Kunnen we de leerkracht overbodig maken?
Kunnen we de leerkracht overbodig maken?
Ik ging op zoek naar een manier om zelfsturing te bevorderen in de les economie. Als de leerlingen zelfgestuurd werken, zijn leerkrachten dan nog nodig? Zorg ik er met mijn onderzoek voor dat ik zelf straks geen werk meer heb? Kunnen we leerlingen beter leren studeren met meer motivatie? Je leest het allemaal in dit artikel…
Waarom zou ik mezelf minder nodig maken als leerkracht?
Ik heb het gevoel dat de samenleving enorm evolueert. Door de digitalisering en Artificial Intelligence is er een veelheid aan informatie. Wanneer ik bijvoorbeeld het woord ‘zelfsturing’ opzoek, krijg ik oneindig veel suggesties. Natuurlijk is niet alles relevant voor mijn onderzoek. Het is belangrijk om de juiste (nuttige, meest essentiële) informatie te kunnen onderscheiden van overbodige data.
Ik merk tijdens mijn lessen op dat het voor de leerlingen soms niet evident is om aan de slag te gaan met deze overvloed aan informatie. Ze zien door het bos de bomen niet meer. Ik vind dat het mijn taak is om hen hierin te begeleiden. Vandaar de keuze voor het onderwerp ‘zelfsturing in de les economie’.
Wat is zelfsturing?
Bij zelfgestuurd leren moeten leerlingen zelf leerdoelen stellen, het leerproces starten, bijsturen en evalueren. Een leerkracht kan zelfsturing niet zomaar invoeren in de klas. De beginsituatie heeft een invloed op de zelfsturende vaardigheden. Sommige leerlingen bezitten meer zelfsturende vaardigheden dan anderen. Leerlingen die weinig zelfsturende vaardigheden bezitten, kunnen niet zomaar zelfsturend aan de slag. Het is de verantwoordelijkheid van de leerkracht om de zelfsturing langzaamaan op te bouwen. Zo kunnen de leerlingen de zelfsturende vaardigheden leren. Hierom heb ik 3 routes uitgewerkt. In de drie routes zit een verschillend niveau van zelfsturing. Bij een leerling met weinig zelfsturende vaardigheden zit de sturing bij de leerkracht. Dat heb ik toegepast in route 1. Daarvoor heb ik een leerlingenbundel opgesteld waarin reflectieve vragen worden gesteld. Deze vragen zijn bedoeld om de leerling te laten nadenken over het leerproces.
Is de leerkracht overbodig?
De leerkracht dient de controle geleidelijk over te dragen. Dit is toegepast in route 2. Bij deze route beginnen ze allemaal met eenzelfde BookWidget. Deze is een inleiding op de marketing en de marketingmix. Vervolgens gaat de leerling verder met een BookWidget naar keuze (1 van de 4 C’s). In de BookWidgets gaan de leerlingen zelfstandig op ontdekking aan de hand van filmpjes en ander materiaal. Na het doornemen van de theorie, zullen ze een kleine test moeten afleggen. Het resultaat geeft aan of de leerling de leerstof begrepen heeft.
Tot slot heeft de leerling de volledige sturing van het leerproces in handen. Deze theorie werd toegepast in route 3. In deze route gaan de leerlingen zelf aan de slag aan de hand van de doelen. De leerlingen krijgen de opdracht om de marketingmix van een winkel op te stellen. De sturing bij deze opdracht kunnen ze zelf bepalen. Ze krijgen tips en ook de leerkracht is beschikbaar in de daarvoor voorziene uren.
De leerkracht is zeker niet overbodig, maar krijgt wel een andere rol aangewezen! De leerkracht geeft de leerstof niet meer met de paplepel in de mond, maar coacht de leerling om zelf op ontdekking te gaan! De leerling is namelijk architect van zijn eigen succes!
Bronnen:
- Begeleiden van zelfsturing en samenwerking: actief leren in vo en mbo. (2022).
- Gils, D. (2022). Activeren, differentiëren en formatief handelen: In alle fasen van de les.
- Opgenhaffen, T. (2021). Leren. Hoe? Zo! Lannoo Meulenhoff - Belgium.
- Ros, A. (2020). Gemotiveerd leren en lesgeven.
- Smidts, D. (2018). Zelfsturing in de klas: over aandacht, executieve functies en rust.
