Verkiezingen, een strijd om de macht of een keuze tussen ideeën?

Verkiezingen: meer strategie dan inhoud

Twee vooraanstaande Vlaamse kranten (De Standaard & Het Laatste Nieuws) stellen de verkiezingscampagne vooral voor als een strijd om de macht. Dat blijkt uit de Masterproef van Pieter De Decker (Universiteit Gent). Strategisch nieuws komt daarbij meer voor dan nieuws dat focust op inhoudelijke aspecten van de campagne.

‘De media spelen een cruciale rol tijdens de verkiezingscampagne,’ aldus De Decker. ‘Zowel voor het electoraat als voor de kandidaten. Het electoraat rekent op de media om informatie te ontvangen over de campagne, de voorstellen en de actuele stand van zaken. Dit terwijl de kandidaten zelf het meeste mensen kunnen bereiken wanneer hun boodschap door de media verspreid wordt.’ Daarom onderzocht De Decker (21) in zijn Masterproef ‘Verkiezingen, een strijd om de macht of een keuze tussen ideeën?’ hoe 2 toonaangevende Vlaamse kranten over de campagne berichtten.

Frames
Het onderzoek analyseert alle artikels over de federale verkiezingen  van 2010 uit De Standaard en Het Laatste Nieuws. Alles samen zijn dit 590 artikels. Er werd telkens gekeken welk frame dominant aanwezig was in een nieuwsartikel. ‘Een frame is een bepaald kader of perspectief van waaruit een verhaal verteld wordt. In de context van verkiezingen zijn er enkele frames die veel voorkomen in mediaberichtgeving.’ Het strategic game frame is hier één van. ‘Dit frame stelt de verkiezingen voor als een wedstrijd, waarbij de focus ligt op alle mogelijke strategieën die kandidaten gebruiken. Als een strijd om de macht met andere woorden.’ Daartegenover staat het issue frame.  ‘Hierbij wordt meer de nadruk gelegd op de inhoudelijke aspecten van de campagne. Wie staat voor welk voorstel? Dit frame stelt de verkiezingen dan ook voor als een keuze tussen ideeën.’ De Decker, een masterstudent journalistiek, nam nog een derde frame op in zijn onderzoek, het human interest frame. ‘Dit frame legt de focus op de menselijke kant van het verhaal, op ervaringen, meningen en karakteristieken van kandidaten.’

Welk frame dominant naar voor komt in een artikels is van groot belang. ‘Het is namelijk zo dat elk frame specifieke effecten kan hebben op de lezers. Zo kan het strategic game frame ervoor zorgen dat mensen cynischer staan ten opzichte van politiek. Het kan ook leiden tot politieke apathie en desinteresse. Het issue frame draagt dan weer bij tot de politieke kennis van het publiek. Wat vanuit een democratisch standpunt altijd positief is.’

Ondanks de negatieve effecten geven de resultaten aan dat het strategic game frame het meest gebruikt wordt door de 2 Vlaamse kranten. In  41% van de artikels komt het naar voor als dominante frame. Dit is significant meer dan het issue frame of het human interest frame. Deze komen respectievelijk in 23% en 21% van de artikels dominant aan bod. ‘De trend om verkiezingen voor te stellen als een strijd om de macht is al enkele jaren duidelijk,’ stelt De Decker. ‘Politieke campagnes worden alsmaar professioneler, er zit een echte tactiek achter. De media willen deze tactiek maar al te graag blootleggen. Daarnaast trekken verhalen over winnaars en verliezers, tactieken en motieven ook een groter lezerspubliek aan dan droge – doch belangrijke – verhalen over inhoudelijke aspecten.’

Kwaliteitskrant vs populaire krant
Het is opvallend dat zowel een kwaliteitskrant als De Standaard als een populaire krant als Het Laatste Nieuws in ongeveer gelijke mate gebruik maken van het strategic game frame. Toch zijn er verschillen tussen beide kranten. De Standaard maakt meer gebruik van het issue frame en Het Laatste Nieuws past dan weer vaker het human interest frame toe. ‘Het Laatste Nieuws haalt meer inkomsten uit de verkoop van kranten, daar waar De Standaard meer rekent op inkomsten uit reclame. Daarom is het voor Het Laatste Nieuws belangrijk om artikels te publiceren die een groot lezerspubliek aantrekken. Artikels met een strategic game frame of een human interest frame zijn hiervoor de geknipte opties. De Standaard daarentegen gaat als kwaliteitskrant meer artikels publiceren die focussen op inhoudelijke aspecten van de campagne.’

Toch blijft het opmerkelijk dat zowel De Standaard als Het Laatste Nieuws de verkiezingscampagne vooral (respectievelijk 39% en 43%) voorstellen als een strijd om de macht, en minder als een keuze tussen ideeën. Daarom geeft De Decker een suggestie mee. ‘Het lijkt me beter dat het de inhoudelijke zaken van de campagne bij toekomstige verkiezingen meer aandacht krijgen. Hoe meer en beter de burger geïnformeerd wordt over het voorgestelde beleid, hoe beter hij of zij een keuze kan maken in het stemhokje.’ Benieuwd naar de komende verkiezingen in 2014.