Knelpunt na trauma

Het acuut compartimentsyndroom na een trauma...

Een medisch probleem dat zelden voorkomt maar wel de nodige behandeling vereist. Als verpleegkundige kan je een belangrijke rol spelen om het syndroom vroegtijdig te herkennen. Ook het opstarten van de nodige interventies, in samenspraak met de arts, is een belangrijk gegeven. Maar wat is het acuut compartimentsyndroom nu juist? Bij dit syndroom ontstaat er een plotse hoge druk in het spiercompartiment waardoor de doorbloeding en zenuwgeleiding in het gedrang komt.

Deze aandoening kan enerzijds veroorzaakt worden door intrinsieke factoren, waaronder vochtophoping en bloeduitstortingen. Anderzijds bestaan er extrinsieke factoren, waaronder gipsverbanden, wondverbanden, spalken,... Het acuut compartimentsyndroom herkennen kan aan de hand van de 6 P's. De 6 P's staan voor pijn dat niet in verhouding is tot het letsel (pain), tintelingen/gevoelloosheid (paresthesia), verlamming (paralysis), bleekheid (pallor), geen voelbare pulsaties (pulselessness) en een koud gevoel van de ledematen (poikilothermia). Wanneer er één of meerdere symptomen aanwezig zijn, kunnen interventies opgestart worden in samenspraak met de arts. Zo dient de interne druk gemeten te worden van het aangedane ledemaat. Bij een te hoge druk wordt een conservatieve en/of chirurgische behandeling aangewezen. Binnen een conservatieve behandeling staan rust, koelen, hoogstand van het lidmaat, zuurstoftoediening en pijnstilling op de voorgrond. Het aanleggen van een verband is af te raden, om te voorkomen dat de interne druk nog verder gaat stijgen. Het uitvoeren van een fasciotomie behoort tot een chirurgische behandeling. Bij deze operatie gaat men de spiercompartimenten openen om zo de interne druk te verminderen. Dit is de enige erkende chirurgische behandeling bij het acuut compartimentsyndroom. Deze operatie gebeurt onder algemene narcose op het operatiekwartier, maar in uitzonderlijke gevallen kan er een dringende fasciotomie gebeuren op de dienst spoedgevallen. Het is belangrijk om zo snel mogelijk een interventie op te starten om verdere gevolgen, bijvoorbeeld een amputatie van het ledemaat, te vermijden.

De opgestelde onderzoeksvraag had betrekking tot de verpleegkundige aandachtspunten bij het compartimentsyndroom na een trauma bij gehospitaliseerde patiënten. Tijdens het onderzoek kwam al snel naar voor dat er een kennistekort aanwezig is bij verpleegkundigen. Om dit kennistekort in kaart te brengen werd er een kennistest ontwikkeld voor verpleegkundigen die werkzaam zijn op de diensten; orthopedie, spoed- en intensieve zorgen. Naargelang de resultaten wordt er een bijscholing georganiseerd. Om verpleegkundigen correct en efficiënt te helpen op de werkvloer, hebben we een flowchart ontwikkeld gebaseerd op wetenschappelijke literatuur. 

Voldoende kennis en kunde om het acuut compartimentsyndroom vroegtijdig te herkennen is van uiterst belang. Zo kunnen er snel interventies opgestart worden zodat de medische toestand omkeerbaar gemaakt kan worden.