Zou jij je dokter begrijpen als je nu op consultatie zou gaan?

Iedereen heeft zich wel eens in de volgende situatie bevonden: Je hebt een gesprek met een specialist die voortdurend vakeigen terminologie gebruikt waardoor het voor jou niet altijd even makkelijk is om te kunnen volgen. Dit is een probleem waarop deze thesis zich baseert. Het komt namelijk vaak voor dat er miscommunicatie ontstaat tussen specialisten en leken. Zeker wanneer iemand specifieke informatie wilt halen uit een boodschap, is het belangrijk dat de gebruikte taal duidelijk is voor de ontvanger.

Een van de meest typische situaties waarin dit probleem zich stelt is de consultatie bij de dokter. In deze thesis wordt er dan ook gekeken naar de mate waarin leken de medische terminologie begrijpen die gebruikt wordt tijdens een consultatie bij de arts. De terminologie die gebruikt wordt binnen het domein van de oncologie (kankerkunde) werd hierbij uitgelicht, aangezien dit een van de meest voorkomende aandoeningen is en aangezien er nog niet veel voorgaand onderzoek verricht was binnen dit domein in het Nederlandstalige grondgebied.

Wat voorgaand onderzoek ons geleerd heeft

Uit voorgaand onderzoek bleek dat leken over het algemeen niet voldoende begrepen van de terminologie die er gebruikt werd. Het reeds verrichte onderzoek was echter erg uiteenlopend en de resultaten waren ook verschillend per onderzoek.

Daarnaast bleek het ook dat de manieren om de kennis van leken te testen erg uiteenlopend waren in de verschillende onderzoeken. Er kan een onderscheid gemaakt worden bij deze testen tussen diegene die de kennis van medische terminologie in het algemeen testen, namelijk de REALM (Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine), de SARL (Short Assessment of Health Literacy) en de TOFHLA (Test of Functional Health Literacy in Adults), en diegene die specifiek bestaan voor een bepaald deeldomein zoals bijvoorbeeld hormoonziekten of zenuwziekten. Ook binnen het domein van de oncologie bestond er reeds een specifieke test, namelijk de CHLT (Cancer Health Literacy Test).

De ontwikkeling van een specifieke testmethode

Na een grondige studie van deze vier aangewezen testmethoden was de conclusie dat ze te algemeen waren, niet genoeg rekening hielden met gokken en dat ze teveel op leesvaardigheid gericht waren. Vandaar werd er voor dit onderzoek een nieuwe test opgesteld, die de algemeen gebruikte tests gebruikte als basis om zo tot een specifieker meetinstrument te komen, gericht op het domein van de oncologie. In deze test werden er zinnen gegeven waarbij een woord weggelaten werd zoals te zien in onderstaand voorbeeld. De proefpersonen moesten dan uit vier mogelijkheden het juiste antwoord kiezen waardoor er kon nagegaan worden of men kennis had van deze term.

Oorsprong van de termen en hun onderverdeling in categorieën

Er werden 40 termen bevraagd, die deels geselecteerd werden uit voorgaand onderzoek om zo een passende vergelijking te kunnen maken met een referentiepunt uit een ander onderzoek. De overige termen werden verzameld uit diverse officiële informatieve bronnen in verband met oncologie zoals ziekenhuissites en de site van Stichting tegen Kanker. Voor elke term werd er ook een verantwoording gegeven. De termen werden hierbij ook onderverdeeld in zes categorieën, om zo te kunnen nagaan waar de communicatie tussen arts en patiënt voornamelijk spaak loopt. Deze zes categorieën waren “specifieke ziekenhuistermen”, “onderzoek”, “diagnose en prognose”, “lokalisatie”, “behandeling” en “neveneffecten”.

Analyse van de resultaten

Er werd aan 100 personen tussen 18 en 30 gevraagd om deze test zonder hulpmiddelen in te vullen, waarbij er ook algemene vragen werden gesteld in verband met leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, moedertaal en of men ooit Latijn of Grieks had gevolgd, aangezien veel medische termen hun oorsprong hebben in deze twee talen. De resultaten werden dan niet alleen vergeleken met voorgaand onderzoek, maar er werd ook een vergelijking gemaakt tussen de verschillende categorieën om zo te kijken waar de meeste kans op miscommunicatie is. Tot slot werd er ook een vergelijking gemaakt tussen de verschillende opleidingsniveaus en proefpersonen die al dan niet Latijns en/of Grieks hadden gestudeerd.

Conclusie

De resultaten van dit onderzoek brachten een interessante nieuwe kijk op de kennis van leken in verband met medische terminologie, zowel op de manier waarop dit getest kan worden als op de feitelijke resultaten die uit dit onderzoek naar voor kwamen. Als je jezelf graag wilt vergelijken met het gemiddelde van proefpersonen met dezelfde schoolachtergrond, dan kan je jezelf op de proef stellen door de bijgevoegde test te maken.