Een boosterprik voor financiële geletterdheid: nieuw lesmateriaal voor (laaggeschoolde) volwassenen

We liggen allemaal wel eens wakker door geldzorgen. Om je geld goed te beheren wordt er immers veel van je verwacht: sparen, plannen, administratie opvolgen, je weerbaar opstellen tegenover reclame… om nog maar te zwijgen over het vergelijken van energieprijzen en de beste rentevoet.

1 op 20 Vlamingen is financieel laaggeletterd: zij hebben het moeilijk om de juiste financiële beslissingen te maken. Makkelijk bereikbare en correcte informatie zou hen op weg kunnen helpen, maar dat is niet genoeg. Er is ook de praktijk. Zoals een bankrekening afsluiten en beheren, paperassen begrijpen en ordenen, nadenken over je eigen gedrag als consument.

Deze en andere thema’s zitten vervat in twee nieuwe lesbundels gericht naar laaggeschoolde volwassenen.

De eerste bundel “Omgaan met papieren” gaat over de stroom van documenten die je thuis toegestuurd krijgt. Zowel per post als online. Hoe orden je deze documenten? Hoe maak je komaf met ongewenste reclame? Hoe maak je überhaupt het onderscheid tussen gewenste en ongewenste berichten? De toestroom van digitale informatie maakt het soms moeilijker om de juiste documenten op een veilige plaats te bewaren en om niet in te gaan op ongewenste, frauduleuze berichten. In de lesbundel worden enkele tips gegeven om je papieren en digitale documenten op orde te brengen.

Omgaan met papieren is moeilijker dan je denkt. De complexiteit hiervan wordt uitgelegd via de 11 executieve functies. Dat zijn 11 functies, oftewel levensvaardigheden, die tijdens verscheidene situaties en beslissingen gebruikt worden. Een bakker die zijn vers brood klaar heeft tegen openingstijd, een CEO die een vergadering voorzit of iemand die zijn/haar mailbox ordent. Allemaal maken ze gebruik van executieve functies. In de eerste lesbundel maken de cursisten kennis met deze executieve functies en wordt er ruimte gemaakt om hierover te reflecteren.

        Klassikale oefening: Cirkel met 11 executieve vaardigheden, geïllustreerd door praktische voorbeelden en pictogrammen.

De tweede lesbundel “Budget beheren” bouwt hier naadloos op voort. De inkomsten en uitgaven van een gezinsbudget worden uitgelegd via afbeeldingen. Cursisten sorteren de afbeeldingen onder inkomsten, vaste, variabele en onvoorziene uitgaven. Er wordt besproken hoe je je inkomsten kan verhogen en hoe je je uitgaven kan verlagen. Door uitwisseling versterken de cursisten elkaar.

In deze kolom worden verschillende inkomsten en uitgaven van een gezinsbudget uitgelegd.

Na deze bespreking wordt de brug gemaakt naar het gebruik van een budgetplanner. Een budgetplanner schept orde in de verschillende uitgaven en zorgt voor een langetermijnplanning. Elke cursist krijgt de keuze om met de budgetplanner te werken die hem/haar het handigste lijkt. Is dat een papieren jaar- of maandoverzicht, een excell document, eigen notities of een budgetapp? In de lesbundel vind je een ruim aanbod budgetplanners.

Een budgetplanner per maand, hier ingevuld met afbeeldingen.

Gezinnen die leven met een kleiner inkomen, hebben het extra moeilijk. Een miskoop van die iets te kleine jeans weegt harder door bij een gezin met een kleiner inkomen. Prijzen vergelijken, aankopen plannen en dagdagelijkse boodschappen, brengen meer stress met zich mee als je minder geld hebt. In deze lesbundel staan daarom enkele oefeningen die zich toespitsen op het omgaan met stress of zorgen. Het onderscheid tussen gezonde en ongezonde stress wordt uitgelegd, de effecten van ongezonde stress en de oplossingen om hier (beter) mee om te gaan.

Als afsluiter wordt er een netwerkversterkende oefening gegeven. Cursisten denken na over bij wie ze terecht kunnen bij welke soort vraag of probleem. Familie of vrienden zijn een eerste stap. Verder kan je kijken naar betrouwbare bronnen op internet en desnoods professionele hulp zoals CAW of OCMW. Eén ding staat vast; praten over geldzorgen helpt! Het is nog steeds een taboe om over geld te praten, deze oefening kan daar verandering in brengen.  

Netwerkversterkende oefening: Waar kan jij terecht voor hulp?

Het lesmateriaal van deze twee lesbundels is gericht naar laaggeschoolde volwassenen, meer bepaald cursisten LIGO (centra voor basiseducatie) die zich inschrijven voor de cursus “Slim beheer”. Het materiaal is visueel ondersteund en is opgebouwd uit korte oefeningen die flexibel ingezet kunnen worden. De thema’s houden rekening met de interesses en de leefwereld van de cursisten. In de loop van schooljaar 2022-2023 worden deze lesbundels verspreid via verschillende LIGO’s en hun koepelfederatie. Als leerkracht krijg je per thema een lesbundel voor cursisten, een correctiebundel met extra didactische tips en slides om te projecteren tijdens de les.