische pomp die koolstofdioxide uit de atmosfeer kan opnemen en herbergen in de diepten van de oceaan. Door onze kennis van deze processen te vergroten, hopen wetenschappers een basis te leggen voor het voorspellen van toekomstige veranderingen in de dynamiek van waterkolom denitrificatie. Dit begrip is van vitaal belang om de diepgaande impact van waterkolom denitrificatie op mariene ecosystemen en de mondiale biogeochemische cycli te begrijpen.

In een tijd van toenemende zorg over de gezondheid van onze oceanen en de impact van klimaatverandering, benadrukt dit onderzoek het belang van het begrijpen van waterkolom denitrificatie en zijn rol in het complexe web van mariene ecosystemen en het wereldwijde klimaatsysteem. Het biedt inzicht in de processen die onze oceanen vormgeven en de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd in de komende decennia.

Download scriptie (4.83 MB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2023
Promotor(en)
Nicolas Gruber