Pleegzorg, maatschappelijk engagement of kind op aanvraag?
Pleegzorg, maatschappelijk engagement of kind op aanvraag?
Alleenstaande pleegouders, ze worden steeds talrijker…
Jaar na jaar kampt Pleegzorg Vlaanderen, de overkoepelende pleegzorgdienst, met een tekort aan pleeggezinnen: twee op drie aanvragen voor een pleeggezin kunnen niet positief beantwoord worden. Om dit tekort aan te vullen spreekt Pleegzorg Vlaanderen traditionele gezinnen aan, maar ook holebigezinnen en eenoudergezinnen. Eenouderpleeggezinnen vormen een groeiende groep: zij maken intussen een kwart van de totale populatie aan pleeggezinnen in Vlaanderen uit. Waarom worden alleenstaanden zo massaal aangetrokken tot een zwaar en ingrijpend maatschappelijk engagement als pleegzorg?
Pleegzorg, wat is het?
Op 1 januari 2014 trad het decreet ‘Pleegzorg in Vlaanderen’ in werking. Hierin werd vastgelegd dat pleegzorg de eerste te overwegen optie is bij uithuisplaatsing van minderjarigen, niet enkel voor kleine kinderen, maar ook voor jongeren. Pleegzorg wordt daarmee in Vlaanderen bevestigd als meest wenselijke oplossing in geval van problematische gezinssituaties, waarin de biologische ouders (tijdelijk) niet in staat zijn de opvoeding en verzorging van hun kind op te nemen. De begrippen pleegouderschap en pleegzorg zijn veelomvattend. Pleegzorg bestaat in verschillende vormen (Pleegzorg Vlaanderen, 2016). Zo kan het zijn dat de pleegouders het pleegkind al kenden vóór de pleegzorgsituatie. Ook de duur van de pleegzorgsituatie en het contact met de biologische ouders van het pleegkind zijn variabel.
Pleegzorg, een maatschappelijk engagement?
Een pleegsituatie gaat niet zelden met moeilijkheden gepaard. Zo moeten de pleegouders rekening houden met eventuele gedrags- of emotionele problemen bij het pleegkind en zijn ze aan heel wat regels gebonden waar het de biologische ouders of voogd van het kind aangaat (Pleegzorg Vlaanderen, 2016). De inzet van pleegouders is vaak van lange duur en dringt in vele aspecten van het dagelijks leven door. De algemeen aanvaarde visie op pleegzorg is er dan ook één van een vrijwillige activiteit waarbij de pleegouders gedreven worden door altruïsme en de noden van het kind voorop zetten. Egocentrische motieven zijn volgens pleegzorgdiensten en pleegouders uit den boze. Aangenomen dat pleegzorg werkelijk zo’n enorm engagement vergt, waarom worden alleenstaanden, die geen steun van een partner genieten, zo door pleegzorg aangetrokken?
Pleegzorg, kind op aanvraag?
In een kwalitatief onderzoek naar de ervaringen van alleenstaande pleegmoeders bleek de helft van de respondenten een pleegkind op te vangen omwille van een kinderwens. Pleegzorg biedt hen niet enkel de mogelijkheid op snelle wijze mama of papa te worden, maar verschaft nog een extra keuze: in de huidige pleegzorgpraktijk is het zo dat de pleegouders bij de pleegzorgdienst een voorkeur kunnen opgeven voor leeftijd, geslacht en nationaliteit van het pleegkind dat ze zouden willen opvangen. En dat doen ze. Deze alleenstaande pleegouders zijn heel specifiek in hun voorkeuren: om aan hun kinderwens tegemoet te komen, gaan ze allen voor een jong kind. De meesten zeggen te zullen weigeren wanneer hen gevraagd wordt een kind op te vangen dat niet aan hun voorkeuren voldoet.
Pleegzorg, een win-win situatie!
Pleegzorg als een manier om een gezin op te starten en aan eigen biografische wensen te voldoen, het past niet in het plaatje van de visie op pleegzorg als puur altruïstisch. Maar is dit plaatje niet overdreven idealistisch en stilaan achterhaald? Volgens de alleenstaande pleegouders in elk geval wel. Zij benadrukken dat er ‘voor een stuk maatschappelijk engagement’ in pleegzorg zit, maar dat je als pleegouder best graag kinderen wil en pleegzorg ‘met plezier en met je hart’ moet doen. Ze vinden een maatschappelijk engagement wel degelijk belangrijk, maar dat neemt niet weg dat ze daar niets voor (mogen) terugkrijgen. Zij vervullen hun kinderwens door ouder te zijn voor een kind dat een ouder nodig heeft.
Ben je nu nog steeds een beetje verontwaardigd door de vaststelling dat deze alleenstaande pleegouders vanuit een egocentrisch motief de stap naar pleegzorg gezet hebben? Vraag je dan maar eens af waarom jij je inzet voor een jeugdbeweging, in de plaatselijke milieuraad zetelt, met de honden van het asiel gaat wandelen,… en laat me daarna nog iets weten.
