Zo is het altijd "de schuld van de sossen"

‘Flauw mens’, ‘bende azijnzeikers’, ‘zakenvullers’, ‘griezelkoppen’… en veel meer van dit soort beledigingen zijn vandaag common sense op sociale mediaplatformen zoals Facebook. Burgers, zowel hoog- als laagopgeleid, spenderen vaak uren voor hun computer om anderen te overtuigen van hun standpunt. Dit niet altijd op een even respectvolle manier…

Scrol jij soms ook minutenlang door de honderden reacties die mensen achterlaten onder artikels van Het Laatste Nieuws? Of reageer je zelf soms eens? Sta je er dan soms bij stil dat er slechts heel weinig beleefde reacties tussen staan? Uit mijn masterproef blijkt namelijk dat 71% van alle reacties minstens één vorm van onbeleefd en/of ongeschikt taalgebruik bevat.

Selectieve blootstelling

Dankzij de komst van het Internet en sociale mediaplatformen kunnen mensen veel gemakkelijker met elkaar in contact komen. Een groep motorrijders die samen een ritje willen maken of een groep tieners die dezelfde games spelen, het kan allemaal. Dankzij specifieke platformen en groepen is het vandaag veel makkelijker mensen te vinden met dezelfde interesses.

Ondanks de vele voordelen die dit fenomeen met zich meebrengt, is er ook een verontrustend nadeel aan verbonden. Door het feit dat mensen nu talrijk communiceren met gelijkgestemden, worden hun meningen vaak enkel extremer. Hoe vaker burgers in contact komen met gelijkgestemde burgers, hoe meer ze ervan overtuig raken dat datgene waarin zij gelover het juiste is en hoe groter de kans dat ze andere meningen zonder schaamte zullen afbreken. Hierdoor ontstaan vaak onbeleefde reacties tegenover mensen die een ander standpunt innemen.

Deïndividualisatie

Verder hebben mensen online vaak het gevoel dat ze opgaan in de menigte. Ook al kiezen Facebookgebruikers er vaak voor om hun voor – en achternaam te gebruiken voor hun Facebookprofiel, toch hebben ze vaak het gevoel anoniem te zijn. Dit (schijnbare) gevoel van verborgenheid geeft mensen de indruk dat ze vrijer zijn om te ventileren en daarbij sociaal ongewenst gedrag te vertonen. Dit vertaalt zich dan vooral in het plaatsen van onbeleefde en/of ongeschikte reacties.

‘Kant trekken’ als trigger

Heb je weleens naar een match van de Rode Duivels gekeken terwijl je naast iemand zat die de nationaliteit heeft van de tegenspelers? Of had je wel eens een politieke discussie met iemand die zich aan de andere kant van het politieke spectrum bevind? Op café kan je zulke problemen vermijden, net als op het openbaar vervoer of tijdens familiefeesten, maar wanneer je op Facebook scrolt kan je deze andere ‘meningen’ niet ontwijken. Mensen zullen maar al te graag gepassioneerd uitweiden over ‘hun kant’ of hun mening. Zo leidt sportnieuws vaak tot heel wat onbeleefde discussies omdat je altijd supporters hebt voor het ene team én supporters hebt voor het andere team. Hetzelfde geldt voor artikels over een specifieke politieke partij, die zowel aanhangers als tegenstanders heeft.

Wat is nu eigenlijk het probleem?

Stel je voor dat je volledig afgeblaft wordt op Facebook, enkel en alleen omwille van je mening. Je zou je kunnen verdiepen, denken dat jouw mening fout is, maar de mogelijkheid is groot dat je je op een even onbeleefde manier zal verdedigen. Dit soort reacties zijn dus niet louter onbeleefd/ongeschikt, maar zetten verder ook aan tot nog meer van deze onbeleefde reacties. Dit kan bepaalde conflicten en tegenstelling in de samenleving versterken en het idee van vrije meningsuiting volledig ondermijnen.

Is er geen oplossing voor dit probleem?

Neen. Hoewel sociale mediaplatformen als Facebook er zich van bewust zijn dat deze trend plaatsvindt in hun reactiesecties, wordt hier eerder weinig aan gedaan. Contentmoderatie zorgt er wel voor dat reacties die echt niet gepast zijn, worden weg gefilterd. Het gaat dan voornamelijk om zaken die niet wettelijk zijn. Zaken zoals racisme of het aanzetten tot racisme zijn wettelijk verboden en worden dan ook weg gefilterd door Het Laatste Nieuws. Toch zien we dat dit soort reacties niet het meest voorkomend zijn en dat burgers steeds op zoek gaan naar manieren om deze contentmoderatie te ontwijken. Zo blijft het natuurlijk dweilen met de kraan open, want de stroom aan onbeleefde/ongeschikte reacties blijft groeien en de tegenstellingen in de samenleving worden steeds opvallender. Er blijkt dus dringend nood te zijn aan een meer accurate manier van contentmoderatie.

En jullie, als jullie volgende keer een Anderlecht fan tegenkomen, of een naakte BV zien verschijnen… Deel je mening op een respectvolle manier, hoe moeilijk het ook moge zijn.