Wie digitaal wil zijn, moet leiden
Wie digitaal wil zijn, moet leiden
De digitale transformatie van de maatschappij is een globaal fenomeen. Digitalisering brengt radicale veranderingen teweeg in de manier waarop mensen leven en werken. Heel wat Belgische bedrijven lijken desalniettemin in een staat van totale ontkenning te verkeren. Deze bedrijven hinken bijgevolg systematisch achterop in het digitale verhaal. Dit is problematisch want digitalisering is niet nieuw, digitaal is heden de norm. Daarenboven zal digitale evolutie de komende jaren een van de sterkste motors zijn van groei, jobs en welzijn in België.
De Belgische bedrijfswereld moet digitale transformatie van organisaties broodnodig als doelstelling vooropstellen. Als de bedrijfssector innovatief en relevant wilt blijven in de toekomst is verregaande digitalisering nu meer dan ooit aan de orde. Elke organisatie uit elke bedrijfssector moet zichzelf digitaal heruitvinden en inspelen op groeikansen door digitalisering van bedrijfsprocessen. Iedere actor in de Belgische bedrijfswereld moet een digitale mindset adopteren en de benodigde digitale vaardigheden en competenties ontwikkelen. Het succes van digitale transformatie bij organisaties is vooral afhankelijk van de implementatie van een competitieve digitale strategie. Daarenboven is nood aan een positieve en proactieve attitude ten aanzien van digitale evolutie. De attitude van organisatieleden ten aanzien van digitalisering en tegenover het gebruik van digitale technologieën is immers bepalend voor het digitaliseringsproces.
Het management van Belgische organisaties bevindt zich vandaag in een transitieperiode. De verantwoordelijkheid om organisaties op degelijke en duurzame wijze doorheen digitale transformatie te gidsen, ligt uiteindelijk bij de bedrijfsleiders. Om alle medewerkers ervan te overtuigen dat de digitale agenda van een organisatie de hoogste prioriteit heeft, is het cruciaal dat digitale transformatie start vanuit het topmanagement van een organisatie. Bekwaam en doordacht leiderschap is onmisbaar tijdens het digitaliseringsproces van organisaties. Topmanagers moeten de benodigde motivatie, vaardigheden en competenties bezitten om digitalisering in goede banen te leiden. Daarenboven moeten bedrijfsleiders in staat zijn om digitale technologieën zodanig aan te wenden dat de organisatie een strategisch voordeel verwerft.
Leiderschap is evenwel een van de ultieme uitdagingen aan digitale transformatie. De meerderheid van bedrijven en bedrijfsleiders bezitten niet de juiste vaardigheden, leiderschaps- of bedrijfsstructuur om zich voldoende aan te passen aan de gevolgen van digitalisering. Een alarmerend aantal bedrijven heeft de digitale reis nog niet ten volle aangevat. Er bestaat bovendien heel wat vaagheid over de concrete impact en gevolgen van digitalisering voor bedrijven, bijgevolg verschillen bedrijven sterk qua digitale strategie en aanpak. Leiders in het digitale tijdperk kunnen niet terugvallen op de ‘traditionele’ of ‘beproefde’ regels van leiderschap in het industriële tijdperk. Wie heden een leidinggevende functie heeft, moet anders leren denken, zich anders leren gedragen en anders leren reageren. Er is bijgevolg nood aan nieuwe leiderschaps- en managementmodellen die aangepast zijn aan en inspelen op bedrijfsvoering in een digitale wereld.
Ten gevolge van digitalisering is de context van leiderschap gekenmerkt door snelheid en verandering. Leidinggevenden communiceren bovendien steeds meer met volgers via ICT. Het is bijgevolg mogelijk dat leiders in het digitale tijdperk minder fysiek aanwezig zijn in de organisatie. Dit kan de wijze van leidinggeven beïnvloeden. In het digitale tijdperk zullen autoritaire en controlerende leiderschapsvormen plaats ruimen voor leiderschapsstijlen die zelfstandigheid en vertrouwen bewerkstelligen bij alle organisatieleden.
Leiders in het digitale tijdperk moeten mensen leren omgaan met verandering. Een leider tijdens digitale transformatie is een change manager. Leiders hebben heden bijgevolg een coördinerende, communicatieve en ondersteunende rol. De voornaamste taak van leiders in het digitale tijdperk is mensen overtuigen om digitale vaardigheden te ontwikkelen en verbeteren. Daarom moeten leiders een open, positieve en flexibele attitude hebben ten aanzien van digitale transformatie. Daarenboven zetten leiders van de toekomst in op innovatief en inclusief leiderschap.
Er is tegenwoordig evenzeer behoefte aan leiders met een nieuw talentprofiel: digitaal leiders. Een digitaal leider bezit de kennis, competenties, vaardigheden en leiderschapskwaliteiten die nodig zijn om te leiden in het digitale tijdperk. Digitaal leiders hebben een diepgaand en breed inzicht in de digitale wereld en zijn in hoge mate digitaal geletterd. Deze leiders beogen de promotie en implementatie van het digitale idee in organisaties en streven naar een inclusieve digitale maatschappij. Digitaal leiders leren organisatieleden omgaan met de impact van digitalisering op dagelijks leven en werken. Zij integreren de organisatie in de digitale wereld.
Inzetten op digitaal leiderschap is nodig, nuttig en relevant voor elke leider, elke organisatie en elke bedrijfssector. Er wordt in België helaas onvoldoende aandacht geschonken aan het belang en de opportuniteiten van digitaal leiderschap. Met het doel meer focus, dialoog en participatie omtrent het topic digitaal leiderschap te bewerkstelligen, werd een persona en profiel van digitaal leiders ontwikkeld om op constructieve wijze over het onderwerp te communiceren. Met dit persona kunnen onder meer beleidsmakers en leidinggevenden van Belgische organisaties digitaal leiderschap als gespreksonderwerp voor een breed publiek toegankelijk maken. Het persona kan bovendien nuttig zijn als kapstok en houvast om een visie en strategie naar digitaal leiderschap in Belgische organisaties uit te stippelen.
Het persona van een digitaal leider bestaat uit 25 fiches. De fiches bieden allereerst inzicht in de definitie van een digitaal leider. Vervolgens wordt dieper ingegaan op demografische kenmerken, het karakter, de persoonlijkheid en waarden en normen van digitaal leiders. De levensdoelstellingen, toekomstvisie, hobby’s en interesses van digitaal leiders wordt beschreven. Alsook de opleiding, professionele ervaring, kennis, competenties, tekortkomingen en zwaktes van digitaal leiders. Er wordt ingezoomd op de beroepssectoren en organisatietypes waarin digitaal leiders werken en de taken, functie en rol van digitaal leiders wordt besproken. In het bijzonder wordt gekeken naar de ondersteunende functie van digitaal leiders. Er wordt een overzicht gegeven van de professionele doelstellingen van digitaal leiders en de strategie en aanpak die zij hanteren om deze doelstellingen te realiseren. Er is aandacht voor de motivaties en drijfredenen om digitaal leider te worden, de voordelen en opportuniteiten voor digitaal leiders en voor de uitdagingen en belemmeringen van digitaal leiders. Tenslotte licht het persona de leiderschapsstijl en werkattitude van digitaal leiders toe, de wijze waarop digitaal leiders omgaan met problemen en de professionele houding en het gedrag van digitaal leiders ten aanzien van anderen.
Auteur | Natasja Van Buggenhout
