Waarom je soms best je kop koffie overslaat voordat je naar de dermatoloog gaat

Het meten van de huidbarrièrefunctie speelt een belangrijke rol in het onderzoek naar het ziektemechanisme en de behandeling van huidziekten zoals eczeem. Onze dagelijkse gewoonten kunnen deze metingen verstoren en hierdoor leiden tot foutieve resultaten. Het ontwikkelen van richtlijnen om deze beïnvloedende factoren te elimineren, is dus van uiterst belang om metingen van de huidbarrièrefunctie te kunnen gebruiken in wetenschappelijk onderzoek.

De functie van onze huidbarrière

Dagelijks besteden we veel belang aan de verzorging van onze huid. En dit is maar goed ook want de huid beschermt ons tegen het binnendringen van ziektekiemen en verhindert onnodig waterverlies. Dit kunnen we samenvatten onder de term ‘huidbarrièrefunctie’. Wanneer deze huidbarrière verstoord is, kunnen huidziekten zoals eczeem ontstaan. Daarom is het belangrijk om de functie van deze huidbarrière op een objectieve manier te kunnen meten.

De gouden standaard hiervoor is momenteel het meten van waterverlies doorheen de huid, ook wel transepidermaal waterverlies genoemd. Een hoger waterverlies weerspiegelt een slechtere huidbarrière. Hoewel de metingen snel en makkelijk uitvoerbaar zijn, moet men rekening houden met de invloed van verschillende factoren. Hiervoor werden er al richtlijnen opgesteld die aanraden om eten, waterblootstelling, zweten, het gebruik van huidverzorgingsproducten en roken voor en tijdens de metingen te vermijden. Deze restricties kunnen ertoe leiden dat personen verkiezen om niet deel te nemen aan klinisch onderzoek. De effecten van voorgenoemde factoren werden meestal onderzocht in relatief artificiële en gecontroleerde omstandigheden. Daarom hebben we in deze studie specifiek gefocust op de invloed van dagelijkse gewoonten op de kwaliteit van metingen van de huidbarrièrefunctie.

Daarnaast onderzochten we ook een alternatieve, minder gebruikte methode, namelijk elektrische huidimpedantie. Hierbij wordt de weerstand van de huid gemeten bij een zeer lage, oppervlakkige stroom. Het effect van dagelijkse gewoonten op deze metingen is onbekend waardoor er nog geen richtlijnen werden opgesteld.

Metingen van onze huidbarrière worden beïnvloed door onze dagelijkse gewoonten

In deze studie onderzochten we het effect van het aanbrengen van lichaamscrème, het wassen van de huid, fysieke inspanning en koffie inname op metingen van transepidermaal waterverlies en elektrische huidimpedantie bij 31 niet-rokende, gezonde deelnemers. Hierbij zagen we dat zowel het gebruik van lichaamscrèmes als het wassen van de huid een belangrijke invloed hadden op metingen van transepidermaal waterverlies en elektrische huidimpedantie. Metingen van transepidermaal waterverlies werden ook beïnvloed door inspanning en koffie inname.

Wanneer we dus de huidbarrièrefunctie van twee personen met elkaar willen vergelijken, moeten we ons bewust zijn van de invloeden van bovengenoemde factoren. Stel nu bijvoorbeeld dat de huidbarrièrefunctie van Marie hetzelfde is als die van Mieke, dan kan het toch zijn dat het transepidermaal waterverlies bij Marie lager is door het gebruik van huidverzorgingsproducten. Wanneer we ons dan enkel focussen op de resultaten van de metingen zouden we foutief concluderen dat de huidbarrièrefunctie van Marie beter is dan die van Mieke. We zullen dus in de toekomst aan Marie moeten vragen om op de dag van de metingen geen huidverzorgingsproducten te gebruiken.

Een toenemende leeftijd heeft geen invloed op onze huidbarrièrefunctie

De deelnemers van dit onderzoek werden opgedeeld in 3 leeftijdsgroepen (18-29, 30-49 en ≥50 jaar) om de relatie tussen enerzijds de leeftijd van de deelnemers en anderzijds het transepidermaal waterverlies en elektrische huidimpedantie te onderzoeken. Hierbij vonden we geen invloed terug van een toenemende leeftijd op metingen van de huidbarrièrefunctie. Het is dus mogelijk om metingen van transepidermaal waterverlies en elektrische huidimpedantie over de verschillende leeftijdsgroepen met elkaar te vergelijken. De maximale leeftijd van deelnemers in dit onderzoek was 65 jaar waardoor we geen uitspraken kunnen doen over de huidbarrièrefunctie van 65-plussers.

Metingen van de huidbarrièrefunctie op de onderarm en de buik zijn niet verschillend

Twee veel gebruikte regio’s voor het meten van de huidbarrièrefunctie zijn de onderarm en de buik. Hierdoor hebben we ook onderzocht of metingen van transepidermaal waterverlies en elektrische huidimpedantie verschillend waren tussen deze twee locaties. Aangezien er geen aantoonbare verschillen gemeten werden, zijn beide locaties geschikt zijn om metingen uit te voeren in kader van wetenschappelijk onderzoek.

Richtlijnen voor metingen van huidbarrièrefunctie

Deze studie toont aan dat het belangrijk is om voldoende rekening te houden met de invloed van dagelijkse gewoonten op metingen van de huidbarrièrefunctie. Aan de hand van de resultaten van dit onderzoek raden we aan om het smeren van lichaamscrème en het wassen van de huid minimaal anderhalf uur voor metingen van de huidbarrièrefunctie te vermijden. Zware inspanningen en het drinken van een kop koffie dienen ook vermeden te worden voor het uitvoeren van metingen van transepidermaal waterverlies.

Het is in deze studie gebleken dat elektrische huidimpedantie minder afhankelijk is van beïnvloedende factoren in vergelijking met metingen van transepidermaal waterverlies. Deze methode vormt dus een mogelijk alternatief voor het beoordelen van de huidbarrièrefunctie.