'Bij homokoppels heb je ook mannetjes en vrouwtjes, dat zie je!'
De titel van dit artikel is een frappante zin die voor veel mensen bekend in de oren zal klinken. Een luttele blik op de reacties op sociale media over Blind Getrouwd kan aantonen dat kijkers doorgaans dol zijn op de homoseksuele deelnemers van het realityprogramma. In het seizoen dat vorig jaar op de buis te zien was bij VTM, waren Brecht en Dziubi de absolute publiekslievelingen, maar ten koste van wat? Veel kijkers getuigen online dat ze zich, desondanks een verschillende seksuele oriëntatie, toch herkennen in de mannen. Moedwillig en vastberaden tieren ze overtuigend dat homo’s toch niet zo anders zijn als hun; ook bij hen zie je immers traditionele genderrollen. De manier waarop de mannen in beeld zijn gebracht doorheen het programma leunt aan bij heteronormativiteit; Brecht en Dziubi nemen mannelijke en vrouwelijke genderrollen op. In het programma doen ze de was en de plas, Dziubi lijkt wel de ‘man’ te zijn want hij is sterk en stoer, terwijl Brecht zachter is en meer in contact staat met zijn ‘vrouwelijke’ kant. Gelukkig is het allemaal niet zo zwart-wit: de Vlaamse versie van Blind Getrouwd brengt de LGBTQ-deelnemers over het algemeen genuanceerd in beeld, als twee mensen die meer zijn dan enkel hun seksualiteit en niet louter onder te verdelen zijn in ‘man’ of ‘vrouw’.
Heteronormativiteit: de norm of een valkuil?
Series of films waarin LGBTQ-personages verwerkt zitten, zijn vandaag alomtegenwoordig. Heartstopper, Glee of Blind Getrouwd zijn daarvan maar enkele voorbeelden, maar de manier waarop ze gerepresenteerd worden, blijkt uit onderzoek nochtans vaak eenzijdig en heteronormatief te zijn. Dat betekent dat ze zich vaak heteroseksuele normen en waarden toe-eigenen zoals monogamie of een kinderwens hebben. Daarbij valt het op dat LGBTQ-mensen in de media vaak voortbouwen en zich houden aan traditionele genderrollen. Homoseksuele mannen zijn in series vaak ofwel heel stereotiep mannelijk in beeld gebracht, ofwel zeer vrouwelijk. Als gevolg daarvan lijkt het alsof producenten van shows en films op geen enkele andere manier LGBTQ-personages in beeld kunnen brengen. Is heteronormativiteit dan eerder een norm of een valkuil voor televisiemakers?
Op het eerste zicht lijkt het programma zich te houden aan een duidelijk afgebakende manier van representeren van minderheidsgroepen. Dit ligt aanvankelijk in lijn met het bestaande onderzoek, maar gelukkig is de situatie niet zo zwart-wit.
‘En hierbij verklaar ik u tot bruidegom en bruidegom’
Dat die traditionele genderrollen van groot belang zijn in Blind Getrouwd, is duidelijk. Het blijft natuurlijk een programma over trouwen, iets dat in ons land voor 2003 enkel legaal was voor heteroseksuele koppels. De twee homoseksuele mannen die deelnamen in 2022, nemen doorheen de show dan ook veel heteronormatieve genderrollen op. Dat wordt het duidelijkst tijdens het einde van de show, wanneer het koppel een eindgesprek heeft met presentatrice Ingeborg. Dat gesprek suggereert namelijk dat Dziubi afstandelijker is wat betreft zijn emoties en voornamelijk de ‘mannelijke’ rollen op zich neemt. Dit staat lijnrecht tegenover Brechts ervaring; hij komt sympathieker over en legt de nadruk op constante, wederzijdse communicatie in hun relatie. Op het eerste zicht lijkt het programma zich te houden aan een duidelijk afgebakende manier van representeren van minderheidsgroepen. Dit ligt aanvankelijk in lijn met het bestaande onderzoek, maar gelukkig is de situatie niet zo zwart-wit.
De noodzaak van diverse representatie
Uit onderzoek dat ik heb uitgevoerd voor mijn masterproef, als student aan de KU Leuven, ben ik uiteindelijk gaan onderzoeken of Blind Getrouwd doet aan diverse representatie. Gelukkig blijkt vooralsnog dat het programma het over het algemeen niet slecht doet op vlak van LGBTQ-representatie; de deelnemers worden in grote lijnen gezien als homoseksueel en hebben af en toe de neiging om traditionele genderrollen op te nemen, maar deze vormen niet het aandachtspunt in het programma. Brecht en Dziubi komen genuanceerd in beeld als twee mensen die meer zijn dan enkel hun seksualiteit en niet louter onder te verdelen zijn in ‘man’ of ‘vrouw’.
