HOE KIES IK DE MEEST GESCHIKTE URBAN NATURE-BASED SOLUTION VOOR MIJN STEDELIJK PROJECT?

Twee studenten Burgerlijk Ingenieur Architect van de Ecole Polytechnique (VUB/ULB) maakten een gebruikersvriendelijke catalogus met Urban Nature-Based Solutions voor de stad Brussel. Ze creëerden een allereerste zoektool die gebruikers begeleidt doorheen de vele Urban Nature-Based Solutions om zo het zoek- en keuzeproces te vergemakkelijken.

Beleidsmakers zijn reeds overtuigd van het nut van Urban Nature-Based Solutions. Dit zijn op de natuur gebaseerde oplossingen die onze steden leefbaarder en gezonder maken. Waarom worden deze oplossingen vandaag dan slechts mondjesmaat toegepast, ondanks het grote aanbod? Dat blijkt niet uit onwil te zijn. Urban Nature-Based Solutions worden gewoonweg op een zeer onvriendelijke manier gepresenteerd aan gebruikers. Er wordt geen rekening gehouden met wie ze raadpleegt. Ook zijn er geen eenduidige parameters waardoor de vele oplossingen heel moeilijk met elkaar te vergelijken zijn. 

Klimaatverandering en demografische groei confronteren onze steden met tal van uitdagingen

Steden worden drukker. Vandaag wonen er voor het eerst in de geschiedenis zelfs meer mensen in de stad dan op het platteland. Gecombineerd met de klimaatverandering komt het stadsbestuur van deze overbevolkte steden voor tal van uitdagingen te staan. De woningtoename vermindert de waterdoorlaatbaarheid van het grondoppervlak met overstromingen in de straten tot gevolg. ‘s Zomers stijgt het kwik in diezelfde straten soms tot onmenselijke hoogtes. De luchtkwaliteit holt achteruit. Alleen al in Brussel sterven er jaarlijks meer dan 600 mensen door het inademen van slechte stadslucht. Slechts een op drie Brusselaars woont in een omgeving met voldoende toegang tot kwaliteitsvolle groene ruimten. Deze problemen wegen niet alleen op het welzijn van de stadsbewoners, maar hebben ook een enorme economische impact.

Urban Nature-Based Solutions zijn ‘the way to go’

Groene oplossingen voor stadsproblemen die ontstaan door demografische groei en klimaatverandering kennen we allemaal. Denk aan het plaatsen van bomen op een pleintje om de luchtkwaliteit te verbeteren. Waar velen niet aan denken is dat het veel creatiever en breder toegepast kan worden, zoals bijvoorbeeld een tuin op het dak van een kantoorgebouw. Dit verhelpt niet alleen riooloverstromingen - het regenwater wordt opgevangen door de hooggelegen tuin en herleid naar een watertank die het water filtert voor hergebruik - maar verlaagt tegelijkertijd ook de kantoorfactuur voor water. Het kantoorpersoneel kan op het groene dak haar boterhammen opeten. De stadsbiodiversiteit wordt gestimuleerd en de zomerse hitte meer in toom gehouden dan met een zwart geasfalteerd dak het geval zou zijn. Urban Nature-Based Solutions bieden overduidelijk vele voordelen voor milieu, economie, welzijn en gezondheid. Het groene dak is maar één voorbeeld uit de honderden mogelijkheden. Het is dan ook verwonderlijk dat dit soort oplossingen niet vaker worden toegepast.

Van een ellenlange lijst naar een gepersonaliseerde selectie

Hier wringt het schoentje. Het probleem ligt niet in het feit dat beslissingsnemers niet overtuigd zijn van de voordelen van Urban Nature-Based Solutions voor hun stad noch dat er geen oplossingen zijn. De handicap is dat alle oplossingen op een hoop liggen zonder rekening te houden met wie er gebruik van wil maken. Daarnaast bestaat er geen uniforme index met elementen op basis waarvan je snel kan zien waarin de ene oplossing verschilt van de ander. Hoe komt dat?

Enerzijds doordat deze nieuwe maar populaire term geplakt wordt op zeer uiteenlopende types  van oplossingen. Een duidelijke definitie en afbakening ontbreken.  Daarnaast is het een ‘moving target’: de lijst met mogelijke oplossingen wordt elke maand langer. Dit bemoeilijkt de zoektocht naar de juiste Urban Nature-Based Solution. Wat echter nog belangrijker blijkt, is dat er geen rekening wordt gehouden met de diversiteit aan gebruikersprofielen. Dat is vreemd aangezien een architect die een villa ontwerpt andere uitdagingen ondervindt dan een planoloog die toepassingen zoekt voor een bestaande stadswijk. Een landschapsarchitect heeft weer andere behoeften dan een schepen van ruimtelijke ordening. Om een gebruikersvriendelijke catalogus voor Brussel te creëren, werd dan ook gestart met het bepalen van de gebruikersprofielen. Deze profielen of doelgroepen zijn in detail uitgewerkt tot een zogenaamde persona, een semi-fictieve vertegenwoordiger van een bepaalde doelgroep. Aan de hand van die persona’s kunnen de belangrijkste zoek- en keuzecriteria gedefinieerd worden. Zo is het nu mogelijk om een zoektool op de Brusselse catalogus met Urban Nature-Based Solutions los te laten. In plaats van te bladeren door ellenlange lijsten, krijgt de gebruiker een gepersonaliseerde selectie voorgeschoteld die past bij wie hij is en wat hij zoekt voor zijn project.

Van gepersonaliseerde selectie naar de juiste keuze

Om de oplossingen uit de voorgeschotelde selectie met elkaar te kunnen vergelijken, werden alle Urban Nature-Based Solutions voorzien van uniforme parameters. Deze parameters zijn schaalgrootte, uitdaging(en), voordelen, financiële aspecten en andere eigenschappen. Op die manier kan de gebruiker elke oplossing op dezelfde onderdelen met elkaar vergelijken. Welke biedt de meeste voordelen? Wat is de vereiste schaalgrootte? Enzovoort. Door elke Urban Nature-Based Solution te structureren volgens die vijf parameters, inclusief het invullen ervan, kan de gebruiker zijn voorgeschotelde oplossingen sneller met elkaar vergelijken en er zo de oplossing die het meest voldoet uit kiezen.

Conclusie

Door de creatie van een catalogus inclusief zoektool wordt het makkelijker om uit de grote hoeveelheid Urban Nature-Based Solutions een eerste selectie tevoorschijn te halen en hieruit vervolgens de Urban Nature-Based Solution te kiezen die het best past bij het stedelijk project. De twee studenten van de VUB/ULB hopen zo dat er meer gebruik zal worden gemaakt van de natuur en zijn ecosysteemdiensten als antwoord op de stedelijke uitdagingen in Brussel en elders.